Nederland en de Oorlap.
Mo. 17159
Donderdag 3 Februari,
A°. 1818.
(Deze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van §onen feestdagen, uitgegeven.
Eerste Blad.
DE WATERSNOOD.
Oificiesle Kennisgeving.
U5T ONS LAND.
IDSCH
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van I8 regels f 1.06. Iedere regel meer '0.17$. Kleine advertentiën
yqd 30 woorden 40 Oent-s oontant; elk tiental woorden meer 10 Oents.
Voor het inoassesreD wordt ƒ0.05 berekend. Bewijsnummer 6 Oents.
PRIJS DEZER COURAJfTi
Voor Leiden per 3 maanden ƒ1.30; per week. f 0.09.
Bniten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per week. 0.10.
Franco per post1.65.
Dit nommer bestaat uit
TWEE Bladera.
Wjj ontvingen heden Van eenige Belgi
sche Vluchtelingen, alhier, in kring ver-
eenigd f 4.8S; van S. Gl. Julianaweg, Noord-
-Vr'ijk f 2.50.
Totaal met gisteren
13065.525.
MAXIM UM-KAASPRIJZEN.
De Burgemeester van Lei-den brengt ter
kennis van de in deze gemeente gevestigde
vrinkelier8 en handelaren in kaas, dat ter
Gemeente-Secretarie (Kamer No. 10) kos
teloos verkrijgbaar zijn kaarten, inhou
dende de maximumprijzen van kaas, zoo
als die voor de maand Februari 1916 zijn
vastgesteld.
Hij herinnert hun er tovens aan dat
deze kaarten op van den weg af duidelijk
zichtbare wijze moeten worden opgehan
gen en opgehangen blijven.
De Burgemeester voornoemd,
N. C. DE GIJSELAAR.
Leiden, 3 Februari 1916.
LEIDEN, 3 FEBRUARI.
De voorstelling van ,,Zaire" in den
Leddschen Schouwburg belooft reeds een
1 groot succes te worden wat betreft liet be
zoek. De eerste opvoering alhier'blijkt een
goeden indruk te hebben achtergelaten,
want het zal vol zijn morgen 1 Uitverkocht,
is het huis nu nog wel niet, maar het gaat
er toch heen 1 Een groote voldoening voor
degenen, die deD avond op touw hebben ge
zet.
De ,,Sts.-Crt.'' bevat de gewijzigde
statuten van de Unie van Geref. studen
ten aan de openbare hoogescholen, onder
de zinspreuk ..Libertas ex Veritate", ge
vestigd alhier.
De afdeeling Lemen van den Trans-
portarbeidersüond heeft in haar laatst ge
houden vergadering besloten een actie voor
een duurtetocslag te beginnen bij verschil
lende patroons.
Door den Kerkeraad der Geref. Kerk
alhier, ia uit het reeus medegedeelde zestal
eon tweetal opgemaakt, bestaande uit ds.
K. van Anken te Pernis, en ds., H. A. Mun-
nik, to Bunschoten.
De stukadoorswerkzaamheden van een
in aanbouw zijnde R.-K. Jongensschool aan
de Tenierstraat in Den Haag zijn uoor de
aannemers Schoonhoven en Van Elton, te
Hilversum opgedragen aan den heer Joh.
do Best. stukadoor alhier.
„VRIJZINNIG ZANGKOOR".
In de Remonstrantsche Kerk gaf gis
teravond hot .„Vrijzinnig Zangkoor", on
der de als altijd ook nu energieke leiding
van den^ directeur C. B. Duyster een uit
voering ten bate der watersnoodlijdenden.
Voor een talrijk, aandachtig luisterend
publiek werd n met zorg samengesteld
programma uitgevoerd. Begonnen werd
roet Mendelssohn's Lobgesang, dat, al is
het wat ouderXvetsch, toch mooie gedeel
ten bevat, die waard zijn gehoord te wor
den. Zoo bijv. het duet voor sopraan en
tenor en het machtige slotkoor.
De romance-cyclus „ToggenburgV van
Rkeinberger heeft veel minder inhoud,
roaar is zoetvloeiend en begrijpelijk om
aan te hooren Een tenor-aria uit Men
delssohn's „Elias" vormde den overgang
tot Bruch's „Jubilate" voor sopraan-solo
cn koor
De uitvoering van deze werken slaag
de over het algemeen genomen goedhet
ten klonk beter dan het andere; als goed
geslaagd noemen wij in de eerste plaats
het laatste nummer: Bruch's „Jubilate",
waarin het koor een krachtigen klank ont
wikkelde. De koren in het „I obgesang"
gaven bl--V door flink in te zetten van
een ijverige studie.
Precies op toon te blijven, dat is zelfs
teor een grooter koor altijd moeilijk;
<oor met de begeleiding die op een
avier in handen was.van mejuffrouw C.
de Haas flink te eteunoi., kan de
Pianiste hiertoe bijdragen. Verschillende
begeleidingen, o.a. van „Toggenburg",
hebben ons getroffen door muzikaal en
lieflijk spelkrachtiger behandeling van
het klavier ware het steunen van het koor
ten goede gekomen.
Als solisten hoorden wij onze bekende
stadgenooten, de zangeressen W. Korswa
gen, sopraan en Annie van Leeuwen, alt.
Mej. Korswagen had heel wat te zingen;
waarbij haar geluid voortdurend zuiver
bleef, vooral in het „Jubilate" kwam de
stem fraai uit tegen het koor. Vaa mej.
Van Leeuwen hebben wij de met veel
voordracht gezongen solo in „Toggen
burg" met veel genoegen aangehoord. De
derde stadgenoot, de heer Van der Hoe
ven, bas, handhaafde zijn goeden naam
op zanggebied. De tenor, Otto de Weert,
was uit Rotterdamin de met ernstige
voordracht gezongen aria uit „Elias" zijn
wij getroffen geworden door zijn echt-
tenorgeluid, dat klankvol door het kerk
gebouw tot ons kwam.
Den heer Duyster komt een woord van
dank toe voor deze welgeslaagde uitvoe
ring.
Verslag van
dc Gezondheids-Commissie,
Gisteravond hield de Gezondheidscom
missie onder voorzitterschap van prof. dr.
L. van Itallie ten Raadhuize haar jaarlijk-
sche openbare vergadering ter vaststelling
van het verslag harer bevindingen ©n han
deling voor de gemeente Leiden over het
jaar 1915.
Aanwezig waren, behalve do voorzitter,
de leden dr. H. J. M. Boonacker, dr. E.
Gorter, D. van Gruting. mr. Ph. B. Libou-
rel en do secretaris de hoer W. O. de
Graaff.
Na enkele besprekingen en met kleine
redactie-wijzigingen werd het verslag, zoo
als het aan de vergadering in concept was
voorgelegd, vastgesteld.
Aan dit verslag is het volgende ontleend.
in het jaar 1915 werden gehouden één
openbare en acht gewone vergaderingen.
De algomeene gezondheidstoestand ge
durende het afgeloopen jaar was gunstig.
Het sterftecijfer per 1000 inwoners bedroeg
12.07 tegen 11.37 in 1914er stierven 104
kinderen beneden het jaar; de aangiften
van levend geborenen bedroegen 1365, het
geen een sterftecijfer oplevert van 70.19 por
1000 levend aangegevenen.
Het totaal der aan kanker overledenen
heeft in het jaar 1915 78 bedragen, waar
van 15 afkomstig waren van buiten onze
gemeente. Het aantal sterfgevallen aan
carcinoom van het maagdarmkanaal be
droeg totaal 53 of 68 van het geheele aan
tal. In 1914 werden als aan kanker overle
den opgegeven 82, waarvan 21 gevallen van
buiten de gemeente afkomstig bloken.
Aziatische cholera, dysenterie, typhus
exanthematicus en pokken kwamen in hot
afgeloopen jaar hier ter stede niet voor.
F ebris typhoidea 16 gevallen, waarvan 5
afkomstig van buiten de gemeentemet 2
sterfgevallen.
Van eenig onderling verband tusschen de
voorgekomen gevallen bleek niets.
Roodvonk 47 gevallen, waarvan 3 afkom
stig van buiten de gemeentemet 0 sterf
gevallen.
Dipiitheritis 44 gevallen, waarvan van
buiten do gemeente 12 afkomstig; met 1
sterfgeval.
Op hot einde van het jaar gaven een aan
tal gevallen van diphtheritis onder de leer
lingen der bijzondere school in het Noord
einde aanleiding, om in overleg met de
schoolartsen en do Gezondheidscommissie,
die school te sluiten en een ondorzook in to
stellen naar het voorkomen van bacillen
dragers.
Ook ded.Cn zioh enkele gevallen van
poliomylitia cn een geval van me-
n i n g it is voor.
Aan tuberculose zijn voorgekomen 121
sterfgevallen, betgeen beteekent 16.8 pOt.
van alle sterfgevallen, of 0.203 pOt. d'er to
tale bevolking.
Ook dit jaar deed de Verceniging tot be
strijding der tuberculose weder uitstekend
werk.
Het consultatiebureau schreef over het
afgeloopen jaar 216 patiënten voor het
eerst in, waarvan 190 uit Leiden een 26 uit
de omliggende gemeenten.
Huisbezoek werd in 1037 gezinnen afge
legd en betrof 1312 patiënten, aifkomstig
uit Leiden, Oegsbgeest en de aan onze ge
meente grenzende gedeelten van Zoeter-
woude, Voorschoten en Leiderdorp.
In verband met de bestrijding van be
smette lijko ziekten hebben dit jaar twee
onderwerpen in het bijzonder do aandiaoht
van de Gezondheidscommissie gevraagd on
wel eerstens hot vliegongevaa-r en ten twee
de het gevaar van besmetting door voor
worpen, voedingsmiddelen, enz in de huis
industrie vervaardigd of behandeld.
Met welwillende medewerking der plaat
selijke dagbladpers en het gemeentebe
stuur heeft de commissie de bestrijdings
middelen tegen vliegen ter kennis van- liet
publiek gebracht. Met betrekking tot het
tweede punt besloot de commissie een
vragenlijst te zonden aan de secretarissen
van vakveroenigingen, waarop de commis
sie slechts één antwoord ontving.
Helaas mochten al de pogingen, om eenig
inzicht in deze materie te verkrijgen, niet
baten, zoodat de Commissie zeer tot haar
spijt den Hoofdinspecteur moest berich
ten, dat zij niet in staat was de verlangde
gegevens te verstrekken.
Door den Hoofdinspecteur der Volksge
zondheid werd der Commissie vei-socht een
onderzoek in te stellen aangaande het
voorkomen en de verspreiding hier ter
stede van zoogenaamde „pestratten",
Mus rattus.. Over de uitkomst, bij dit on
derzoek verkregen, kan nog niete worden
vermeld, daar het nog niet ten einde is ge
bracht.
Reeds sinds lang heeft de Gezondheids
commissie de aandacht van B. en W. er op
gevestigd, dat men te Leiden onvoldoende
ia voorbereid, om een d'redgendo epidemie
oener besmettelijke ziekte met succes te
boeren en reeds herhaaldelijk is er door de
Oom mistic op gewezen, dat én de oprichting
van oen G emeentel ijken geneeskundigen
dienst ën de inrichting van 'n behoorlijken
Oem. desinfectiedienst met den bijbehoo
ren desinfectie-oven een eisdh des tijds is
en dab door langer talmen ernstige geva
ren kunnen ontstaan.
De Commissie heeft deze gevoelens dn een
schrijven aan bovengenoemde Commissie
tot uiting sobracht en mocht daarop ten
antwoord ontvangen, dat een rapport was
opgesteld, dat binnenkort aan het Dage-
lijksch Bestuur onzer gemeente zou wor
den aangeboden.
Dit punt werd gisteravond op de verga
dering door den Voorzitter nog nader toe
gelicht. Vooral bij voorkomende besmette
lijke ziekten van eenige beteokenis zou deze
leemte sterk worden gevoeld. Aan den
desinfectiediensb zou ook moeten zijn ver
tonden een goede opsporingsdienst.
Met betrekking tot de verontreiniging
van do luoht en het water, afvoer van vuil,
heb plaatsen van mestvaalten, het onhy
giënische van woningen, enz. enz. bereikten
d'e Oommissi© een lange reeks klachten, die
werden onderzocht en waar noodig en mo
gelijk handelend opgetreden.
Blijkens de aohte-r het verslag gevoegde
bijlage kwamen niet minder dan 71 schrif
telijke stukken bij de Oomissie in en gin
gen meer 'dan 40 sobriftelijke missives van
haar uit.
LEIDSGHE SCHOUWBURG.
„LE DANSEUR INC0NNU".
't Is ongeveer zes jaar geleden, dat we
met Tristan Bernards „Le Danseur Inoonnu"
keanis maakten. Onder den titel „De onbe
kende Gast" werd dit blyspel indertyd op
gevoerd door de K. V. „Het Nederlandsch
Tooneel." Voor zoover ons bekend, is heb
hier ter stede evenwel nog nooit opgevoerd.
Van „Le Danseur Inconnu" hadden we
aangename herinneringen behouden: een aar
dig stuk en een vlotte, levendige vertolking.
Gisteravond hebben we met dit blijspel in
de oorspronkelijke taal kennis kunnen maken.
Het gezelschap, dat als „Comédie Fran^aise"
hier eenige weken terug is opgetreden met
twee werken van Rostand/ heeft gisteren
„Le Danseur Inconnu" gegeven.
We hebben het ten zeerste betreurd, dat
er voor dit Fransche gezelschap zoo wei
nig belangstelling was. Was 't de naam
Rostand, die bij het vorige optreden een
zoo goede opkomst ten gevolge had? In allen
gevalle was 't ditmaal treurig. Heel veel
meer dan een honderdtal bezoekers waren
er niet Op die manier komen we hier in een
zoo slecht blaadje by bui tenia ndsche ge
zelschappen, dat die op den duur onze stad
wel eens zouden kunnen my den.
Nu is dit Fransche gezelschap er niet
een van den eersten rang, zelfs een ster is
er niet by te ontwaren, maar toch verdie
nen de goede artisten, die hiervan deel uit
maken, wel onze belangstelling.
„Le Danseur Inconnu" heeft de bezoe
kers aangenaam bezig gehouden. Ook wel
een gegeven hiervoor.
Stelt u voor een jongmensch, dat zelfs
een onbeteekend menschje weet door te
dringen in een hotel en daar in aanraking
te komen met een millionairs-doc-htertje, een
jonge dame, die niet alleen rijk, maar ook
mooi is.
Om dan de zinnen bjj elkaar te houden,
is geen kleinigheid. En ook het jongemensch,
de „onbekende" verliest hart en hoofd.
Henri Calvel, dat is de „onbekende", krijgt
hulp van een kennis, Barthazard. Deze heeft
nogal invloed bij den vader van de lieve
Berthe, den rijk-geworden Gontkier.
Berthe zelf is ook doodelrjk verliefd ge
worden op Henri. Liefde op-het-eerst-o-go-
zichfc.
Doch ten slotte wordt 't Henri toch wel
een beetje te benauwd. Vooral, wanneer een
vriend van Gonthier hem eens aan den tand
gaat voelen over zijn Engelsche handels-
agenteeren en over het groote inkomen,
waarvan Barthazard die een flink somme
tje zal krijgen, als het zaakje gelukt, een
transactie, die zelfs op schrift is gesteld
tegen Gonthier gesproken heeft.
Maar niet dat is echter d.e hoofdzaak in
den omkeer van Henri's opvattingen. Dit is
iets ernstigers. Bij hem zijn voor Berthe
oprechte liefdegevoelens ontwaakt en dat
meisje wil hij niet bedriegen.
Dus gaat hij heen. Zeer tot misnoegen na
tuurlijk van Barthazard, die zich zijn buit
ziet ontglippen.
Doch gelukkig is er voor hem nog een
kans om iets te verdienen. Hij zal den
miskenden aanbidder Herbert een handje
helpen. Hij toont daartoe papa Gonthier
de schuldbekentenissen, uit te betalen na
het huwelijk Papa woedend en voor Her-
bert staan dus de kansen goed.
Henri schrijft een briefje, waarin hij te
kennen geeft, niet diegene te' zijn voor
wien men hem houdt. Hij gaat daarop
in dienst in een meubelmagazijn van me
vrouw Tombelle. Maar hier zal voor hem
de gelukkige ontknooping plaats vinden.
Om kort te gaan, hi: ontmoet ->r Berthe
on door de hulp van de vriendinnetjes
Louise en Jeanne heeft hij ec onderhoud
met haar alleen. Alles komt in orde en
wanneer daar naderhand ook Herbert
komt, moet hij vernemen, dat hij achter
het net heeft gevisckt, want Berthe wil
trouwen met Henri.
Het stuk had een welverdiend succes.
Sommige rollen werden bovendien ver
dienstelijk gespeeld. Blanche Derval was
een lieve Berthe. In stem, actie en hou
ding doet ze steeds veel denken aan me
vrouw Royaards. Maar of ze zich: hier
niet nog wat meer had kunnen geven 1
Stellig l Emma Morel herinneren we ons
als vrij wat temperamentvoller in dieze
rol.
Zoo gaf ook Rëule een meer sprekende
vertolking-van Henri. Max Péral voldeed
ons het best in de beide eerste bedrij
ven, maar in liet laatste uitte hij te wei
nig, wat er in hem omging.
Tournis was uitstekend als Barthazard.
In alles gaf hij goed weer den berekenen
den huwelijks-makelaar.
Gonthier van Gerbeau was een kostelijk
type van een rijk geworden burgermanne
tje en de verliefde kwast door Rousseau
gegeven als Herbert, was hoogst verma
kelijk. Zijn uiterlijk heeft hem hierbij ook
wel geholpen.
Twee aardige vriendinnetjes waren Flore
Gerbeau en Suzanne André als Louise
en Jeanne. De laatste had ditmaal min
der gelegenheid om van haar talent te
doen blijken dan in „Les Romanesques"
als Sylvette.
Niet onvermeld mogen blijven het kitti
ge dienstmeisje van G. Dicése en de ko
mische oude knecht uit het meubelmagazijn
van Tot-ah.
Het spel werd in een vlot tempo gehou
den, zooals dit voor een volledig succes
gewenscht is.
UIT ONZE STAD.
Voor do Militairen.
De Commissie tot Ontspanning en Ont
wikkeling van "Gemobiliseerden te Leiden
gaat nog maar steeds ijverig voort met het
organiseeren \an avonden voor gemobili-
seerden; samenkomsten, welke uitstekend
aan het voorgestelde doel beantwoorden.
En zij hoopt er mede door te gaan zoo
lang haar middelen hot haar veroorloven.
De belangstelling in wat zij doet is van de
zijde der militairen groot.
Omtrent al deze avonden kunnen wij
geen mededeeiingen doen, maar voor die
van gisteravond maken wij een uitzonde
ring.
„De Graanbeurs" was geheel met ge-
mobiliseerdcn bezet. Men was zelfs ge
noodzaakt geweest een aantal den toegang
te weigeren wegens gebrek: aan plaatsruim
te. Ook eenige officieren vereerden deze
ontspanningsbijeenkomst met hun tegen
woordigheid.
Het was c.en groote krachtsportdemon
stratie-avond.
Voor de onmisbare muziek zorgden de
sergeanten Mulder, Biegel, Van Went en
de miliciens Wagner en Kok
De leden der Militaire Krachtsport-Ver-
eeniging „D. M. O.", instructeur milicien
0. Krop, van wier prestaties wij vroeger
reeds een en ander meedeelden, hebben ook
nu weer mooie worstelpartijen te zien ge
geven. Zeer interessant was de partij tus
schen den kampioen van N-co-v'. en Zuid-
Holland, den heer Kok een welbeken
den sportman uit Den Haag, die 15 Febr.
a.s. zijn zilveren jubileum als zoodanig
hoopt tc vieren en den reeds genoem
den heer 0. Krop.
Ook het boksen werd met aandacht en
zekere spanning gevolgd; in 't bijzonder
de partij tusschen den kampioen van Ne*
derland, den heer A. Kiks, en dien van
Den Haag, den heer M. Verhey.
„Ursus", dé Haagsche Sandow-trekkera-
Vereeniging, instructeur de heer F. Don-
nars, was overgekomen om haar verrich
tingen te doen bewonderen, en slaagde
daarin volkomen.
Afwisseling brachten een a*r imitatie-
worstelaars De Wit (in plaats \an Flip
Heil) en Kees Rademakerseen declama
tor, die niet op het programma stond ver
meld, maar welbekend is en zijn goeden
naam handhaafdegenoemde Kees, die
zeer veel succes had, vooral met zijn goed
gezongen Engelsche liedjes; de stafmuzi
kant, de heer O. de Winkel, met zijn
xylophone- en zijn tubophone-spel, voor
welk laatste inzonderheid hem veel lof toe
komt.
Het was voor de militairen een zeer ge*
notvolle avond.
LEIDSCHE BESTUURDERSBOND.
Opgave van de week van 17 Jan.£2 Jan.
Totaal Lodental 1954,-
IVerklooze leden.. 22
Aantal kinderen be
neden de 16 jaar 30
Loonverlies per week f 242.62
Vergoeding? v. d. Patroon f
van het Steuncomité 39.05
Uitkeering werkloozenkas 120.50
159.56
Loonverlies per week
GedeoltetIJk werkloo-
ze leden 85
Aantal minder werk
uren por week 634
Aantal kinderen be
noden de 16 jaar 153
Loonverlies per woek
Vergoeding v. d. Patroon f r«v—
van het Steuncomité
Uibkcering werkloo-' xkaa 58.94
f S3.0T
f 125.03
Loonverlies per week rr- 66.14
Aantal onder de
wapenen 283
Aantal kinderen bo
neden de 16 jaar 265
Loonverlies per week f 3390.715
Vergoeding v. d. Patroon f 179.77s
van het Eljk 922.10
Steuncomité 17.50
1119.37*
Loonverlies per week 2271.34
Totaal loonverlies per ■-
week, waarbij betrok
ken 370 loden m M f 242Q.6S
Dit getal wordt govormd doorl
Gehuwden en kostwinners, welke vergoeding
ontvangen -
Werkzaam bij Gemeente. .Rijk en 8poorweg-
Maasohappij
Ongehuwden, welke geen vergoeding en
geen loon ontvangen
Totaal
121
Een Zeppelin boven ons land.
Men meldt d.d. 2 Februari: Ook te Hol-
lum is gisteren de Zeppelin L 19 met 5
c.M.'s beschoten en geraakt HedenmorgeD
ging nog een luchtschip bovon Ameland.
AnilL
Wij vernemen, schrijft do „N. Ct." dafl
vanwege de Duitsche fabrieken aan de af
nemers hier tc lande per circulaire is mede
gedeeld, dat dc prijzen van aniline van nu
af aan viermaal zijn verhoogd. Bovendien
zal de prijs in guldens worden berekend,
d.w.z. de mark tegen den koers van 60 ets. I
Onder de kleurstoffen-afnemers hier t©
lande heeft deze mededeeling (die voor een
deel als een officieuse poging wordt be
schouwd om den markonkoers te keipon
herstellen) groote opschudding verwekt.
Mon heeft er zelfs oen oogenblik over go-
dacht de loopende contracten op te zeggen^
maar hiervan is afgezien.
Hoewel ODze nijverheid van deze plotse
linge enorme prijsverhooging van een harefl
grondstoffen zeker moeilijkheden zal onder
vinden, kan het meer duurzame gevolg
daarvan toch slechts zijn, dat zij zich meer
cn meer in andere landen van aniline gaat
voorzien. Dit zal mogelijk zijn, daar da
.aniline-nijverheid zich zoowel in Engeland
(British Dyers Ltd.) en Amerika als ook
in Zwitserland (dat reeds een tiende van
de geheele Duitsche productie kan leveren)
in den la-atsten tijd sterk uitbreidt.
Waarom zou ook Nederland zelf niet al
lengs mede in deze behoefte onzer nijver
heid kunnen gaan voorzien?
We kunnen aan deze mededeeling van da
„N. Ct.'-' nog toevoegen, dat een aantal tex
tiel- en papierfabrikanten thans naar aan
leiding van deze prijsverhooging de verbrui
kers van Duitsche chemische tcerkleurstof-
