r. 17173
Tweede 1 Sïaxl. A°. 1916.
Brieven van een Leidenaar.
Tweede Kamer.
Binnenland.
DE WATERSNOOD.
Zaterdag 19 Februari.
LEIDSCH
DAGBLAD
DLX.
Toen ik voor een paar weken op weg was
in het Academisch Ziekenhuis de College-
naai van prof. Nolen op te zoeken, op dat
moment in een feestzaal herschapen, waar
men den man der medische wetenschap, die
daar een kwart-eeuw-gearbeid heeft in het
belang der aan ziekten en kwalen lijdende
menschheid, zou bejubileeren, raakte ik in
dit groots gebouw, waar veel mènschelijke
ellende valt waar te nemen, verzeilt in een
wachtkamer ran een der klinieken. Het was
daar geen feest. Een dertig menschen, man
nen en vrouwen van verschillenden leeftijd,
halftolwassenen en kinderen, de laatsten
onder geleide van de moeders, vond ik er
bpjeen. Bleek, vervallen en vermagerd zagen
de meesten er uit. Sommigen leken vaste
k'aDten, anderen schenen er voor het eerst
te komen. Met een zichtbare amgstspanning
op liet gelaat, wonnen zp van de oude be
kenden inlichtingen in over de behandeling,
die hun wachtte.
De mannen en vrouwen, die uit den aard
van hun werkkring dit dagelijks voor oogen
hebben: professoren, doctoren, studenten en
verpleegsters, zjjn aan zulke tooneelon al
gewend geraakt, zooals men daarginds aan
de fronten went aan de nog veel gruwe
lijker oorlogsellende, maar voor iemand, die
te voren nog nimmer een .hoop wrakke
lichamen, ziek en ellendig in meer of min
der vergevorderd stadium, voor zich ziek
wordt er machtig sterk door aangegrepen,
ook al gingen de levenszorgen overigens niet
.1.1 ti hem voorbij, en heeft de ervaring hem
wel geleerd, dat de zon van het geluk me
nigmaal wordt verduisterd door de wolken
van leed en druk.
Ondanks dat, voelde ik een heimelpk ver
langen daar tusschen die toekomstige zie
kenhuis patiënten even te toeven en te luis
teren naar op klaaglijken toon gevoerde,
gesprekken. Het" trof mp zeer daaruit to
vernemen, dat bjj de meestea niet de vrees,
in de ziekeninrichting te worden opgenomen,
behandeld en verpleegd, overwegend was,
maar veel meer het belang over het daar
door achtergelaten gezin, waarvan de pa
tiënt of patiënte zou worden onttrokken.
Hoo zal het gaan met de kinderen als moe
der op do ziekenzaal -ligt? Wie zal vcor hot
dageiijksch brood zorgen als vader niet naar
,vjn werk kan gaan. hoe zal het met de
aak gaan, als het hoofd van het gezin
er aan wordt onttrokken?
Als zulke gedachten reeds de gesprekken
beheerschen dergenen, -die nog slechts in
het "voorportaal van de ziekeninrichting
staan, hoe moeten zij dan niet vervullen
de hoofden der patiënten, die in de zieken
zaal neerliggen, lange dagen en eenzame
nachten vooral.
Ziel en lichaam slaan in onverbrekelijk
verband lot elkaar; als wjj het nog niet wis
ten, dan zal de medische wetenschap van
dezen tjjd het ons wel leeren, en hoo zullen
dan de arme lijders kunnen genezen, als hun
gemoedsrust door dergelijke gedachten aan
houdend wordt gestoord, en er niemand
komt bijstaan en troosten?
En opeens kreeg een feuilleton in ,,D©
Groene Amsterdammer"- van een paar weken
terug over „Liefdewerk in het Wilhelmma-
Gasthuis", dat ik had gelézen, beteekenis
voor mij. „Maatschappelijk werk in de Zie
kenhuizen", heet de Vereeniging, waarvan
in Amsterdam zuster Ter Meulen de ziel is
en waarvan de arbeid in dat feuilleton wordt
beschreven.
Men moet in statuten van .Vereenigingen
het doel in een korten zin samenvatten, dia
daardoor wel eens wat gewrongen wordt,
doch men begrijpt het niettemin als men
het dool van Maatschappelijk werk in Zie
kenhuizen omschreven vondt als: Alle maat
schappelijke belemmeringen pit den wag te
ruimen, die het herstel der patiënten tegen
houden, tevens zorg dragende dat de hulp
niet tot pauperisme leidt, maar opheffend
werkt."
Het is natuurlijk, dat zulk een doel ook
h'j de meeste toewijding, slechts benaderd
kan worden. Maar als men leest wat ran het
werk der Amsterdamsche afdeeling in ge
noemd feuilleton wordt verteld, dan ziet
men, dat dezen arbeid niet vruchteloos is.
Zuster Ter Meulen is haar mooi, haar no
bel werk begonnen naar aanleiding van een
artikel over „Maatschappelijk Ziekenhuis-
werk", verschenen in „The American Jour-
tal of Nursing", waarin deze tak rail zie-
kenhuisdienst wordt besproken door Mary E.
«adley, die enkele vaste bepalingen aangaf
voor de ziekenhuizen, welke zulk een tak
vsn dienst willen stichten.
Zij luiden als volgt:
Er moet naar gestreefd worden, den dok
ter bij zijn behandeling behulpzaam te zajir
door een onderzoeknaar en verbetering van
de socialo omstandigheden van den betref-
Jenden patiënt. dj
He philanthropische hulpbronnen der ge
meenschap moeten dienstbaar worden ge
maakt aan het goede doel; verschillende
medische hulpmiddelen moeten apn eikaar
geschakeld worden, bijv. oogen-, orlhopae-
ïsche, tandheelkundige klinieken, enzom
an een patiënt weer een volkomen normaal
mensch te naken.
Is a. wa' zeer zeker niet het minst be-
heSi l? 3 °Fv°edkundige invloed van
n z'ekenhuis moet worden overgebracht
-n de woningen der patiënten,
vorigens moet natuurlijk elke inrichting
eigen concreet -werkschema opmaken
in overeenstemming met do maatschappelijke
omstandigheden harer patiënten en rekening
houdend met de hulpmiddelen, waarover men
vermoedelijk te beschikken zal hebben.
Mary Wadley eindigt haar artikelen met
een woord van „opwekking tot alle zieken
huizen in haar vaderland, om dezen tak van
diénst in hun organisatie op te nemen.
Maar wat geeft dat nu voor Leiden?, zal
men mij vragen. Lezers, hier, met het groo-
te Academisch Ziekenhuis naast andere Zie
kenhuisinrichtingen, zijn als ik het eens
deftig zeggen mag op, dit gebied de velden
wit om te oogsten.
Eu arbeiders en arbeidsters in Leiden zijn
nog maar weinigen. Gelukkig echter, zjj
zjjn er. Hoe hartelijk en toewijdend, .hoofd
verpleegsters en verpleegsters ook voor haar
patiënten mogen zijn, buiten de ziekenzalen
kan haar werk zich in het algemeen niet
uitstrekken. Gelukkig, dat anderen zijn op
gestaan, om ook in Leiden in den geest van
Zuster ter Meulen, te Amsterdam; en in de
Haagsche vereeniging te Js-Gravenhage, te
werken. Aan het einde yan het vorig jaar
18 hier een vereeniging opgericht, die reeds
Het bestuur bestaat uit mevrouw Cbr.
den arbeid heeft aangevat.
Verhey van WjjkUelfrich, presidente; W.
A. Kriest, secret., Hugo-de-Grootstraat 22,
en mej. N. Quivooy, penningm., Wass'raat 7.
Zij wachten op- s teun en medewerking van
velen. Wie daartoe zich opgewekt gevoelen
- mogen het velen zijn! weten nu waar
zij zich kunnen vervoegen.
Vergadering van gisteren.
DB EEDSWET.
De heer EERDMANS wijst er op, dat de
rechterzijde zocht naar beperkende bepalin
gen, terwjjl de linkerzijde daarmede weinig
is ingenomen. Rechts stelt men maar al te
vaak niet-geloovigen gelgk met lichtzinnige 11
en het is te begrijpen, dat men links niet
het stigma van minderwaardigen op de niet-
geloovigen laat drukken.
Spr. erkent, dat er gevallen zgn, dat van
de vrijstelling van den eed misbruik zou
kunnen worden gemaakt. Reeds thans zien
o.a. vele rechters nauwkeurig toe op het
opsteken van het juist aantal vingers en
het niet verbasteren der ambtsformule, op
dat niet de betrokkene in het niet naar den
voorgeschreven vorm afleggen van den eed
een vrijstelling kan zien om de waarheid te
zeggen.
Dat men ook hier thans tracht misbruik
te voorkomen, vindt spr. begrijpelijk. Daar
na gaat hjj één voor één de verschillende
amendementen na. Dat vau den heer Rutgers
acht ook hg onaannemelijk. Van het amen
dement-S asse van IJsselt verwacht spr.- een
weinig verheffend schouwspel in de recht
zaal. Het amendement-De Geer zou spr. een
beteren weg vinden; echter zou ook spr. in
verband met den afkeer van velen, om een
handteekening te zetten, de schriftelijke ver
klaring afkeuren.
Voorts zou spr. het betreuren, indien door
een nieuwe bepaling de oude rechten wer
den afgeschaft.
De heer LOEFF kan zich. voorstellen,
dat een Doopsgezinde, die met hart en ziel
zqn kerkgenootschap is toegedaan, tot dus
ver als lid van dat genootschap den eed
niet behoefde af .te leggen en nu op indivi-
dueelo bezwaren vrijstelling zou moeten
vragen. Tegen het niet-vrijstellen Van de
Doopsgezinden, als zoodanig, zou spr. be
zwaar hebben. Spr. zou voorts gaarne het
ontwerp van het tijdelijke karakter ontdaan
willen zien.
Het amendement van den heer Van Sasse
van IJsselt kan spr. niet bevredigen. In bet
amendementrDe Geer vindt spr. juist de
schriftelijke bepaling een zeer goede. Min
der ingenomen is spr. meb het eerste lid
van het amendement. Spr. meent, dat het
vorige voor werkelijke gemoedsbezwaren niet
voldoende uit den weg gaat» zooals bij ge-
loovigen, die bezwaar hebben om den eed
af te leggen in onbeduidende zaken, bijv. als
het kloppen van kleedjes.
Met het amendement-Rutgers kan sp:. zich
nog minder vereonigen. Hij keurt af het
eischen van een verklaring voor kanton
rechter of burgemeester.
Spr. bepleit een combinatie van de ont-
werpen-De Geer en Rutgers, zoodanig, dat
vrijstelling verleend wordt op grond van
een schriftelijke verklaring, betreffende be
zwaren wegens het niet hebben van gods
dienstig geloof of godsdienstigo bezwaren.
De heer BEUMER herinnert er aan, dat
de linkerzijde te kennen gaf, bij de alge-
meene beraadslagingen, op overleg met de
rechterzijde prijs te stellen; nu evenwel de
amendementen aan de orde komen, blijkt
van die zeide, van lust tot tegemoetkoming
zeer weinig. Uit een oogpunt van rechts
zekerheid wenscht de Minister, dat de eed
als regel behouden blijft. Welnu, uit dat
oogpunt moet z. i. het amendement-Rutgera
worden beschermd. De amendementen zijsi
niet voorgesteld om aan do rechterzijde be
vrediging #te geven, doch om 'de rechtsze
kerheid te waarborgen. (Spr. brak eenmaal
zijn rede af, wegens tumult op 'de banken
der socialisten).
De wetgever heeft te redeneeren voor ge
tuigenissen naar- de waarheid, wil desnoods
eenige vertragiug accepteeren. Van ooge-
loofspropaganda is z.l door de aanneming
van net amendement-Rutgers geen sprake.
De vroegere verklaring wordt slechts ter
terechtzitting bevestigd; een dergelijk nar
deel vreest spr. zelfs nog meer van het
amendementrDe Geer. De Minister acht den
toestand in Engeland zeer bevredigend; wel
nu, daarom hoopt spr., dat de heer Rut
gers zijn amendement in den geest van het
gesprókene van den heer Loeff zal wijzigen.
De Minister van Justitie, de heer
ORT, zal niet in een nieuwe verdediging
treden van het door hem voorgestane stelsel
en de verdiensten daarvan. Achtereenvol
gens behandelt spr. de amendementen. Wat
het amendement-Van Idsmga betreft, spr.
heeft er bezwaar tegen, dat ook wordt toe
gelaten de verklaring en blijft aan bevesti
ging de voorkeur geven. Spr. ontraadt het
amendement.
Spr. verklaart zich voorts tegen de schrap
ping van de vrijstelling van den eed der
Doopsgezinden uit eerbied voor historische
rechten. Dit ontwerp staat in het töoken der
conseientievrijheid en hij zou het betreuren,
indien het als een reactie een nieuwen dwang
oplei. Wat het amendement-Rutgers betreft,
wijst spr. o.m. op de practische bezwaren,
vooral met betrekking tot de getuigen
décharge. Is de vordering van den slaat,
om in het publiek een verklaring af te
leggen van zijn ofigeloof, niet reeds in
strijd met het religieus karakter der motie?
Vervolgens ontwikkelt spr. tegen het amen
dementrDe Geer (het af.eggen van een ver
klaring voor kantonrechter of burgemeester),
eenige practische bezwaren. Het amendement
is voor hem onaannemelijk. Tegen aanneming
van het amendement-De Geer heeft spr. geen
principieel bezwaar. Tegen den wenk van
den heer Loeff, om uit het artikel weg te
laten, de woorden „onder alle omstandig
heden", omdat daarmede het doel zou wor
den voorbijgestreefd, heeft spr. geen be
zwaar. Ook tegen de schriftelijke verkla
ring heeft spr. geen bezwaar. Als compro
mis acht spr. het amendement-De Geer aan
nemelijk.
Van het ontwerp-Van Sasse van IJsselt
vreest spr. een zrjdelingscho invoering van
het 'toetsingsrecht en discussies in «Ie recht
zaal. Tooh bestaat er bg spr. geen "bezwaar,
dit amendement, indien" het in zgn oorspron-
kelijken vorm wordt hersteld, te ontraden.
De heer RUTGERS repliceert onder tu
mult op de banken der socialisten. Spr.
vraagt acte van het woord „geklets" van die
zgde op zijn woorden toegepast.
De VOORZITTER vraagt den leien aan
de waardigheid der-Kamer te denken, daar
hij tegenover interrupties machteloos is.
De heer RUTGERS vervolgt zijn rede en
wijzigt zijn amendement zoodanig, dat het
luidt: „Een belofte, bevestiging of verklar
ring wordt mede afgelegd, indien de te be-
eedigen persoon schriftelijk verklaart tegen
bet afleggen van eeden onoverkomelijke be
zwaren te hebben, hetzi) omdat hjj geen
godsdienstig geloof heeft, hetzij omdat het
afleggen van eeden met zijn godsdienstig
geloof in strijd is."
l>e VOORZITTER deelt mede, dat de hee-
ren Van Idsinga en Gerhard hun amendement
zoodanig hebben gewijzigd, dat in plaats
van verklaring wordt gesproken van bevesti
ging.
De heer VAN SASSE VAN YSSELT ver
klaart zjjn amendement ,te herstellen in den
ouden vorm.
De heer GERHARD licht het gewijzigde
(amendement nader toe, waarna de heer
LIMBURG repliceert. Uit de rede van den
beer Van Wisbergen, die hem tartte uit
diens rede voor te lezen een laagdunkend
oordeel over atheïsten, leest spr. voor, dat
deze heeft gesproken van „een vergrijp te
gen God en een vergrijp tegen de maat
schappij". Een brug ziet spr. in het amen
dementrDe Geer. Over zjjn bezwaren tegen
dat amendement is ook spr. -bereid heen te
stappen, om de wet met groote meerder
heid te doen aannemen.
De vergadering wordt daarna' verdaagd
tot Dinsdag half twaalf.
De gewone audionhie van don Mi
nister van Buibenlandsolie Zaken zal Vrij
dag 25 Februari a.s. niet plaats hebben.
Op de algemeen© begraafplaats te
Dieren had gistermiddag in allen oenvotid
de ter-aarde-bestelling plaats van. het
stoffelijk ovorsckot van den te Laag-
sooron overleden pa-edagoog Jan Ligt-
hart. Handelende in den geest van den
overledene, was getracht de plechtigheid
zeer eenvoudig te doen plaats hebben en
behalve de familieleden waren dan ook
slechts enkele vrienden op de begraaf
plaats om den overledene de Laatste eer
te bewijzen. Aan het graf werd niet ge
sproken.
In den Raad van Bloemend aal werd
medegedeeld, dat de volgende week een
begin zal worden gemaakt met de eerste
werkzaamheden voor dien aanleg der
elecbrisöhe traan (N. Z. H.) van Haarlem
(naar O verveen.
Besloten werd met algemeens stommen
de kermis af te schaffen.
Prof. M. Straub heeft, naar „De
Tel." meldt, in de Ziekenverpleging aan
de Prinsengracht to Amsterdam een ern
stige maag-operatie ondergaan. De ope
ratie is goed gelukt en de toestand van
den patient fa bevredigend*
Het kiescollege der NecL-Herv. Gem.
in Den Haag heeft gisteravond in de vaca
ture, ontstaan door het overlijden van da.
j D. J. Karros, uit het bestaande gros van
I predikanten het volgende drietal geko
zen ds T. Kloosterman, te Alkmaardr.
I B. J. C. Rijnders, te Doorn; ds. A. B. te
Winkel te Arnhem, candidaten van de
kerkelijke kiesvereeniging „Evangelie en
Belijdenis."
Uit dit drietal zal het kiescollege op
2 Maart a.s. het beroep uitbrengen.
Beroepen ia bij de Ned.-Herv. Gem. te
Groningen, dis. H. J. E. Wesberman Hol-
stijn, pred te Apeldoorn.
Door B. en W. cn de Commissie voor
de Financiën te Rotterdam is overwogen
hoo het tekort op de gemeen berekening,
thans f 623,000, gedekt kan worden. Daar
verhooging van do opcenten tot het
maximum van 141 opgevoerd, ten hoogste
f 320,000 zou kunnen dekken, achten B. en
W. het noodzakelijk het percentage der
inkomstenbelasting van 4 op 5 pOt. te
brengen, wat zij dan ook voorstellen.
Mocht de Raad de voorkeur geven wan
een verhoogdng der opcenten op de per
soneel© belasting, dan zal hij in verband
met de opmaking der Rijkskohieren, vóór
1 Maart moeten beslissen.
Al de moeite eri kosten, om een verderen
voortgang van het water te stuiten, zijn op
vele plaatsen tevergeefs geweest
De plekken en plekjes in de groote water
zee, die men het water had betwist, zgn
nu ook een prooi van het natte element go-
worden.
In 't kort saamgevat, komt de uitbreiding
hierop neer:
Monnikendam, dat men gedeeltelijk had
drooggemaakt en met kistdammen bescherm
de, zag het werk van weken, letterlek in 't
water vallen en overstroomde voor twee der
de. Te Purmerend, waar men in een drie
hoek beschermd door kistdammen, als 't
ware een nieuwen polder had gevormd, zag
men de kistdammen bezwijken, zoodat het
6tadje onderliep. De Schermerboezem heeft
daardoor een overvloed van water te ver
werken,'zoodat Purmer en Beemster gedeel
telijk bedreigd worden, terwijl er gevaar is
voor de Wjjdewormer, vooral op ijet punt,
waar in 1825 de doorbraak plaats vond.
Te- Edam sgpelt het water door de kist
dammen, zoodat men ook daar voor door
braak bevreesd is.
Marken is weer geheel overstroomd.
Het Noordzeekanaal is buiten zijn oevers
getreden, zoodat rond Buiksloot en nabjj het
Tolhuis een uitbreiding der inundatie het
gevolg was.
Critieke toestand te Zaandam.
Om 11 uur gistermorgen stond hat water
in den 0ostzanerpolder benoorden den spoor
dijk, even hoog als ten zuiden daarvan en
stroomde het ook hier op velschillende plaat
sen reeds over de kistdammen; op andere
plaatsen was het niveau gelijk met den bo
venkant van deze noodwaterkeeringen en
kon men ook op die punten het water spoe
dig verwachten. Waar het niet over de dam
men kwam, zag men het elders weer er
onderdoor komen en werden gaten in den
weg geslagen, waaruit het W3ter met kracht
opborrelde. Vooral bg Halersbroek en bg
de Kalvenschool stroomde het met geweld
over de straat de Zaan in.
Over den Kalverdgk, die over een lengte
van eenige meters scheurde, moest het ver
keer voor rijtuigen en auto's stop gezet
worden.
Het werd levensgevaarlijk daar met een
rgtuig te passeereru
Het polderbestuur van IWeetzaan was op
zijn post; ook de ambtenaren van openbare
werken der gemeente Zaandam deden wat
zjj konden Om de ramp te beperken. Er was
echter geen houden meer aan. Bezwijkt de
Kal verdek, dan komt ook de Kalverpolder
in gevaar.
Er wordt echter thans met kracht door
de Wühelminasluizen gespuid, zoodat de
hoop gekoesterd wordt, dat het water, wat
in de Zaan stroomt, op die wijze weer kan
geloosd worden. Als dit het geval is, dan
mag de Westzanerpolder als behouden be
schouwd worden. In de Zaan was om 12 uur
de stand 22 c.M. beneden A.P,
De Wijde Wonner is nog droog. Blijft het
water zoo hoog, dan kan ook deze pol
der spoedig vallen.
Een latere tijding luidde:
Er is in den toestand nog niet veel wij
ziging gekomen. Het water in den polder
Oostzaan is niet meer dan een paar centi
meters gezakt. In de Oostzijde stroomt het
water even hard over en door de kistdam
men als er wegstroomt naar de Zaan. Op
enkele plaatsen is al het zand met het water
uit de kistdammen gestroomd en -heeft het
zich op de straat opgehoopt. Hier en daar
zijn groote gaten in de straat geslagen. In
de Peperstraat komt het water van twee
kanten met geweld aanstroomen. Obk hier
werd een groot gat geslagen.
Wijl op enkele plaatsen de straat aan ver
zakking onderhevig was, ontstond de vrees,
dat de gasleiding het zou begeven en men
in het duister zou zitten. Gelukkig is tot
nog toe die vreee niet bewaarheid. Een
groot aantal bewoners van de Oostzijde^
heeft zijn woning reeds verlaten. In de groote
ruime kerk der Hervormde Gemeente van
Ooatzaandam waren tegen den avond reeds
ruim 200 vluchtelingen opgenomen en nog
steeds komen meerderen aan. (jok in an
dere gebouwen werden door het water ver
drevenen opgenomen. Die in hun huizen
bleven ondervonden echter het ongerief, dat
zó van alles verstoken wareo. Vele van de
gewone leveranciers bleven weg, zoodat aJ
gauw aan verschillende artikelen gebrek
kwam. Dit zaJ echter spoedig beter worden
De zieken, die in de Doopsgezinde Kerk
verpleegd worden, konden er nog blijven,
omdat de kerk zelf, hoewel midden in he(
water gelegen, _nog droog was. "Of zjj er
echter lang zullen kunnen blijven, staat te
bezien.
In de Westzijde is men thans met kracht
bezig de kistdammen te-versterken, om, als
onverhoopt de Zaan over mocht loopen, hef
water te beletten den polder Westzaan bin
nen te stroomen. In de Zaan staat het water
echter nog ongeveer 20 c.M. beneden A. P.,
zoodat voor het oogenblik nog geen ge
vaar bestaat. Wanneer de wind in den Zuid
westhoek blijft, zal het miöSchien nog wel
losloopen.
In Waterland.
Men meldt uit Broek-in-Waterland, d.<L
18 Februari:
Sedert hedennacht is de toestand hier zeer
kritiek geworden; het verkeer over de vlon
ders is zoo goed als onmogelijk, de stand
van 1825 is op eenige centimeters na be
reikt. Twee stallen vee moesten nu inder
haast worden gered; bij een veehouder gin
gen de koeien tot den buik door 't water;
bij den anderen veehouder stierf een koe
tijdens het vervoer. De bakkers hebben nog
gebakken, maar konden de meeste klanteD
niet bereiken en bij enkelen zig men een
touwtje 't raam uit kómen waaraan de bol
werd opgeheschen. De kruidenierswinkels
zijn ook alle ondergeloopen, zoodat het voor
den verkooper niet te doen is om zijn klan
ten te^ bedienen en voor de burgers bijna
ondoenlijk om winkelwaren te halen. Vele
inwoners zaten hedenmorgen geïsoleerd eu
konden de deur niet uit. Ook de veldwachter
moest, van zgn platte dak af gelegenheid
maken om buiten te komen, en zijn woning,
een der lioogstgelegene, staat thans 60 c.M.
water.
Hedenavond is de rijzing van het water
eenigszins tot staan gekomen. Gèen piekje
in Oostzaan is meer droog. De golven klot
sen tegen de kerk en hebben rondom groote
schade aangericht. De weinige bewo ers, die
hier nog achtergebleven waren, moesten dooi
de dakramen met schuiten afgehaaid wor
den. De spoordijk van Zaandam naar Pur
merend is eveneens weder overstroomd. Na
bij het Noordeinde en ,,de Haal" van Oost
zaan zijn gaten gesiagem, zand weggespoeld
en kistdammen vernield. Veel wrakhout daar
van afkomstig en ook van schuren en huisjes,
drijft op de vlakte rond. De afsluitdijk var
Oostzaan naar Landsmeer heeft eveneens
veel te verantwoorden gehad. Op last van
het gemeentebestuur zijn de benedenwonin
gen aan den Overtoom ontruimd. De vluch
telingen hebben zich naar Amsterdam be
geven.
Nabjj Kadoelen is in den afgelcopen nacht
de dijk van het opgespoten terrein over
stroomd en daarna op vele plaatsen door
gebroken. Het water staat hier gelijk met
den kistdam en het motorgemaal staat ge>-
heel geïsoleerd eenige d.M. in het water,
zoowel buiten als binnen, waardoor veel ma
terieel© schade is teweeggebracht.
Te Watergang hobbBn eveneens veel boer
derijen het te kwaad met 't water en staan
eenige op instorten. Palen en .wrakhout beu
ken met de golven de wrakke houten ge
bouwen. De tocht langs het Noord-Hol-
landsch kanaal is gevaarlijk, daar vele ba
kens verdwenen zijn. Op den stroom zwalken
vele zwaar beschadigde schuiten rond. Ook
't sectorpark nabij Schouw is zwaar b^echa-
digd. In de nabijheid daarvan zijn eenige
gaten in den dijk. In den tramwegdijk van
daar naar Buiksloot zijn vele gaten geslagen.
In het Noord-Hollandsoh kanaal was de
sleepboot „Vitesse" uit Amsterdam bezig
hooischuiten op te sleepen. De. aanlegsteiger
van de Punnerender boot is met meer te
bereiken. Het geheele land tusschen den
Nieuwendammerdgk en den Ouden Hoo gen
Hamdgk staat blank, in de bocht van den
straatweg naar het Tolhuis staat 1/23A M.
water. Bg het politieposthuis is de weg
gestremd en door politic afgezet. Langs den
weg is men bezig nooddijken op te werpen,
waarmede vele soldaten van 't Entos-terrein
bezig zgn.
Het gemeentehuis te Landsmeer is even
eens ondergeloopen. De secretarie is" thans
naar de bovenverdieping verplaatst.
Te Volendam.
Nadat gisteren het zeewater weer was
opgezet tot 1.70 Meter plus A. P., stroom
de het water door de dijkbreuken met ont
zettend geweld naar binnen. De ha.'de wes
terstorm maakte het binnenwater tot een
woeste zee, welke op de onder 'en in het
water staande huizen verschrikkelijk b uk te.
Niet alleen moesten de huizen, waarvan de
vloeren nog half onder water stonden en
weer bewoond werden, dadelijk ontruimd,
maar ook de huizen aan het Noordemde van
het dorp, welke steeds nog waren bewoond
geweest en waarvansommige als schuil
plaats dienden voor daklooze gevluchte in
woners, werden in allerhaast ontruimd, door
dat muren werden ingeslagen door de woeste
golven. Wat van huisraad en inboedel nog
te redden was, werd aan den dijk gesleept
en later weggevoerd. De bewoners zijn weer
hier en daar onder dak gebracht of hebben
hun toevlucht in de vaartuigen genomen.
