HerMaud en de Oorlog. fsze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. 13inistlaa' US October. A®. 1915. No. 17063 Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. Officieele Kennisgevingen. UIT ONS LAm. KLEINE ADVERTENTIEN. PEWS DER ADYERTENTESN: Van 1O regela ƒ1.05. Iedere regel meer /0.17£. Kleine ftdvertentieii ^an 30 woorden 40 Oents contantelk tiental woorden meer 10 Oents. Voor het inoaseeeren wordt ƒ0.05 berekond. Bewijsnummer 6 Oents. PRIJS DEZER COURAUT: Voor Leidon per 3 maanden ƒ1.30; per wee), i l f 0.09. Buiten Leidon en waar agenten gevestigd sijn per weok. 0.10. Franco per post J 1.05 AFSLUITING PASSAGE WATERSTEEG. Burgemeester en "Wethouders vam Ledden brengen ter algemcene kennis, d-at de W a- tersteeg, "vregens liet verricht en van werkzaamheden 'aan de gasleiding, op ,Woonsclag 13 October a.b. tot des middags 12 uur, voor li et verkeer met rij- en voertuigen zal zijn af gesloten. burgemeester en Wethouders voornoemd; N. G. DE GIJSELAAR, Burgemeester. VAN STRIJEN, Secretaris. Leiden, 12 October 1915. VERSTREKKING VAN BROODKAARTEN. Heden is een aanvang gemaakt met de verzending der broodkaarten de;- tiende serie. Deze broodkaarten worden geldig op Vrijdag 15 October. Op dienzelfden datum worden de oude broodkaarten on geldig». en moeten alsdan ten spoedigste, doch in elk geval vóór Zaterdag 16 Octo ber, des avonds 9 uur, worden terug bezorgd op het broodbureau, Visch- markt 18. Aan personen, die hun oude broodkaar ten niet, of t* laat terugbezorgen, kunnen geen nieuwe kaarten meer worden ver strekt. Het is verboden, bakkers, brooddepot houders of broodventers, met de terugbe zorging der broodkaarten te belasten. Het Broodbureau is Vrijdag en Zaterdag geopend van des morgens 9 uur tot des tvonds 9 uur. De Directeur van het Broodbureau, Dr. J. J. VAN ECK. Leiden, 12 October 1915. LEÏDEN, 12 OCTOBER. Cariiions in Noord-Nederland. Hot bestuur der Vereoniging tot Bevor dering van het Vreemdelingenverkeer heeft aan verschillende gemeenteraden, waaron der ook dien van Leiden een adres gericht, waarin herinnerd wordt aan liet referaat van mr. A. Loosjes, secretaris van de Na tionale Vereeniging voor clen Volkszang, ovor..het carillon in Noord-Nederland, als middel ter bevordering van het vreem delingenverkeer" uitgebracht in de 4 Sep tember to Arnhem gehouden jaarvergade ring van den Nationalen Bond voor Vreem delingenverkeer in Nederland. Onder do 59 aan de Vereeniging bekende oa-rillons van Noord-Nederland zijn er vele, die 't zij door verkeerde behandeling, 't zij door verwaarloozing, niet bij machte zijn te geven, wat aan de eischon van schoonheid on welluidendheid voldoet. Do vereeniging is bereid om haar bemidde ling to verleenen voor het restaureer en dier carillon door den Mechelsehcn beiaardier Jef Denijn. De kosten daarvan bedroegen te Arnhem 1000, die door particuliere bijdra gen werden bijeengebracht. Mochten vele gemeentebesturen tot de herstelling van hun carillons besluiten, dan is do heer Jef Denijn bereid in Arnhem technische lessen in beiaardbcspeling te geven, waardoor de mo gelijkheid om voor een gerestaureerd caril lon een goed klokkenist te krijgen, tevens haar oplossing zal vinden. Wij gelooven niet, dat ons carillon ver keerd behandeld, veel minder verwaarloosd is, maar dat het nog niet meer zou kunnen geven, dan hot thans geeft, lijdt geen twij fel. Laten wij in ieder geval hopen, dat de heer Jef Denijn eens een onderzoek naar ons carillon komt instellen en het eens naar zijn wijze van opvatting mag bespelen. Onze stadgmiooto mej. Marie van L ecu won is gedaagd voor de tweede klasse toekenen M. O. op -do Academie voor Beel dende Kunsten te 's-Gravenhn.ge. Wegens ziekte van den praeses van het Loidsch {Studentencorps, den heer D. 'A. Harmens, zal do heer J. W. Wijoaendts, assessor I, do redo houden ter ontgroening van de nieuwe leden, welko morgennamid dag in den Schouwburg plaats heeft. Hedenavond heeft liet groenentheater plaats in do sociëteitMiner va". Prof. dr. J. J. Hartman zal weer een rccl^s voordrachten houden in het Academie gebouw, voor ieder toegankelijk, over de Brieven van Seneca. LEIDSUHE SCHOUWBURG. „DE ZOON UIT AMERIKA". De Rotterdammers zijn gisteravond hier voor een matig opgekomen publiek opge treden met „De Zoon uit Amerika", een vier-bedrgvige comedie van Pierre Veber en Marcel Gerbidon. Een drakerig spel, dat toch wel amuseert. Men moet het zien en oogenblikkelijk vergeten, bovendien niet tij dens de opvoering het stuk ontleden, 't Is alles nonsens wat er aan is, maar dat doet er niet toe, eenige verpozing verschaft „De Zoon .uit Amerika" wel. We zullen trachben den inhoud kort weer te geven. De fabrikant Pasca.ua had c-en zoon, die er een twintigtal jaren geleden, het jong- mensch was toen vijftien, vandoor is gegaan naar Amerika. Sedert vernam de vader niets meer van hem. Wel hoopt hij steeds op zijn terugkomst, en daarom houdt hij ook do fabriek aan, opdat zijn jongen daaraan later zijn arbeidskracht kan geven, maar al dat hopen was tot nu toe tevergeefs. Het werken van Mouchin, oon detective en tevens een woekeraar, geeft ook al niets. Mouchin en zijn lieve wederhelft strijken ferme voorschotten op, waarvoor ze even wel niets uitvoeren. De oude man begrijpt ten slotte, dat hij wordt beetgenomen. Dan gevoelt de oplichter wel, dat .hij iets moet doen, om to bewijzen, hoe actief hij was. Het geluk is hem dienstig. Een variété-kunstenares, mejuffrouw of miss of mademoiselle Flora, komt hem naar aan leiding van een advertentie in een Zuid- Afrikaansch blad opzoeken. Ze heeft papieren van Robert Pascaud bij zich, waaruit ook blijkt, dat do jongeman in een ziekenhuis gestorven is. Dat is al vast iets. De pape rassen worden voor 500 franc gekocht, men is zoo gevrijwaard voor de gevangenis. Maar de premie voor het in-levendolijvo-terug- bezorgen ontgaat hem nu. Het echtpaar Mouchin zal het er nog eens op wagen, wanneer een oude klant uit Ame rika terugkeert. Léon Verton, dat is die oude klant, is vroeger uit Parijs naar Ame rika gegaan. Met flinke dubbeltjes kwam hij terug, maar die zijn er nu door en om lommerdbriefjes te boloenen keert liij tot de. Mouchins weer. Als Verton nu eens een paar weken voor Robert Pascaud wil spelen fcn dan verdwijnen, dan is alles in orde. Léon gevoelt er niet veel voor, maar het edele oplichterspaar weet hem te strikken .en hij is bij de Pascauds voor hij het weet. Doch dan zijn er tweo dingen, die hem bevallen en één dat hem minder aanstaat. Hij, een "energieke werker, krijgt er lief hebberij in om de oude zaak, die hij voelt dat op springen staat, er weer bovenop te verken en hij schept veel behagen in zijn pSeüdo-zusje Dorette. Beiier to^genagenh?i 1 is meer dan broederlijk en zusterlijk. Minder goed staat het hem aan, dat Do rette verloofd is met een onbenullig jong- mensch, Guy Foron-Latruclie. De Mouchins maken het hem ook nog al lastig, wjjl hij g'c-bleven is, geheel tegen de afspraak. Léon heeft in zoover aardigheid in zijn rol van Robert Pascaud, dat hij er in ge slaagd is, na ontdekking van een complot, om de fabriek geweldig op te werken. Geheel onverwachts verschijnt ,,een- heer" ten tooneele. Die heer is de echte. Robert Pascaud. Dood was hij niet; een fout in het ziekenhuis was d^ oorzaak van dit vermoeden. „De heer" heeft den ouden dectective dronken weten te voeren en zoo is hij te weten gekomen, dat hij, die zijn plaats inneemt, Léon Verton heet- /Van het eind komt alles uit. De pseudo-Robert, niet wetend, wien hij voor zich heeft, was reeds van plan heen te gaan. De eenige reden hiervoor was, dat z'm verhouding tot Do rette hem ondragelijk begint te worden, en dit is verergerd door do officieele verloving van het meisje. Maar tot heengaan komt het niet. De echte Robert ervaart, wat Léon gedaan heeft, hij bemerkt, hoe de verhouding is van Léon tot Dorette en omgekeerd. En a's het raad sel 'is opgelost, is er niets meer, wat een verloving van Léon en Dorette in den weg staat. Wanneer dan Guy, die altijd een afkeer heeft gehad van den jongen man, dien hij dacht, dat zijn zwager zou worden, terug keert, gelukkig dat hij Léon uit den weg kan ruimen na een onderhoud met de Mou chins, waarin hij voor duizend franc eige naar is geworden van het geheim, bemerkt hij dat hf achter het net heeft gevischt. Een viertal artisten hebben in dit onmo gelijke ding schitterend spel ontwikkeld. In de .eerste plaats Louis Chrisprjn Jr., als Léon Verton. Gisteravond hebben wig 't weer bejammerd, dat we hem niet meer te zien krijgen. Hij legt gevoel iu zijn spel, weet de ernstige momenten goed te doorvoelen, en brengt ook de meer-jolige gedeelten uit nemend naar voren. Els'© Mauhs had een rol, die als 't yvare voor haar geschapen was. Een warmvoelend, lief meisje. Het samenspel dezer twee was voortreffelijk. Een kostelijk' tweetal vormden Marie van EySdenVink en Henri Poolman, als de Mou chins. Marie van EysdenVink gaf een mevrouw Mouchin, die ieder amuseerde. Ze wa6 op-en-top de intrigeerende geldschieters- vrouw, de schrik van haar klanten en van haar man. In het soort gedweeë echt vrienden heeft Henri Poolman ai meer goeds te zien gegeven en deze creatie kan daaron der ook worden gerangschikt. De fabrikant Pascaud van Jules Verstraete, was een goede uitbeelding van den door verdriet haast ge broken grijsaard. Van Hees was een correcte kassier, en Jean Stapelveld was als de schaapachtige verloofde van Dorette onver beterlijk. Morriën gaf als „een heer", een goed typ© van een gelukzoeker en Louis Poulman was als de gemachtigde van het Belgisch syndicaat goed op zijn plaat?, even als Van Zuylen, als de oude kantoorbedien de van Mouchin en later als de werkman van Pascaud. Vatn de dames moeten we nog noemen de goed-geslaagde variété-kunstenares van Gusta Chrispijn-Mu".der, de berekende zuster van den ouden Pascaud, van Lera Yervoorn Karstel en de kittige diens Lbo le van Min- ny van Ollefen. Mevrouw Cabrec en de ty piste waren kleine rollen, die toch goed ge geven werden door G. PoolmanHuysero en Mien Gosschalk. Maar nog eens. over het stuk moet men niet nadenken, dan is de aardigheid er af. Dwaugopvoeding. Voor een niet groot, maar aandachtig ge- \oor de hand, dat deze de lichtste gevallen Avereest, Maandagavond in het Volkshuis de aangekondigde lezing over Dv/angopvoe- ding. Spreker begon met aan te toonen, dat tte natuurlijke opvoeding, die in het ouderlijk huis, voor het kind de meest ge- wenschte is, doch waar deze te kort schiet, blijkt ingrijpen van den Staat maar al te zeer noodzakelijk en moet men tob kunst matige opvoeding overgaan, wat echter in zijn volmaaksten vorm-nooit tegen een goede ouderlijke opvoeding kan opwegen. Bij die kunstmatige opvoeding beeft men rekening te houden niet twee verschillende elementen: liet normale, afgedwaalde kind en het min derwaardige (psychopaten), welke streng ge scheiden moeten worden. Beiden hebben een kraebtigen steun van noode en waar sedert ae invoering van de Kinderwetten ook par ticuliere instellingen meewerken, ligt het vcor de hand, dat deze de laatste gevallen krijgen, terwijl de Staat de moeilijkste voor haar rekening neemt, H t observatiehuis is de plaats, waar liet kind liet eerst wordt- opgenomen; ddar moet olies wat in den stroom des levens over zijn geest is heengegaan, bezinken, opdat het weer kind worde in den vollen zin v*n liet woord. Gelukt dit, dan is er al veel gewonnen er. moet gehoorzaamheid worden geleerd, dat de eenige grondslag is, waarop rustig kan worden voortgebouwd. Een machtig hulpmiddel in de opvoeding is daarbij ook de godsdienst, wat niet be- teekent, dat er vroomdoenerii wordt ge- eis cht, maar de verpleegde moet begrijpen, da' elk mensch een schepsel Gods is en ook zijn afgedwaalde ziel voor liet Opper wezen waarde heeft. „Werkt, waakt en bidt" kan dan het motto worden en dwang liet middel tot zelfbedwang. Dat de verpleegde zijn eigen ontslag in de hand heeft, leert hij al spoedig; als liet gehoorzamen niet moeilijk meer valt en hij. tot zelfbestuur in staat wordt geacht, is de dag der bevrijding spoedig nabij en wordt hij weer aan de maatschappij teruggegeven. Jammer, dat de nazorg dikwjjls de ir.oei- lijkstè is. Het eenige tegenwicht is huise lijkheid aan te kweeken en de jeugd te gewennen aan gezonde sport en onschuldig vermaak. Wij ouderen moeten ons veel meer het zedelijk heil van het opgroeiend geslacht aantrekken. Nadat spreker tal van mooie foto's had getoond van het gesticht „Veldzicht", te Avereest, dat als een modelinrichting kan gelden en den verpleegden gelegenheid biedt zich in allerlei vakken te bekwamen, eindigde deze belangwekkende avond. ACADEMIENIEUW S. Leiden. Geslaagd zijn voor het eer ste natuurkundig examen mej. J. L. Th. van Haeften en de heer W. E Furstner; voor het propaedeutisch examen in de me- dicijnen^ mej. L. Jansen en de heer A. G. J. Hermans; voor het candidaats-examen in de rechten de heer O Staring; voor het voorbereidend exainen Ned.-Ind. Adm. dienst de heeren H. G. Nieuwkerk en H. H. Dibbetz. Delft. Gistermorgen word heb nieuwe gebouw van de Bibliotheek der Technische Hoogeschool, in tegenwoordigheid van het Ooi lege van O aratoren, don Rootor-Magni- ficus, de archivarissen dor Hoogoscholen te Leiden, Utrecht, Groningen en Amsterdam, vele Raadsleden van Delft., tal van lioog- leeraren, stmdienten en belangstellenden, door den voorzitter van het Curatorium, den heer dr. J. L. Cluyaemaer, o. i., officeel geopend. UIT ONZE STAD. DE BROODKAARTEN. We vestigen er even de aandacht op, ödt d6 broodkaarten der thans geldig zijnde serie vóór Zaterdagavond negen uren motten worden ingeleverd aan het bureau aan de yischmarkt. EEN LOGGER DOOR EEN MIJN VERNIELD. Men seint ons uit IJmuiden: De logger K. W. 130 „De Vrouw Johan na" deelt mede, dat de logger M. A. 47 „De Ruyter" door een mijnontploffing ver ongelukt is. Vijf der opvarenden worden vermist, één man werd aan dek doodgesla gen en de zeven overigen werden gered. Dezen komen met den doode met den logger M. A. 32 „Afhankelijkheid" naar Maassluis toe. MIJNEN AANGESPOELD. Onder Vrouwepolder, in Zeeland, is een Duitsche mijn aangespoeld. DOOR DEUTSCHE OFFICIEREN OMGEKOCHTE SOLDATEN. Men schrijft uit Alkmaar aan 't „Hbld." Allen, die dezen zomer te Berg-en de prik keldraadversperringen, waarmede het inter- necringskamp omrasterd ri, hebben gezien, zullen moeten toestemmen, dat deze zooda nig gemaakt zijn, dat van ontvluchting om zoo te zeggen geen sprake kon zijn. Toch hebben een paar Duitsche officieren kans gezien er door heen te komen, waarna een gestreng onderzoek is inga teld. Naar wij vernemen, is thans gebleken, dat de offi cieren bij hun vluchten over het prikkel draad geholpen^zijn door Hollandsclie solda ten, die hicr\ oor van hen een geldelijke be looning kregen. Deze soldaten, die aldaar in voorarrest zaten, hebben een bekentenis afgelegd. EEN „TIMES"-CORRESPONDENT OVER NEDERLAND. Do „Times" bevat een lang artikel van zijn bijzonderen correspondent te Amster dam,. waarin hij een reis beschrijft, die hij per auto langs de Belgische en de Duitsche grens heeft gemaakt. Hieraa-n zijn dc vol gende gedeelten ontleend, waaruit blijkt; hoe anderen ons zien. „Gedurende die reis be.gon i'k te begrij pen, hoe verschrikkelijk nabij en hoe drei gend deze oorlog voor Nederland is. Maar ook kon ik vaststellen, hoe bewonderens waardig de Nederlandsclie troepen gegroe peerd zijn langs die gedeelten der grenzen, die waarschijnlijk hot meest, bedreigd zul len worden en ik kreeg respect voor Neder- land's militaire kracht en bereidheid". „Ook he-b ik kunnen zien, hoeveel moeite de Nederlandsclie regeering zicfh geeft om den smokkelhandel met Duitschland te be letten, maar ook, helaashoo ondanks al deze moeite de smokkelaars op sommige plaatsen de regceriug te slim af zijn, zoo dat nog altijd een niet onbe-teekende hoe veelheid goederen haar Weg vindt naar Duiteohland". PORT VERHOOGING. Naar het „Indusfcr. Wkbl." verneemt, is een porlverhooging in aantocht. De regeering is voornemens een daartoe strekkend wetsvoorstel bij de Staten-Generaal in to dienen, ter versterking van 's lands financiën. Naar aanleiding van bovenstaand bericht heeft de „Tel." te bevoegder plaats:-* geïn formeerd en den indruk gekregen, dat er tot port-verhooging nog niet besloten is. Na- tuurlijk wordt het niet onmogelijk geacht, dat een desbetreffende wettelijke maatregel eens zal worden voorgesteld, maar het schijnt, dat er nog niet definitief toe is besloten. De „Haagsohe Ct." 60hrijft: Wij li ebben ons naar aanleiding van dit bericht gewend tot den directeur-generaal der posterijen, jhr. Alting von Geusau, met de vraag, of deze ons er iets naders over kon vertellen, maar ontvingen tot antwoord: „Ik lean u daaromtrent geen cnktele mededeeling doe/n", een verkla ring, die herhaald werd na onze vraag, of men het niet wensehelijk zou vinden, dat, indien het bericht onjuist ia, wij er een tegenspraak van publiceerden. Wij meeoien uit het antwoord van den heer Alting von Geusau veilig te kunnen afleiden, dat ons inderdaad portverhoogiiig te wachten staat TEXTIELARBEIDERS AAN DE GRENS. Doordat te Nordhorn verschillende tex tielfabrieken het werk hebben stopgezet, wordt do toestand der arbeiders aldaar verre van gunstig. De firma Stroink Co. en de directie der spinnerij „Boessmaate", zullen daarom een gaarkeuken openen, waar een 150-tal kinderen een miicMaganaal zal worden ver-i strekt. MILITAIRE CENSUUR. Het „Hbld." heeft inzake de militaire cen suur op particuiiere brieven, ia Amersfoort uitgeoefend, de volgende inlichtingen ont vangen: „Bij besluit van den opperbevelhebber van 1 Maart 1915, is aan den commandant van het interneeringsdepöt „Amersfoort" gede legeerd de bevoegdheid, vermeld in den tweeden zin van art. 38 van de wet op. den staat van oorlog en beleg. Die zin luidt: „Het militair gezag is mede bevoegd in beslag te nemen elk stuk, aan de post of andere instelling van vervoer, dan wel aan de telegraaf toevertrouwd, ën daarvan inzage to nemen". (Amersfoort, Soest, Zeist en Leusden zijn, in verband met de nabij- heid van de interneeringskampen, in staat van beleg verklaard.) „Nu was gebleken, dat de burgerij van Amersfoort in bedenkelijke mate ontvluch tingsplannen van geïnterneerden in de hand weikte. Deze week nog werd aan een ge huwde Hollandsche winkelierster te Amers foort het verblijf ontzegd, wegens het op zettelijk verstrekken van burgerkleejing aan een geïnterneerde en het gelegenheid gèvên om die kleeding aan te trekken. De man ontsnapte, doch werd te Rotterdam aauge- houden. En ongeveer veertien dagen ge leden geschiedde hetzelfde met een Amers- foortsch winkelier. „Ofschoon art. 38 den militairen censor, de bevoegdheid geeft, van alle brieven ken nis te nemen, geschiedt dit slechte bij adres sen, die den censor verdacht lijken, omdat er bijv. veel Belgen komen of wel het go- scl iedt om dergelijke adressen op te sporen. Men vestigde er nog onze aandacht op, dab de militairen, die mot de censuur belast zrjn, een eed van geheimhouding hebben af gelegd." Dit laatste lijkt ons niet geheel juist, tee kent de ,,N. R. Ct." hierbij aan, of de censor neemt de adressen, die verdacht lg- ken, heel ruim. De redactie van dit blad althans ontving een brief uit Amersfoort, „geopend door de militaire censuur". ONTVLUCHTE FRANSCHE KRIJGSGEVANGENEN. Te Oldenzaal zijn weer twee ontvluchte Fransche krijgsgevangenen uit het Senne- iager bij Paaerborn aangekomen. Het wa ren de adsp.-officieren Jean Tardieu uit Bor deaux en Jean Ouachée uit Parijs. Zij wa ren respect te Charleroi en Peronne ge vangen genomen en hadden een jaar in het Sennelager doorgebracht. In 13 dagen had den ze den tocht naar ons land volbracht en zich al dien tijd gevoed met veldvruchten. SMOKKELARIJ. Door de grenswacht nabrj Venlo werd nauwkeurig gevisiteerd een groentenwagen, bestemd voor Duitschland. Wat bleek? Dat onder de groenten niet minder dan 20 balen rijst verborgen waren. De rijst werd in be- slag genomen. Door de douane te Gennep werden de te Gocli werkende fabrieksarbeiders weder eens aan een bijzonder nauwkeurig onderzoek on derworpen, hetwelk ook word uitges'rekt tot de blikken kannetjes, waarin zrj hun koffie mede-nemen. Daar er voortdurend scherp toezicht wordt gehouden, was smokkelen op andere wijze niet meer mogelijk, doch van de koffiekannetjes bleken verschillende, in de plaats van koffie, een paar ponden rijst te bevatten, terwijl andere gevuld waren met petroleum. Onbeheerd gevonden werd naderhand een kannetje, dat twee deksels boven elkaar had. In de bovenste kleine af deeling was koffie, in de onderste (groot©) petroleum! De marechaussee te Venlo stelt een uit gebreid onderzoek in, in verband met het eventueel omkoopen van militairen der: grenswacht door smokkelaars. Ook naar de- genen, die verdacht worden de grenswacht te hebben omgekocht, wordt een grondig ond "ook ingesteld. Gemeld wordt, dat de autoriteiten onlangs op hot spoor gekomen zijn van 'n zaak van smokkelarij, welke bedreven was door. personeel van do Amerika-Belgiè-Relief- commicsie. KLEINE ADVERTENTIES kunnen iederen morgen worden aangebeden en worden tegen 35 Cis. berekend. Op "Woensdag- en Zaterdagmorgen tot 12 uur n m. tegen 40 Cts.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1915 | | pagina 1