De Europeesche Dorloy.
Uit de Omstreken,
SPORT.
Te Voorburg had D'ins d g j.l. d e
opperman V. het ongeluk in een roestigen
spijker te trappen het gevolg Wae büoed-
vergiftiging, waaraan -de ma>n gisteren is
overleden. Hij laat een wedirwe met acht
kinderen na.
De lS-jarige dienstbode J..
Th., uit Den Haag, bc-zocjht Donderdag
avond! den circus op het Stationsplein te
Rotterdam. Door het afschieten van een
revolver op het toon e ei, schrikt» zij zóó,
dat zij het bewustzijn verloor. In dien
toestand is zij naar het ziekenhuis ge
bracht-, omdat men onmachtig bleek, liet
bewustzijn op te wekken. (>5N. R. Ct.")
De man, die gistermiddag op
den Westzeedijk te Rotterdam, door een bij
wagen van de electrische tram is overreden
en gedood, is herkend als de 21-jarige as
sistent-machinist G. Retz van het- stoom
schip „Roggeveen", liggende aan de Lloyd-
kade. Hij behoort te Umuiden thuis.
Men herinnert rich', hoe o n-
langs in den luin van den heer Gijzeis, bur
gemeester van Sittard, boompjes en bloemen
werden vernield, en hoe vóór een veertiental
dagen in het- nacb^lijk uur. blijkbaar een
ynamieipatroon ontplofte, in de onmiddel
lijke nabijheid van de villa des burgemeesters
gelukkig zonder veel schade te veroorzaken.
Sindsdien werd door de politie een nauwge
zet onderzoek ingesteld, terwijl eenige za
ken, die op bet terrein van den aanslag ge
vonden werden, in beslag werden genomen
en een scheikundig onderzoek werd gedaan
naar den aard van eenige gevonden st-offen.
Do politie deed, blijkbaar in verband met
den gepleegden aanslag, een huiszoeking bij
een mijnwerker te Sweijkhuizen-Schinnen.
Circur Carré kwam Donderdag
morgen per extra-trein van Meppol te
Heeresnveen esn zou daar s avonds zijn ope
ningsvoorstelling geven. Maar met het ver
voer der zware wagens ging het sleohtop
den rijksstraatweg werden diepe voren
gemaakt, zoodat. de rijkspolitie gelastte de
wagens voor een doel to ontladen. Op het
terrein eon. stuk weiland zakten de
wagens nog daeper in den drassige® grond.
Hot gevolg was, dat eerst- te 5 uren de
aeacste mast voor de tent geheschon werd.
De openingsvoorstelling werd-afgelast. Vele
kaarten waren reeds verkocht en velen van
buiten Heerenveen moesten teleurgesteld
terugkee ren.
Herhaaldelijk kwam het den
laatsten tijd voor. dat inbraak werd ge
pleegd in fabrieken in den 'omtrek van Am
sterdam en. de "daders dan de drijfriemen
der daar aanwezige- machines stoiksneden
en ontvreemden. De politie te Water
graafsmeer was pp haar hoede en gister
nacht omstreeks 3 uren werd ©eau persoon
.'tan do Weesperzijdo aldaar door den
dienstdoend en brigadier van politie Mat
ter aangehouden, die een heerenrijwiel bij
zich bad, waarop gebondten was een zak
inhoudende drijfriemen. De herkomst van
rijwiel en drijfriemen kon do persoon niet
opgeven. Hij werd overgebracht naar het
politie-posthuis aan de Linnaeuskadc en
men kw-aón tot de ontdekking, dat hij drijf
riemen en rijmel ontvreemd had uit de
timmerfabriek van de hoeren Albers, aan
den Ringdijk, to Amsterdam. De dader ts
de 23-jarige R.5H-, wonende te Amsterdam.
Hij werd reeds driemaal veroordeeld we
gens diefstal met braak.
Men meldt uit Hans weert, dat.
do schepen „Na-ja(ft en „Vrede', beide
beladen met graan vo0:r België, bij Hoede-
kenskerko zijn gestrand.
De „Najada" is hedennacht vlot ge-
bi4acllti jen met assistentie van lichter en
sleepbooten bewesten onze haven op slik
ken omhoog gezet-. De lading tarwe wordt
overgeladen. Een groot gedeelte is door
zeewater beschadigd. t)e „Vrede' is zon
der averij vlot gesleept en binnenge-
braclit.
Te Herkenbosch werd he-
dennacht de milicien B„ uit Bo-ehholtz, met
zijn collega vaxn do pa-ohtpost komend, door
een der patrouilleerende militairen dood
geschoten. Het schot werd gelost, toen de
getroffene op het herhaalde malen toeroe
pen „halt" bleef doorloopen. Do patrouil
les waren va«n meening met smokkelaars
te doen to hebben.
RECLAMES, a 40 Cts. per regeL
HAZERSWOUDE.
De vereeniging „Ziekenverpleging",
alhier, heeft dit jaar geen Emmabloem te
hoop aangeboden. De oorzaak hiervan ligt
in het besluit der „Centrale Vereeniging
tot bestrijding der tuberculose", dat deze
bloem alleen verkocht mag worden door
bij haar aangesloten of daarmee gelijk ge
stelde veree-nigingen. Aan deze voorwaar-
len nu voldoet onzo vereeniging „Zieken
verpleging" niet.
Het doel van ons fonds is tuberculose
lijders uit eigen gemeente te steunen, het
zij door verstrekking van versterkend v ed-
sel, hetzij door hen to helpen, om in een
sanatorium verpleegd te worden.
Op 25 Augustus zal daarom den ingeze
tenen een liefdegave gevraagd worden.
Ieder stcune deze goede zaak krachtig en
naar vermogen.
KATWIJK.
H e r stern rn i n g Gem e e n teraa d
Bij de gisteren gehouden herstem
ming voor een lid van den Gemeenteraad
werden uitgebracht te Katwijk-aan-den-
Rijn 163 en te Katwijk-aan-Zec 60S stem
men. Van onwaard© te Katwijk-aan-dep-
Rijn 2 en to Katwijk-aa-n-Zee 15 stemmen.
Uitgebracht op den heer P. Meerburg resp.
59 on 3-16 en op den heer J. R-emmekrwaal
102 en 247 stommen, zoodat gekozen is de
heer P. Meerburg (Chr.-Hist.)
KAT WIJK-AAN-DEN-RIJN
Het opruimen van de verschillende
vuilnisverzamelputten zoo hier en daar in
het dorp, is ©en belangrijke verbetering en
een stap in de goede richting. Dank zij het
ophalen van vuilnis met- paard en wagen aan
de woningen der ingezetenen, kon daartoe
worden overgegaan.
Voor de betrekking van hoofd der
Chr. School alhier hebben zich rncej- dan
110 sollicitanten aangemeld.
KAT \V IJ K-AA N-ZEE.
Maandag e.k. en zoo noodig op de
volgende dagen, zullen op het strand, rich
ting Ncordwijk, gevechtsschietoefeningen
werden gehouden. Er wordt in noordelijk©
richting geschoten: de onmiddellijk aan liet
strand grenzende duinstrook moet als onvei
lig worden beschouwd.
De zaak van den milicien J. de V., al
hier. verdacht van tegen zijn meerderen ge
dreigd te hebben, alsmede beklaagd van ver
zei en wederspannigkeïd, zal verder door
den Krijgsraad behandeld werden. Ongeveer
vier weken werd deze verdachte in voor
arrest gehouden.
KOUDEKERK.
De Raad vergadert Maandagmorgen
om elf uren.
De echtelieden Johannes van Hars
kamp en Martn© Krook hadden het zeld
zame voorrecht isi den kring van kinderen
en kindskind-eren hun zestigjarige echt-
vereemging te herdenken, waarvoor door
den heer A. v. d. Lee welwillend de voor
malige azijn fabriek was afgestaan. Door
verschillende ingezetenen hiertoe in staat
gesteld, is deze dag in gepaste vroolijk-
hcid doorgebracht-.
Do metselaar D. L. is aan een groot
ongeluk ontkomen. Bii het stellen van een
cementen put brak de bout, welke door
de stelling zit en waaraan het gevaarte
hing, zooda-t de geheele stelling in elkaar
stortte. Gelukkig kwam hij er met een on
beduidende wond aan de hand af.
De verkooplieden S., van Aarlander-
veen, van de Leidsche veemarkt komende,
geraakten door een zijsprong van het
paard met het heel© gerij te water in den
Hoogewaard. Met eenige materieele scha
de liep het ongeval af.
LEIMUIDEN.
Geslaagd is voor dc hoofdakte de heer
W. Vreeken, van hier.
NOORDWIJKERHOÜT.
Wegens de tijdsomstandigheden zal er
ook dit jaar geen kermis gehouden wor
den.
De snjjbo-one-noogst valt zeër tegen.
De boonen zijn t© vroeg ge-el, doordat zij te
veel van het water geleden hebben.
NOORDWIJK.
De een© auto kwam den St.-Geestweg
af en wild© naar Zandvoort, de andero
kwaih van de Voorstraat af de Wil-
helminastraat op. en wist juist op het
kruispunt van St.-Geestvvcg en Wilhelmi-
nastraat blijkbaar niet goed, welken kant
te nemen. Toen hotsten zo tegen elkaar.
Laatstgenoemde auto kwam er af met ver
bogen spatseherm, maar van eerstgenoem
de werd het chasois ontzet, een zoon van
den smid G. van Went hielp den chauf
feur een handje, en zoo werd een „nood
verband" gelegd. Het geval lokte- heel wat
nieuwsgierigen.
NOORDWIJK-AAN-ZEE.
Aan den heer J. van Binsbergen is
op zijn verzoek eervol ontslag verleend als
onderwijzer aan de Herv. School, alhier.
Tot tijdelijk onderwijzeres in zijn plaats
werd benoemd me>j. E. Klein, van Am
sterdam, dio dez© benoeming heelt aan
genomen.
NIEUW-VENNEP.
Gisteravond vergaderde alhier de afd.
van „Patrimonium" ter bespreking van de
wensehelijkheid om als afdeeling steenko
len te betrekken van het Kon. Nat. Steun
comité, waartoe besloten werd. O.m. kwam
men ook overeen niet alleen leden der af
deeling, maar ook anderen door bemiddeling
van „Patrimonium" va.i deze gelegenheid te
doen profiteeren. Staande de verg. werd
reeds 300 ILL. opgegeven. Het is te verwach
ten, dat velen van deze gunstige aanbie
ding gebruik zullen maken opa zich van win
tervoorraad te voorzien. Het is gewenscht,
dat men zich zoo spoedig mogelijk opgeeft,
aan den heer A. J. Kranenburg, ,;d dor com
missie, die de verdere werkzaamheden zal
regelen.
Alhier is een Christelijke zangvereeni-
ging opgericht met gemengd koor. Een groot
aantal mannelijke en vrouwelijke personen
waren op de oprichtingsvergadering tegen
woordig, d;e ongeveer allen als lid toetra-
den.
Op 31 Augustus a.s. zal de godsdienst
onderwijzer de heer v. d. Spiegel zijn 25-j*arig
jubileum als zoodanig herdenken. Al dien
tija is hij werkzaam geweest te Abbenes waar
bij onder de bevolking een zeer populair per
soon en bij klein en groot geliefd is.
OEGSTGEEST. j
Scheepsongeluk
met doodelijken afloop.
Gisteravond te ruim elf uren, is ter hoog
te van den watermolen van den Morschebel-
p older, in de Haarlemmervaart, even voorbij
het Leidsche Tolhek, een Westlander schuit,
beladen met boonen, komende van de boo
nenveiling te Piet-Gijzenbrug en besteand
yoor Rijswijk, om geslagen.
Eenige zakken gleden van den bovenlasfi
af, welke de schipper en zijn knecht wil
den grijpen, doch er schoven er nog meer
af, waardoor de schuit kantelde en de ftchijj-
per, zijn zoontje en een knecht in het wa
ter geraakten.
Do schipper kon dadelijk met zijn zoontje
den .wal bereiken. Daarna werd getracht",
met behulp van een militair, den knecht te
redden, die waarschijnlijk reeds door de op
hem gevallen zakken, was gestikt, doch bij
•wien jnen toch. toen men den ongelukkige
op den wal gebracht had, dadelijk gepoogd
heeft de levensgeesten op te wekken, het
geen helaas, niet mocht gelukken. Hierbij
verleenden ook nog lofwaard'g een paar daar
jtust passeerende wielrijders goede hulp,
waarbij de heer P. Clements, van Leiden,
en bovenbedoelden militair, 'benevens de be
woners van het Leidsch Tolhek.
Het 13-jarig zoentje van den schipper,
werd bi, de fami.ie Ciggaa7*, aan het Tolhek,
onder dak gebracht en voor den nacht lief
derijk .opgenomen, waarna 3e schipper zelf,
Van Zwieten geheeten en van Zo eter meer af
komstig, nog een groot gedeelte van den
nacht heeft doorgebracht met boonen op-
visschen.
De knecht, een 46-jarig gehuwd man en
vadlr van een talrijk gezin, heet P. Meurs
en is van Ltidschendam afkomstig.
Hedenmorgen is het lijk van den zoo Treu
rig omgekomene per motor van schipper
Broekhof Noord wijkerhóut) naar Leiden
vervoerd en van daar naar Oegstgeest -over
gebracht.
De vaart was voor groolerê schepen tot
in .den namiddag van heden gestremd, en van
voor morgen vroeg ligt een groote, met bui
tenkisten beladen motor te wachten. Dooi
den eigenaar van den Westlander, den heer
Van Beveren, te Leiden, was inmiddels met
het lichten een aanvang gemaakt.
De drijvende bc-onenzikken liggen nu op-
ge vischt pver een lengte van meer dan 200
meter ,5n den grasberm van de vaart.
De .oorzaak van heD ongeval, die ©enigen
toeschrijven aan den grooten oplas t> ande
ren aan den sterken wind, is moeilijk uit te
maken, en niet onwaarschijnlijk is het, dat
beide er toe hebben bijgedragen.
Het bestuur vaai het Suppletiefonds
der Herv. School he-eft besloten in Septem
ber een vierdaagscèeai bazaar te orgaaiisce-
ren, geheel op dezelfde wijze al§ in 1913.
Verschillend© yereenogingen zullen aange
zocht worden haar medewerking te willen
verlcenen.
VOORHOUT.
Afdeeling Oegstgeest va^ de
-Holl. SVÏif. van Landbouw.
In café „Boerhaave" vergaderde gister
avond bovengenoemde afdeeling, onder voor
zitterschap van den heer Marbus, van Sas
senheim. De secretaris, de heer W. C. Ouds
hoorn, la's de notulen voor, welke werden
goedgekeurd.
ïfc Dpnandeling kwamen hi.rop 'dé ingeko
men stukken.
Wijl in de afd. bijna geen rogge geteeld
wordt, werd de ingekomen rogge-circu'.aire
voor kennlsgeving.aangenomen. Eveneens do
modellen van boekhouding, door drie fir
ma's aangeboden voor den landbouw, in ver
band piet de Rijkslnkomstenbe.asting.
Voor het adres der ZoetermeerZeg-
waard-afd-e lng ever landbeuwverloven, wae
adhaesi©betuiging te laat.
De Voorzitter memoreerde hier even de
vele werkzaamheden welke de secretaris,
die zich voor die zaak zeer had geïnteres
seerd, daarmede had gehad, met zeer uiteen-
lcopencl succes; doch zeer - vaak met goed
resultaat.
De circulaire van het Hoofdbestuur om
inlichtingen (Over de varkens-inenting, zal
beantwoord worden met de inlichtingen, ter
vergadering verkregen, en waaruit bleek,
dat het tarief, door de veeartsen gesteld,
zeer .willekeurig, althans niet gelijk was,
(n varieerde van 40 tot 60 cts. per stuk
voor dezelfde soort varkens, onverschillig
de hoeveelheid.
Hierop volgde de bespreking over aan
koop hulpmeststoifeo.
De oorlogstoestand veroorzaakt een groo-
ten last voor deze meststoffen, uit het bui
tenland betrekken, terwijl garantie dient ge
geven te worden, dat 'de meststoffen niet
v.orden uitgevoerd, welke zal besfcran in een
zakelijke zekerheid, door den aankooper te
verstrekken. De opgaven moeten vóór Sep
tember bij den gewonen handelaar opge
geven worden en voor de daarvoor benoo-
digde werkzaamheden zal het bestuur der af
deeling zijn welwillend© medewerking wel
willen verleenen, voor de leden der afdee
ling, die zich opgeven.
Van -het voornemen, om dit jaar nog
e n curs s te hruten in ce'ke'.nis dor vee
teelt, werd voorioopig afgezien en 'deze uit
gestald tot een volgend jaar.
De beschrijvingsbrief voor de algemeen©
vergadering op 23 Sept. to Scheveningeu t©
houden, gaf weinig belangrijks te bespreken,
Alleen het punt verkiezing van een lid
van het hoofdbestuur, waarvoor een aanbe
veling was ingekomen van den heer P. S.
Over water, t© Strijen, deed de heer Verkley,
te Sassenheim, do opmerking maken, dat
nog altijd gemist werd een verdediger voor
de belangen van het blaarkopvee. Zijn ir.ee-
ning was, dat voor deze vacature de afdee
ling moest pogen haar voorzitter, den heer
Marbus, daarin gekozen te krijgen.
De gelegenheid, om zijn bedenkingen ïn
deze geheel te ontplooien, werd den Voor
zitter ontnomen, door het applaus waarmede
dit voorstel door de vergadering werd aan
genomen, waarvoor de voorzitter dan ook
zwichtte.
Voor afgevaardigden naar de alg. verga
dering werden gekozen de hoeren Verkley,
Sassenhemi; ken v. d. Marei, Hillegom; voor
plaatsvervangers de hoeren Oudshoorn,
Oegstgeest, en Van Noort, Lisse.
Bij de rondvraag vraagt de heer Verkley
naar de stierenkeuringen, die toch al plaats
moesten gehad hebben.
Binnen enkele dagen, zoo deelde de voor
atter jncde, zal de Regelingscommissie op
graven vragen, en zal de jury bjj iederen
veehouder, 3ie zioh opgegeven heeft, de
dieren komen bezichtigen, en indien rij aan
gestelde eischen voldoen, een jJrijs toeken
nen, ,die voor iederen bekroonde gelijk zal
rijjo, daar het geheel© daarvoor beschik
bare bedrag gelijkelijk onder allen zal wor
den .verdeeld.
Hierop» volgde een verloting.
De prijswinnaars waren: le. J. Heems
kerk, Hillegom; 2de v. d. Marei, Hillegom;
3de Ruigrok, Sassenheim; 4de Hoogstraten,
Voorhout en 5de P. v. d. Hulst G.Thzn.,
Voorhout.
Ds. B. ter Haar Romeney, alhier, is
beroepen brj de Ned.-Herv. Gem. te Wijk-
aan-Duin.
Het totaalcijfer van do uitgekeerde
vergoeding aan militairen, van 1 Aug. 1914
tot j.l. 15 Aug. heeft het beduidende cij
fer bed»ragen van f 10,275,30.
RIJNSBURG.
Een eigenaardig© vondst heeft do
heer P. G., alhier, gedaan. Bij graafwerk
in zijn schuur vónd hij in den grond, gedeel
telijk bewaard in een blikken bus, verschil
lend© zaken, o.a. munten, penningen, me
dailles, enz. Verder nog in en buiten dc
schuureen schermdegen en schermmas
ker, kruithoorn, bruine suikerpot, melk
kan, spoelkom en theepot, enz., in 't ge
heel ongeveer 30 stuks. Een Eng.-Indische
munt yan 1890 geeft o.i. de zekerheid, dat
dez© verzameling pas na dien tijd hier moet
zijn verborgen.
■<—*-
Katt&ijk-aaii-Zeè»
Tc IJmuiden is aangekomen: K. T7. 116,
„Johan Reindert", met 14 lasf.
kerkelijke lerichten.
Lisse. Ned.-Herv. Gem. Zondagmor
gen te tien uren, ds. Bolkenstein, van
Katwijk-aan-Zee, bevestiging van den
nieuwen predikant ds. Van Leeuwen.
's Namiddags te drie uren, ds. Van -.eeu
wen, intrede.
Kaag. Ned.-Herv. Gem. Zondagnamid
dag to twee uren, ds. Koek, van Valken
burg.
Sassenheim. Ned.-Herv. Gem. Zondag
morgen te tien uren, ds. Veldhoen, van
Alphen; 's avonds ge-en dienst.
rijnsburg.
Gemeenteraad.
Wegens piekte van den burgemeester,
werd de vergadering gepresideerd door weth.
N. van Egmond.
Alle leden waren aanwezig.
Ingekomen was o.a. goedkeuring van Ged.
St. op de aanvulling der politie-verorde-
ning, mededeeling van de Directie der Sle-
del. fabr. van Gae en Electriciteit te Leiden,
dat de gasprijs met l Sept. a.s. met 1 cent
per M3. wordt verhoogd, voorioopig tot 31
Dec. a.s.
Do begrooting dienst 1916 werd aangebo
den. Deze zal 14 dagen ter visie worden ge
legd en een ex. er van bij de Raadsleden
worden thuisgezonden.
Vervolgens was aan de orde Vaststelling
Gomeenterekening. De commissie tot nazien
dezer rekening bracht bij monde van den
heer A. de Mooij verslag uit. Een drietal
aanmerkingen weuschte de commissie t© ma
ken deze raakten le. de kosten van schooa-
houden en verwarming dep Gemeenteschoo'
/die kosten zijn te hoog2e. het onderhoud
van des burgemeesters woning, ook boven
de raming 3e. het druk en bindwerk; die
kosten waren veel te hoog. De waarn. voorz.
gaf de noodige toelichtingen.
Over deze drie punten ontspon zich een
langdurige discussie; alles werd in detai's
behandeld, nagerekend en becijferd; dweilen
boenders, zeemlappen, stukjes gummi, hard
stoken passeerden de revue, soms op hefti-
gen toon.
De rekening werd goedgekeurd, onder be
merking, dat het betrachten van zuinigheid
gewenscht is.
Bij de rondvraag kwamen enkele zaken
betreffende wegen en waterleiding op het
tapijt, waarna men overging tot een verga
dering met gesloten deuren ter behandeling
van reclames H. O.
Dc Wedstrijden van Zondag.
Als men de dreigende lucht van dezen
morgen ziet, dan is het uitgesloten, dat
morgen de eL_dwedstrijden zullen plaats
vinden, maar ook al was het heden en mor
gen het volmaaktst© weer, dan nog zou
den wij niet kunnen, aannemen, dat het
uitgebreide programma morgen beëindigd
zou kunnen worden. De leiding is in er
varen han ten, maar op een dergelijke groo-
te animo had men n^et durven rekenen n
daarom is het dos to onaangenamer, dat
het weer zoo slecht medewerkt. Vrijdag
is men nogal flink gevorderd.
Het kampioenschap der 2de kl. „N. C.
B." is wel eens meer tusschen „Ajax" en
„Haarlem" een twistpunt geweest. In 1911
eindigdenbeide elfta-llon op de eerst©
plaats van dezelfde afdeeling, in dé be
slissing op het terrein van „Rood on Wit"
verloor „Ajax". „Haarlem" is daarna eer-
ste-klasser geworden, maar ten gevolge van
do mobilisatie verzwakt, speelt het dit jaar
we>er in do noordelijke afdeeling der 2d©
klasse. En als kampioen van die afdeeling
ontmoet „Ajax" het morgen.
We gelooven dat „Haarlem" met botters
sterker is dan „Ajax" of het bowlen zwak
ker is durven we niet te beslissen, maar
zeker js, dat „Ajax" het behaalde afdee-
lingskampioenscliap uitsluitend aan het goe
de bowlen te danken heeft. Wanneer het
bowlen van „Ajax" sterker dan dat van
„Haarlem** mocht zijn, zou het misschien wat
htt aan battingkracht te kort komt, kunnen
opheffen en dan zou goed.'fielden den door
slag kunnen geven, laten de Leidenaars dit
laatste vooral niet vergeten, want dit was
de oorzaak, dat de wedatrjjd van 1911 ver
loren werd. j j
Kaatsen.
O
Wedstrijden van „Lytó mar Krigel."
De .nieuwe Duitsche Oorlogsleening
De Rijksdag heeft in tweede en 'derde
lezing, onder levendige toejuichingen, dc
nieuwe oorlogsleening aangenomen.
Liebknecht, die bij de eerste stemming af.
wezig was, kwam tijdens do tweede stemming
binnen en protesteerde. De afgevaardigden
gaven blijk van groote vroolijkheid over Lieb.
knechts houding.
Bij de tweede lezing over het leönings.
ontwerp voerde de minister van financiën
Helfferich het woord. Hij gaf daar een over-
zieh van den financieelen toestand en zeide
o. m.: Tot dusver zijn twintig milliard mark
toegestaan. Onze schatting van hetgeen voor
den oorlog noodig is, wordt door de werke
lijke oorlogsuitgaven nog overtroffen. De uit
gaven voor één maand zijn één derde hooger
dan de gezamenlijke uitgaven voor den oor
log van 1870. Maar elk Duitscher weet,
dat de offers niet te vergeefs worden gel
bracht. Het toestaan van de nieuwe milliar-
den is een onderpand van de onwrikbare
vastbeslotenheid van het volk. Wij willen
gedurende den oorlog de reusachtige lakten
dos volks niet door nieuwe belastingen be
zwaren. Esn belasting op oorlogswinst kan
eerst na het sluiten van den vrede worden
geheven, namelijk in aansluiting aan de rijks
belasting op de vermogensvermeerdering, on
der vrijstelling van de vermogensvermeerde-
ring door erfenis.
Wij moeten in de toekomst niet onder den
druk zitten van den ondiaaglijken last, dien
deze oorlog oplegt. De looden zwaarte der
rtilliarden moeten de aanstichters van den
oorlog tientallen jaren lang achter zich aan
slepen, niet echter wij. (Levendige toe
juichingen). Ongetwijfeld bemoei ijkt de ont
zaglijke financieele verzwakking \an den te
genstander de verwezenlijking van dit deel,
maar wij zullen al het mogelyke doen. Be
eerste twoe oork>gs!eeningen zijn gedeelte
lijk door den oorlogsschat en door den bij het
uitbreken van den oorlog aanwezigen goud
voorraad van de rijkskas gedekt. Daarbij
komt het overschot van de gewone begreo-
ting van 19141915, dat in plaats ran de
verwachte 38, niet minder dan 219 millioeu
bedraagt.
De minister loonde vervolgens met cijfers
aan, dat de bewering van de tegenstander?,
dat onze oorlogsleeningen met het krediet dec
spaarbanken gefinancierd zijn, onjuist is.
Het Duitsche Rjjk bedelt net. I e Puitseb<jr
geeft het vaderland geen aalmoes, doch ver
vult ^ijn pilcht (Toejuichingen). Brj het uit
schrijven van de leening, zullen wij den tof
dusver met goed gevolg bewandelden veg
blijven volgen, alleen zullen wij den kotrj
van uitgifte, in het besef van gevesiigu© L
nancieele kracht, hooger stellen.
De dagelijksehe kosten van de gezamen
lijke in den oorlog betrokken mogendheden
bedragen ongeveer 300 millioen. De maan-
delyksche oorlogskosten overtreffen de acht
milliard. Duitschland heeft tot voor kort den
giootsten laat gedragen, het staat, wat de
totale som der oorlogskosten bedraagt, op
de eerste plaats.
Engeland betealt thans aan loopende oor
logskosten meer dan wij, n.l. dagelijks meer
dan 4 millioen pd.st.
Yan de gezamenlijke oorlogskosten kom6
bijna twee derde voor reken.ng van onzo
vpanden.
Duitschland, Engeland cn Oostenrijk, heb
ben tot dusver een belangrijk deel der oor
logskosten door leeningen op langen termijn
gevonden. Van de overige leden der entente
zal ik maar niet spreken, omdat men ook
tegen vyanden niet noodeloos wTeed moet
z£n. Ten aanzien van de wijze van voorzie
ning in de geldbehoefte, staan wij onbetwist
baar het sterkst.
De „Times" heeft verklapt dat de regee
ring toen bij d© banken een ongewonen slap?
heeft gedaan, ten einde hen t© bewegen door'
een sterke verhooging van hun inschrijvin
gen althans het uiterlijk succes te reddem
Daarna zijn verdere leeningen voorioopig
uitgebleven.
De „Times" acht thans het plaatsen van,
een groote leening in Amerika onverm'ride-
lïk. De Duitsche oorlogsleeningen zijn lieti
beneden den koers van uitgifte gedaald.
Do Duitsche rijksbank heeft sedert net
uiibreken yan den oorlog haar goudvoorraad
met een milliard mark vermeerderd,
haar gouddekking is met 33.7 procent Deter,
dan die bij de Bank van Frankrijk met 28.3
(n bij de Bank van Engeland met 25.3 pro
cent. Ik constateer tegenover de bewering
van de Temps", volgens welke Duitschland
zieh den goudvoorraad van de Oostenrijk-
sche Bank zou hebben loegeë'gend, dat onze
banken poet de Oostenrijksch-Hongaarsche
Monarchie fmancieele transacties hebben ge
sloten.
We hebben tegenover de Turken'de plich
ten van den financieel sterkeren bondgenoot
vervuld.
Het geheim van ons financieel succes ligt
in de stoere werkkracht van het Duitsche
volk. Op den 6talen Duitschen volksgeest
zullen het getal, de macht van het geld en
de listen van onze vijanden zich te pletter
loepen (levendige toejuichingen). Wij dragen
de overwinning in ons (toejuichingen). Elk
ziet in, dat groote beslissingen naderen er-
elk wil daaraan meewerken (luide, aanhor
dende toejuichingen en handgeklap). v
Br d© op de rede van den minister
gend'e discussie zegt David (soc.-dem.): Do
oorlog heeft onze financieels kracht niet ge
broken en ons bij het buitenland niet ij^v
schulden gejaagd. De groote successen van
onze dapper© troepen in Oost en West vor7
vullen ,ons met bewondering (toejuichingen).
Seyda (Pool): Wij hebben met voldoe
ning gehoord dat de rijkskanselier hetPooW
sche volk de vrgo ontwikkeling van zijn na>
tiemaal leven en van zijn oude beschaving
heeft gewaarborgd.
Nadat ,de woordvoerders van alle burger
lijke partijen hun volstrekte» ingenomenheid
meV (do red© van den rijkskanselier en de
uiteenzetting van den minister van finan
ciën hadden betuigd en woorden van waar-?
deering hadden gesproken voor de wapens
