HP. 17155
Zaterdag 29 Januari*
Tweede Blad.
A°. 1916.
TREUBS VAL.
Dp Kamer laat mch niet dwingen.
Pe beslissing, gisteren in de Tweede Ka
mer genomen over de motie-Schaper, wordt
in alle ochtendbladen reeds b:sproken.
De „NIEUWE ROTT. COURANT" (lib.)
schrijft in een hoofdartikel o.m.:
„Nadat minister Treub Donderdag in de
Kamer van een zekere mate van tegemoet
komendheid blijk had gegeven, is hij gis le
ren onverbiddelijk gebleven. Hij was weer
do oude, stroeve Treub, die geen duimbreed
wgkt, en wien oppositie stijfhoofdig, in stee
van wankelend maakt Zoo hooft hy het
gisteren op haren en snaren gezet; hg ver
sperde zichzelf alle gelegenheid om terug
te trekken, en is dus, toen hem uit de Ka
mer geen voldoende steun werd geboden,
gevallen.
De „N. R. Ct" had den heer Treub een
mooier gelegenheid, om te sneven, toege-
wen3cht. Treub had als minister veel aan
trekkelijks. Een krachtige figuur, een be
gaafd man, een hard werker. Om onze ge
schokte financiën weer op 'orde te helpen,
was de leiding noodig van iemand met talent
en voortvarendheid. Treub beschikt over bei
de zgn dringende politiek, om vóór den
vrede het finanoieele vraagstuk tot oplos
sing te brengen, en ons belastingwezen op
nieuwen gr on .'slag te hervormen, hal onzen
bijval, ook al haddon wij tegen verschillende
onderdooien zijner belastingvoorstellen be
zwaren. Er was echter ruimte te over voor
gemeen overleg tusschen Regeering en Ka
mer. Uit de Kamer zelve reeds was te ken
nen gegeven, dat men, omderwille van het
groot© doel, tot inschikkelijkheid, tot ver
gaande toegevendheid zelfs, bereid was
Treub had dus, bij geneigdheid ook zijner
zijds om, zoo het moest, eenigo plooibaarheid
aan den dag te leggen, kunnen slagen.
Eelaaa, do minister heeft niet begrepen,
dat de liefde niet van één kant komen kan.
I Zijn briefwisseling met den voorzitter der
Kamer moest een ongunstigen indruk ver
wekken. Had hij er zich toe bepaald, bi)
den voorzitter voor een zeer spoedige be
handeling van zijn belas ingontwerpen met
kracht van redenen te pleiten, en ondubbel
zinnig te kennen gegeven, dat voor hem als
minister de vraag, of de Kamer geneigd
heid betoonde hem op zijn haastige schre
den te volgen, er een was van leven of dood
men had hem slechts kunnen loven.
Doch de minister ging verder. Hij eischie,
de wet op de Ouderdomsrenten als vuist-
pand te houden. Hij wilde daarmede de Ka
mer niet slechts dringen, doch geheel tot
aanneming van zijn belastingvoorstellen
dwingen."
Over deze houding van minister Treub
w\jdt het blad nog even verder uit en zegt
laarbij„Had in den zomer van 1914 de
oorlog niet den géregelden parlementairen
arbeid geschorst, en 's ministers tijd in bo-
alag genomen, wellicht ware de ouderdoms
renten-wet reeds afgehandeld geweest, vóór
minister Treub zijn belastingp.annen bij de
Kamer had kunnen indienen. Waarschijnlijk
ook ware erzonder oorlog in het ge
heel geen (spat. van de „N. R. Ct")
ontwerp-pensioenbelasting geweest."
En verder oordeelt het blad
„Treub is een te openhartig en roystei
man, om de Kamer om den tuin te hebben
willen leiden. Maar dan is ook de stelling,
f'at er tusschen do twee ontwerpen een we-
aenlijk, onverbrekelijk verb ml bjsti.at, niet
te aanvaarden. Ons komt het voor, dat de
minister, door de twee ontwerpen te elfder
uro aan elkaar vast te koppelen, een oogeu-
blik van groot© zwakhall heeft getoond."
Do „N. R. Ct" besluit dit artikel
„lutusschen, Treub g at heen dat Iaat
&a zijn uitlatingen van gist ren geen twijfel.
En dit brengt het land, en het mi .isterie,
in groote ongelegenhei L Met T eub verdwijnt
[lit bet Kabinet een zeer krachtige pers os-
Igkhcid, en de mogelijkheid is niet uitge
sloten, dat een deel van het ntinisterieele
program tevens is komen schipbreuk te
lijden. Dit valt niet te ontkennen. De heer
Treub heeft een groote verantwoordelijk
heid op zich geladen. De Kamer evenzeer.
Toch gelooven wij, dat er veel voor te
zeggen is, dat de Kamer hat con Tiet, dat
do minister haar schier opdrong maar niet
ontzejld hoeft, en het ongeval niet uit den
weg is gegaan.
Het zou naar allo waarschrjnlrjkheil slechts
tot ultetol van executie hebben ge ei 1, als
het conf'i: t nu ware verme len. Een uitspel,
dat voor het ministerieels program onhor-
roepolgk afstel zou zijn geworden. Indien
mrr.isler Cort van der Linden er in s agen
kan, een opvolger van den heer Treub te
vinnen, cÜ3 niet slechts minister v.in Finan-
men ..an z.;,n, doch ook Treub s t ak a thans
groot-ondeels overnemen den behoefi nu j
Eog allo hoop op verwezenlijking van het j
regeeringsprogram niet te worden opgege- i
Voi1-' ^an? °P SUCGÖ3 z>u echter ver
eken zijn, indien de heer Treub eerst, over
of acht maanden terug ware getreden."
T? or°verzich 1sthrijver van do „N.
Ct- zot ditmaal boven zijn beschou-
n?ön „De zelfmoord van minis er Treub".
eiaan ontleenen we het volgende:
?'rie minister van financiën gaat heen;
óa If 'i101 k^fokchtig na do aanneming van
lohe-Schaper o.s., welke door hemzelf
oeeid°v mo^e, van afkeuring is gequalifi-
taeni»» °fr T dit een treurmare zijn;
jwwgeen toch zag in Treub den mna, die ie
pen scheen om onze ontwrichte financiën
ofi orde te brengen, om ons belas-
tmgstelsel geheel te herzien. Hij was dan
ook een financier van groote bekwaamheid,
een doortastend man en èen werker, zooals
men er wellicht geen tien in ons nijvere Ne
derland vindt Maar één ding mist© hg:
tact, aanpassingsvermogen; één eigenschap
overheerschte zgn andere groote kwalitei
ten al te zeer: de onbuigzaamheid van den
forschen individualist Imponeerend eer dan
innemend, overbluffend eer dan overredend,
heeft hg ten slotte zijn hoofd te pleiter geloo-
pen tegen den onafhankelijkheidszin van een
Kamermeerderheid, onwillig om zich, naar
het woord van dr. Bos, te laten behandelen
als een afdeeling van een departement Gis
teren, toen de Kamer, door de aanvaar
ding van het besluit van de centrale afdee
ling, den minister haar goeden wil toonde,
om met de behandeling van de belastingont-
werpon spoed te maken, ware een schikking
mogelijk geweest; heden, na een nacht pein-
zens over 's ministers jongsrien eisch betref
fende samenkoppeling van Ouderdomswet en
Pensioenbelas ling, bleek het psychologische
moment ongebruikt te zijn voorbijgegaan:
het conflict was niet meer te vermijden!"
En verder lezen we nog:
„Naar heden bleek, hebben reeds gister
avond vertegenwoordigers van do drie groe
pen der vrijzinnige concentratie en van de
sociaal-democratische fractie samen verga
derd om over de min aangename samenkop-
pelings-surprise van gedachten te wisselen.
Men schijnt boen al had b.v. de heer
Drion enkele bedenkingen tot overeen
stemming te zijn geraakt en werd het eens
over een motie, welke hedenochtend namens
de vier groepen door den heer De Meester
zou zijn ingediend, doch door dezen werd
achtergehouden om den voorzitter ter wille
te zijn en toen plotseling door een anderen
afgevaardigde, den heer Schaper, als een
eigen voorstel op de presidentstafel werd
nedergelegd."
In het „ALG. HANDELSBLAD" behan
delt alleen de overzichtschrijver, de Hoef-
ijzercorreepondent, de gevallen beslissing.
Hij schrijft:
„Voor don heer Treub is het politieke
uurwerk komen te hokken; de wijzer er van
is gevallen. En wij vreezen dat zgn tijd
inderdaad „voorbij" is. Hij gaat heen en wij
zullen hem, naai' onze overtuiging, noch
achter de ministerstafel, noch op de groene
banken spoedig weer zien. Misschien nooit.
Want de „democratie" toont, hoe breeder
ze uitdgdt, dee to minder diepte, zoodat een
schip van wat zwaren diepgang, en met wat
scherper kiel daarin licht vastvaarti De
democratie-van-de-breedte toont hoe meer ze
gaat zweemen naar ochlocratie, des te meer
neiging tot intellectueel® nivelleer ing en tot
uitstooting of afvijl in g van wat uitsteekt
Voor de Treubs wordt ae tijd er niet gun
stiger op. En zelfs de uitzonderlijk gunstige
oonjunotuur van thans, met de oorlogsom
standigheden, die geruimen tijd zelfs de
kleinste geesten hebben gedwongen om op
hun teenen te gaan staan ten einae zich nog
zoo groot mogelijk te toonen, hebben dezen
Gulliver op den duur niet kunnen bewaren
voor overmeestering door Lilliput De heer
Treub is heden gevallen als een slachtoffer
van de democratie die hg zelf heeft heipon
wassen. Zoo keert alles tot zijn oorsprong
weer."
De schrijver geeft dan het overzicht van
de zitting en eindigt, antwoorét geveild op
de vraag: „Moest het zoo loopen?" als volgt:
„Gegeven eenerzgds het karakter van den
heer Treub èn zgn overtuigingen op sociaal
gebied, gegeven anderzijds ae ©eredienst van
de stembusleuze, waaraan een groot deel
der linkerzijde meer en meer is onderwor
pen èn de tegengestelde overtuigingen aan
aie zijde van de Kamer, moest een conflict
vroeg of laat, misschien uitbreken. De heer
Treub is nu eenmaal een hoekige èn een
nogal impulsieve natuur, dio de dingen soms
veel krasser voorstelt dan hij ze op den
duur inziet. Had men dat heden wat meer
bedacht, had men wat meer oor gehad voor
het wijze woord van den heer Van Hamel,
dio zeer terecht vermaande, eens af te
wachten, hoe het zou loopen bij de behan
deling van de Peüsioenbelasling, dan zou hot
zeer wel. mogelijk zijn geweest, dat men bij
die behandeling het nog samen eens werd.
Want het gekke is, dat niet alleen de heer
De Meester, doch ook de heer Schaper ver
klaard hebben, niet per sé tegen elke Pen-
eioenbelasting gezind te zijn, doch alleen te
gen deze belasting, zooals ze daar lag. Wie
weet wat er nog te doen ware geweest bij
de bespreking van de laagste klassen van
het belastingtarief!
Maar de heer Treub was bovendien, in
de oogen van meer dan één voorstander van
Staats-„pensioen" links, en vooral in die van
de sociaal-democraten, van oudsher belast
met dwangv rzekeringsneigingen Zgn p'aats
nemen in dit Kabinet, dat zou komen met
Ouderdoinsreute zonder verzekering, is, men
zal het zich herinneren, voor heel het land
een verrassing geweest En met min of meer
argwaan zgn de Staatspensionneerders blij
ven speuren, of de heer Treub wel hun
„ware broeder" was. Gisteren en heden ont
dekten zij, dat hij het eigenlgk niet was. En
in zooverre heeft zich heden het sensation-
neele zitting nemen van den heer Treub
in dit ministerie gewroken.
Eveneens echter, en vooral heeft zich
nu de fout gewroken die in 1914 is begaan,
toen de heer Treub, overgaande naar finan
ciën, de afdeeling Arbeidersverzekering heeft
meegenomen. Had hg er nu gezeten alléén
als Minister van Financiën, noo veel beter
zou het dan nu met onze financieel-politieke
vooruitzichten staan. Dan zou er geen ver
band zgn gelegd tusschen de twee wetten
in kwestie en de heer Treub sou alleen, op
zgn wgze, te zorgen hebben gehad voor
het geld der Ouderdomsrente, die een col
lega, ook op zijn wgze, zou hebben te ver
dedigen. Hel votum van heden gaat immen
In zgn bedoeling glad langs den Minister
van Financiën heen, het was alléén gericht
tegen den Minister voor Sociale Zaken. Zóó
waar is dit men loze er trouwens de
verklaringen der verschillende woordvoer
ders maar op na dat, theoretisch ge
sproken, een oplossing van deze ministerieel©
crisis denkbaar is, waarbg de heer Treub als
Minister van Financiën blijft en aileen als
Minister van Sociale Zaken door een ander
wordt vervangen. Al zou dat practised wel
moeilijk uitvoerbaar bLijken.
Ziedaar het vitium originis.
Maar h©t had niet zoo boos behoeven Uit
te spatten wanneer tegenover den Minister
een Kamermeerderheid had gestaan met wat
meer van het inzicht des heeren Van Hamel
en met wat minder aanbidding voor de stem
busleuze. De Minister kon het eenmaal in do
Memorie van Toelichting betreffende de Pen
sioen belas ting gelegde verband niet meer los
maken. De Kamermeerderheid kon er be
zwaar tegen hebben. Doch zy had wel eens
af kunnen wachten, hoe dat practisch zou
loopen.
Dan zou de k3ns voor de Ouderdomsrente
intusschen misschien geheel zga verspeeld?
En nu dan? Hebben de heeren nu hun
Ouderdomsrente binnen? Of staat die op
lossere schroeven dan ooit te voren?
Wg zullen zien. Voorloopig echter ia die
vogel uit de kooi gevlogen en vliegt hg in
de lucht. Wie zal hem vangen?
En wie... die andere vogels? De flnaiw
oieele?
Want dit is het ergste: dat in dezen tgd
de uiterst dringende zorg voor 's lands finan
ciën is opgeofferd niet eens oan de Ouder
domswet, was dat nog maar waar, doch
aan een demonstratie ten gunste van die
wets
Vivent les principes, périsseton tl*
Ook „HET VADERLAND" (unie-lib.)
bepaalt zich nog tot het Kameroverzicht.
De politieke leiding van het blad heeft
zich nog niet geuit. In de beschouwingen
over de Kamerzitting van gisteren lezen
we aan het slot:
„De Minister Treub heeft zondcrHng ge
handeld door plotseling een politiek mo
tief in de discussies te werpen van zoo
groot gewicht als dat der samenkoppeling.
Want wel wist men. dat hij een verband
zocht, maar niet, dat het onverbreekbaar
zou zijn. De heer De Geer heeft in een
uitnemend speechje uiteengezet, hoe ver
rassend, zelf 8 verb ij-storend 's Minister»
houding in deze ia geweest. En toch L*
bij ons twijfel gerezen f zelfs die wijze
van doen practisch het gevolg moeet heb
ben, dat zij thans heeft meegebracht. Want
wij vragen ons met bezorgdheid af of de
Ouderdomswet nu méér kans van slagen
cal hebben en, zoo zij al wordt aangeno
men, of een nieuwe Minister van Financiën
tijdig zal vinden de 20 miillioen om het
jaarlijksch tekort te dekken en de 10 mfl-
lioen om bovendien de Ouderdomswet in
te voeren. In de politiek is de tijdrekening
een belangrijke zaak en stellig zullen de
stemmers voor de motie wel alle aandacht
daaraan hebben gewijd; wij kunnen sflecbta
afwachten of het verder gunstig zal loo
pen.
Maar de Kamer bevond zich Ln een zeke
re psyche vanhet kan zoo niet langer.
Dat kwam wel duideii"" uit in de redevoe
ring van dr. Bos; de meerderheid gevoel
de zioh beklemd door de werkwijze van
den Minister Treubzij gevoelde, dat
het ging om haar vrijheid van handelen
tegenover een bewindsman, die met de
zweep in de hand vooruit wil, op zijn doeJ
af. En dat heeft den doorslag gegeven.
De meerderheidspartijen, althans 't gros
harer leden, gevoelden zich voor de keu
ze geplaatst den Minister door dik en dun
te volgen, of in volle vrijheid te oordee-
len over de politiek van het Kabinet en
speciaal van den Minister van Financiën.
Zij wist sedert eergisteren wat deze wilde
zij heeft haar vrijheid daartegenover ge
steld. En zoo is een conflict ontstaan, dat
nog meer van moreeflen dan van politieken
aard was; een conflict over d« machtsont
plooiing van Regeering en van Parlement,
dat wellicht in onze parlementaire geschie
denis een feit van zeer groote betoeterds
kan worden.
De Minister Treub gaat heen. De motie
is met 46 togen 42 stemmen aangenomen.
Rechts waren 9 voorstemmers, links 1 te
genstemmers uit de Unde-libe raten en vrij
liberalen. De discussie was veeleer een
korte uiteenzetting van ieders standpunt,
dan een geargumenteerd betoogen. Men
wilde snel beslissen, de* zaken kregen ee®
kleiner aanzien vergeleken bij die ééne
machtsvraag, welkj reeds eergist *ren bo
ven het debat was geheven.
En nu ton slottewaarom heeft de Mi
nister zelf* het verixmd gelegd 1 Was het,
gelijk de heer Lehman ve rondere telde, om
een rem te hebben tegen de te groote be
geerte der socialisten om do Ouderdoms
wet zeer duur to maken Was 't maar
dan nam hij toch den schijn aJ te zeer
voor 't wesen uit oude liefde voor eeo
verzekeringsstelsel 1 Het is in de discus
sie niet gebleken en het wonderlijkste is,
dat niemand er naar informeerde".
De „NIEUWE COURANT" (vrij-lib.)
geeft een hoofdartikel onder het op
schrift „Vernielingswerk".
„Zonder noodzakelijkheid ei eenig denk
baar gewin heeft een meerderheid van die
Karn er een bekwaam en ervaren minister
van Financiën afgemaakt, een krachtige
figuur uit het ministerie losgescheurd en
midden in een wereldcrisis zich ten boste
van het land het nutbelooze gemot van eem
mindstercrisds verschaft."
Het blad gaat dan de elementen na van
de meerderheid die den heer Treub ten
vol bracht en hun uitgesproken motieven.
„Niets valt uit d© beslissing af te leiden
omtrent de oplossing, die dfae meerderheid
aan de crisis gegeven weneebt te tien",
vervolgt do „N. Ct „Zij, de beslissing,
vloeit niet voort uit geestdrift voor het
ontwerp Ouderdomsrente, zooals het daar
ligt. Ook niet (se zeiden het althans zoo
wat allen) uit onwil om in de kosten ©ener
ouderdomsvoorziening ten deede te voor
zien door een pensioenbolasting. Ook ndot
uit overtuiging, dat do volgorde, waarin
de onderscheidene wetsontwerpen thans,
na op dit punt vrijwel bereikte overeen
stemming zouden worden onderzocht en
behandeld, de Ouderdomsrente-wet dreig
de te doen mislukken. Integendeel, de heer
Treub ia er in den laatsten tijd aanhou
dend op bedacht geweest de kansen op
werkelijke tot-stand-komdng van die wet,
die dan toch maar of men bet zien wild©
of niet, door de Eerste Kamer heen moest,
aanmerkelijk te verbeteren.
Alg eenig gozamelijk motief van de voor
stemmers blijft overwij wallen Treub
niet meer.
Dit is bereikt.. Do heer Treub gaat heen.
Over de bijzonderheden van het geval
zullen wij niet twisten.
Laat het zijn dat de minister van Finan
ciën zich in dezen nukkig heeft gedragen
dat hij, na ingezien te hebben dat het met
zijn eersten eisch aan de Kamer niet ging,
plotseling met een „onverbrekelijk ver
band" tussohen Ouderdomsrente-wet en
Pensdoemb©lasting is te voorschijn gekotmen,
dat mdh tevoren niet waarnemen lietdat
hij de nog jeugdige, maar daarom dee te
vuriger Liefde der sociaal-democraten voor
hot Staatspensioen niet genoeg ontzien
heeft.
Laat <üt> alles zoo zijn, dan vragen wij
waren, nadat men Donderdag de zekerheid
had verkregen, dat de Minister niet om
persoonlijke redenen een conflict weneohto
uit te lokken en berend was zijn ambt tot
het einde te bekleeden, die grieven ern
stig genoeg om er een bewindsman non op
te offeren, die in een buitengewonen tijd
een buitengewone taak vervuld heeft en een
dor krachtigste sbeunsels is, binnen en bui
ten. van do Regeering?
Die vraag beantwoorden wij ontkennend.
De heer Treub is afgemaakt zonder
noodzakelijkheid en zonder kans op ge
win."
Het blad motiveert dfit nader en zegt:
„De financiën sullen met tijdelijke mid
delen moeten worden bijgeholpen. Wij
treuren ndet om ,,het stelsel" maar waar
is d© hand. krachtig genoeg om een stelsel
dat in 30 60 millioen voorziet, in het
Staatsblad te brengen
De voorziening in de Indische defensie
sohiint daarmee weer voor langen tijd van
d© baan.
De Ministerraad, in de®© en de- naaste
jaren va-n internationale moeilijkheid ooi
lege van meer be toeken is voor 's lande lot
dan ooit. ia van een scherp denkend en
besluitvnardig lid beroofd.
De Receering heeft, voor t oog van het
buitenland, een knauw gekregen, waarvan
de oormak zeer zeker ernstig gevaar loont
misverstaan of mhvbiiid te worden en die
het beiderzijdkebe vertrouwen in haar strikt
neutral© gerindlheid aflicht zal verzwak
ken.
Als men zrioh rekenschap tracht te geven
van de mogelijke, neen hoovsfcwaarsohim-
Hike gevolgen van het votum van gisteren,
dam staat men versteld van de roekei core
onbezonnen beid, hier door bet. grootste
deel der Linkerzijde aan don dag gelegd.
Geheel naar Fransdh-parleanentairen stijl
den Fransoben stijl vam voor d'en oor
log! werd hier eenvoudig Iets kapot ge
maakt. En men heeft, in zijn ijver voor
het populaire staatspensioen niet eons
bedacht, dat ook de ten vol gebrachte md-
mistor ate lid van het kabinet-, dat ons land
door de gevaren van 1914 en 1915 heen
hielp, wel eens bltiken kon een populari
teit te genieten, die zijn bcetriiders van
heden bnj de. volgende verkiezingen duur
te staan kan komen. Men heeft niet eone,
ondier het koele toezien va-n de rechter
zijde. gevoeld diat hier een proefneming
pin aha had met de bekwaamheid van het
vrijzinnig verbond om te zorgen voor
een recreering.
Ziedear het eenitre wat 14 socialisten. 22
vrijzinnigen, 7 roomsohen en 2 anti-revolu-
tiontirm, in gezamenlijk© on?amenhan-
gend/heid aan het land duidelijk hebben
„DE MAASBODE" (R.-K.) schrijf tl
„Minister Treub Is niet moer.
Na het gisteren gevallen votum <Dr Ka
mer is geen twijfel mo?e!t]k, of zgn mi
nisterieel leven is ten einde.
Zelfs indien de stemming1, met een paar
stemmen meer tegen de motie, geleid had
tot een verwerping op het kantje al ook
dan zou uitspraak voor minister Treub
een oonsilium abeundi hebben ingehouden.
Want in dat geval ware de motie slechts
verworpen door hulp van een groot deel
der reohtorzyde, terwijl hat geschil bestond
tusschen den minister en de Iinkerzgde.
Van de Iinkerzgde had minister Treub
de zekerheid noodig, dat hg d -• h ide ont
werpen, die hg saamgekoppeld had, in de
Tweede Kamer zou zien aangenomen."
Het blad richt zich dan togen de linker
zijde. Het kan zich echter niet verhelen, dat
met het heengaan van minister Treub groote
verliezen worden geleden. Daarover vervolgt
„De Maasbode":
„Wel weten wg> dat dit Kabinet, dat
een maai een verzoenend ka-akter droeg,
steeds meer de dienaar was geworden van
de concentratie, ten.vrjl het program der
concentratie, hetwelk de Regee in: op zicli
nam uit te voeren, voor een niet gering deel
was opgesteld en werd uitgelegd door de
soeiaaf-dem oc ra tie.
Maar tooh, al wierp het Ministerie zgn
nationaal karakter naar vermogen weg,
men was van rechts bereid wijzer en nalo
Daler te wezen, dan de Regeering en achter
haar te staan in eendrachtigheid, waar hot
gelden zou de algemeane landsbelangen, di
rect of indirect
Daarom verheugde men zich aan onze
zijde het wordt hier niet voor het eerst
gezegd dat dit Ministerie in Cort en in
Treub mannen bezat van hoog i- .te lect die
in staat waren samen, met hot lofwaardig
inzicht en beleid van minister Loudon, den
van allen kant benauwden toestand onzca
lands te begrijpen."
Na eenigo waardeorende woorden over mi
nister Treub, lezen we:
Daar komt bij, dat het herscheppen van
een financisel-gezonden toestand in de schat
kist, dat een taak is, welke voor slechte
weinigen niet te zwaar mag heeten, een natio
naal belang vormt
Dat teekent het verlies, dat in het heen
gaan van minister Troub geleien wordt.
Daarmee is echter ook aangegeven, wat
het Ministerie vóór en na Treub's val Is.
Men zegt niets te veel als men het Kar
binet Cort-Treub thans van karakter ver*
anderd noemt geheel gedenatureerd.
Nu weten wg wel, dat de ininist r-presi-
dent vóór eenige maanden te kennen gaf,
dat een val van een der Ministers niet den
val van het geheele Kabinet znu meebrengen.
Doch wenscht men de waarheid en wer
kelijkheid niet te ontloopen, d;m moet er
kend, dat door zulk een u tsprnak het thans
gehavende (en in den loop van zgn kort
bestaan reeds in bijna al zijn departementen
verzwakte) Kabinet geon grein s.erker wordt
dan het in werkelijkheid Is ©q dat het niet
tegenstaande zulk een verklaring even ge
ruïneerd big ft
Zoo was ook doae beide crisisdagen de
natuur sterker dan de leer en verkondigde
het geheele Kabinet, door zijn voort.arend©
aanwezigheid, dat het zijn lot met dal van
den Minister van Financiën verbonden
achtte,"
Sprekend over reconstructie van het Ka
binet, sohrirjit het blad
Alleen een man, die zioh aan de zoo
juist weergegeven meening van het Kabinet
aanpast, zou al3 hij ook aan capaoiteiten
en vooral aam kraoht weet te vervangen,
wat in Treub verloren ging, kunnen die
nen tot reconstructie van het Kabinet.
Bestaat zulk een man
Zeker niet in de concentratie, dip haar
hart verpand heeft aan politiek© recla
me, zooals blijkt uit het spel, dat ze met
de ouderdomsrente (waarvoor ze waarlijk
niet blaakt) heeft will 1 en spelen tegen d«
Eerste Kamer.
Ook om andere reden zouden we ton
sterkst© en ten stelligst© togen een' ann
ulling van het Kabinet mot eon kracht
uit de concentratie moeten protesteer en.
Mocht dat de bedoeling b'ijken, dan zul
len wij niet aarzelen van trouwbreuk to
spreken.
Immers, dit Kabin- t zou er dor. laatsten
stap mee zetten om geheel op het spoor
van de concentratie en daarinoe van het
linksche blok /ver te loopen
Toch heeft het zioh aangediend ala ex-
tr a - par lome ntai r Kabinet.
Dat karakter heeft het to behouden".
Het blad besluit:
„Woedde niet do volkeren uitmergelen
de oorlog aan alle zijden op onze gren
zen, was de internationale toestand aldus,
dat inet. 's lande belang de hevig" politie
ke en stembusstrijd geoorloofd was, on«
advies zou niet zoo vredelievend luiden,
maar-wij zouden aandringen op den
„frisohen frönfidhen Krieg".
Tbane ia dat anders. Juist onze grief
is voo -tdurerd geweest, dat al meer hel
belang van nationale eenheid werd verge
ten en het gevaar van innerlijke eespalt
gering geschat juist wij mogen thans
hoi bijzonder karakter dezer tijden niet
vergeten.
Wij h-rbben, waar het terugtreden van
het Kabinet in de richting van een con
centratie-Kabinet volkomen ongewettigd
zou zijn en ze'fs trouweloos, aan te drin
gen op behartiging van het nationaal be
lang, op vorming van een nationaal mi
nisterie",.
