Oe Europeeschs Oorlog.
FEUILLETON.
D© wilde Olijf.
eenstemniing met hot e ens tcr.iiv to ver an gen
der Grondwetcomuiissie v.111 1912.
In de Toelichting wordt de aandacht er
cp gevestigd, dat een bepaling wordt voor
gesteld, volgens welke voortaan niemand in
zijn keuze tussehen openbaar en zond er
Jager onderwijs van algemeene vorming zal
mogen worden belemmerd door geldelijke
omstaiidïghedên. Met dezen term wordt be-
üoelo, aat aoor cle Grondwei ae ïlhancieëre
gelijkstelling zal worden gewaarborgd tus
schen het openbaar lager onderwijs eener-
zijds en het bijzonder ouderwijs, hetwelk
aan de daarvoor te stellen voorwaarden van
degelijkheid voldoet, anderzijds. Die bepa
ling is dus te beschouwen als de bekro
ning van den arbeid der Staatscommissie,
wrl daarmede door den Grondwetgever zal
worden vastgesteld, dat de Iager-ondenvijs-
wet een zoodanig stelsel zal moeten bevat
ten, dat van schoolstrijd geen sprake meer
kan zijn.
De commissie is in de eerste plaats van
oordeel, dat het stelsel, volgens hetwelk aan
het openbaar en het bijzonder onderwijs op
gelijken voet aanspraak wordt gegeven op
bekostiging van overheidswege, beperkt zal
moeten" blijven tot het eigenlijke volksonder
wijs, d.w.z. tot het lager onderwijs van al
gemeene vorming, (zoowel gewoon, als uit
gebreid en meer uitgebreid lager onderwijs)
met inbegrip van hei. daaraan voorafgaand
voorbereidend lager onderwijs. Acht men den
steun, uit 's Rijks kas thans gegeven aan
het bijzoader universitair, gymnasiaal en mid
delbaar onderwijs, onvoldoende, dan kan dit
aanleiding vormen tot verhooging van de
subsidié», thans in uitzicht gesteld. Hierbij
is de commissie uitgegaan van de volgende
gedachte. De kosten, aan het slichten en in-
sta'nd-houden van een school in het algemeen,
verbonden, zijn in drie groote groepen onder
te verdeelen, n.l. lo. de kosten van perso
neel; 2o. de overige exploitatiekosten, waar
onder dan de kosten van onderhoud, leer-
en' hulpmiddelen, enz. worden samengevat,
(in het kort dus de jaarlijksche onkosten met
uitzondering van die voor het personeel),
en 3o. de bouw- en inrichtingskosten.
Ad. I. Wat nu de uitgaven, sub lo. be
doeld betreft, meent de commissie, dat voort
aan niet meer een rege(ing der minima
docr de wet moet worden gegeven, doch een
regeling der normale wedden. Die regeling
zal hebben te bevatten een aanvangswedde
met een periodieke opklimming, in verband
met dienstjaren, benevens een naar gelang
van den levensstandaard voor de verschillen
de gemeenten varieerende standplaatstoela
ge. Met het ocg op deze toelage zullen de
gemeenten derhalve in een bepaald getal
klassen zijn te groepeeren, waarbij rekening
wordt gehouden met de indeeling der ge
meenten in klassen, volgens de tabel, be-
hoorende bij de wet op de personeele be
lasting. Bij het vaststellen van <leze normale
jaarweddeuregeling zal er tevens rekening
mede gehouden wrcrden, dat verheffing van
het p'eil vein het volksonderwijs in de eerste
plaats verbetering eischt van de thans gel
dende regelingen omtrent de opleiding van
onderwijzers. Do commissie "heeft clan ook
de wettelijke bepalingen omtrent de oplei
ding en omtrent de bevoegdheden van 011-
dcrwijzc-rs, aan een ingrijpende herziening
onderwerpen. De vereischten, waaraan meft
te voldoen heeft, om tot het onderwijzers
ambt toegelaten te kunnen worden, zullen
aanmerkelijk verzwaard en de duur der op
leiding in verband daarmede met eenige
jaren verlengd worden.
De kosten nu van de bezoldiging van het'
onderwijs, volgens deze jaarweddenregeling,
Zullen, naar de commissie zich dat voorstelt,
ten volle uit de Staatskas vergoed moeten
worden, zoowel' aan de gemeentebesturen
voer de openbare als aan de schoolbesturen
voor de erkende bijzondere scholen.
Ad. II. Ten aanzien van de overige exploi
tatiekosten gaat de commissie uit van de
gedachte, dat het mogelijk is voor iedere
gemeente het cijfer vast te stellen, dat ge-
Düiddeki per leerling! over een bepaald jaar
aan de openbare school is ten koste gelegd.
Aan het bestuur vah iedere erkende bijzon
dere school zal dan, om gelijkheid van be
handeling te verzekeren, van overheidswege
in diezelfde gemeente over dat jaar het
zelfde bedrag vergoed moeten worden, ver
menigvuldigd met het getal der leerlingen,
welke van die school gedurende dat jaar
hebben gebruik gemaakt-
Ad. III. De schoolgebouwen eindelijk, zul-
Konian naar het Engelsch'.
(Nadruk Yerboden).
44)
Do wijze, waarop Evie de zaak opnam, was
voor Miriam zoowel een nieuw bewijs van
haar misrekening, alsook een nieuwe aaa-
sporing zoo spoedig mogelijk aan 't werk te
gaaD, ten einde zooveel zij kon den misslag,
dien zij had begaan, te herstellen. Evie zou
in haar bekrompenheid misschien nooit meer
begrijpen van den ernst van haar toestand
dan een vogel weet van den aard van den
veldslag, die in cle buurt van zijn nest wordt
geleverdterwijl als Ford ,,cle wet er bij
haalde'*, zooah Ev;e het uichuktc, en er
zegevierend afkwam, er nog kans zou be
staan, dat zij gelukkig werden. A? liet an
dere liet Miriam onverschillig, evenals een
man, die in zijn agitatie, om zijn kinderen
uit het vuur of uit den storm te redden, geen
aclifc slaat op zijn eigen gewaarwordingen.
Met onstuimige, bijna waanzinnige haast liep
zij daarom dan ook naar cle telefoon cn
belde Charles Conquest op, om hem te vra
gen of zij hem in den namiddag alleen op
zijn kantoor kon spreken.
Bij al hetgeen zij zich had voorgenomen
te doen schrikte haar de groote mate van
zelfopoffering, die een deel van haar plan
uitmaakte, niet af. Zij verkeerde in een
stemming, waarin zelfopoffering de natuur
lijke boetedoening voor haar dwalingen was.
Zij wist wel, dat zij met gelei cle hulp kon
koopen, waarmede zij direct tuc» chonbeide
Ion naar regelen, geleidelijk voor de open
bare c-n bijzondere schelen, ook voor het
bijzonder onderwijs door de gemeentebestu
ren geslicht en ingericht worden. Op aan
vrage van ieder schoolbestuur, hetwelk aan
leert, dat een zeker getal leerlingen zijn
school zal volgen, moet hiertoe door het
gemeentebestuur worden overgegaan. De
schoclgebouwen blijven clan eigendom der
gemeenten, doch worden, om niet, aan de
schoolbesturen ten gebruike afgestaan, ter
wijl de schoolbesturen voor het gewone on
derhoud hebben te zorgen. De waarborg, dat
alsdan niet onncodig om stichting van een
school zal worden gevraagd, zal hierin wor
den gevonden, dat het schoolbestuur een
zeker percentage van de kosten van bouw
en inrichting vooraf als waarborgsom in de
gemeentekas zal hebben te storten, welk be
drag1 later slechts dan wordt terugbetaald,
wanneer gedurende een zeker gelal jaren
dö school bezocht is geworden door ten
miuste een in de wet daarvoor te noemen ge
tal leerlingen en derlihlve door 'de praktijk
is aangetoond, dat die school noodig en
levensvatbaar is.
De voorwaarden, aan welke de aldus vrij
wel geheel uit cle overheidskassen bekostig
de bijzondere scholen zullen hebben te vol
doen, zijn tevens scherper omlijnd dan thans
in art 59 der Lager-onderwljswet het ge
val is. Zonder dienaangaande in dit stuk
in bijzonderheden af te dalen moge slechts
vermelding vinden, dat het voorstel zal
worden gedaan een door de Kroon te be
noemen en buiten eenig schooltoezicht staan-
dtn onderwijzersraad in het leven te roe-
peD, waardoor in gevallen van twijfelachti-
gen aard de gelegenheid van beroep op een
onpartijdig college wordt opengesteld.
Ten aanzien van het voorbereidend lager
onderwijs is de commissie van ir.eening, dat
niet aan alle gemeenten de verplichting kan
worden voorgesteld, dat in gemeenten, die
zich dit onderwijsbelang! aantrekken, de bij
zondere bewaarscholen "aanspraak krijgen op
een gelijke uitkeering per leerling als die ge-
m-'ehte daaraan zou ten koste leggen voor
het geval de ouders van alle kinderen in die
gemeente, voer wie b ew aar se h o o 1 on d e r wij's
wordt verlangd, met cle openbare bewaar
scholen in dio gemeente genoegen zoude
kuineh nemen. Een zoodanige i'inancieele
gelijkstelling ock voor liet voorbereidend la
ger enderwijs is een noodzakelijke aanvul
ling van het voer de volksschool ontworpen
stelsel, omdat anders het gevaar zou blijven
begaan, dat op grond van geldelijke be
zwaren de kinderen reeds kunstmatig in de
lichting hetzij van het openbaar, hetzij van
het bijzonder onderwijs zouden worden ge
leld en de keuze dus reeds onvrij zou zijd,
nog voordat met het gewone lager onder
wijs een aanvang w7ordt gemaakt.
Onder het hoofd Het O n d e rw ij s-g e-
h e i m lezen wij in ,,De Nieuwe Courant":
Hoezeer door de ontijdige openbaarmaking
van het ontwerp-rapporfc der sub-commissie,
het werk der Bevredigingscommissie reeds
gedurenae de voorbereiding in gevaar wordt
gebracht, bewijst het feit, dat enkele bladen
niets beiers hebben weten te doen dan ter
stond de discussie over dat nog verre van
voltooide werk te openen.
Ëet zijn twee ïtoemsche hoofdorganen, „De
Tijd^en „De Maasbode", die dit doen. Eerst
genoemd blad is hoogst ontevreden over het
ontworpen art. 192 der Grondwet, meent
dat de bepaling omtrent de eerbiediging van
ieders godsdienstige begrippen in het
nieuwe artikel onzekerder van beteekenis
wordt dan ooit en dat „de zinsnede waarom
het gaat", n. 1. die betreffende de finan
ce é/e gelijkstelling, geheel onbevredigend is.
Minder stellig is „De Maasbode", maar toch
ock verre Van voldaan; zij meent, dat de tekst
van het nieuwe artikel aan de rechterzijde
niet genoeg waarborgen geeft en noodzake
lijk uit de toelichting zou moeten worden
aangevuld.
„Het Molk" deelt mede een briefje van dr.
Bos ontvangen te hebben met het verzoek
aan het gepubliceerde voorstel nog geen poli
tieke beschouwingen te wijden, en zegt daar
aan te zullen voldoen, zoolang anders wil
lenden het blad niet nopen tot bet tegen
deel. Het kan dus nu beginnen! Een derge
lijk verzoek werd ook aan andere bladen ge
richt wij weten niet of „Tijd" ën „Maas
bode'- daartce behoorden.
2(00 ziet men derhalve reeds den dag na de
ontijdige publicatie het concept van een voor
ste/, dat bevrediging beoogt, m den
wildo komen; maar haar aangeboren instinct
wars van slinkselie handelingen, spoorde
haar aan den prijs te betalen met iels meer
persoonlijks dan geld. De wetenschap, dat zij
de handelende persoon was in 't terecht bren
gen van wat haar gebrek aan oordeel had
bedorven, was eenigermate een antwoord
op haar zelfbeschuldiging en verzachtte de
bitterheid van haar zelfveuoordeeling. Voor
haar werkelijk primitieve ziel was er geen
kwestie van het brengen van een zoenoffer
bij volmacht. Ergens diep in haar gemoed
liet zich een waarschuwende stem hooren,
zichzelf niet weg te werpen; maar zij min
achtte die evenals een afstammeling van het
Latijnscho of Gcrmaansche ras de Anglo-
Saksische voorkeur voor een rechtbank bo
ven het pistool van den duellist minacht.
Het was iets buiten het gebied van de re
de Roekelooze ingevingen, onderdrukt door
dwang of door de eisclien der beschaving,
ontwaakten plotseling met tracht na hun
lange sluimering en dreven haar aan iets
ts doen waS zij wist, dat andere vrouwen
anders of in het geheel Diet zouden hebben
gedaan.
Zij was er daarom \an bewust, dat baar
zelfopoffering haar grenzen had; zij was zich
er zelf van bewust, dat in cfen waren zin
van liet woord, het hoegenaamd geen zelf
opoffering was. Zij offerde zich op, omdat
zij dat wenschte, - in een soort van moed
wil ofschoon een hartstochtelijke moed
wil, die dat ten. minst© vcbr haar eischte,
een anderen weg was er niet. Andere vrou
wen wijzer vrouwen', vrouwen die 'nlang ge
matigdheid-lieven cl verleden achter zich had
den, mochten, dr wetten gehoorzamen, die
iemand aansporen zichzelf op prijs te hou
den maar zij kon slechts die Minde aan-
strijd der partijen geworpen. De Jlaugsche
correspondent van „De Telegraaf* heeft zich
docr „een der betrokken personen" laten
vertellen, dat het tot-slaud-komen van den
onderwijs-vrede neg maar een kwestie van
zeer korten duur is. dat de voorbereiding
door de Staatscommissie zoodanig zal zijn,
dat de Kamer aan de voorstellen als ze voor
baar liggen, eigenlijk niets meer te doen
zal hebben, dat het onderwijs-rapport de
kiesrecht-herziening zal „inhalen" en de
rechterzijde in geen enkel opzicht bevreesd
behceft te zijn. Het is al botertje tot den
boem.
Maar al zulke lieve voorstellingen nemen
niet wieg, dat dezelfde „Telegraafwaarin ze
gegeven worden, door haar daad van publi-
cat/O niet geaarzeld heeft het doel, waarom
het ging, de onderwijs-bevrediging, te bena-
decfen en in gevaar te brengen. Moet de op
timistische voorstelling van den Ilaagschen
correspondent beschouwd worden als een
poging om de reeds aangerichte schade een
weinig bij te pleisteren? Zij zal vergeefsch'
blijken. Maar nietwaar? Wat komt het open
baar belang, wat komt de zaak der bevredi
ging er op aan voor dit Amsterdamsche blad,
wanneer het zicli docr het afdrukken van
.een geheim stuk 'n sensatie-succcsje kan be
zorgen?
Kwakende Eenden zet „DE TELE
GRAAF'' boven liet volgende:
In den eendenvijver van d!e Nederland-
selic Pers wij bedoelen met deze beeld
spraak natuurlijk niiets kleineerends voor
onze geachte collega's heeft het puhlicee-
ren van het rapport der Bevredigingscom-
missie in „Do Telegraaf" van Zaterdag
avond verschillende eenden aan het kwaken
gebracht.
Do oude, wijze eend, dto nooit anders
dan op Ciiristelijk-Histc rischo eieren zat,
heeft voor den zondaar slechts cén woord
„vuil" zoo verschrikkelijk geheim was
heb stuk, en drukt een paar kolom verder
christelijk-historisoh verheugd rapport en
toelichting af.
En de aftanidscTie, taaie eend', die nog al
tijd in eten vijver ronclzcult, omdat nie
mand hem lust en „Vaderland" heet, vindt
„Do Telegraaf' zeer onfatsoenlijk en wei
gert-, niet willende raken aan do Hoog
heid der Kamer, waarin de Hoogheid van
den heer Roo'dihuyzen, politiek leider van
„Het Vaderland", zulle een machtige fac
tor is, rapport en toelichting te plaatsen,
ja verwijt „De Nieuwe Courant" zelfs
huichelarij, omdat dit blad, niettegenstaan
de het de publicatie afkeurt betrekkelijk
kort voordat het in zijn definitieven vorm
zou zijn gepubliceerd zooals „De N. Crfc."
constateert rapport en toelichting toch
opneemt.
„Dö 'N. Crt." spreekt va-n liet belang
wekkende stuk, „bevrediging van hun na
tuurlijke en alleszins geoorloofde belang
stelling". Hoort gij het, kwakende eenden!,
en.' moesten wij, aila goede journalisten nic-t
zorgenT dab „De Telegraaf "-lezer het be
langwekkende stuk minstens twaalf uur
eerder had dan de overige bladen, zoc'dlat
hij zijii natuurlijke en alleszins geoorloofde
belangstelling vcov al de anderen kon be
vredigen? Daan-oor leest hij toch immers
„De- Telcgraaf
Enkele aanplakbiljetten te Brussel.
De correspondent te Brussel van het
„Hbld." meldt o.m.:
Zonder eenig commentaar mijnerzijds
volgt hier de tekst van enkele berichten,
overal in de Belgische hoofdstad aange
plakt.
Eon bericht meldt, dat bij' vonnis van 9
October van het veldgerecht ter dood zijn'
veroordeeld: Philips Baucq, bouwkundige te
Brussel; mevr. Louise Thuliez, een Fransche
dame, onderwijzeres te Rfjsel; mevr. Edith
Cavellv een Engels'c-he dame, bestuurster van
een ziekenhuis te Brussel (volgens een vroe
ger ontvangen bericht, was deze dame hoofd
van een Kweekschool); L. Severin. apothe
ker te Brussel eü een lid van den Fransehen
adel, mevr. de gravin Jeanne de Belville.
De heer Baucq en mevr. Cavell zijn reeds
doodgeschoten.
Bij hetzelfde, vonnis zijn tot 15 ja-ren'
dwangarbeid veroordeeld: HermanCapiau,
drift volgen, welke haar voorvaderen tot
vechten aanzette, terwijl zij in vrede had
den kunnen voortleven, of hen vc-orzweep-
:t© naar de woeste plaatsen der aarde, ter
wijl zij in rustige Huizen hadden kunnen blij
ven. Het zat haar in heb bloed den moeilij
ken weg te kiezen boven den gemakkelijker».
Zij kon daaraan nu evenmin weerstand bie
den a-ls zij acht jaren geleden rieh had kun
nen weerhouden Norrie Ford tegen de wet
te beschermen.
Maar toclï gal heb haar rust te weten,
dab Conquest, wanneer zij voor zaken bij
hem op zijn kantoor kwam altijd eenigszins
anders was, dan wanneer zij hem elders ont
moette. Hij was dan meer de beroepsman
tegenover zijn cliënt, een weinig do vriend
en in het geheel niet de minnaar als hij
ergens de minnaar was. Nadat hij haar
nu met een gepa.^to mate van hartelijkheid
had verwelkomt, deed hij haar op eemgen
afstand van zijn lessenaar plaats nemen,
terwijl hijzelf terugkeerde naar rijn draaien-
den stoel, waarin hij bij baar binnentreden
liad zitten schrijven. Na de eersto begroe
ting nam hij onbewust Kef vragende voor
komen van den man van zaken aan bij het
begin van een onderhoud, dat hem was ver
zocht.
„Ik kwam, om over Evie te spreken".
Nu rij et was, vond rij het minder gemak
kelijk tei beginnen dan zij had gedacht.
„Juist zoo. Ik' wist, dat er een klink in
den kabel was. Ik heb juist een geheimzin
nig briefje van Queenie Jarrott ontvangen,
waarvan ik niets begrijp. Hebben zij er
geen mouw aan kunnen passen?"
,,'tïs iets veel eirnstigers. Mijnheer
Strange kwam gisteravond om Wayne en
mij te spreken. Ik zal -t u zoo eenvoudig
ingenieur te Wasmes; vrouw Ada' Badart,
uit Brussel; Albert Libiez, advocaat te Was
mes; Georges Dervaux, apotheker te Patu-
rages.
Tot 10 jaren dwangarbeid 'werd veroor
deeld mevr.' de prinses Maria de Croy, een
lid van het uit de geschiedenis goed beken
de adellijk geslacht.
Zeventien ongenoemden zijn bovendien ge
stra li met straffen, loopeiiile van 2 tot S
jaren dwangarbeid of opsluiting, terwijl er
acht werden vrijgesproken.
Volgens het aanplakbiljet hebben deze per
sonen zich aan ..krijgsverraad" schuldig ge
maakt, door, welk woord dient te worden
verstaan liet „toevoeren van recruten aan
den vijand" (van Duitschland).
Naar hetgeen hier verluidt, was dezen
veroordeelden ten laste gelegd, dat zij hier
naar de eerste gevechten van verleden jaar
achtergebleven Fransehe en Engelsche sol
daten hebben verpleegd, schuilgehouden en
over de grens geholpen.
Een ander bericht meldt, dat het veldge
recht in de provincie Limburg, den Belgi
schen soldaat Pieler Claes uit de voorstad
Schaarbeek ter dood heeft veroordeeld we^
gens verspiediug. Volgens het bericht heeft
Claes bekend, in burgerkleeren naar België
te zijn teruggekomen om ef aan spionnage
te doen. De jonge man is kort na het vonnis
doodgeschoten.
Een bericht meldt, dat 94. arbeiders uit
de stad Lessen^ door den militairen rech
ter in de provincie Henegouwen tot zware
straffen zijn veroordeeld wegens liet wei
geren om een werk te verrichten, waartoe
de Duitsehe autoriteiten last hadden gegeven.
Van do gestrafte arbeiders kreeg er een
vijf jaren gevangenisstraf, 5 'één jaar en 1
vier maanden; 6 meestergasten werden met
6 maanden en 81 werklieden met- acht weken
gevangenisstraf gestraft.
De militaire gouverneur in Henegouwen
heeft hst vonnis bekrachtigd. Naar .ver
luidt, hebben de veroordeelde werklieden ge
weigerd, het gelaste werk uit te voeren in
de overtuiging dat liet militaire doeleinden
beoogde.
Het gevecht in de Oostzee.
Do „Times"-eorro pondent te Kopenha
gen bevestigt, dat er ten Zuiden van Dene
marken, nabij d© Sont, een Duitsehe torpe
dojager door een Britsclie duikboot in den
grond is geboord. Het was onmogelijk do
bemanning to redden, doordat er een Duit
sehe- kruiser cn twee andere torpedojagers
in dc buurt waren.
De „National Tidcnde" meldt nader, dat
het gevecht in internationale wateren gele
verd werd tusschen een Britschc duikboot
aan de ecne zijde en een Duïtyehen kruiser
en drie torpedobooten aan dén anderen
kant.
Woensdagochtend, ongeveer om half 8,
hoorden de inwoners een zwaar kanongebul
der en zagen zij hoe de Duitsehe schepen om
de duikboot cirkelden, er op vuurden en
haar aanvallen trachtten te ontloopen. Piot-
seling werd er een geweldige ontploffing
vernemen en het. volgend oogenblik zonk een
Duitsehe torpedoboot, getroffen door ccv
torpedo, terwijl de kruiser cn de andere
torpedobooten onmiddellijk in zuidelijke
richting vluchten. De duikboot verscheen
weer boven water en bleef eenigen tijd ter
plaatse. Daarop verdween zij.
Den geheeleu dag werd van de Deensche
kust af scherp uitgekeken naar mogelijk op
zee rondzwalkende overlevenden, maar er
werd niemand gezien. Dcnzclfdo.i avond
verschenen er een paar Duitsehe schepen,
die hun zoeklichten een uur lang in 'den om
trek lieten spelen en daarop vertrokken.
Volgens een later bericht zou er bij Tax-i
nog 'n tweede Duitsehe torpedoboot door de
„E. 19" in den grond zijn geboord.
Het motief van Duitschlsnds
ingrijpen op den Balkan.
Kok nel Feyler. een Zwitserscli militair
schrijver, verklaart in rijn wekelijksch artikel
in liet „Journal" de Duitsch-Ocstenrpsche
onderneming tegen Servië, uit de volgende
berekening: Duitschland, dat rijn effectief
ziet slinken, zendt zijn (afgematte) soldaten
naar Servië, om daardoor over een grooter
aantal Bulgaarsche soldaten cle beschikking
te verkrijgen.
Ziehier in het kort de redeneeiing van
Fe vier* Van algemeene beginselen gezien,
wekt de Duitsehe aanval op Servië eenige
mogelijk vertellen. Hij heet in 't geheel
niet) Strange
„Ho hoWat is dat nu?
„Heeft u ooit den naam van Norrie Ford
gehoord?"
„Groote goedheid, jaIk kan het m:j niet
goed herinneren. Laat eens zien. Noivie
Ford Ik ken dien naam evengoed als mijn
eigen. Was dat niet het geval welja,
dat moet het geweest zijn. Was dat niet
het geval, waarin Wayno was betrokken,
een zes of acht jaren geleden
„Ja juist, hetzelfde",
„De kerel heeft weten te ontkomen,
nietwaar
Zij knikte.
„Werd zijn doodvonnis niet veranderd in
levenslange gevangenschap V'
„Mr. Wayne hoopte, dat dat vonnis zou
gebeuren, maar dat is niet geschied. Het
doodvonnis rustte nog altijd op hem".
„Ja, ja, ja. Ik herinner het mij nu weer.
Wij vonden, dat Wayne niet veel ernergic
of bekwaamheid of doorzicht had getoond.
Ik herinner me, dat daarover werd gespro
ken en in de dagbladen deed 'n onmogelijk
verhaal do ronde, dat Wayne zijn ontsnap
ping oogluikend had toegelaten. Maar wat
heeft dat met Evie te maken'?"
„Het heefü all^s met haar te maken".
Conquest's kleine, grijs-groene oogen
knipten als tegen den glans van hun eigen
licht, terwijl zijn trekken r.oo scherp moge
lijk werden,
„Je wilt toch niet zeggen 1"
„Ja zeker".
„Wel, op n.ijn De uitroep ging
over in een soort, poging om deze buiten
gewone- verrassende mededeeling in rich op
te nemen. .Wil je beweren, dat de schelm
verbazing. Want zelfs in geval van een sue.
ces, zal deze expeditie aanzienlijke verlie,
zen met zich brengen, die, in .aanmerking
ger.onien de verzwakking, welke Duitschlanr]
reeds door vijftien maanden oorlogvoeren
heeft geleden, de vraag doen ontstaan, over
welke voldoende krachten Duitschland hooi
zal kunnen beschikken, om beslissende opi5
rat-ies te verrichten tegen de vijanden in
bet Westen en In liet Oosten. En de vraag
werpt zich op, cf de hervatting van de opera
ties op 'een corlogstooneel, dat ten slotte
toch slechts van ondergeschikt belang is,
niet een wanhoopsdaad is, die tot doel heeft^
zich nieuwe effectieven en materieele hulp
bronnen te verschaffen. Men „zaait" in Servië
Duitsehe soldaten, cm Bulgaarsche en andere
soldaten in greoter aantal te oogsten. Van
deze bloedige tactiek zijn de eerste gevolgen
reeds te constateeren door de offers, die ze
eisclien. Het blijft te bezien, zegt Feyler,
of het Duit-sch'e volk deze moorddadige tac
tiek van het militaire commando nog lang
zal kunnen volhouden en tot welk percen
tage de verliezen zullen stijgen, "totdat de
beproefde bevolking den toestand ondraaglijk
zal verklaren en zal weigeren toe te zien,
hoe liet percentage neg hooger stijgt.
Wat de verliezen betreft, zegt de kolonel,
„dat uit de feiten blijkt, dat de geallieerden
zich in een veel gunstiger toestand bevin
den dan het Duitsehe Rrjk. Laten wij dan
eerst opmerken, dat Duitschland, de aan
vallende partij in 'dezen oorlog nergens een
definitief resultaat heelt bereikt en achter
eenvolgens al zijn ondernemingen heeft moe
ten opgeven, zender er ook maar één tot een
goed einde te brengen. Het zou in zes weken
to Parijs zijn en in de zesde week trok het
langs het geheele front achteruit. Het zou
Calais in den herfst van 1914 nemen en is
er slechts in geslaagd van 30 K. M. afstand
19 bommen op Duinkerken te werpen. Het
zou Londen verwoesten met Zeppelinbommen
én de Zeppelins zijn in hun loodsen terugge
keerd zonder hun doei le hebben bereikt. Het
-zou Engeland ruïneeren door de duikboot-
blokkade 'en de duikbeoten werden als vis-
sc-hen docr Engeland aan den haak geslagen.
Het zou het Russische leger bij Warschau in
het nauw brengen en dan vernietigen, maar
het Russische leger werd niet in het- nauw
gebracht en het Duitsehe leger in .Rusland
werd tot het defensief gedwongen.
Bij elke nieuwe poging werd het Duitsehe
publiek opnieuw Opgewarmd en gepaaid met
de belofte, dat men nu binnenkort slagen
zou. Ten slotte heeft de Duitsehe generale
staf iets anders uitgedacht: de expeditie naar
Egypte (dwars docr den Balkan).
De Europeesche corlog zal voor Duitseh-
land een geweldige Pyrrhus-ocrlog zijn ge
weest.
De schrijver gaat dan aan de hand van
do cijfers de verliezen na, volgens de Duit
sehe lijsten zelf, die hij voor betrouwbaar
wil houden, en komt de verhouding dei-
verliezen per. K.M. van het front als gelijk
aannemend voer alle oorlogvoerenden (het
geen een voer de Duitschers gunstige bere-
ning is) tot de volgende resultaten: De
verliezen van Duitschland bedragen l/54st?
van 2ijn bevolking, van frankrijk l/91s'e, van
Rusland 1 /146ste, van Engeland 1 343ste.
Aannemende,' dat een natie in staat is, zijn
mannelijke bevolking te zien verminderen töt
op l/30ste van haar oorspronkelijke grootte,
berekent de kolonel, dat Duitschland, tenzij
dé verliezen verminderen, in de kömend.6
lente deze verhouding! zal bereiken, terwijl
Frankrijk nog meer dan een jaar vcor zich'
zal hebben en de andere geallieerden nog
oneindig veel tijd meer, vóór het zoover is.
Het is daarom noodzakelijk voor Duitsch
land, zich in het buitenland nieuwe soldaten
te verschaffen. „Het doet dit niet zender
risico, aangezien, het op de nieuwe kilo
meters van het front oen nieuwe vermeerde
ring van liet aantal docden, gewonden en
verminkten gaat Jijden, welke liet hoogste
cijfer der slachtoffers spoediger zal doen
naderen. Duitschland tracht dus zooveel mo«
gelijk Balkansoldaten cp zijn hand te krijgen,
om zs in de plaats van de zijnen te doen
docden.
Eert trein met gewonden ontspoord.
Ecu trein nve-t herstellende gewonde col-
daten is bij de tunnel van Si.-Privat ont
spoord, ten gev-olgo van liet breken van
een koppelstang. Er zijn reeds 17 doo
d-en en talrijke gewonden onder de ver
nielde wagons vandaan gehaald.
de brutaliteit had O neen, dab is niet
mogelijk. Kom nu
„Het gebeurd© juist zooals ik u zal ver
tellen; maar. mij dunkt, u ipoest hem geen
schelm noemen. Zooajts u weet. is hij met
Evie verloofd
„Hij is toch niet meer met haar ver
loofd
„Toch wel. Zij is van plan hem trouw te
blijven. Zooals wij allen". Twee donkerroode
plekjes brandden op haar wangen, maar
die deden geen and-ere emotie vermoeden
dan een warm partij kiezen ter will van
Evie.
„Wel, ik sta perplex". Hij sloeg zijn eene
heen over liet andere, waarbij hij met zijn
stoel een halveii cirkel beschreef.
„Misschien zal u niet meer zoo pèrflex
zijn als u alles hebt gehoord".
„Ga voort; ik ben meer geboeid dan of
het een kwartjesroman was".
Zoo duidelijk zij kon schetste zij hem
Ford's geschiedenis, waarbij zij, evenals hij,
toen hij haar die verteld©, niet zoozeer stil
stond bij de feiten daarvan als wel bij de
geestelijke en zedelijke uitwerking op hem
zelf. Zij gewaagde niet van cle weken, in de
hut doorgebracht-, en baseerde haar ver
slag geheel op de mcdecleclingen, haar
door Ford verschaft. Wat rijn loven en ka
rakter in Argentinië betrof, daarvoor had
zij de getuigenis van misö Jarrott, terwijl
wat zijn bekwaamheden in zaken aanging
een punt van geen gering belang voor oen
New-Yorker zakenman, zooals zij schrander
genoeg was in to zien kon er geen beter
autoriteit zijn dan Conquest zelf, die, als
zaakwaarnemer van Stephen's en Jarrott
in Amerika, allo gelegenheid had gehad dio
to beoordeelen. Zij merkt© met voldoening
op, dat haar verhaal naarmate het vorder-
