0QÈmmm
-ÉESESSSBSB
Hfct Steunoomiité.
Economische nota van
Minister Posthuma.
Persoverzicht.
jjo, 16950
"VVoeiistlas: 2 «JFuni.
Tweede 131 ad. /p> 19^5^
LEIDSCH
Het morgen vovschijnond No. 10 bevait:
8 Foto's van 'den Oorlog Itaüë-O-osten-
rjk-Hongarye. Do Revolutie in Portugal,
met 3 foto's. Een foto om eenig denk
beeld te geven van da noodlottige werking
der vergiftige gassen, die helaas in den te-
iegenmoordigen oorlog worden aangewend.
Vele andore actueele Oorlogsfoto's. -
JVorts als voorplaat: Bezoek van H. M. de
Koningin-Moeder aan do Gestichten „Rhjjn-
g?estj" „Endegeesl" en „Voorgeeat" te Oeg.-.t-
'/test. Spoorwegongeval aan den Beukels-
pt by Rotterdam1.
.vin.
Het Steuncomité Leiden „Oorlogstoestand
1014" schrijft ons:
Sinds 23 Jan 1.1.*) vormen de huur bons,
(ao in vorige stukken reeds een- en ander
maal vermeld zjjn, een belangrijk onderdeel
der ondersteuning. Kort na de oprichting
yiui het Comité is in zjjn boezem het ver
strekken van huurbons een onderwerp van
bespreking geweest. Dewijl de toestand toen
nog niet te overzien was, is deze zaak
blijven rusten. Alleen werd bjj het bepalen
van de bedrage der gesteunden met de huur
rekening gehouden, zoodat een deel daar
van gerekend kan worden daarvoor te zijn
gebruikt.
Naarmate de oorlogstoestand voortduurde,
kwam de behoefte aan huuwoorziening meer
naar voren. Het bleek btjv., dat de rijksver-
'oeding voor vele militairen niet voldoende
was om de huur te betalen, zoodat hun huis
eigenaars zich vaak met de helft of minder
tevreden moesten stellen. Anderen werden
door hun huisheer met uitzetten bedreigd,
waartoe evenwel de kantonrechters aanvan
kelijk hun medewerking niet verleenden. Het
Comité besloot daarom een onderzoek naar
den toestand in te stellen en zocht daartoe
verband met den Verhuurdersbond van Huis
eigenaren voor Leiden en Omstreken. Over
eengekomen werd, dat deze Bond, die onge
veer 500 leden telt, een enquête zou uit-
ïjohrtfven, ten einde te weten te komen, in
v.elke mate de oorlogstoestand op de buur
der huizen zjjn invloed deed gelden. Deze
enquête gaf niet een volledig overzicht, aan
gezien niet alle leden het noodig achtten
kor. medewerking te verleenen, maar leerde
fooh, dat de huurschuld in (je maanden
Augustus en September, waarover het on
derzoek liep, grooter was dan andere jaren.
Ontrent de uitzettingen kon niets met zeker
lijk! vastgesteld worden, daar deze in de
barste maanden der mobilisatie niet of na
genoeg niet uitgevoerd werden.
Een duidelijk beeld van den toestand voor
wat de knappe werklieden betreft, gaf het
keurig uitgewerkte overzicht van de Leid-
sche Bouwvereenigmg, dat over 324 wonin
gen liep met een gemiddelde weekhuur van
2 1.95.
Als resultaat van de verschillende onder
zoekingen kon worden vastgesteld, dat de
bijzondere omstandigheden huurschuld had
den veroorzaakt., maar dat deze voor de
gemeente Leden nieti onrustbarend hoog was.
Ben klein gedeelte der huurders, toch al
geen beste b jalers, had zich achter de om
standigheden verscholen om de huur niet
!to voldoen, maar het grootste deel der ar
beiders, die door den oorlogstoestand waren
getroffen, hadden hun best gedaan om geen
huurschuld te maken, menigmaal, naar ver-
imoed kon worden, met beperking van andere
behoeften.
Naar berekening was er een 3 püt der
huurschuld als gevolg van den oorlogstoe-
kand te beschouwen. Naarmate evenwel deze
toestand langer duurde, kon stijging van
dit percentage verwacht worden, daar an
dere behoeften om vervulling begonnen^te
toepen. Er moest dus op eenigerlei wijze
in voorzien worden.
Het Kon. Nat. Steuncomité deelde toen
rede, dat het bjj ondersteuning in de huis
huur bereid was do helft van dozen steun
te dragen.
Deze mededeeling gaf voor hot Comité
'den doorslag om1 tot ondersteuning door
friddel van huurbons over te gaan. Het be
paalde, overeenkomstig oen uitdrukkelijke
voorwaarde, door het Kon. Nat. Steuncomité
gesteld, dat de huurbons werden gegeven
boven den steun, door het Leidsche Co-
fiité verstrekt en deze dus in .geen geval
geheel mocht worden ingetrokken, terwijl
het uitgesloten was, dat iemand alleen door
san huurbon gesteund werd. Als regel werd
aangenomen, dat elke ondersteunde een huur
bon zou krjjgen en dat slechts in bijzondere
gevallen daarvan zou kunnen worden afge
weken. Natuurlijk werd er voor gewaakt, dat
iemand zou komen boven de inkomsten,
hij vóór den oorlogstoestand had. Van
daar dat werd vastgesteld, dat alles te
z a re en genomen, de steun niet hooger
ïrocht gaan dan tot 80 pCt van het nor
male inkomea.
Den 23sten Januari werden de eerste huur-
ooB uitgereikt. Naar de verschillende huren
waren do kaarten van verschillend» kleur.
En niet sinds 30 Jan., als in een vorig
ktnk genoemd.
Het bleek weldra^ dat de ondersteunden de
•genomen maatregelen zeer op prijs stelden,
al waren zjj ook verplicht de andere helft
van de huur bjj het overreiken van de huur
bon in geld te voldoen.
De huiseigenaren, die de bons in ontvangst
namen, moesten nj. een verklaring onder
teekenen, dat ze de geheel© huur van die
week ontvangen hadden. Van den 23sten
JaDuari tot den eersten Mei zjjn er 10,653
huurbons uitgereikt tot een gezamenlijk be
drag van ongeveer f10,600, waarvan het
Kon. Nat. Steuncomité de helft gedragen
heeft De gemiddelde waarde van de huur
bon bedroeg tot dien datum dus ongeveer
'fl, wat dewjjl de bon goed is voor de
halve huur, op een gemiddelde weekhuur van
i 2 wijst.
Door elkaar genomen werden er wekelijks
710 bons uitgereikt De hoogste getallen
kwamen in Februari voor, toen zelfs in één
week 831 bons werden afgegeven. In Maart
is er een geleidelijke daling ingetreden, zoo
dat op 1 Mei nog 469 huurbons werden uit
gereikt. Na dezen datum1 verminderde dit
aantal nog door het dalen van het getal
der ondersteunden.
n.
De landbouw.
De landbouw bood iu vele opzichten redeu
tot zeer groote tevredenheid. Vele producten
zijn sedert het vorige kwartaal nog in prgs
gestegen; in de eerste plaats varken3vleesch.
Door uitvoeroonsenten daalde de prijs, doch
werd voorkomen, dat deze beneden de pro
ductiekosten zou zakken.
De moeilijkheden, die de aanvoer van maïs
mot zich bracht, zijn uit den weg geruitnd.
Het is intusschen wel aan te nemen dat de
varkensstapel sedert het begin van de crisis
sterk Is verminderd. Voor zoover kan wor
den beoordeeld, is de fokkerij, die in den
voorgaanden herfst nagenoeg geheel was
stopgezet, weder toegenomen. Het vette
rundvee is ook hoog iu prijs. De prijzen
der fok- en melkkoeien zjjn iets lager dan
zi; geweest zijn.
De boterprjjzen, die in het begin der
maand Maart een sterke daling vertoonden,
stegen daarna weder en zjjn nog altijd, be
langrijk hooger, dan in andere jaren om'
dezen tijd. Ook de kaasprjjzen blijven hoog.
De landprijzen vertoonen dientengevolge, on
danks den hoogen rentestand, eer een nei
ging tot rijzen, dan tot dalen. Vooral het
voor één jaar verpachte grasland bracht
hooge prijzen op. Echter hadden er be
trekkelijk weinig verkoopen plaats.
De uitkomsten van den landbouw waren
niet in alle streken even gunstig. Zeer ge
profiteerd hebben de groote kapitaalkrach
tige akkerbouwers in de kleistreken. Ook in
de veenstreken waren de uitkomsten, tenge
volge van de hooge prijzen van aardappelen
en aardappelmeel, zeer gunstig. Minder gun
stig, ofschoon toch goed, waren de resul
taten van het zandbodrijf.
Uit het oogstbericht van 9 'April blijkt,
dat de wintergranen er over het algemeen
goed voorstaan, ofschoon de rogge op de
lage gronden door de vele regens m den nar
winter en de strenge nachtvorsten, nogal
geleden heeft. Er is velerwege meer tarwe
uitgezaaid dan in andere jaren, terwijl hot
omploegen van rogge in verband met de
genomen regeringsmaatregelen, althans
op eenigszins belangrijke schaal nergens Is
voorgekomen.
De lage graslanden hebben door de vele
regens ook vrij veel geleden, zoodat het
gras achterlijk is en veel grasland tot laat
in het voorjaar onder water stond.
De voorjaarswerkzaamheden hebben over
het algemeen onder ongunstige omstandig
heden plaats gehad. Do grond was zeer nat
De groententeelt.
De omzet van de groenten teelt is vol
gens do cijfers der veilingsvereenigingen
belangrijk beneden die van 1913 gebleven,
betgeen voorts moet worden geweten aan
de geringe opbrengst van de zomergroenten.
Het best waren zü er aan toe, die veel late
groenten teelden. De sterke uitbreiding van
de groententeelt, speciaal onder glas, is dit
jaar tot staan gekomen. Voorts is er minder
vervroegd. De vooruitzichten voor de groen-
tentelers zijn gunstig.
De afzet naar het buitenland zal, mits de
transportgelegenheden voldoende zijn, in het
komende seizoen ongetwijfeld belangrijk zjjn
tegen loonende prijzen.
De boomkweekerij.
Hot resultaat der boomkweekerij wa3 veel
beter dan men in het begin ran de crisis,
toen de vooruitzichten zeer donker waren,
durfde vertrouwen. Ofschoon de uitvoer naar
Rusland, Oostenrijk, Duitschland em Enge
land werd gestaakt, of althans veel ver
minderd, bleef Amerika een groote afne
mer. Intusschen zijn do vooruitzichten voor
1915, niet bijzonder rooskleurig.
Dobloembollencultuur.
Ofschoon de uitvoer van bloembollen na
genoeg gelijk was aan dien van het vorig
jaar, was toch het financieels resultaat voor
1914 belangrijk minder dan voor 1913. Wat
do vooruitzichten voor 1915 betreft, is de
algemeeno opvatting in do bloembo lenstreek
thans aanmerkelijk gonstiger dan 3 maanden
geleden.
De zeevisscherij.
De zeevisscherij gaf in het algemeen reden
tot groote tevredenheid. Ten deele is het
gunstige financieele resultaat te danken
aan het feit, dat de vangst aanmerkelijk
ruimer was en ten deele aan den hoogeren
prjjs, gemiddeld rond 23(4 et per E.G.,
tegen nog niet 20 ets. per E.G. in het
eerste kwartaal van 1914, welke als ge
volg van de groote vraag uit het buiten
land ondanks den overvloedigen aanvoer kan
worden gemaakt.
De toeneming kwam bijna uitsluitend ten
bate van het stoomtrawler-bedrijf. Het groo
ter aantal trawlers verklaart ten deele de
grootere vangst. De gemiddelde besomming
per stoomtrawler in het eerste kwartaal was
f21,399 tegen f13,242 in 1914 (een toe^
neming van 62 pCt en over de afgeloopen
10 jaar met 79 pCt.).
De deelneming aan de trawlvisscherij door
loggers, welke in den zomer ter haringvangst
gaan, bleef gering. Het aantal kustvisschers,
dat de trawlvisscherij uitoefende, daalde
weer. De uitkomsten waren gunstig.
De deelneming aan de beugvisscherij was
beduidend geringer. De toeneming der be-
solnming was ruim 67 pCt.
De kustvisscherij toonde een vermindering
aan, voor zoover kan worden nagegaan te
zoeken vooral in een minder intensieve uit
oefening van de haringvisjcherij in verband
met de minder gunstige uitkomsten van dit
bedrijf, vergeleken bij die van het vorige
jaar. De gemiddelde vangst per vaartuig
en visohdag bedroeg ruim 2-tal tegen 3(4 tal
in 1914, terwijl de deelneming aan deze
visscherjj 30 pCt. minder bedroeg.
Dank zjj den hoogeren gemiddelden prijs,
0.1. £4.17 per tal, tegen f3.05 in het laatst
van genoemd tjjdrak, valt niet zulk een
sterke daling van het opbrengstcijfer voor de
haring te constateeren als ran het aanvoer-
cjfer.
De spieringvisscherij werd intensiever uit
geoefend; do deelneming bedroeg het twee
voudige van die in 1914. De gemiddelde prijs
per E.G. was ruim 7(4 c-t. en hooger
dan hot vorig jaar, ondanks den dubbelen
aanvoer, gevolg van de bemoeiingen van
het Centraal-Bureau voor den afzet van
visscherijproducten.
Ook de kuilvisscherij was drukker be
oefend aan het vorig jaar en met gunstige
uitkomsten.
De haringvisscherij, vooral die van Den
Helder, leverde in de Waddenzee veel be
tere uitkomsten dan in de eigenlijke kom
der Zuiderzee. Uitvoer had alleen plaats
van de van Zuiderzeeharing bereide bok
king en in geringer hoeveelheid.
De uitkomsten der sehelpdierenvisscherij
bleven, vooral door de ernstige belemmering
welke de uitvoer nog altijd ondervindt, zeer
veel te wenschen overlaten. In Zeeland was
de productie van oesters, mosselen en ali
kruiken veel geringer; ook de prijzen waren
veel lager dan verleden jaar.
In de Zuid-Hollandscho stroomen leverde
do vïsscherij met spieringdrijfnetten ongun
stige resultaten op, die met den ankerkuil
waren beter, terwijl met de garna'enkor de
uitkomsten gunstig waren.
De vangsten der zalmrisscherrj op de ri
vieren was gunstig. De prijzen, in den be
ginne laag, begonnen zich te herstellen.
De prjjzen van snoek en kleine voorn, ble
ven zeer slecht. De laatste moest in Noord-
Holland zelfs verkocht worden om voor een-
denvoer te dienen.
De uitvoer van versche zoetwatervisch,
zoomede van die gezouten of gerookt, be
droeg in 't afgeloopen kwartaal 1,812,000
E.G. tegen 1,036,000 E.G. in 1914. De in
voer daarvan bedroog in dezelfde tijdvak
ken resp. 229,000 E.G. (1915) en 163,000
E.G. (1914).
Het Centraal Bureau voor den afzet ran
visscherjjproducten zette in het eerste kwar
taal van dit jaar met succes zijn werk
zaamheden voort. In do maanden Jan. en
Febr. zette het rond 180,000 E.G. spiering
om of 25 pOl. van de gemiddelde productie
dier maanden over de laatste vier jaar.
De gemiddelde prjjs, door de visschers in
Jan. 1915 gemaakt voor de niet door het
Centraal Bureau aangekochte spiering, be
droeg 61/2 ct., terwjj! door het Bureau ge
middeld 91/2 ct. per E.G. werd uitbetaald,
welk bedrag intusschen eenige vermindering
ondergaat, doordat de visch door de vis
schers franco Amsterdam geleverd moest
worden.
Door den invloed van het Bureau is de
prijs, welken de visschers op de vrije
markt bedongen, gestegen. Van de zijde van
de visschers werd dan ook ingenomenheid
betuigd met de werking van het bureau.
Zoodra de prijs van de haring nog wat
daalt, zal deze visch door het Centr. Bureau
verkocht worden als volksvoedsel.
Aan de vraag naar visch door het leger,
werd in Maart voldaan door op den afslag
te IJmuiden wijting, kleine sohelvisch, schar
en schol aan te koopen; later werd een
speciaal inkoopbureau te IJmuiden gevestigd.
De pogingen van het Bureau om een af
zetgebied te vinden voor kleine voorn, ge
lukten niet.
Beter succes had hef Bureau met zjjn be
moeiingen voor de plaatsing van garnalen en
alikruiken, gedeeltelijk in het buitenland, en
wel tegen hoogere prjjzen
Voor de alikruiken werd getracht ook af
zet te vinden in het binnenland, door ze
toebereid verkrjjgbaar te stellen.
Dit by het Nederl. publiek onbekend arti
kel vindt intusschen nog weinig afzet.
De arbeidsmarkt-
De hoeveelheid werk in het havenbedrijf
te Amsterdam was in Februari en in het be
gin van Maart weder tameljjk normaal ge
worden. In de tweede helft dier maand ver
minderde het werk niet onbelangrijk; ook
in Aprii trad, in verband met de stremming
van de vaart op Engeland, allerminst ver
betering in.
Evenzoo was er te Rotterdam achteruit
gang waar te nemen, zoodat de hoeveelheid
werk tot minder dan de helft van het ge
middelde in 1913 daalde.
De hoeveelheid werk in de Harlinger ha
ven was nu ook door de belemmering in het
verkeer op Engeland belangrijk gedaald. Iu
de havens van Terneuzen, Zaandam en Delf
zijl, bleef dezelfde toestand van bijna ge-
üeelen stilstand in het verkeer bestendigd.
In de eigenljjke industrie is de arbeids
gelegenheid zeer belangrijk vooruitgegaan.
De werkloosheid in de kleedingnjjverheid
is vrijwel geëindigd.
Een algemeen geconstateerd feit is het
gebrek aan geschoolde krachten in de me-
tacinjjverliek].
Ook aan arbeiders in de textielnijverheid is
in het algemeen gebrek.
De arbeidsmarkt in de veenderijen, waar
thans het drukke seizoen heerscht, i3 gun
stiger dan normaal.
Ook ten behoeve van de mijnen is groote
vraag naar arbeiders.
Hoogst zorgelijk blijft de arbeidsmarkt in
de bouwnijverheid. Met bijna wiskunstige ze
kerheid is te voorspellen, dat aan de slapte
in de bouwvakken, tenzij er belangrijke maat
regelen genomen worden, geen eind zal
komen, voordat de rentestandaard gedaald is.
In het bijzonder zal de toestand hoogst
ernstig w-orden, indien na de demobilisatie
zoovele duizenden arbeiders het aantal werk-
loozen zullen komen vermeerderen.
De nota bevat voorts een opgave van de
maatregelen door of vanwege de regeering
of door met haar in nauw verband staande
lichamen genomen, ter voorkoming of leni
ging van de nadeelige gevolgen der crisis.
Medegedeeld wordt 0 a. nog, dat door de
Nederlaudscho Arbeidsbeurs te Oberhausen
van 1 October 1914 tot 1 Mei 1915 wer
den geplaatst 1158 Nederlandsche arbeiders.-
Naar aanleiding van de rede, waarme
de de voorzitter der Liberale Unie de al-
gemeene vergadering op 22 dezer heeft
geopend, bevat „DE VADERLANDER'*
een redactioneel artikel.
Daarin wordt nog eens gestipuleerd, dat
■het zoo jamnier is, dat de oorlogstoestand
een noodzakelijke onderbreking van de af
werking van het vrijzinnig program nood
zakelijk maakte. Al is daaraan niets to
veranderen, al moet do Tweede Kamer een
gedeelte van den haar grondwettelijk toe
komenden invloed opofferen in 's lands
belang meer speciaal voor wat betreft do
militaire en buitenlaincfeche aangelegenhe
den, do verwachting wordt uitgesproken,
dat ook de Regeering zal beseffen, dat dit
een noodtoestand is.
Verder wordt er gewezen op het merkba
re streven der Eerste Kamer om led-
ding te nemen in de politiek. En her
haald wordt do vraag van den voorzitter,
mr. D. Fock„Wat ruoet er terechtkomen
van de belastingplannen van minister
Treub, met een Eerste Kamer in haar te
genwoordige samenstelling?"
„Daarover", zoo gaat heb artikel verder,
willen wij nog oen woordje zeggen".
Waait al ia do redactie-van „De Vader
lander" het eens met mr. Fook, dat
thans nog niet kan worden vastgesteld de in
1917 aan te nemen houding l^ij do Staten
verkiezingen, toch moeten do kiesvereeni-
gingen zich van nu ai reeds op dien Strijd
voorbereiden.
Dit wordt ïils volgt gemotiveerd
„Die strijd heeft trouwens met den Gods
vrede niets te maken, en zelfs als die cr iets
mede te maken had, dan was het nog niets
de Eerste Kamer, die met haar deloyale
houding tegenover dit Kabinet, met haar
moties-Regout en Qolijn, met haar verwer
ping van de Wijziging van de Vermogens-
'bölastdng, het Bestand het eerst en op de
ergerlijkste wijze verbrak, heeft alle recht
verspeeld om dat in te roepen.
De Eerste Kamer moet om in
1917. Als dit. niet geschiedt, is Treub na
tuurlijk een verloren man, en hij niet al
leen, maar het heele Kabinet. En dan za.l
de aflossing der oorlogslasten geschieden op
de meest ondemocratisch denkbare manier,
dan zal het devies: Belasting naar draag
kracht, op de ernstigste wijze worden be
schaamd. Men vergete toch niet, dat de cle-
ricale rijken dor aarde in de Eerste Kamer
zelfs in dezen oorlogstoestand, nu duizen
den en nog eens duizenden kleine burgers
en arbeiders onder den nood der tijden
lijden, geweigerd hebben er toe mede te
werken, dat hun onroerende goederen naar
de juitse waarde, d. i. naar de verkoop
waarde, werden belast, dat wil dus zeggen,
dat zij geweigerd hebben tie betalen, wat de
schatkist, volgens de wet- van hen mag vor
deren. Zal men nu zulken menschen de lei
ding laten, wier manmonistisch bedrijf te
weerzinwekkender was, waar zij vrome
leuzen wisten te vinden, om de ware bctee-
kenis er van te bemantelen? Immers neen
En daarom nog eensKiesvereenigingen,
zorgt, dat go op tijd gereed zïjt, en houdt
uw kruit droog."
Onder heb opschrift ,,N iet te ba-
nepen" wordt door B. (dr. Bos) in
„DE VRIJZ.-DEMOCRAAT" de noodza
kelijkheid betoogd om bij den langen duur
der mobilisatie zich ook hier te lando tegen
over de ernstige vraag: hoe het mot de
stud©erende jeugd moot gaan, wel
eens wat minder benepen mag plaatsen dan
thans somwijlen het geval is.
Er zijn pogingen aangewend om de jonge
lieden, die in de zesde klasse gymnasium of
de vijfde klasse H. B. S. in September j.l.
konden plaats nemen, nog zooveel bij te wer
ken, dat zij het einchexaraen kunnen doen.
Wat daarvan terecht komt, wanneer dib
examen voor allen even zwaar wordt afge
nomen, zal nog moeten blijken. Wie nagaat,
welke lichamelijke inspanning gedurende
vele maanden van do jongelieden is ge-
ëischt, hoe geheel hun belangstelling op het
militaire leven is overgegaan en hoe buiten
gewone inspanning herb voor hen kost, om
zich met hun gewonen sohoolarbeid bezig to
houden, zal daan'an niet te veel verwach
ting hebben.
Moeten deze jongelieden dan maar zakken,
of mogelijk na een half jaar of jaar, waa
neer de oorlog ten einde is, eens weer pro
beer en den sftudicdraad ergens op een gym
nasium of hoogere burgerschool op te vatten
Dib ware van den Staat zeer onbillijk ge
il an d'eld tegenover degenen, diie elk oogen-
blilc geroepen kunnen worden hem met hun
leven to verdedigen. Dat war© bovendien
buitengemeen onmenschkundig en onpaecta-
gogisch.
Men behoort hen daarom in alle opzichten
te helpen, én voor het verwijderen van den
slagboom voor latere examens èn door het'
hervatten hunner studie, zoodra ds mobili
satie ten einde is gebracht gemakkelijk te
rnakon.
Watt het eerste punt betreft, waren ver
lichte examens voor de gemobili-seerden, die
tcib de hoogste klasse H. B. S. of Gymna
sium bij den aanvang der mobilisatie waren
toegelaten, wellicht gewenschib. Beter nog'
zal het zijn een noodwetje te maken, waar
bij aan de senaten van de universiteiten en
van de techn. hoogesoliool die bevoegdheid
word/b gegeven, aan jongelieden, die gemobi
liseerd zijn geweest, zoodra de mobilisatie
is afgeloopen, na kennis genomen te hebben
van den loop hunner studie voor de mobili
satie, alsnog do bevoegdheid tot het afleg
gen dor examens te verleenen.
Of men ook met academische en ander©
examens in do richting van verlichting der
eisohen voor gemobiliseerden stappen moet
doen, zal zeker moeten worden overwogen.
De millioenen zijn er
voorEen hoofd-officier vestigt in het
„HANDELSBLAD" de aandacht op schro
melijke verkwisting van 's lands golden.
„In elke „groep" van do Stelling van Am
sterdam, wordt het bevel gevoerd door een
„groepscommandant". In verschillende gros
pen is deze autoriteit een gepensionneerd
hoofdofficier van het N.-I. leger.
Deze geniet boven zijn pensioen: a. het
traktement in Nederland aan zjjn rang ver
bonden; b. een toelage (zooals alle hoofd
officieren, werkzaam buiten hun woonplaats,
genieten) ad f4 daags.
Een gep. luitenant-kolonel van het Ned.-
Ind. leger, als groepscommandant optre
dend, geniet dus: pensioen f3500, trakte
ment f4000 (als luit.-kol. Nederl. leger),
toelage f1400, totaal f8960; inkwartiering
360 X f 1.50 f540, samen f9500.
Waarom nu een dergelijk© groepscom
mandant niet boven zijn pensioen zooveel
extra kan ontvangen, dat hij in betaling
geljjk komt met zijn Nederlandschon rang-
genoot, is velen een raadsel.
Men vergete niet, dat naast een .groeps-"
commandant twee toegevoegde officieren
staan, van wie meestal één den hoofdoffi-
cieisrang bekleedt en die dikwerf nog van'
oudere promotie is dan de groepscomman
dant.
Het moge waar zijn, dat de aanbieding
dier gepènsionneerde officieren, om weer ï'n
activiteit op te treden, brj den aanvang
der mobilisatie gretig werd aanvaard, even
waar is het, dat hun opoffering wel wat
duur betaald wordt.
Daar verder in oorlogsomstandigheden do
werkzaamheden van den groepscommandant
nog meier dan nu, tot esnvou igo aimi .istrar
tiev-o werkzaamheden herleid zuil on worden,
verdient het wel overweging dien gepen-
sionneerden hoofdofficieren af te vragen,
of zij genegen zijn hun diensten te blijven
presteeren tegen betaling van het trakte
ment, verbonden aan hun rang in het Ne-
Reclandsche leger, vermeerderd met de toe
lage 2ooaLs die aan deze officieren wordt
toegekend.
Zij genieten dan toch nog altijd pl.nf.
f2000 boven hun pensioen."
Het „HANDELSBLAD" toekent hierbij
aan
Wij zjjn den hoofdofficier dankbaar,
dat hij nog een staaltje van royaal om
springen met 's Rijks geld ten. beste geeft.
Trouwens, we zjjn er van overtuigd, cïat er
nog veel meer voorbeelden zijn. Als er
eens een officieele enquête werd ingesteld
en den administrateurs der korpsen en der
andere belangrijke onderdeelen van ons
leger hun meaning hierover gevraagd werd,
zouden er zeer waarschijnlijk rare dingen
aan het licht komenI
