Nederland en de Oorlog.
A°. 1915.
'J©s 16957
X> on cl e i* (1 agg iO «Jural.
Tweede IBlacL
LEIDSCH
DAGBLAD
ENQELSCHE BRIEVEN.
(V&n onzen Londensohen medswerkér).
i (Nadruk verboden).
rj I Londen, 23 Mei
Een' sombere, troostelooze Pinksteren. Het
k de oorlog niet alleen, waarop ik doel,
(taal! de Kabinetscrisis eerst en nn het
oDtaottende spoorwegongeluk bij de Schot-
sche grens, maken dat in dit land de Pink-
stervacanlie niet in blijmoedige stemming
Isan worden genoten.
Het spoorwegongeluk is ontzettend en te
verschrikkelijker, omdat er een regiment
jonge soldaten gedeeltelijk bij is omgeko
men. Ik denk nn niet aan de troepenmacht
jer verbondenen, die hun medewerking der
ven moet; wat beteekent een regiment in
een lijn waar millioenen tegenover elkaar
slaan? Maar het is hartverscheurend te den-
ten dat deze (honderden vol illusie hun land
to dienen, die hun bloed veil hadden, jen
docde gewijd waren voor het prachtige doel,
do verdediging van het vaderland nu ver
morzeld zijn of voor het leven verminkt
door een bruut, bloot toeval. Wat moet de
gemoedsstemming zijn van de overlevende
nabestaanden, hoe groot de bitterheid van
hen, die gebrekkig in de maatschappij terug-
tomengeofferd, maar zonder de glorie
van het slagveld, nutteloos gestorven of
nog troosteloozer: nutteloos verminkt, er
gens bjj de Sckotsche grens, honderden mij
len ver van waar men vecht.
Het ergste spoorwegongeluk in de Engel-
sche geschiedenis. De laatste cijfers geven
honderddertig dooden en ruim driehonderd
gewonden, maar waarschijnlijk zijn er meer.
fes en twintig jaar geleden had het vree-
selijk ongeluk bij Armagh plaats en in 1879
testte een spoorwegongeluk aau 74 men
sehen h|et leven. Merkwaardig is evenwel,
dat in die beide ernstige ongevallen geen
botsing plaats had. In '79 woei een_ trein
in de rivier Tag, in een orkaan, en in "89
brak op een helling de koppeling tusschen
twee wagens Van een excursie-trein, een
deel liep terug en derailleerde, met het
noodlottig gevolg dat 80 mensohen het le
ven verloren en 262 werden gewond. Zenuw
achtige menschen moeten zioh door die som
bere verhalen niet schrik aan laten jagen,
want nog altijd bljjkt de kans om jn een
spoorwegongeluk het leven te verliezen sta
tistisch uitgerekend één 'op zeventig of tach
tig millioen te zijn. Van auto's kan men
dat ongelukkig nog niet zeggen, maar daar
zijn het meestal de wandelaars, die het
slachtoffer worden en zoo is het misschien
iuister te zeggen, dat wandelen bet minst
iejig verkeersmiddel is.
Van heel wat vérstrekkender beteekënis
dan de ramp bij Carlisle is de boweging,
die het prestige van de Britsche regeering
jjW ernstig heeft ondermijnd, dat de eerste-
minlster Asquith op den laatstsen dag, dat.
net Parlement zat vóór het Pinksterreces,
heeft moeten verklaren dat hjj besloten had
het KaLinet te reconsiïueeren op eein „bree
der politieken en persoonlijken grondslag."
In gewone taal overgebracht beteekent dit,
'dat er een nationaal of zooals da-t hier ge
noemd wordt: coalitie-kabinet gevormd zal
yorden. Verscheiden liberale ministers zul
len het veld ruimen, conservatieve zullen,
hun plaatsen innemen en ook óén of twee
leden der arbeiderspartij krijgen waarschijn
lijk een zetel.
Op het oogeublik van dit schrijven is
nog niets of weinig van de samenstelling
der nieuwe regeering bekend. 1) Asquith
bliifu de leiding- houden en Sir Edward Grey-
minister van Buitenlandsche Zaken, dit ter
geruststelling en kennisgeving eau de bui
tenwereld, die meenen kon, dat er eenige
verandering mocht op handen zijn in de in
ternationale politiek van Groot Brittanje of
Wantrouwen in de algemeens leiding der
landszaken. Maar zoolang de namen der
nieuwe ministers niet bekend zjjn is het nut
teloos een oordeol uit te spreken over de
vraag- of de verandering leiden zal tot een
versterking van de regeering in het parle-
K.cnt of niet, en evenmin of de nieuwbenoem
de functionarissen kunnen geacht worden,
het land beter te dienen in deze troebele,
tijden of minder goed. Eendracht en kracht
rijn de twee groote factoren voor welslagen,
en als derde kan men er bijvoegen: de rug
gesteun van het geheele volk.
Wat is het nu geweest, dat het aanzien
der liberale regeering zoodanig heeft on
dermijnd, dat zij zonder daartoe door
een s temming in het Lagerhuis gedwongen te
Worden besluiten kon tot een zoo dras-
tischen stap? Om- deze vraag te beantwoor
den taoet ik, zij het met tegenzin, roeren
in do modder, dêo op den bodem ligt van
het politieke vaarwater. Men heeft de Pers
om haar macht wel eens schertsend de
Koningin der Aardo genoemd. Gave de he
mel dat zij een rechtschapen, nobele Vrou
we waar, die regeert volgens do inspraak'
van haar hart!
Machtig is de pers, machtiger dan zwaard
°f gouden munt, cn wee zoo zjj gehanteerd
vvordt door oen Journalist, die zijn persoon
lijk belang stelt boven het openbaar Wel
zijn. Machtig en groot is do pers, die ver
heven is boven partijzucht» eigenbelang of
den prijs van goud, maar wee zoo zij mis
bruikt wordt door een persoon of een groep;
Voor bij-oogmerken; dan is haar machtige
invloed schadelijker voor het volk dan open
1) Zooals onze lezers weten is hot nieuwe
katiuet inmiddels gevormd en door ons blad
teeda medegedeeld. Bed. „L. D."
oorlog met den vijand. Inwendig bederf in
den Staat is het langzame vergif, dat zet-
kerder werkt dan de gevaren, die men kent
Sinds eenigen tjjd heeft een bepaalde
groep Engelsche bladen, die alle onder de
leading staan van gén man, stelselmatig cam
pagne gemaakt tegen leden van de huidige,
regeering. Ondanks den Godsvrede, die de
eendracht in het Parlement heeft doen wa-
derkeeren, ondanks de noodzaak om alle
krachten bjj te zetten voor het groote doet;
den oorlog tot een succesvol einde te brem-
gen, hebben de zoogenaamde Harmsworth-
blade-n en nog enkele andere, door spelde-
prikken en steken onder water langzamer
hand verergerend tot openlijke verdachtma
kingen, den toestand van enkele regeerings-
personen, als bijv. den minister van Marine^
Churchill, vrijwel onhoudbaar gemaakt. De
Harmsworth-Kaden, zeer talrijk en over ge
heel Engeland verspreid, behooren grooten-
deels aan lord Northoliffe (vroeger Mr,
Eaxmsworth) en deze persoonlijkheid, dia
zich nimmer op den voorgrond plaatst, maar,
niettemin door zjjn bladen een 'ontzaglijken
invloed uitoefent, wordt thans terecht be
schuldigd, van onder 't mom van vaderlands
liefde zijn politieke en persoonlijke vijan
den nadeel toe te brengen. Zijn laatste
slachtoffer is lord Kitchener, tegen wien alle
Harmsworthbladen, waaronder de „Times,"
de „Daliy Mail" en de „Evening News''
Bteliing nemen, als ware hg een landsver
rader, omdat hij, haar het heet, niet ge
zorgd heeft, dat het Britsche leger in Frank
rijk voldoende voorzien is van dynamiet en
stek-,ontplofbare bommen. Het is namelijk
gebleken, dat in een vestingoorlog de ge
wone granaten en granaatkartetsen bj een
aanval een zeer onvoldoende uitwerking heb
ben op het verdedigende leger, terwijl daar
entegen dynamieibemmen zware verwoestin
gen aanrichten.
(Volgens de liberale bladen, voornamelijk!
do „Daily News" en de „Star", werd lord
Northcliffe, toen hij plotseling in al zijd
bladen Kitchener hevig daarover aanviel,
geleid door persoonlijken spijt, en al3 groot
ste argument halen zjj aan dat het juist de
Harmsworth-pers geweest is, op; wier voort
durend aandringen minister 'Asquith lord
Kitchener deed aanstellen tot minister van
Oorlog.
De „Daily Chronicle", een ander libee-
raal blad, is niet minder heftig en schrijft
zelfs:
Vare dit land Rusland, Duitschland of
Oostenrijk, dan zou de lage (scurrilous) en
leugenachtige aanval, die de „Times" en de,
„Daily Mail" gisteren op lord Kitchener,
deden, snel gevolgen gehad hebben. Lord
Northcliffo zou opgepakt en binnen tweemaal
24 uur doodgeschoten zijn, Dat is geen ver
onderstelling maar een feit Gebeurde bet in
Frankrijk of in Italië, dan zou hij waar
schijnlijk gelyncht zijn en zijn redactiekan
toren zouden zeer stellig vernield zijn. Dit
zijn geen voorbeelden, ais We hier moeten
navolgen, maar het zijn dingen, die te den-
kén geven.
Dat zijn woorden als mokerslagen, maar;
als slechts het tiende deel waar is van wat
lord Northcliffe wordt ten laste gelegd, heeft
hjj ze verdiend. En alles wel beschouwd
zoolang het bjj woorden blijft is het een
kastijding die mogelijk dezen Pers-koning
tot rede brengen zal.
Moge het troebele politieke vaarwater;
spoedig verhelderen, de vieze modder van
verdachtmaking en "bij-oogmerken bezinken
en deze vernederende gebeurtenis de uitwér-
king hebben dat er een gezonder geest vaar
dig worde over de politiek' en vooral over,
"de Pers v3n dit land. Voor den goeden gang
van zaken is binnenlasidsche rust en "har
monie een eerste vereischte.
SÏCRI.
L. 0. V. V. „AJAX"
Eatting-Cyfora.
Namon.
S
3
3
O
A
to
a
2
£3
Gom.
Pi
0
a
On
w
„Duko"
16-3
2
5
67 not out
6L-3S
G. J. H. Gunniog
9i
5
52
1S.80
„Huuii"
50
1
5
17
12.50
L. Gunning
13
5
23
9.60
H. H. Tioloman
11
2
4
8 not out
550
Minimum-gomlddoldo 5.—
BowllDS-CfJfors.
Natoon. Overs Maidons Runs Wickots Gem.
G. J. EL Gunning" 5126 13 63 24 3.45
„Duke" 534,6 16 113 23 4.91
GEMEENTELIJKE ARBEIDSBEURS.
StaUstimmerwcrf. Taïephoon No. 127.
Geopend: 'flmorgens -van 912
cn des middags van 2—5 uur.
AANVRAAG VAN WERKZOEKENDEN.
5 Kantoorbedienden, 1 Uitvoerder, 11 Tim
merlieden, 2 Bankjongens, 23 Metselaars,
5 Steenhouwers, 5 Opperlieden, 7 Stuca-
doors, 1 Schilder, 2 Meubelmakers, 1 Sto
ker, 3 Smeden, 2 Grof bankwerkers, 1 Ko
perslager, 9 Typografen, 1 Bakker, 2 Koet
siers, 1 Schipper, 9 Grondwerkers, 7 Loojé
knechten, 30 Losse werklieden.
AFDEEL INC VROUWEN.
Volkshuis, Tolephoon No. 1177.
Geopond: van 9—12 uur.
3 Dienstboden, 20 Werksters, 6 Naaisters,
1 Waschvrouw, 1 Kookster, 1 Winkeljuf
frouw, 1 Baker, 1 Huishoudster, 1 Kan
toorbediende, 2 Fabrieksarbeidsters, 42 Tex-
tielarbeidsters, 4 Vrouwen allerlei
UIT ONZE STAD.
OOLLEOTE DUBBELTJE-OENT.
De collecte „Een dribbeltje of een cent"
beeft gisteren opgebracht rond f 275.
STEUNCOMITÉ LEIDEN,
OORLOGSTOESTAND 1814,
Staat van Ontvangsten en Uitgaven van
28 Mei tot en mot Dinsdag 8 Juni 1915.
Vorige opgaaf r x 91.454,78$
8 weken oollecto f
dubbeltje of een cent 501,48$
Kon. Nat. Stounc,
(reet. op hnorbons)
402,64
'904,12}
92.418,91
Bodert ontvangen vani J. O.
Zaalberg A Zn. f 1163.18} van
Iemand uit Amorika f 200; pers.-
„De Aulomaa" f 1.30j idem f 1.30;
collocte Pioterakork f 1; K. K4
Spcolpotje f 1.90; R.-K. Bootwer
kers-Vereen,' („E. A G.") f 6.45;
Hoofd en Onderw. Sobool Bran-'
dewijnsteeg f 1.50; Hoofd on On
derw. R.-K. School Haarlommer-f
straat f 9; N. N. f 4; maand-
bljdragon f 13.50; weekbij dragen.
t 6,20,
Totaal. a »r 1.405,33
Uitgaven"?
Ie tot 38e week 87.050,97$
39e en 40e week 2.638,65$
3.824,!
5.689,63
Saldo
4.135,61
LEIDSCHE BESTTJURDERSBOND.
Opgave van de week van 2429 Mei 1915.
Totaal Ledental 1720,
Worklooze Leden... 33
Aantal kinderen be
neden 16 jaar 46
Loonverlies per week f 460.62
Vergoeding v. d. Patroon f
1, van bet Steuncomité 15.85
Uitkeering workloozcnkas 149.—
164.85
Loonverlies per week f 285,77
Gedeeltelijk werkloo-
zo leden 255
Aantal minder werk
uren per week 3753
Aantal kinderen be
neden de 16 jaar 401
Loonverlies per week f 659.01
Vergoeding v. d. Patroon f
van bet Steuncomité 28.85
Uitkeering werkloozenkas 395.17
- 424.02
Loonverlies per week 234.99
Aantal onder de
wapenen 262x)
Aantal kinderen be
neden 16 jaar 283
Loonverlies per week f 3233.10
Vergoeding v. d. Patroon f 291.02*
van het Rijk 1016.05
w Steuncomité 10.15
1317.223
Loonverlies per week 1915.87®
Totaal loonvorlles per f
week, waarbij betrok
ken 555 leden
f 2435.63»
2) Dit getal wordt gevormd doori
Gehuwden en kostwinners, welke vergoeding
ontvangen.120
Werkzaam bij Gemeente, Rijk en Spoorweg-
Maatschappijon 56
Ongebuwden, welke geen vergoeding en
geen loon ontvangen 106
TotaaL..
262
uit of^s um
IN OORLOGSTIJD OP ZEE. j -
Een leze? van do „Nieuwe Ct.'\ die mot
het s.s. ..Koningin Emma" is aangekomen,
deelde aan dat blad eenige merkwaardighe
den van de reis uit Indië hierheen imede.
De reis van Batavia naar Sahang ging naar
Wensch. Op Sabang kreeg men den eersten
indruk van den grooten oorlog, die in Euro
pa woedt. Niet minder dan 10 groote Duik
e,cho schepen liggen daar geïnterneerd.
""Nauwelijks had men SaDang achter zich.
roi ae zee werd, ongekend voor den tijd
van het jaar bijzonder wild. En warm dat
het was! De gymnastiekzaal aan boord van
het praohtschip had daarom1 weinig bezoek
en do schepeling, die er over ging, weinig
werk. Wellicht was het daaraan toe te schrij
ven, dat hij tijd had om: zijn ,oogen to wen
den naar dat wat boven de
was, en ziet! verborgen tusschen alles dn
nog wat vindt hij twee Duitsche matrozen,
die op Sabang aan boord waren gekomen
en a ls blinde passagier" de reis naar Euro
pa hadden willen meemaken.
Het medelijden der passagiers met deze
Jantjes was groot, toen ze bij aankomst te
Colombo het schip moesten verlaten.
Doch nog grooter wras dat medelijden,
toen na 8 volle dagen reizen, en na "Co
lombo, door een bloot toeval, er nog twee
andere Jantjes te voorschijn kwamen. Men
raadt nooit, waar die zich verscholen had
den: In een der buiten hangende redding-
booten, welke met zeildoek overspannen was 1
In liggende houding hadden ze daar acht
dagen en acht nachten, in weer en wind,
regen en storm-, zonnehitte en konde nach
ten, geleefd. Een ongelukkig kuchje, he
laas, verried hun aanwezigheid aan een sche
peling, die bezig was in hun onmiddellijke
nabijheid het zeil te spannen om "het treillis.
Den inwendigen mensch had niets ontbro
ken: de reddingsloep was goed van proviand
en water Voorzien, maar de uitwendige
mensch, dat heeft onze vriendelijke verteller
niet medegedeeld. Te Suez aangekomen, wa
ren de Duitsche matroosjes, de eenigen,
die aan wal gingen, doch onvrijwillig.
Na Snez werden er geen "Duitsche ma
trozen meer gevonden.
Een treurig sterfgeval, door k'ouvatting,
was dat van den gepensionneerden majoor
Hom-bracht, waardoor een gedrukte stem
ming aan boord kwam. Na Genua werd
)>e3loten geen enkele andere plaats meer aan
te doen, dus ook niet Gibraltar, waardoor,
aan het verlangen van de weduwe kon wor
den voldaan om het lijk niet in zee te
werpen.
Vioor de onaangenaamheden van de reis
Werden de passagiers „beloond" met een
schouwspel, dat, volgens onzen zegsman, on
vergetelijk zal blijken, n.l. het torpedeeren,
van een schip, door een Duitschen onder-
2jeeër, even voorbij Dover, op klaarlichten
dag en op geringen afstand.
Men zag den onderzeeër en het slacht
offer; men zag de ontploffing, de water
zuil, het kantelen van het schip en het zin
ken, he't zich redden van de bemanning,
daarop, en onmiddellijk daaropwel 10
andere Duitsche onderzeeërs als met een
tooverslag verrijzen en de bemanning van.
het getorpedeerde schip opnemen, om daar
na met „fall speed" uit het gezicht .te
verdwijnen.
HET NEDERL. WEEKBLAD „DE TOE
KOMST" IN HET DUITSCK.
,We lezen in het „Hbld.": Er werd immers
beweerd bij het verschijnen van het nieuwe
weekblad ..De Toekomst", dat dit blad, in
weerwil van zijn redactiestaf van Neder-
landsche hoogleeraren, geheel onder Duit
schen invloed stond, maar ook werd die
bewering van de betrokken zijde tegenge
sproken.
Nu toont men ons een redactioneel schrij
ven, afkomstig van het weekblad; een re
productie van het Nederlandsc-he hoofdje
van dit „Weekblad voor Nederland" prijkt
boven den brief, die echter in onvervalscht
Duitsch is gesteld, zelfs gemakshalve in die
taal gedrukt is. Het is een verzoek aan een
Nederlandsche uitgevers-firma om toezen
ding van een door haar uitgegeven werk.
En dit verzoek van een Nederlandsche re
dactie aan een Nederlandsche-n uitgever, han
delende over een Nederlandsche uitgave,
luidt als volgt:
„Die Unterzeichnete Redaktion beabsich-
figt, das in Ihrem Verlage erschienene (volgt
de naam) im literariscken Teil der Zeit-
schrift anzuzeigen; sie erlaubfc sich deshalb
die Bitte ihr ein Exemplar dieser Publika-
ti-on zuzustellen.
„Hochachtungsvoll ergebenst,
'„Redaktion „De Toekomst."
En dat van een Nederlandsch weekblad!
HET STILLEGOEN YAN HET STOOM-
yiSSCHERXJBEDRIJE.
In do vergadering y?.n de vereenigde ree-
ders van stoomvisschersvaartuigon te IJmui-
den is besloten aan de opvarende trawlers,
die wegens het mijnengevaar en de vermoe
delijke vermissing van enkele trawlers Maan
dag jl. besloten deze weck niet uit te varen
en aan de reeders te verzoeken de gages
voor doze week toch uit te keeren, bericht
dat do reederijen bereid zijn bedoeld week
loon aan het einde der maand als toelage
op liet loon dus niet als loon, omdat feite
lijk gestaakt is te doen uitbetalen, mits
alle trawlers, voor zoover door de reede
rijen gewenscht, weder aan de visscherij
gaan deelnemen na afloop dezer week. Nie
mand dor gezagvoerders der trawlers zal
worden gedwongen naar het gevaarlijk ge
bied te gaan, ofschoon daar voor de groote
trawlers alleen loonend te visschen is, doch
buitendien is het visscherijgebied nog groot
genoog waar zonder meerder gevaar dan
voorheen de visscherij beoefend kan worden.
Do kust visscherij ligt geheel buiten 'de ge
vaarlijke zone en is het opleggen der traw
lers, die aan de kustvissrherij kunnen deel
nemen, niet gemotiveerd. De LJslandbooten
zullen evenals gewoonlijk vertrekken, in
dien de tijd daarvoor is aangebroken.
Namens de veroeniging „Eensgezindheid",
voreeniging van schippers van stoomtraw
lers te IJmuiden en de afdeelingen van den
AJg. Ned. Zeemansbond en van de Ned.
Zeemansvereeniging „Volharding" aldaar.
is aan den minister van Buitenlandsohe za
ken een adrea gericht, waarin o.m. gezegd
wordt, dat verschillende vischgronden in de
Noordzee niet als gevaarlijk voor de vis
scherij bekend staande, toch in werkelijk
heid blijken wel terdege gevaarlijk te zijn;
dat als vaststaande kan aangenomen wor
den, dat tientallen menschenlevens to be
treuren rijn, hoogstwaarschijnlijk gebleven
op vischgronden, niet als gevaarlijk aange
geven dat het daarom voor de Nederland
sche visschers voorloopig niet gera'den ia
ter visscherij uit te varen en dat besloten is
bij do Nederlandsche regeering stappen te
doen ten doel hebbende meer uitgebreide in
lichtingen te bekomen omtrent het al, niet
of meer gevaarlijk rijn van vischgronden.
Waar het visscherijbedrijf tengevolge daar
van voorloopig ia stil gelogd, wordt den Mi
nister verzocht die maatregelen te willen
treffen, welke noodig worden geacht, opdat
het bedrijf weer kan functioneeren.
DE HEER C. J. K. VAN AALST
GEÏNTERVIEWD.
Dezelfde berichtgever van de „Voas. Ztg.,f,
die dezer dagen het door ons meegedeelde
onderhoud had met den heer prof. Hector
Treub, publiceert thans een interview met
den heer Van Aalst, „die zonder eenige te
genspraak aan het hoofd staat van de Ne-
derlandsoh© koopmanswereld".
Na in het kort het doel van de Ned. Over-
zee-Trust-Maatsohappij te hebben uiteenge
zet, deelt do Duitscbe journalist mede, dat
de heer Van Aalst begon met de verklaring
dab het oprichten van de N. O. T. hem de
reputatie had bezorgd van een vijand der
Duitschers. Niets is onjuister dan dit. In de
eerste plaats is hij Nederlander, ig het dus
zijn streven voor de belangen van Nederland
op te komen.
De heer Van Aalst kon met genoegdoening
verklaren, dat de oeeonomisohe toestand van
Nederland ten gevolge van de oprichting
der Trust werkelijk goed is. Den boer, die 'n
ruimer afzetgebied voor zijn producten heeft
als voorheen, gaat het beter dan ooit. De nij
verheid ontvangt de stoffen, welke het
noodig heeft voor de voortzetting van haar
bedrijf en, moge hier en daar een enkeling
lijden, de oeconomische toestand laat, over
het geheel genomen, weinig te wenschen.
In tegenstelling mob professor Treub is de'
beer Van Aalst van meening, dat de Neder
lander den Duitscher wel genegen is. Tot
bewijs kan bijvoorbeeld het feit dienen, dat
de Nederlander met voorliefde in Duitsch
land reist. Zelden denkt hij aan een over
tocht naar Engeland; daarentegen treft men
hem in alle deelen van Duitschland aan.
Daar voelt hij zioh, voor zoover dit in het
buitenland mogelijk is, het beste thuis. De
heer Van Aalst zelf ia jarenlang lid geweest
van de Duitsche club te Singapore en heeft
rich in een Duitsche omgeving altijd op zijn
gemak gevoelt.
Desniettemin heorscht in Nederland een
zekere ontstemming tegen Duitschland, al is
hot, reeds om de hierboven aangegeven rede
nen, verkeerd to spreken van een ausge-
sprochenon Deutschershass. Maar er bestaat'
het niet te beschrijven, instinctmatig waarge
nomen gevoel van onbehaaglijkheid, dat al
tijd hand aan hand gaat met wantrouwen.
Met andere woordendo Nederlander is be
vreesd voor een te machtig Duitschland.
Openhartig verklaarde de heer Van Aalst tl
„Door dit gevoel gedreven hoopt de meer
derheid van het Nederlandsche volk op'
Duitsch!and'3 nederlaag. Niet en daarop
leg ik nogmaals den nadruk uit haat te
gen Duitschland. Doch uit vrees dat bet
Nederland vergaat zooals België.
„En deelt u deze meening?" vroeg de ver
slaggever. „Gelooft u, dat Duitschland, in
dien het als overwinnaar uit dit strijd aci-fc
treedt, Nederland met huid en haar zal ver-
slinden?"
Er de wcitblickcndste gröstte Ka afman n
Hollands antwoordde
„Neen, met de meeste stelligheid nwen. 1k
geloof niet dat men in Duitschland thans
hr.t minste voornomen koestert om de ?eif-
standigheid van Nedorland te bed-cigc-i."
Doch desniettemin en dit voelen wij
all-i, als Duitschland België houdt en ook
op deze grenzen onze buur wordt, zijn wij in
oen groot Duitschland als eenigen buur ge
klemd. En, al zijn do voornemens nog zoo
goed, die groote kerel om ons heen beneemt
ons lucht on adem. Wij stikken in een atmos
feer van voortdurende beklemming. Want
wij zouden ons nooit kunnen bevrijden van
de gedachte dat Duitschland zooal niet
vandaag en niet binnen tien jaren, dan
misschien toch over vijftig of honderd jaren
het noodzakelijk zal achten Nederland in
te lijvon. Bedenk wat dit. voor ons zoii 'oe-
toekenen. Het absolute einde. Want Enge
land zou onmiddellijk do Nederlandsche ko
loniën in bezit nomen. En onze rol in do
wereldgeschiedenis ware uitgespeeld.
„En welken wensch koestert u persoonlijk
betreffendo den oorlog, mijnheer v. Aalst?"
Hij antwoordde niet dadelijk.
„Ik ben neutraal. Ik ben Nederlander.
Engelanl ligt aan de overzijde van het Ka
naal. Do eenige buurman is na Belgio's
nederlaag Duitschland. Vindt u het dan niet
begrijpelijk dat ik, ondanks mijn overtui
ging van Nederland's nationale veiligheid,
tocui moet wenschen dat onze eenige buur
man niet sij een bovenmatig raa;htig Duitsch
land?"
