ierierland en de Oorlog. N°. rö^5b Dinsdag 8 JT nuf. A®. 1915. ■M feze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (ion- en (feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. Officieele Kennisgeving. Ingezonden. Binnenland. IDSCH DAGBLAD j> PRIJS DER ADYERTENTIEN: fu 18 regel» /'l.OB. Iedere regel meer J0.17J. Klem» «drertentiSn rJi 30 woorden 40 Oente oontant; elk tiental woorden meer 10 Oent». Voor het incaeaeeren wordt ƒ0.05 berekend. Bewijsnummer 5 Oents. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden ƒ1,30; per week. I l Buiten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per week, Pranco per post 5 l f 0.09, 0.10. HOUDERS VAN BROODKAARTEN, poixlen opmerkzaam g-emaakt op het vol gende 1. Aanvragen om overschrijving van broodkaarten op naam van een anderen bakker, moeten worden gericht tot het jroodbureau, Vischmarkt 18 en wel vóór Zaterdag 12 Juni aanstaande, voor 's mid dags 12 uur. Aan later inkomende aan dragen van dezen aard', zal niet meer kunnen worden voldaan. Zij die niet langer ongebuild tarwe brood tegen den prijs van 12 cent per dlogram wenschen te betrekken, moeten daarvan mededeeling doen aan het Brood bureau, onder terugzending hunner broodkaart. 3. Het is ten eenen male verboden, broodkaarten in bewaring te geven aan jroodbakkers, depóthouders of brood- venters. De Directeur van het Broodbureau, Dr. J. J. VAN ECK. Leiden, 8 Juni 1915. ERGERLIJKE P AARDEN- SMOKKELARU. Men meldt uit Zuid-Limburg aan de Het aantal paarden, dat op klaarlichten dag „gestolen" wordt, heeft reeds een res pectabel gebal bereikt. En waar de gesto len paarden terecht komen, is ,cen pu bliek geheim. De smokkelhandel in paar den is oen buitengewoon winstgevend be drijf, waaraan zelfs de moergegoeden ijverig meedoen. Honderden marken winst worden den zak gestoken, als één paard kan prordten uitgevoerd. Nu het uitladen van paarden op do lijn SittardHerzogenrath verboden is, worden do uit Holland aange voerde paarden ontladen aan het station Sittard. Op één dag werden to Sittard niét minder dan 70 paarden uitgeladenhet ia toch niet moeilijk aan te nemen, dat al deze paarden niet kunnen bestemd zijn voor den landbouw, en wanneer het uitvoerverbod van paarden geen paskwil wil worden, moe ten er 'heel wat strenger maatregelen geno men worden. Nu gebeurt het, dat de uitge laden paarden een militair geleide krijgen wo kwamen er bijv. te Brunssum (aan die Daitsche grens) 12 paarden aan, geëscor teerd door soldaten. Uit vertrouwbare bron kan nog woTden gemeld, dat door Sittard op één dag meer tan 100 paarden passeerden. Do Duitsohe paar denham delaren kan men overal aan keffen. Naar onze bescheiden meening wu aan den ongewenschien smokkelhandel, die. velen tot kapitalisten maakt, en aan allo praatjes een einde zou maken, paal en perk gesteld kunnen worden, indien de re giering eenvoudig verbood, dat het vervoer Jan paarden op 'den rechteroever der Maas in Limburg voor geïmporteerde paarden geheel, cn voor die der bevolking na een be paald uur zou worden verboden. Een pre miestelsel aan do grenswacht, voor de aan houding van paarden zou eveneens in over ging kunnen worden genomen. Door de grenswacht te Waubaoh wercleiL L paarden aangehouden, terwijl een paar 'indbouwers uit Hijcn (Noord-Limburg), ta' aangiften hadden gedaan, dat hun paar- gestolen waren, zijn gearresteerd. CREDIETBEHOEFTE KLEINE MID DENSTAND. De commissie van uitvoering in zake de, Voorziening in de credietbehoefte van den Deinen middenstand, ten gevolge van de oorlogscrisis, heeft thans aan Ie verschil lede banken, die zich op het gebied van Middcnstadscrediet bewegen, een exem plaar doen toekomen van de „Hoofdpunten kin het plan tot vergemakkelijking der 'O'doening aan de kredietbehoefte van den deinen Middenstand als gevolg van de oor- ■°gscrisis", met eenige toelichtingen aange wild. Aan de toelichting betreffende de beten- e mHoofdpunten" wordt het volgende Ontleend ,Tot het verschaffen van c-redict aan lie- e"- die niet op een of andore wijze zelf- taiidig kleine zaken drijven, wordt de be- "Ideling van deze organisatie niet ver end. ^J'e banken, welke niet bij een „Qeai- trale" zijn aangesloten, zouden kunnen toetreden tot de Nederlandsche Vereeni- ging tot Verbetering van het Volkscrediet, Keizersgracht 263 te Amsterdam. Genoemde Voreoniging is speciaal tor be vordering van hot door deze organisatie be oogde doel opgericht. Teneinde een nuttig gebruik te kunnen maken van het voordeel van lokale^bekend- heia, moet de credietnemer zich wenden tot een aan de organisatie deelnemende bank, die in, of wanneer niet anders mogelijk, het dichtst bij do plaats zijner inwoning gevestigd is. Het maximum crediet aan één persoon te verleenen, is vastgesteld op f 1000, waar van in bijzondere gevallen met toestemming van Z. E. den Minister van Financiën kan worden afgeweken. De voorschotten worden hoogstens voor den tijd van 2 jaar verleend. Wanneer zulks dan nog noodig zou zijn, kan het crediet verlengd of vernieuwd worden. Dé rente mag bij voorbaat door de Betrok ken bank Lij de hoofdsom worden gevoegd, echter met dien verstande, dat voor olk half jaar slechts rente mag worden berekend over het bedrag, dat volgens de overeenge komen wijze van aflossing bij den aanvang van dat half jaar nog zal uitstaan. Het is geoorloofd, naast het schuldboekjo onder gedeeltelijke staatsgarantie, wanneer den credietnemer een akte van geldleeoiing te doen teekenen, zooah bij de betrokken bank gebruikelijk is, mits een model hier van eerst door de Commissie va-n Uitvoe ring ter inzage wordt gezonden. Er zal crediet kunnen worden verleend niet minder dan 1/s van het risico, dat niet door den Sta-at gedekt is, wordt gedragen, hetzij door de locale bank, hetzij door een natuurlijke of rechtspersoon in dezelfde ge meente of omgeving gevestigd, welke bui ten twijfel tot die dekking in voldoende mate in staat is. Het is echter geoorloofd, dat do locale bank zich voor de geheelo hoofdsom door een borg of andere zekerheid doet dekken. WEER IN VRIJHEID. .'-t u i De vflf VTouwen uit Mjaasniel (L.), die door de Duitschers gevangengenomen wa ren, wjjl zrj zich op Duitsch' gebied hadden, begeven, om werkzaamheden te verrichten pp haar land, zfth weer op vrije voeten gesteld. SMOKKELARIJ EN ONZE NEUTRA- LITEIT. I Vanwege den opperbevelhebber van land en zeemacht wordt het volgende medege deeld: ftk>g steeds komen in de pers meded^e- lingen voor, betrekking hebbende op den smokkelhandel aan pnze grenzen, waarbij 'de vrees wordt uitgesproken, dat deze smok kelarij' pnze neutraliteit in gevaar zou kun nen brengen. Reeds vroeger is er op gewezen, dat po gingen tot clandestienen uitvoer yan goede ren op geenerlei wijze verband houden met schending van neutraliteit. De bewoners van een onzijdig land heb ben volgens de internationale verdragen het volste recht handel te drijven met bewo ners van oorlogvoerende landen; zij hebben alleen te dragen de risico, die verbonden is aan de inbeslagname van contrabande bq vervoer over zee. Uitvoerverboden dienen dan ook' alleen lOffi te zorgen, dat binnen onze landsgrenzen Öe voorraden aanwezig blijven, die met het oog op de buitengewone toestanden beschik baar moeten zijn mét het oog op de na tionale belangen. DE IJMUIDER TREILER-VLOOT. In een te IJmuiden door ruim 400 zeelie den, machinisten en stokers van stoomtroi lers bezochte vergadering is thans besloten, alle visschersvaartjuigen, die gisteren bin- ncnlagen en die deze week mochten binnen komen, tot a.s. Maandag voorloopig te doen stilliggen, uit vrees voor de mijnen on in verband met het vermissen van den te IJmuiden thuisbehoorenden stoomtreiler „Rijnland" Door dezen maatregel wil men trachten te weten te komen, welke treilers vermist wor den, daar volgons geruchten nog twee IJmuider stoomtreilers veel over tijd zijn en men zich daarover te IJmuiden ernstig on gerust maakt. Dan wil men van de schippers der bin nenkomende treilers te weten komen, wat zij op zee ontmoet hebben, tevens aan de Engelsche en de Duitscho regeering een ver zoek te doen richten, nauwkeurige inlichtin gen te verschaffen omtrent de mijnenvelden. Nog is den reeders verzocht, ofsohoon de vaartuigen dé geheole week stilligen, tooh aan de equipage de gage uit te betalen. Voorts zullen bij onze regoering pogingen aangewend worden om zoo spoedig mogelijk do reeds aangenomen O orl o gs - zeeon ge val 1 en- wet in werking to doen treden. Gisteravond zou nog een conferentie plaats hebben tusschen een commissie uit de ree ders en den Zeeliedenbond mot het verzoek het Btilliggen van de treilers en het uitbeta len van de gages goed te keuren. THEOLOGEN EN OEFENPLICTO. Naar aanleiding van het adres, dat dezer dagen door eenige vooraanstaande mannen in ons land aan de Tweede Kamer is ge zonden, om te geraken tot algemeenen oefen plicht, heeft gistermiddag in het Academie gebouw te Leiden een vergadering plaats gehad van de theologische faculteit der Leidsohe studenten, om haar houding ten opzichte van dit adres te bepalen. De ver gadering werd geleid door den praeses, den heer W. F. Zeydner; de oud-hoogleeraar prof. Oort en de hoogleeraren Eerdmans, •Pijper en Knappert woonden haar bij. De voorzitter leidde do besprekingen in •met een uiteenzetting van dit adres, om ver volgens de vraag te bespreken, welk stand punt de theologische student ten opzichte van dit aclres dient in te nemen. Hij behandelde daarbij de vraag, of een theoloog aan dezen oefenplicht mag deelne men on stelde in het licht, dat geen pcr- soonlijko overwegingen mochten gelden. Hij deed daarbij uitkomen, dat het nationali teitsgevoel, do vaderlandsliefde, hier den doorslag moesten geven. Hij trad vervolgens in een historische be schouwing over do niet te onderschatten theologenqua-stieof een theoloog de wape nen mag dragen. Volgens spreker zijn er drie houdingen te genover hot deelnemen van theologen aan algemeenen oefenplicht. De eerste is dat men niet nationaal voelt. Spreker wees daarbij op een voorschrift yan de Hervormde Kerk, dat zegt: de zorg voor de Christelijke kerk, ea de Nederlandsche Hervormde Kerk in het bijzonder, leer, zending, Chris telijke zeden, aankweeking van liefde voor koning en vaderland moeten steeds het hoofddoel zijn van allen, die in onderschei dene betrekkingen met kerkelijke leven be last zijn. De tweede houding is lakscbheid, dé derde cynisme. Drie houdingen, die voor theolo gen niet passen. Vaderlandsliefde onderstelt geloof, geloof onderstelt karakter. Op dat karakter doet spr. een beroep, door zich niet langer te onttrekken aan iets, waai"toe ieder Christen verplicht is. De heer Zeydner, die nog deed uitkomen dat het 'een bestuursvoorstel is, stelde ver volgens aan de vergadering voor, de volgen de motié aan te nemen: Dé faculteit der theologische studenten te Leiden, bijeen in haar vergadering op 7 Juni 1915, betuigt haar instemming met het adres algemeen oefenplicht, aan de Tweede Kamer gezonden: spreekt den wensch uit, dat bij het invoeren van zoodanigen algemee nen oefenplicht aan de theologische studenten geen vrijstelling zal Worden verleend en be sluit deze motie, onder betuiging van ver schillende gevoelens van eerbied en hoog achting, ter kennis te brengen van den Mi nister van Oorlog. Hierop bracht do voorzitter deze motie in bespreking. De nlotio-Zeydner is na verschillende be sprekingen ongewijzigd aangenomen met 13 itegen 3 stemmen. Vóór de stemming^ hadden de professoren Eerdmans en Pijper de vergadering (verlaten. De professoren Oort en Knappert namen aan de stemming geen deel. ÏELEOTR. GELEIDINGEN AAN DE iNTSDERLANDSCH-BELGISCHE GRENS. Blijken» meidedeoling van het Duitsche ge zantschap zijn langs zekere gedeelten der Nederlandsch-Belgische grens elektrische ge leidingen aangebracht, waardoor van aE 7 ■Juni een eleotrische stroom wordt geleid, ten gevolge waarvan het aanraken van die ge leidingen ernstigö ongelukken kan teweeg brengen. De plaatsen, waar deze olectrische geleidingen zich bevinden, zijn door de Duit- sohe militaire overheden op duidelijk© uit do verte goed waarneembare wijze aangegeven. PROF. GUSTAVE COHEN GEWOND. Uit' den' kring van do Amsterdamscho lioogeschool ontvangt dê „Tel." het bericht, dat dr. Gustavo Cohen, hoogleeraar in do Fransche taai en letteren aan de gemeente lijke universiteit aldaar, die als 'tweede lui tenant aan het front in 'de Argonne staat, zwaar gewond is bij het verdedigen van oen mijngang, dien hij als laatste verliet. Zooals men zich herinneren Zal, werd reods eenige maanden geleden gemeld, dat de hoogleeraaT wegens zjjn dapper' gedrag bij dagorder vermeld Werd en de militaire medaille ontving. AOADEMIENIEUWS. Leiden. Geslaagd is voor het propne- deutisch examen in de melicijnen, de heer J. A. G. do Vos van Steen wijk; voor het eerste natuurkundig examen mejuffrouw M. F. W. E. Roelofsen; voer het examen voor den Indiscben rechterlijken dienst de heer ml. J, O. de Kat - - - - - „7' Verkeer Korl-Rapenburg. Geachte ReJacteurl ïl Stel u voorl Een eerzaam, vredelievend burger wandelt, zich niets kwaads bewust, op d6n openbaren weg. Plotseling duikt er een iDdividu voor hem pp en geeft hem een slag in het aangezicht. Hoe zou u denken, dat de gedachten van «Jezen burger op dat moment zouden zijn? M- i. deze: Wat heb ik dezen man piisdaan, moet hij mij nu hebben ter wille van een ander misschien? Deze zelfde gedachte overviel ons, Leid- schen politiemannen, bij het lezen van het artikel onder bovenstaand hcofd, voorkomen de in het „Leidsch Dagblad" van Zaterdag j.l. Laten wij een oogenblik aannemen, dat dr. Schreuder, de inzender van bedeeld ar tikel, werkelijk reden tot klagen heeft ge had ,over het optreden van den aldaar ge- posteerden agent, dan weet dr. S. toch ook wel, als behoorende tot de meer ont wikkelde burgers van Leiden, dat de door hem gekozen weg om zijn klachten te uiten nu zoo direct niet de meest gewenschte was. Hrj wist toch wel, dat de inhoud van zijn artikel, zooal geen reckfstreeksche, dan toch zeker een zijdelingsche aanval was op het optreden van het geheelo politiecorps. Neen, dr. S., dat is een onverdiende blaam; die wjj niet zonder protest aanvaarden. Over de onderdoelen van het artikel slechts dit: aannemende, dat dr. S. op het oogen blik, dat de aanrijding plaats had, zich i n het rijtuig bevond en dus nooit een zui ver overzicht over de toedracht der zaak gehad zal kunnen hebben, oordeel ik als hebbende er in 't geheel niets van gezieD, met hetzelfde recht, geheel afgaande op wat door dr. S. zelf jn zijn artikel wordt gezegd, dat zijn koetsier wel degelijk de schuldige was. Letterlijk staat in het artikel vermeld: „Met mijn rijtuig van uit het Noordeinde komende, werd mijn paard op den hoek hij „Plaats Royal" aan gereden door een ander, gespannen voor een boerenwagen, komende van het Kort- Rapenburg." Ik vraag nu toch in gemosde, ais do koetsier van dr. S. nu toch in 't geheel geen schuld aan 't geval had, wat doet hij dan bij „Plaats Royal"? Daar hoort hij niet! Al is hij bestuurder van het rrjiuig van dr. S., hij heeft, evenals de bestuurder van den boerenwagen, eenvoudig rechts te houden en dat heeft hij niet gedaan, Want dan komt hij niet bij „Plaats ltoyal", maar langS den winkel van de firma lang en Blanken, en kan er nooit- een aanrijding plaats hebben met voertuigen, die uit de richting van het Kort-Rapeuburg komen en hun plicht doen zooals door don bestuurder van den boerenwagen is geschied. Wie is hier dus de schuldige? Dat de regeling van het verkeer in Den Haag beter is dan te Leiden, kan waar zijn, ir.aar dr. S. vergeet er bij te vermel den, dat de uiterste maatregelen noodig zijn geweest om het aldaar te krijgen, zooals het nu is, en ik geloof stellig, wanneer dr. S. de boeten zou moeten betalen, die in voering van de in Den Haag en meerdere grooto plaatsen getroffen maatregelen, wan neer deze ook te Leiden zouden worden ge troffen, ten gevolge zouden hebben, dat hij er heel anders tegenover zou komen te staan. Nog lieden, Maandag, moest ondergeteokende als getuige optreden voor het Kantonge recht alhier, in een zaak tegen één der Lc-id- sche koetsiers, die in het Noordeinde be slist weigerde de lient door mij in 't be lang van de veiligheid van het verkeer al daar, gegeven bevelen op te volgen, zoo dat ik genoodzaakt was het sloor hem be stuurde paard bij don teugel' te nemen en het in do door mij noodig geachte rich ting te leiden, hetgeen onder protest van de zijde des koetsiers geschiedde. Keeren wij echter nog kort tot de alge- meene beschouwingen terug. Noodig is be tere regeling van het verkeer. AccoorJ, maar dan ook niet alles vergen van don dienst- doonden agent van politie, maar van de zijde des koetsiers in do eerste plaats de noo- digo medewerking in deze. Dr. S. onder vindt, volgens zijn verklaring, immers zelf de onhandelbaarheid van dezen, waar echter ook weer uitzonderingen op zijn. Bovendien behoort ieder" mensch indivi dueel wat meer rekening te houden, dat_ er buiten hem nog meerdere personen zijn, die recht hebben van den openbaren weg gebruik te maken, en ais zulks alzoo ge schiedt, geloof ik wel, dat wij cr in Lei den nog wel komen zullen, zonder dat po litieautoriteiten tot het nemen van streng.re maatregelen ten deze zullen moeten overgaan. Ten 3lotte wensch jk hier op te merken, dat het hier niet gaat om dr. S., noch om zijn koetsier, noch om den betrokken agent te dekken, die mij tot op heden nog onbe kend is. De zaak is echter door dr. S. in 't openbaar naar voren gebracht, waartegen ook in 't openbaar moest worden opge komen, dat zrjn wij aan onze oer verplicht. Met beleefden dank voor de plaatsing, Uw Dienaar, W. M. VAN APPEL. President der Leidschë Pol.-Vereen. -„Door Eendracht Saanvgebracht." Leidon, 7 Juni 1915. vA* Dg „Leeuw. Ct." meldt uit Sneek, da? daar in den ouderdom van ruim 70 jaren is overleden de heer J. Rinkes Borger, een fnan van groote bekendheid in de zuivelindus trie,welke tak van nijverheid bijzonder veel aan hem verplicht is. Door woord en ge- schrift heeft hij in de jaren van '80 krachtig medegewerkt aan de opkomst van do fa briekmatige zuivelbereiding. Een dankbaar gebruik werd steeds gemaakt van zijn hel-» dere en weldoordachte adviezen. De Evangelisatie Maatschappij van 1853, gevestigd te Amsterdam, heeft zich mee een adres tot H. M. de Koningin ge wend, omdat de Regeoring bij een zeer ge«( wichtig wetsontwerp als dat betreffende het tijdelijk gezantschap bij den Paus, dat on voorziens werd ingediend, blijkens de in menging in de discussiën door den tijdel ij ken voorzitter van den Ministerraad, dé Kamer heeft gedreven in de richting van een spoedbchandeling, die niet in overeen stemming is met artikel 2-3 van het regle ment van orde der Tweede Kamer, daar vol gens dit artikel het onderzoek in de afdee- lingen niet had mogen plaats hebben voort na den 19den Mei, twee vrije dagen ter be schikking van de Kamerleden gefeest wa ren. Op aandrang van de Regcering heeft het" afdeelingsonderzoek nu reeds op den 20sten Mei plaats gehad. Het gevolg hiervan is, dat het land door de Regeoringsvoorstellen derwijze is over vallen, dat iedere openbare uiting over dit zeer ingrijpend ontwerp van wet, voor het' afdeelingsonderzoek, onmogelijk is gemaakt., De wijze, waarop do Regeering, met schen nis van artikel 110 der Grondwet, in dezen is opgetreden, noodzaakt de Evangelische Maatschappij H. M. onderdanig te verwe ken, het handhaven van de grondwettige rechten des volks van Haar verantwoorde lijke ministers te willen verlangen Omtrent den stand der werkzaamheden van de Staatscommissie voor het Onderwijs vraagstuk (de dusgenaamde bevredigingé- commissie) wordt vernomen, dat oon hater' subcommissies bijna met haar arbeid gereed is. Omtrent het tijdstip van indiening van het Verslag der Staatscommissie valt öp dit oogenblik nog niets te voorspellen. Naar „Het Centrum" verneemt, wor den er plannen overwogen, om, voorloopig als proef, een aantal onderwijzers in het be zit der akte land- of tuinbouwkunst (lager onuerwijs) in het genot to stellen van een toelage, enkel voor het bezit dier akte, ter vorhooging van een zoodanige toelage, wel ke zij nu reeds vanwege de gemeente of van hun schoolbestuur ontvangen of wclko zij voor het vervolg mogen ontvangen. Naar men verneemt bestaat liet plan om in de parochiekerk van O. L. Vrouwe van Goede Raad aan hot Bezuidenhout in Den Haag een monument op te richten ter herinnering aan don onlangs overleden pas toor cn stichter dezer parochie, mgr. Win tert van Hoogland. De gewone audiënties van de Ministers van Buitenlandsche Zaken, van Koloniën én van Justitie zullen deze week niet plaats hebben. Gisternamiddag had do officieele over dracht aan liet gemeentebestuur van Ts-Gra- venhage plaats van do Van-Karnebeek-bron.- Deze bron, genoemd naar jhr. mr. A. P. C. van Kari^ebeek, president cler Carneg^e]- stichting, on bedoeld als een hulde aan het' bestuur van de Stichting, is tot stand geko men, dank zij de bemoeiingen van een com missie, welke zich kort voor de Onafhan- kolïjkheidsfeesten gevormd had. De maquet te der bron werd op 3 September 1913, ge plaatst bij den ingang van de Carnegielaan, tegenover Bronovo. onthuld; de bron zelf heeft definitief plaats gekregen op den hoek van Zorgvliet, bij hot begin van den OudeD Schcveningschcn weg. De voorzitter der commissie, mr, H. Dresselliuys, hield een rede. De burgemeester antwoordde. De Van-Karnöbeekbron is ontworpen door den heer Willem C. Brouwer, directeui. der naaml. vennootschap fabriek van Brou-- wers Aardewerk te Leiderdorp, en uitge voerd in Brouwer's Aardewerk (terracotta). H.M. de Koningin-Moeder heeft gister namiddag, vergezeld door een hofdame, een bezoek gebracht aan hot op 24 Mei j.l. go- opende Tehuis voor ouden van dagen van de Diaconie der Gereformeerde gemeente is Den Haag, aan de Scheepersstraat aldaar.: Men meldt, dat niet juist is het bericht van het overlijden van den heer H. G. van Leeuwen, lid der Prov. Staten van Noord- Brabant. FAILLISSEMENTEN. C. W. Lavoo, metselaar te Arnhem. C. A. van Dr on gelen, te Delft. Th. A. J. Terburg, te 's-Gravenhage.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1915 | | pagina 1