Nederland en de Oorlog.
N*. 17047
I>oïi<lei*<Iag ££EI September.
A«. 1815.
(Deze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uit
TWEE Bladen.
Eerste Blad.
UIT ONS LAND.
LEIDSCÏÏ
BJi'aM .y iii::
PRIJS DER A I) YERTENTIEN
Van 19 regel# /"1.05. Iedere regel meer /0.171. Kleine adyertentijn
tan 30 woordon 40 Cents contant) elk tiental woorden meer 10 Oents.
Voor het inoasaeeren wordt /'0.0Ö berekend. Bewijennmmer 5 Oenta.
PRIJS DEZEP. COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden ƒ1,30; per wee>.. i f 0,09.
Buiten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per week. J 8 0.10.
Franco per post J J f 1,05
LEIDEN, 23 SEPTEMBER.
Militaire Sportfeesten op bet
Schuttersveld.
Hedenvoormiddag zjjn de prijzen voor de
.verschillende oefeningen uitgeloofd aan de
gisteren reeds genoemde winnaars, uitge
reikt. Behalve medailles waren het kunst
voorwerpen, die als een herinnering aan
'dezen dag, voor de militairen van blijvende
waarde zullen zijn. Tob het uitloven dier,
prijzen was men in staat gesteld door een
milde bijdrage van vdé vereeniging „Ons
Leger" en van bijdragen van verschillende
Officieren, zoodat deze niet de baten aan
heb Steuncomité toegezegd, behoefden te
verminderen.
Hetzelfde kan gezegd worden van de kos
ten voor de aankleeding en versiering. Een
vriendelijke hand stelde daartoe de leiders
in de gelegenheid. De mooie plantengroepen
en do frisscho bloemen voor de vorstelijke
.tent, had de bloemist Lemkes uit Alien,
thans te Leiden jn militairen dienst, gratis
aangebracht, wat zeer op prijs werd gesteld.
De heer IJdo deed zijn vele bemoeiingen
kosteloos en Gemeentewerken hielp uitste
kend.
Deze sportbetooging is dan ook o. i. uit
nemend geslaagd. De opkomst overtrof verre
Ide verwachting.
H. M. de Koningin, die de meeste oefe
ningen staande volgde en na de vermees
tering van het blokhuis daar zélfs naar toe
wandelde, betuigde den leiders, die het
initiatief tot deze bjetooging hadden geno
men, kapitein Leers, den ordonnance-officier
'Baron Van Voorst tot Voorst en kapitein
Schuurman, haar tevredenheid over de uit
gevoerde priestaties. Het vlugge slaan van
«een hulpbrug had H. M. in het bijzonder
^eer getroffen.
Toen de Vorstelijke Gasten, woder ver
trokken, speeldie de muziek van het 4de
Reg. Inf. het Wilhelmus, dat door dje talrijke
aanwezigen staande wierd aangehoord.
1 H. M. do Koningin en Z. K. H. de
Prms, alsook de Koningin-Moeder, die vóór
het vertrek ovjer hei terrein lamgs de be
zoekers reed, werden tot afscheid hartelijk
toegejuicht.
De Pers past ten slottje een woord van
'dank voor de welwillende wijze waarop haar,
ïn heb bijzonder door kapitein Van Erkelens,
alle noodige inlichtingen werden verstrekt
.en haar het werk wierd vergemakkelijkt.
Verschillende personen werden in denauze
aan H. M. de Koningin voorgesteld, waar
onder kapitein Leers en de kapel
meester adjudant Van Erp.
Vooral aan het initiatief van kapitein
Leers en van de mede reeds genoemde offi
cii eu, hebben de Leidenaren dezen moo en
dag to danken en de kas van het Steun-
Oomité een mooie bate.
Ten slotte moéten wij nog mededeelen,
dat de Vorstelijke loge niet werd gestof
feerd door Gebrs. Van Ewijk, maar door de
firma Van Ewijk en Zoon.
Ontsporing KaarSemsche Tram.
Gisteravond, omstreeks zeven uren was
do Rijnsburgerwèg, nabij den Ouden Tol,
het tooneel eener spoorweg-tragedie.
Op het land van Dieben, waar de schaapjes
zoo dikwijls blaten, waren nu ook enkele
kalveren te logeeren. De dieren schenen het
er echter niet naar den zin te hebben, want
herhaaldelijk trachtten zjj door de sloot op
den weg te komen. Juist op het oogenblik,
dab de Haarlemsche stoomtram1 de kleine
kromming, welke de weg daar neemt, aoor-
reed, was er een op den kant gesprongen
en vóór de machinist het kon verhelpen,
kwam het arme dier onder de locomotief.
De schok was van dien aard, dat de loco
motief uit de rails vloog en dwars over den
weg kwam te staan; het eerste rijtuig ont
spoorde, doch de verdere bleven gelukkig in
de rails.
De machinist bekwam verwondingen. Bin
nengebracht ïn een nabijzijnde villa, legde
dr. Timmermans, vaD Oegstgeest, onder wel
ke gemeente het ongeval plaats had, het eer
ste verband.
Van het kalf was de rechterpoot afgere
den. Het behoorde aan een veehandelaar,
die het liet weiden om het Vrijdag te Leiden
to markten.
Begrijpelijkerwijze 'trok het geval zeer de
aandacht van het talrijke publiek, dat stad
waarts ging om nog eens te zien wat er in het
feestelijk gestemde Leiden gaande was,
en de voldane buitenmenschen, die reeds
den ganschen dag hier vertoefd hadden en.
huiswaarts keerden, gingen evenzoo belang
stellend in de dringende massa op, die er
behagen in scheen te scheppen om do cadar-
vers der beide dieren onder de zware inar
ch ine te zien liggen.
Dan kwamen de electrische „Katwijker" en
die -nafrin rijft- nipt
doorrijden, konden, en ook de inhoud van
die trams vulden het getal der passanten
aan. De weg is niet al te breed en zoo had
den automobilisten moeite door de men
sehen heen te komen. Het ging stapvoets;
niettemin zagen we er een de fiets onder de
partes posteriores van den berijder weg.
schuiven," die ten slotte met een zwaar ge
bogen achterwiel naar huis knarste. De ver
nieling zat op dat oogenblik en op dat punt
nu eenmaal in de lucht.
Met het ruimingswerk werd vanwege de
Tramweg-Maatschappij .natuurlijk spoedig
aangevangen en in den helderen stillen la
ten avond, konden de bewoners van den
Rjynsburgerweg in hun huiskamers de slagen
hooren van hen, die trachtten „recht te ma
ken, wat krom was."
Als nieuwe leden van het Leidsch Stu
dentencorps hebben zich tot nu toe 66 per
sonen doen inschreven. Het vorig jaar be
droeg het aantal 61.
Bij de Vereeniging voor Vrouwelijke Stu
denten hebben zich 42 nieuwe leden doen
inschrijven.
AGENDA VAN DE WEEK.
Donderdag:
Musis Sacrum. Concert i- d.dij" Muziek
korps
Vrijdag.
Voorschoten. Grooto zaal Deurloo. Le
zing Da. N. J. O. Schomerhorn (Nieuwe
Niedorp), 8 uur.
Zaterdag:
Zomerzorg. Ui&voeting Arb. Muziekver-
eeniging „Morgenrood", 8 u u r.
Zondag.
Zomerzorg. Concert Harmonie „St,-Gre-
gorius", (onderafdeeling Ned. ii.-K. Volks
bond), 8 uur.
„Don Burcht". Concert Leidsche Post en
Telegraaf Harmoniogczelschap. 8 uur.
Dagelijks:
Thalia Bioscoop cn Variété Thóater,
Haarlemmerstraat 52. 7 uur. Zondags al-
loen 8 uur.
(Woensdag- en Zaterdagmiddag ook
2 uur).
Bioscope Variété Théater, Stations
weg 19. 7 uur.
(Zaterdag, Zondag 8 uur)'.
DIT ONZE STAD.
LEIDSCHE BESTUURDERSBOND.
Opgave van de week van 6 tot 11 Sopt.
Totaal Loc,en tal 1766.
Workloozo Leden88
Aantal kinderen be
nedon de 16 jaar Z6
Loonverlioa per week f 468.48
Vergoeding t. d. Patroon --v=j
van het Steunoomité 31.—
Drtkeering workloozonka» 170.50
201.60
Loonvorlios por weok 266.92
CodooltolIJk workloo-
zo 'eden 195
Aantal minder werk
uren por week 2371
Aantal kinderen bo
neden do 16 jaar 215
Loonverlies por we-k f 378.89
Vergoeding v. d. Patroon f =ë5
van hot Steuncomité
TJitkeering werkloozmkas 241.65
241.55
Loonverlies per week 137.34
Aantal onder de
wapenen 266 1
Aantal kinderen be
neden de 16 jaar 276
Loonverlies per week 3221.12'
Vergoeding v. d. Patroon f 274.17'
van hot Bijk 987.30
Steuncomité 7.40
1268.87'
Loonverlies per week 1952.25
Totaal loonverlies por c
week, waarbij botrok-
ken 499 leden M f 2356.61
J) Dit getal wordt gevormd doori
Qohnwden en kostwinners, welke vergoeding
ontvangen120
Werkzaam bij Gemeente, Rijk en Spoorweg-»
Maatschappijen 36
Ongohuwden, welke geen vergoeding en
geen loon ontvangen 110
DE „KONINGIN EMMxv' DOOK EEN
MIJN" VERNIETIGD.
De „Koningin Emma" is ten onuer ge
gaan. Do gister te Vlissingen binnengeko
men mailboot „Mecklenburg"- bood ook hulp
aan de „Koningin Emma", welke met noo-
dig werd geacht, daar alle opvarenden,
gered waren. Ook do mailboot „Oranje
Nassau"-, naar Engeland, passeerde de
plaats van het ongeluk. In de buurt waren
verscheidene schopen; Engeleche marine
vaartuigen kwamen ook om hulp te bieden.
Getracht zou worden liet stoomschip de
Theems binnen te sleepen. De 250 passagiers
waren overgebracht op de „Batavier IV".
De stoompompen van de „Koningin Em
ma" zijn in het voorschip in werking ge
steld en hielden de. boot, die met de boeg
omlaag is, drijvende.
Een draadloos telegram, te 9 uur door
den gezagvoerder^van de „Koningin Emma"
van boord van de Kambangan" gezonden
naar de Maatschappij „Nederland". luidt
aldus
„Emma" gezonken en ligt bijna plat op
zijde. Yeifolijf aan boord verder onmogelijk.
Passagiers en equipage gedeeltelijk op
„Kambangan" en „IJsstroom" en „Bata
vier". Mail op 20 zakken na op „IJs
stroom". Alle passagiers gered.
Naar wordt medegedeeld, zijn het casco
en de machinerieën van do Koningin Em
ma" getaxeerd op 2,151.00a
Daar het schip niet tegen molest is ver
zekerd, kan de directie geen schade re
clameeren.
De „Koningin Emma" was den 19den
Augustus van Batavia naar Amsterdam ver
trokken, passeerde den lTden September
Ouessant en den 20sten September Dover.
Long-Sand is een der vóór de Theems-mon-
ding liggende zandbanken, ten zuiden van
Harwich'.
Omtrent den toestand van het scliip is
op het oogenblik niets naders bekend.
De „Koningin Emma" is een der Dieuwe
dubbel-schroef-stoombooten van de Stoom
vaartmaatschappij „Nederland", metende
91S2 ton bruto, G531 ton netto, en werd ge
bouwd in 1913.
De correspondent te Londen van het
„HblcL" seinde gisteravond negen uur:
„Ik verneem, dat passagiers en beman
ning van de „Koningin Emma" te Harwich
en Do vei* aan land zijn gebracht, maar
o ogenblikkelijk worden overgebracht naar
Tilbury, van waar zij DooKlordagochte-nd
met do Batavierboot naar Nederland zullen
vertrekken".
Nader wordt gemeld:
Met het stoomschip „Maasstroom" van
Londen zijn te IJmuiden aangekomen 63
man equipage van het op een mijn geloopen
stoomschip „Koningin Emma". Aan boord
waren tevens nog 20 zakken mail van het
gezonken stoomschip.
De passagiers van de „Koningin Emma,"-
50 eerste klasse, 52 tweede klasse, 24 derde
klasse en 16 tusschendekspassagiers, zullen
met de stoomschepen „Batavier IV" en
„Kambangan" naar Nederland komen. Het
stoomschip „Kambangan" wordt hedenavond
te IJmuiden verwacht,
Do r edding der passagiers en opvarenden
van het stoomschip „Koningin Emma" is
zonder paniek en in de volste orde geschied.
De booten werden prachtig gestreken, waar
door ieder een goed' plaatsje kon bemach
tigen. Een aantal Engelsche torpedobooten
heeft de sloepen opgepikt en overgegeven
dan de reeds in de nabijheid zijnde „Bata
vier IV" en „Kambangan". Ongelukken zqn
niet gebeurd. De passagiers en bemanning
bevinden zich in den besten welstand.
DE STEENKOLENKWESTIE.
Naar het „Hbld." verneemt, is van do
Duitscho Kohlen-Ausfuhrsstelle West (het
Rijkskolenbureau) hier te lande bericht ge
komen, dat de voor uitvoer naar Nederland
beschikbare hoeveelheid steenkolen ander
maal vorminderd zal worden.
In verband mot deze aanschrijving zijn de
voorzitter en secretaris van ons Kolenbu-
reau. prof. Do Vooys en de heer Fentener
van Vlissingen naar Berlijn vertrokken om
to trachten gedaan te krijgen, dat de toch
reeds geringere invoer uit Ehiitschland niet
andermaal verminderd wordt.
SMOKKELEN AAN DE OOSTGRENS.
TotaaL„
266
Men schrijft uit Enschede
Den laatsten tijd worden tal van smokke
laars gesnapt, dank zij do versterking der
grenswa-cht en de activiteit der commiezen.
Zoo werden Maandagavond te Broekheur-
ne drie personen gevat, terwijl zij 125 K.G.
ham over de grens wilden brengen. De ham
werd in beslag genomen en tegen het drietal,
bewoners van de volksbuurt „de Krim" te
Enschede, procesverbaal opgemaakt.
To Glanerbrug werd dienzelfden nacht een
groot-e partij spek in beslag genomen en te
gen de beide vorvoerderB proces-verbaal op
gemaakt,.
IN VOORKOOP, VERKOCHT.
In Friesland hebben de cichoreiverbou-
w era, waaronder vele kleine boeren en ar
beiders hun cichoreiwortelen in voorkoop
verkocht aan $e fabrikanten tegen f10 de
500 K.G. Sedert is de prijs opgeloopen tot
f17 a flS, zoodat de fabrikanten enorme
winsten zullen maken. De verbouwers zijn
nu van oordeel, dat ook hun nog een Heel
van die extra-winst toekomt, en wenden nu
pogingen aan den voorkoop ongedaan te ma
ken. Een deputatie heeft zich met een des
betreffend verzoek tot den minister gewend.
Dat de fabrikanten hier tegen gekant zijn,
is te begrijpen.
DE BELASTING EN DE GEiNTER- A
NEERDEN.
Ged. Staten van Friesland hebben toege
wezen de reclames in beroep, tegenhun
aanslag in den hoofdelijken omslag der ge
meente Gaasterland van een tweetal geïn
terneerde Belgische officieren. In hun be
sluit overwogen Gedep. Staten, dat niet kan
worden gezegd, dat de thans in ons land
geïnterneerde Belgische militairen, die geen
vrijheid vinden zich op te houden waar zij
verkiezen, hun hoofdverblijf hebben daar,
waar zij volgens de beschikkingen van de
Nederlandsche autoriteiten tijdelijk moeten
vertoeven.
HUURSCHULDEN EN INBOEDELS.
De minister van Buiténlandsche Zaken
brengt hiermede ter kennis van belangheb
benden, dat het plaatselijk comité tot regeling
van huurschulden en opberging van inboedels
van Nederlanders jn Antwerpen, met in
gang van 1 October 1915. zal ophouden te
bestaan.
De heer B. Wijnperle, voorzitter van ge
noemd comité, zal nh 1 October 1915 nog
eenigen tijd te Antwerpen blijven 'tot het ver
richten van alle werkzaamheden, die tot de
taak van het comité behoorden, en zich na
genoemden datum nog mochten voordoen.
Voor den heer Wijnperle te dezer zake be
stemde brieven moeten gericht worden aan
het consulaat-generaal der Nederlanden te
Antwerpen, p.a. het ministerie van Buiten-
landsche Zaken te 's-Grayenhage.
ONTSNAPTE KRIJGSGEVANGENEN.
Zondagnacht werden door een burger op
den JKuiersdijk te Ensche/de aangetroffen
tweo Fransche militairen J. B. en M. L.,
die uit het krijgsgevangenkamp te Duimen
waren ontsnapt en onder de gemeente Lon-
neker over de grens wisten te komen.
Naar het politiebureau gebracht, vertrok
ken zij Maandagmorgen reeds naar Rotter
dam.
Gistermorgen arriveerden te Aaltcn tweo
in volle tenue gestoken Fransche krijgsge
vangenen, die uit het kamp te Friedrichs-
feld waren ontsnapt.
EEN FRANSOHE PERSSTEM OYER
ONZE NEUTRALITEIT.
De Parijscho oorrespondent van het
„Hbld." saint d.d. 21 September
„De correspondent van de „Petit Pa
risian", die oen reis maailct door Nederland,
zot in een artikel over de proviandeoring
van Duitsohlaaid door Nederland duidelijk
on eerlijk do moeilijkheden uiteen, waar
mede do Nederlandsohe regeering sedert
hot begin van den oorlog te kampen beeft
©n do loyale wijze, waarop zij die heeft op
gelost. Hij brengt hulde aan den arbeid
van do N. O. T., die de algemeen© bevredi
ging wekt.
Ter zake van do kwestie der fraudes zegt
hij, dat het stelsel van oplegging van zwa
re boeten uitnemend schijnt te werken,
maar toch na-et voldoende is om te belet
ten, dat goederen tersluiks over de grens
gaan. Wanneer die goederen eenmaal in
handen der kleinhandelaars zijn, die zich
tegenover de N O. T. tot niets hebben
verplacht en er dus door de trust geen toe
zicht meer op ka-n worden geoefend, dan
daagt de Duitsche a-gent op, die alles op
koopt en naar Duitsohland expedneort.
Nauwlettend toezicht op de grenzen al
leen zou die fraude kunnen beletten het
zou echter toch nog vrij moeilijk zijn de
goederen te herkennen en te bewijzen, dat
zij dieel hebben uitgemaakt van een partij,
die aan d'e trust geadresseerd was.
De regeering doet al, wat zij kan ter be
waking der grenzen, maar de winzucht
der particulieren schijnt niet te bedwingen.
Soldaten hebben gisteren oen moisj c dood
geschoten, dat smokkelde het zou echter
beter zijn, wanneer zij beter toezagen op
sommige booten op de kanalen en den Rijn
en wanneer zij schoten op de Zeppelins, die
over het Nederïandsch grondgebied vlie
gen.
De correspondent belooft nog te zullen
terugkomen op de kwestie der smokkelarij,
die de goede bedoelingen van de regee
ring c-n den verdienstelijken arbeid van de
N. O. T. machteloos maakt cn zijn eerstvol-
genden brief te zullen schrijven op een
punt aan do Duitsche grens, waar de smok
kelaars biizoador .aptdef optreden"*
DUITSOHE CENSUUR INNE
DERLAND.
"Voor ons ligt een envelop, te Hengelo (O.),
den 17 September '15 gepost, te Nijmegen
den 20 September '13 ontvangen en dra
gende een blauw stempel„Auslandstello
Emmerich Freigegeben". Hoe komt dat
stempel er op 'i
VOOR HET VADERLAND.
Er beefb zich hier te lande een commis
sie gevormd om hen, dae niet met de ivap e-
nen het vaderland behoeven te verdedigen
op te webkon toch hun krachten aan te bie
den, ingeval voor ons land ernstiger dagen
zouden aanbreken.
Daarom zouden zij, die niet voor militair
ren dienst in aanmerking komen en tijd be
schikbaar hebben, vrouwen zoowel als man
nen, zich moeten laten inschrijven, onder
opgave van woonplaats, leeftijd, tegenwoor
dig of vroeger beroep en van bijzondere
kundigheden, met vermelding van het werk,
waarvoor zij zioh in het bijzonder geschikt
achten.
Van die opgaven moesten lijsten worden
aangelegd, waarin de personen gerangschikt
zijn naar de werkzaamheden, waarvoor zij
zich aanmelden. De lijsten zullen ter be
schikking gesteld worden van de Regeering,
om daarvan onmiddellijk gebruik te kunnen
maken, wanneer en naarmate buitengewo
ne hulp vereaseht wordt.
Dit is een maatregel van voorzorg.
Wie met dit denkbeeld instemt en tot
werkdadige hulp, zonder geldelijk voor
dele, bereid is, zen-de zoo spoedig mogelijk
een volledige opgave, als bovenbedoeld en
door on dei-staande voorbeelden verduide
lijkt, aan den heer A. Vroesom do Haan,
Laan v. Meerclervoort 360, Den Haag.
De opgaven zullen er als volgt moeten uit
zien
A. J. straat no. Den Haag, 60 j., gep. In
genieur, geoefend ama/teur-instrumentma-
ker, acht zioh geschikt voor hulp en toe
zicht bij aanmaak van ammunitie enz.
B. P. straat no Utrecht, 50 j., oud-No
taris, acht zich geschikt voor administratie*
ven arbeid.
C. D. straat no. Nijmegen, 55 j., aud-
Leeraar H. B. S., is bereid voor militairen
een cursus te geven in... of voordrachten
te houden over...
Mevr. Xstraat no. Groningen, zonder
beroep, acht zich geschikt voor toezicht of
hulp bij aanmaak van kleedingstukken
Mej. Y. straat no. Alkmaar, zondier be
roep, aebt zioh geschikt voor toezicht of
hulp bij toebereiding of inmaak van spijzen.
Een zeer groot aantal mammen van naam
en invloed op politiek en ander terrein be
velen dit denkbeeld- ten zeerste aan.
DE VERMISTE YISCHBOTTER.
Yan don vermisten visohbotter „EH 110",
welke vermoedelijk op een mijn is geloo
pen, is het lijk vaa den matroos W. Weer
stand uit Urk cloor den kotter „De Hoop"
opgevischt en te IJmuiden aangebracht.
De verongelukte was 22 jaar oud en te
Urk woonachtig.
OPKOOPERS YAN ZEEP.
In Zeeland, zoo meldt men ons van daar,
loopen vreemde kooplui het platteland af,
die .elke hoeveelheid sunldghtzeep, Stui-
ver&zeep, kaarsen, slaolie, enz., welke zij
machtig kunnen worden, opkoopen De
winkeliers gaan er grif op in, want zij kun
nen voor een kistje zeep een winst van
ƒ5 a ƒ6 maken.
INTERPARLEMENTAIRE UNIE.
De Nederlandsche groep der Interparle
mentaire Unie heeft vergaderd onder lei
ding van haar voorzitter, het lid der Eer
ste Kamer jhr. Yan der Doos de Willebois,
in het gebouw der Eerste Kamer.
Het bestuur deed, bij monde van den se
cretaris, mr. M Tydeman Jr., mededeo-
ling van de gevoerde correspondentie met
den seoretaris-generaal der Interparlemen
taire Unie over de mogelijkheid van een
te 's-Gravenhage te houden conferentie
van afgevaardigden der bij de Unie aange
sloten groepen van neutralen.
Yoorts deelde het bestuur mede, op 27
Augustus een telegram te hebben ontvan
gen uit Petrograd van den voorzitter der
Russische groep, den heer Efremoff, waarin
deze verzocht, een poging te doen om gra
tie te verkrijgen voor twee leden van den
Oost-en rijksch en Rijksdag, de heer en Di-
nitry Merk off en Wladimir Komilovitsch,
te Weenen ter dood veroordeeld. Het be
stuur der Nederlandsche groep heeft zich
toen namens de groep onmiddellijk tot den
voorzitter van de Oosten rijksch© groep ge
wend, met het dringende verzoek, bij de
Oostenrijkscihe regeering t-o interveniceren
een verzoek om gratie. Die voorzatter heeft
ovenwei doen weten, dat het hem onmoge
lijk was aan het verzoek te voldoen, omdat
het gold een deel van militaire justitie.
In de vaoatire, ontstaan door het bedan
ken als bestuurslid door den beer J. T.
Cremer, werd voorzien door de keuzo vani
het lid der Eerste Kamer dr. J. Kraus.
