lederM en de Oorlog. Dinsdag li> Februari, A0. 1916. (§eze fëcurant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. ïit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Biad. DE WATERSNOOD. f4312.925, UIT ONS LAND. Binnenland. No. 17109 DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIES: Van 1—6 regels 1.05. Iedere regel meer fO.llKleine advertentiën ;'7an 30 woorden 40 Oents oontant; elk tientalwoorden moer'10 Oonts. Toor het incasseoren wordt f 0.05 berekend- Bewijsnummer 5 Oents. PBIJS DEZER COUKANT: Voor Leiden per 3 maanden 1.30j per week. 2 if 0.09. Buiten Leiden en waar agenten gerestigd zijn per week. i 0.10. Tranoo per poet 'bï> 1.65. -Wij ontvingen heden: Van de Leidsche Miniers- en Bloemisten-Vereoniging „Door lendracht Verbonden", f10. Totaal met gisteren: LEIDEN, 15 FEBRUARI. Heden zal bet 70-jarig besfaan van ■heb Leesgezelschap „Nut en Gen-oegeji", ■alhier, met een feestavond worden ber- Idacbt. E Beroepen is bij de Geref. Kerk alhier Tvac.-wijlen ds. A. B-oorcla) cte. H. A. Mun- pik Jr., to Bunschoten. De „Sts.-Crt." bevat do gewijzïgde sta ll aten van do Leidsche Broodfabriek'', al hier. Wetten en Normen in Natuur en Samenleving. Op uitno ©daging van de vereeïnaging voor fetliischje en X^odsdienstigie vraagstukken hield dr. J. Clay, uit Delft, gisteravond linhet Klein-Auditorium der Academie een poordradht over bovenstaand onderwerp. Spr. herinnerde er aan, dat met het fferk van Newton eerst de volle methodi- jsohe beteekenis van het wotibegrip in het licht trad. Andere wetenschappen hebben getracht die methode over te nemen en i er is tegenwoordig geen gebied van ken- nis, waarin niet van wetten" gesproken vrordt. In den nieuweicn tijd echter is er jeen strijd ontstaan of deze gelijkheid van Ipeiten óp natuurlijk en op zedelijk en jeostelijk gebied wel bestaat en zij wordt fthans meer en meer ontkend. Spr. wilde deze vraag pogen op-te hel- I" ideren en meende daartoe het Begrip der normen ter sprake te moeten brengen, waarbij hij gebruik maakte van een reeks diagrammen. Spr. kwam ten slotte tot de gcvolgtrek- f king, dat ook in de gemeenschap van per- sonen geön maatregelen kunnen genomen [.worden, die tegen het natuurlijk verband ■der verhoudingen ingaan. Maar er kunnen 1 regelen worden gegeven, die do' normen gin sta-nd houden of ze. in de richting van bepaalde idealen verbeteren. In de keuze der middelen, d.w.z. in de combinaties Ider oorzaken, die haar invloeden zullen doen gelden, ligt onze vrijheid. "Doch slechts binnen de grenzen van wetmatigheid cn op haar als grondslag kan iets worden bereikt. Doch aan de andere zijde is een sterk en zelfbewust idealisme noodig, dat de in-standdiouding en verschuiving der normen als ccn vast doel voor oogen beeft. 'Bet doelbewust streven alleen aldus eindigde epr. weet dan de juiste midde len als verandering brengende oorzaken aan te wende i. LEIDSCHE SCHOUWBURG. „MARIA MAGDALENA". Be Rotterdammers zijn bier gister opge treden met een oud treurspel, n.l. het bur- gerlijke treurspel Maria Magdalena"' van Fri&drich Hobbel. Eigenlijk was 'L wel een beetje to verwachten^ dat de opkomst niet groot zou zijn, maar 't is wel zielig, de 'Rotterdammers, die hier eens triomfen vier den voor volle zalen, voor-eón paar hon derd mensehen te zien optreden. Wanneer Zal voor de Rotterda-msche afdeeling v^n de tooneeltrust de tijd komen, dat ze ook c,'OS een stuk ter vertolking krijgen, hun eer waardig! iiMaria Magdalena".is terdege een oud v'0rk. Daarom boeit 't niet bijzonder. Het slot met nog drie dood én in het eerste Schijf stierf reeds de zwakke moeder ten fUnschouwc van het publiek in haar leun stoel voldoet allerminst. Soberheid is d»t werk vreemd. Hebbel brengt ons in een burgergezin n oen Duitsohe provinciestad. Een gezin ^et allo burgerlijke deugden en ondeug den. Tua^:en mcfc gezin van den schrijn- ^cr er Antoon kennis, als de moeder juist e^1 ff? z^are ziekte is hersteld. Volmaakt va l i 's CÏ'^ Sezin niet. De zoon cn de of fr bunnen 'fc slecht met el'kaar vinden, 'tin'*s' ^afc 20011 een andere ricfo- 'darf Saan ^an z'jn va^er. Daar komt jf 1J' Hat moeder steed's den zoon dn loH l.erm^n® nóCsmt, wat weer woorden uit- tusschen moeder cn vader. Een doch ter is beider vreugde. In haar later hu welijk hoopt men haar gelukkig te zien. De ontvanger Leonard komt om haar hand vragen, 't Blijkt.uit zijn eigen verha len een laag individu te zijn. Maar den vader en moeder is dit niet bekend. Die „zien in hem een jongen, die zich flink op gewerkt heeft. De dochter Klara heeft geen bezwaren, wijl de Liefdesbetrekkin gen, die ze met Leonard heeft aange knoopt, gevolgen zullen hebben. Ze heeft hem nooit lief gehad, doch in vertwijfe ling ging ze tot de daad over, wijl de jongen, die haar liefde genoot-, vanuit de universiteitsstad niéts van zioh liet hooren. Als vader en aanstaande schoonzoon met elkaar in gesprek zijn, komt de politie binnenvallen. Er is diefstal gepleegd in een huis, waar de zoon Karei werkte en hij wordt nu verdacht. Het jongemensch is reeds aangehouden en nu moet èr huis zoeking worden gedaan. Een der gerechts dienaren-doet dit met veel genoegen, want nu kan hij zijn woede eens bot vieren tegen den schrijnwerker, tegen v ien hij een wrok heeft. Naar we later hooren, omdat hij geweigerd had met hem in do herberg te klinken. - Do schrik bij deze onverwachte verschij ning beneemt moeder het leven. Leonard gaat heen, blij het engagement te kunnen verbreken, nadat hij de zekerheid had ge kregen, dat Klara ge eh bruidsschat mee zou brengen. .Vader uit vr.'l zijn gevoelens over de ont aarding van den zoon. En voegt er bij, wanneer ook zijn dochter zijn naam zou onteeren, zou hij zich den hals „afsche ren". Hij weet dan nog niets van den toestand, waarin Klara verkeert. Voor beiden breken vreeselijke dagen aan. Karei wordt vrijgesproken. Hij is on schuldig. De koopman, bij wien de dief stal plaats had, heeft hot gestolene terug gevonden hij komt 't bij den schrijn werker nog meedeelen. De student voornoemd komt als secre taris in het stadje terug. En hij vindt er ook zijn oude liefde weer. Maar dan ver neemt hij van Klara, waarom ze hem niet kan trouwen, al bemindt zij hem nog zoo vurig. Ze zal Leonard smeeken haar te trou wen, om ha-ar vader te behouden. Maar Leonard wil van geen trouwen met haar weten. Hij heeft al eefn nieuws liefde aan geknoopt. Dan komt de secretaris, gewa pend met twee pist-olen. Er moet geduel leerd. Klara echter ziet geen uitweg mèer en heeft ten slotte haar plan ten uitvoer ge bracht ze heeft zich verdronken. Ze heeft niet kunnen vernemen, dat Leonard in het duel gedood is en de secretaris meer dood dan levend. Men bemerkt, dat er aan handeling geen gebrek is, maar het soort komt niet meer overeen met den huidigen smaak. Meer zullen we er maar niet van zeggen. Voor Eribz Tarta-ud is er gelegenheid voor breed spel als de schrijnwerker. Hij geeft een juiste uitbeelding van een man, die er niet vrij van is ziohze1: te verhef fen boven anderen, zichzelf braaf en goed vindt en in zijn hart geen ruimte hééft voor anderen. Alida TartaudKlein is een gevoelige dochter. Willi. K'ley kon ons minder vol doen als de moeder, 't Is te veel komedie. Morriën als de zoon was uitnemend en van Stapelveld kregen we het beste, wat we tot nu toe van hem zagen, als Leonard. Vervoorn als de secretaris had wed iets meer warmte in zijn spel kunnen leggen. UIT ONZE STAD. Voor de Militairen. Gisteravond sprak prof. dr. L. van Itallio in een der zalen van het Pharma- ceutisch Laboratorium over „Natuurpro ducten en hun vervanging", een avond, uit gaande van de Commissie tot Ontspanning cn Ontwikkeling van Gemobiliseerden. Allereerst kwam aan de beurt het barn steen als natuurproduct, waarbij met licht beelden het een en ander getoond werd over de barnsteen-industriedaarna kwam kunstbarnsteen, vervaardigd hoofdzakelijk uit.... afgeroomde, melk. Daarna toonde de hopgleeraar -vele voorwerpen, uit die stof vervaardigd; voorwerpen, welke onder de aanwezigen rondgingen, die zich konden overtuigen, dat deze stof, „Golalith,; ge naamd, zeer mooi is. Teraer liad epr. het over kun'strubbor, kunstzijde, kunst-Indigo (welke de natuur lijke tegenwoordig verdrongen heeft) over sclïietkatoen, over papyrus en liet gewone papier, over cellulose en celluloïcle. ~Ten slotto demonstreerde de prof. ©enige zeer interessante proeven met teerproduc- ten, n.l. do kunst-verf stof anilinehoe men door twee bijeengevoegde totaal kleurlooze stoffen, door verwarming de schoonste kleu ren te voorschijn roept. Spr. maakte twee kleuren, n.l. eon roode met prachtigen groenen weerschijn (welke zelfs na zeer groote verdunning nog behou den bleef, en ook een donker-violette. Gaarne aldus betuigt ons een toehoor der hadden wij den redenaar nog uren hooren doorpraten, maar zijn tijd was be perkt toch zouden wij hem nog gaarne hebben hooren vervolgen, en nisschien zal do professor nog een derde rede willen knoop en aan zijn twee reeds gehouden voor drachten over dit interessante onderwerp, dat hij met zooveel humor voor ons heeft duidelijk gemaakt. Alleen zou ik nog gaarne willen opmer ken, gaat hij verder, dat misschien niet alle trouwe bezoekers dezer leerrijke Maandag avonden het gebouw hebben kunnen vinden, hetgeen voor een niet-Leidenaar nogal moeilijk was, waaruit dan is te verklaren, dat de zaal niet zoo vol was, als zij wezen kon. Maar do aanwezigen hebben vol aan dacht spfelter's woorden gevolgdde afwe zigen hadden ongelijk. Een aardig Compliment. Een aardig complimentje kreeg, zoo schrijft V. in het ,;Hbl<L", dezer dagen een der Nederlandsche doktoren van .„hooge" zijde. Het was tijdens het bezoek van den president van do'Republiek. Terwjjl de heer Poincaré de bedden langs ging, en eiken gewonde vriendelijk en belangstellend v.o:-g hoe het hom ging, waar hij vandaan was, hoe hij gewond was geraakty volgden achter hem de (autoriteiten, "die met hem waren meegekomen. Zoo voortwandeland vroeg een hunner, een generaal, aan dan - Nederland- schen dokter, die naast hem liep of men veel patiënten verloren had. „In het geheel niet," antwoordde de me dicus, „nous avons dé la chance." „Ne ditos pas qa," zei oogenblikkelijk de generaal, „co n'est pas de la chance que votls aVéz, c'est de la' science!" Een compliment en een calemböur tegelijk. Zou één ander dan een Fraoscliman zulk een repliek zoo gauw bij- de hand gehad hebben? Geen hoogoven werk. Naar men ons bericht, is bet uit het „Handelblad" overgmómfen betfjbbt, 5|nr zake de oprichting van. een hooigovenwovk, Van aülen grond ontbloot. (,,N. R. C.") Vandaag zouden 30 h 35 geïnterneerde Belg. soldaten aan 't we»rk gaan in de si garenfabriek dó Huifkar, van den heer A. Hamers te Oisterwijk. Naar wij vernomen, Keert zioh in de ClaJaskaizerne to Utrecht bij een militair een geval van nekkramp voorgedaan. De verloven zijn ingetrokken. Op verzoek van den Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel heeft de Burgemeester van Den Haag dezer dagen bij "W. van Dam, Nieuwe Haven 61, op gt-ond van de Levensmiddelenwet, een par tij kaas, groot ruim 430 K.G., in bezit geno men. De Ned. R.-Kath.'Vereeniging van di recteuren en commiezen bij de posterijen" en telegrafie heeft den minister van Wat et-, staat verzocht een gezinstoolage te willen verleenen on die te^ doen ingaan op 1 Januari j.l. Te Lichtenvoorde is Zaterdag een Duitsche deserteur aangekomen, die uit Bociholt was ge/vlucht, toen hij naar het front moest vertrekken. Uit oen medocleOling in „Het Volk" blijkt, dat op een Zondag in September te Amsterdam een landelijke betooging voor het algemeen kiesrecht zal worden ge houden. -Hot partijbestuur der S. D. A. P. acht het otrmoodijg en onwensahelijk dit jaar hot jaarlijksoh congres bijeen te roepen, o.a. ómdat or gocn bijzondere agendapun ten zijn, welke na het ree-dis gehouden bui tengewoon congres de bijeeuroeping van een congres zouden moeten motdveeren, en met het oog op de financiën. Mochten de afdeeliingen besluiten, dat het congres wèl zal worclen gehouden, dan' zal het niet met Pasohen, «dóch mïet Pinkster eb woTden bijeengeroepen'. Bedankt is voor het beroep naar do Ned.-Horv. Gom1, te Aanst-ord'atm dóór ds. P. J. Krop, te Rotterdam. Naar het „Hbld.'' verneemt, heeft de commissaris van politie in de derde sectie ep 'mupjo^sray f-nie^d©i{ospioq; nuamq) heer E. M. Dusser de Èarenne, het voorne men binnenkort, wegens gezondheidsrede nen, den politiedienst met pensioen te ver laten. Mot den heer Bar enne gaat een poli tieman van de oude garde heenhij kan bo gen op welhaast 42 jaar politiedienst. Zondagmorgen had in het kerkgebouw der Remonstr. Geref. Gem. te Alkmaar door ds. Reynders, van Amsterdam, de be- vestiging plaats van den nieuw beroepen predikant dr. Wr. Mackenzie, gekomen van Zwammerdam. Na de bevestiging hield de nieuwe Ièeraar zijn intreerede. De gewone audiëntie van den Minister van Marine zal Vrijdag 13 Februari a.s. niet plaats hebben. De gemeente-architect te Bussum, de heer M. J. van Eyck, heeft om gezond heidsredenen eervol ontslag gevraagd uit den gemeente-dienst. De Weroldf ode ratio vacn Ghriston Stu denten ver eenigingen waarbij ook do Nod. Christ. Stud.-Veroen. is aangesloten hou dit dit jaar haar „Dag des Gebedfe" op Zondag 27 Februari. Koninklijk Bezoek aan de Hoofdstad. Te 9 uur 52 min. is de Koningin, verge zeld van prinses Juliana, hedenochtend uit Den Haag naar Amsterdam vertrokken, om van daar uit nog cenige door den waters nood geleden hebbende plaatsen to be zoeken. Het koninklijk salon rijtuig-, waar in Koningin, Prinses en gevo-lg voor het vorstelijk paviljoen ih het. HollandSche spoorstation plaats namen, werd in gehaakt in den gewonen trein, die op dat uur vertrekt. De trein van 10.40 uit Don Haag was te laat, een kwartier ruïmeoi zoodoende bestond ruimschoots gelegenheid- voor het publiek om zich vóór het Centraal-Station te Amsterdam te scharen om de Konink lijke auto's, dio stonden to wachten op het hooge bezoek. Burgemeester Teilegen was op liet per ron aanwezig en begroette de Koningin en prinses Juliana. Do Koningin zag er opgewekt en blozend uit en droeg een modern mantelkostuum van donkergrijs laken, den mantel omzoomd [mot een bondrand. Het prinsesje droeg een manteltje van grijs bont en een groo- ten ronden vilten hoed. Het hield een bos tulpen in do hand. H. "M. was vergezeld van H. M.'s adju dant jhr. C. Hooft Graafland, jonlcvrouwe Van do Poll en een hofdame. Het kleine gezelschap reed in do dichte automobielen naar het paleis, waar de Koninklijke standa-ard gehesohen wercl. Onmiddellijk na ïaainkomst ten Valrizö kwam de wacht opnieuw ih het geweer, ter wijl de auto's weer voorreden. Do Koningin, vergezeld van een hofdame, begaf rich vanochtend eerst naar hot vluch- telingenhuis op den Heilïgenweg, gevee- ftmgd (in /de vroegere studienfreln-fcoclëteit. in een tweede auto volgden wethouder dr. N. M." Josephus Jitta, en de adjudant jhr. Hooft Graafland. Daar het bezoek geen officieel karaktef droeg, was alles in rijn gewonen doen. De directrice, zuster J. Peck, aan H. M. voorgesteld door wethouder dr. N. M. Josephus Jitta, 'ontving do Hooge Bezoek ster. Daarna werd allereerst do eetzaal be zocht, waar H. M. met elk der aanwezige vluchtelingen een vriendelijk woord wissel de. De menschen waren beduusd, en bij-oa' niet ïn staat te antwoorden. Doch het 'ge lukte H. M., die informeerde naar den toe stand van de familie, en naar die van de huisjes, toen de bewoners gonoodz-akt wa ren, dio te veriaten, de menschen aan het spreken te krqgen. Het kostte zustor Peck heel wat moeite de mannen en vrouwen er "toe te krijgen, bjj het mst de Koningin gevoerde gesprek op te staan. De vluchtelingen wisten niet wie de vriendelijke dame was, die-zich zoo nauwkeurig met hun .toestand wilde op de hoogte stellen en de vrouwtjes, bezig aan het schoonmaken van den vloer, ware.i met moeite or toe ,te beweglen even haar werk 'te onderbreken. .Voor het kinderzaaltje ,t ondo H. Ml bui tengewone belangstelling. Zij sprak de klein tjes moederlijk too. En iu den zgn. winter tuin van deze voormalige studentensocië teit bleef de Vorstin bij "cl© zandhoopen staan, waar de kinderen speelden, on vroeg zij of er ook kasteelen werden gebouwd. Na ongeveer 40 minuten in het gebouw vertoefd te hebben, is H. M. met Haar klein gevolg weer naar hot Paleis vertrok ken. Daar werd de lunch gebruikt en te één uur zou H. M. wöer voor ander bezoek Uitrijden. Generaal Miohielsen bij ccn Vliegtocht gedood. lUjlb Batavia seint Reuter cLd. 14 dezer i,Generaal Miohielsen, commandant van de troepen op Java steeg heden nabij Kra- wang met don 1 uitonanUaviatenr Ter Poor ten in een vliegmachine op. De vliegmachine viel. Miohielsen werd gedood. Ter Poorten ernstig gewond.' Luitenant-generaal J. P. Michielsen, commandant der landmacht in Nc'derh- ïndië werd 11 Juli 1882 tot tweede luite nant benoemd, 11 Juni» 1S87 Werd' hij bevor derd tot eerste luitenant, 28 November 1884 tot kapitein en 7 Juli' 1903 tot majoor, 30 Mjaarjb h9t>5 lu^teniantr/kolónéP/ 19i Augustus 1909 tot kolonel, 2 December 1911 tot generaal-majoor en 2 April 1914 tot 1 uite nant-generaai. Generaal Michielsen was "ridder in de 3e klasse der Militaire Willemsorde, ridder dór orde van den Nederlandschen Leeuw. Verder was hij gerechtigd tot het dragen van het eereteeken voor belangrijke krijgs bedrijven met de gesp Atjeh 18731896, Djarnbi 1901—1904, Atjoh 1901—1905 cn Zuid-Celebes 1905—1908. Voorts maakte de generaal deel uit van li)et CentrajaJ- Comité in Nederlcmdscli- Icdië van het Roode Kruit, terwijl hij voor zitter was van het afdeelingsbestuur voor Nederlandbch-Indië van de Vereeniging Oeneraal-V an-Heutsz-fonds De lste hiitenant-aviateur H. tei* Poor ten was sedert eenüge jaren in onze kolo niën bij de luohtvaart verbonden, nadat hij hier'te lande zijn opleiding als aviateur had gekregen. Hij was de Geinige aviateur, die op Java een groote overland-vlucht heeft geclaan. Luitenant Ter Poorten heeft Ni den zo mervan hèt vorige jaar te Santa-Anna, in iOalHfomië, een Amorildaansche hoogte- record gebroken, door op een watervlieg tuig mot een passagier een hoogte te be reiken van pl.m. 2200 M., -waarbij hij een uur en 35 mfnuten in de lucht bleef. Luit. Ter Poorten werd in 1887 geboren, werd 2de luitenant bij het wapen der artil lerie op 25 Juli 1.908 en lste luitenant op 29 April 191L Hij is ridder van de Oranje- Nassau-orde. Dc Watersnood. De Koningin is naar Amsterdam ge gaan. Zij za-1 weer een bezoek aan sommi ge door de overstrooming geteisterde deelen van Noord-Holland brengen. Bij gunstig weder zal H. M. daarbij ver gezeld zijn van de prinses. Thans zijn circa 18.000 stuks rundvee, afkomstig uit het overstroomde deel van ons land, naar Düitschland uitgevoerd. Van de zijde der verkoopers wordt medegedeeld, daj de opbrengst de verwachtingen verre heeft overtroffen en circa dén vierple meer bedraagt dan de som, waarvoor het vco door de aangewezen taxateurs was ge taxeerd. Deze hoogere opbrengst komt nu den betrokken veehouders ook nog ten goede. HAAGSCHE RECHTBANK. Maandag 21 Febr. a.s. zal de strafzaak inzake den commies-deurwaarder G. K., Ullc Zoeterwoudo, in dó openbare terecht zitting van deze rechtbank worden behan deld. BCITENLANDSGHE BERICHTEN. Vilson weer Candida,-it roor hof Presidentschap. TVilson gaf oJficieol zijn toestemming «m hom weder eanolidaat to stellen voor het presidentschap. Een Vorstelijk Huwelijk. Het huwelijk van prins Joachim Vau Prui sen, 's keizers jongslen zoon, met p-ios:s Maria Augusts van Ankalt, zal op 11 Maart a.s. worden voltrokken. Scquah niet dood. Naar aanleiding van het bericht, flat Sequah in Johannesburg in armoedo zou zijn gestorven, schrijft de heer Sequali 'thans zelf een brief aan do „"Daily News", waarin hij de waarheid van zijn doodsbericht op do meest afdoende wijze bestrijdt. Het moet Oen valsche Sequah geweest zijn, dio do wereld zelfs in zijn dooi heeft gefopt. Door een aardstorting werden ia een groeve bij Gastrop jn Westfalon drie arbei ders levensgevaarlijk en vjj£ licht gewond. Bij Braubach vielen 5 personen ran "da Mainzer automobielfabriek met een auto om. Do chauffeur Karl 'Frau was clirect dood, do anderen werU deels zwaar, dééls licht gewond. u-q jif, 1j f Ten gevolg9 van eon Ontploffing en brand in de suikerfabriek to ïtraukenthal (Pfalz) zijn drie arbeiler3 gedood, 26 zwaar on licht gewond. Eon automobielfabrikant Uit do yer- eenigde Staten heeft in de nabijheid van zjjn fabriek een „kunstberg" laten houwen. Die „kunstberg" is uitsluitend tor beschik king van koopecs, dio de zekerheid willen hebben, dat hun wagon ook bjj bergtoeren betrouwbaar is. Zij maken nu Op den kunst-' barg eerst een proeftochtje. De aanleg van den berg, eigenlijk een lange, sterk, stij gende houten straatweg, door pijlers ge stut, is zeer kostbaar geweest. Alleen hel hout zal al den kapitaal gekost hebbsn; 'imL uiers, al zal do proeftocht maar 3 h f> minuten duren, dan moc-t de straat toch tosds een W^ectabelo lengte hebben.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1916 | | pagina 1