iëManii en lie Oorlog. N°. 16909 jöiïïéjcla'g; Ï3 April. A°. 1915. (Deze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. Officieels Kennisgeving. DE DAG van de „KLEINTJES." NIEUWE ra0(*e^en Zomerhoeden. H. A. HST QMS LAND. LEIBSCH DAGBLAD PRIJS DER ADYERTENTIEN Van 1—0 regals f 1.05. Iedere regel meer /0.17L Kleine advertentiën ▼an 30 woorden 40 Cents contant; elk tiental woorden meer 10 Cents. Voor het incaseeereD wordt /"0.05 berekend. Bewijsnummer 5 Cents. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 1.30per week. l l l f 0.09. Buiten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per week. 0.10. Franco per post 1.65. HINDERWET. Burgemeester en Wetlioudors van Leiden: Gesion liet verzoelc van J. L. A. MEYS, oin vcr- punnins tot uitbreiding van do smederij in het poreecl Doczastraat No. 53-35, Sectie E. No. 1631, dcVK i'iipiaasing van 3 olectromotoron, "«Taarvan 2 -ran 1 en 1 van V» pk., tot het in beweging brengen van 2 ventilatoren. 1 boormachine, 1 i .-an dsn ij machine cn 1 slijpsteen; Or.«>r/'ogende, dat het onderzoek ter zako nog niet 1* geëindigd; Gelet op artikel 8 der Hinderwet; IIEBBEN BESLOTEN: de beslissing op het verzoek to verdagen. Burgemeester en Methouders voornoemd, (get.) N. C. DE GIJSELA Alt, Burgemeester, (get.) YAN STRIJEN, Secretaris. Leiden, 12 April 1915. Onder dezen naam kennen de Lezers van hc-t „LEIDSCn DAGBLAD" do Woensdag cn do Zatordag. DAN ZIJN ecnigo Kolommen gevuld met de „Kleine Advertenties", die zich zoo bij uitstele leonen voor do Aanbiedingen van ondorhandschen Yerkoop cn Inkoop, voor .Vraag cn Aonbod van Personeel, voor nog lal van Aangelegenheden voor Particuliiren, zoowel als voor Neringdoenden. DE PRIJS voor deze ADVERTENTIES is gesteld op 30 WOORDEN 40 CENTS. wanneer deze Copy op WOENSDAG ol ZATERDAG wordt aangeboden^ Wie cAcnwcl do waarheid kent van „Wie het Kleine niet Eert, Is het Grootc niet Waerd", maakt gebruik van de gelegenheid om do Copy reeds vóór Woensdag en Zaterdag aan ons Bureau. NOORDEINDSPLEIX, to bezorgen en betaalt dan 30 WOORDEN 35 CENTS. HEDENAVOND TOT ACHT UUR is er gelegenheid aan het Bureau van het ,/Leidsch Dagblad", Noordoindsplein, een KLEINTJE" te komen brengen. zaak", daaruit komen te vervallen, waar door het een ernstig vrijzinnig godsdienstig mensch bezwaarlijk zal vallen als lidmaat tot deze Kerk toe te treden. Spr. behandelde achtereenvolgens de ge schiedenis der belijdenisvragen, hoe nu deze stand der kwestie is, en wat de gevolgen er van zullen zijn, om ten slotte meer uit voerig stil te staan bij de vraag, wat er te gen gedaan moet worden. Hij nam vooral tegen de ultra-orthodoxen, wie hij beschouw de als de aanleggers van dit snood bedrijf, waarmede men de Ned.-Her vormcle Kerk als volkskerk ten gronde zal voeren, een streng requisitoir. Spr. besloot met een krachtige opwek king tot de aanwezige lidmaten om reeds morgen en overmorgen strijdvaardig te zijn en voor hun goed recht op te komen. Van de gelegenheid tot debat werd geen gebruik gemaakt, waarna de goedgeslaagde vergadering te halfelf uur werd gesloten. Hoewel het seizoen al vrij ver is ge vorderd, gaat de directeur van het Bios cope-theater aan den Stationsweg toch nog voort, met tusschen de films door, het doen optreden van specialiteiten. Hij heeft er dan ook nog altijd succes mee. Thans treden er op de heer Harry Boda, een Hollandsche humorist, die het publiek veel genoegen verschaft, maar er blijkbaar op gerekend heeft, dat hij niet voor kin deren zingt; de kunshvielrijders Paulton en Sackson, die veel presteeren en wier kunst verrichtingen nog des te meer moeten wor den bewonderd, wijl zij slechts een be perkte ruimte te iiunner beschikking heb ben; en the Baltos, dame en heer in echt beroepskostuum, die brhooren onder de bes te acrobaten. Op Zaterdag 1 Mei hoopt onze stad genoot, J. Ankerna den dag te herdenken, waarop hij vóór veertig jaren in dienst trad bij den heer F. H. de Keuning, grossier in zeep, zout soda, enz. Bij de te 's-Gravenhage gehouden examens der „Vereeniging voor Modevak scholen" (gevestigd Obrechtstraat 422 te 's-Gravenhagë), slaagden o.a. voor het Di ploma van Costumière de dames C. van Bentum en II. Vogel, beiden alhier. Het bestuur der Vereeniging tot Be strijding der Tuberculose alhier, heeft dit jaar wederom evenals andere jaren, aan H. M. de Koningin-Moeder het jaarverslag doen toekomen. Als blijk van bijzondere be langstelling in het werk der Vereeniging heeft H. M. een bijdrage aan de Vereeni ging geschonken. Telefoon 142. TIMMERMAN, Hofl. N. Rijn 46, LEIDEN, 13 APRIL. Kerkelijk© Verkiezingen. Op uitnoodiging van de Kerkelijke Kies- Vereeniging „Geloof en Vrijheid" en de Ver eeniging voor Vrijzinnig-Hervormden, hield 'ds. IJ. B. Kalma, Ned.-Hervormd predikant te Oudshoorn, in verband met de heden en morgen te houden verkièzing van 31 leden van het Kiescollege der Ned.-Hefvormde Ge meente alhier, in het Nutsgebouw een rede over: „Het recht der vrijzinnigen in de Ned.-Hervormde Kerk en de kwestie van geest en hoofdzaak." De voorzitter der eerstgenoemde Vereeni ging opende te halfnegen de zeer goed bezochte vergadering met de opmerking, dat het in dezen ernstigen tijd, nu naar een ge vleugeld woord de nationale gedachte de nationale geschillen behoort te overhser- Bc-hen geen verheffenden indruk maakt, dat r»ve hier cm ecnige zetels in een kerkelijk college moeten strijden. Met een weinig ver draagzaamheid en Christelijke liefde der or thodoxe meerderheid in de kerk, had dit niet behoefd. Nu wordt den vrijzinnigen den strijd opgedrongen, ^>oals door de ultra- orthedoxen het straks ook gedaan zal wor den aan de ethisch-orthodoxen. De heer Kalma toonde zeer ten genoe gen van het grootste deel der aanwezigen daarna achtereenvolgens liet historisch, het reglementair en het zedelijk recht der vrij zinnigen ^n de Ned.-Hervormdc Kerk aan. Uit dio oorspronkelijke belijdende Kerk heeft zich langs historische lijnen de leer- vrijheid ontwikkeld en dit is in de kerkelijke reglementen belichaamd geworden. Het ze delijk recht der vrijzinnigen in deze Kerk, brengt tevens mee' den plicht om er voor te strijd, n, om de Kerk, terecht, de volks kerk genoemd, als zoodanig te handhaven en er voor te waken, dat zij afdale tot een sektekerk. Zonder de vrije werking van "den heiligen geest zal de Kerk geen levende en groeiende gemeenschap meer kunnen zijn, maar een kerkhof worden. Ook de z.g. „geest- en hoofdzaaV'-kwes- tie, werd uitvoerig cToor spr. behandeld. Het doel der Synode is. zooals men weet, om de belijdenisvragen zoodanig te wijzigen, dat do woorden „althans in geest- en°hoofd AGENDA VAN DE WEEK: Dinsdag Leidsche Schouwburg. „Amoureuse". Tco- neelspel. 8 uur. Woensdag: Leidsche. Schouwburg. Uitvoering van de „Schipbreuk" ten bate van liet Steun comité, 8 uur. Katwijk-aan-Zec. Ned.-Herv. Kerk. Openb. Samenkomst Ned. Middcrnacht- zendingsverg. Sprekers: dr. E. J. W. Posthumus Meyjes (Den Haag) en E. C. Brussc (Den Haag) S uur. Donderdag: Nieuwkoop. Wijk A. 125 a Jaarl. alg. vergadering aandeelhouders N.V. Nieuw - koopsche Stoomsir.edcrij „A. W. C." Vrijdag: Pieterskerk. Uitvoering ten bate Steun comité Leiden. Gemengd koor „Sursum Corda", S uur. Zaterdag: Leidsche Schouwburg. „Robert, Bertram 6 Comp. Klucht. 8 uur. Kantoor Koninlc. Nederl. Grofsmederij Jaarl. Algem. Vergadering. Aandeelhouders 's midd. 2;; uur. Zondag: Leidsche Schouwburg. Liederavond 12' V- jarig jubilé Speenhoff. 8 uur. Zoinerzorg. Gezellige bijeenkomst. Too- neelvereeniging „L'Union fait la Force" 8 uur. Graanbeurs. Groot Harmonica-Con cours door dc Leidsche Harmonica-Verg. „Onderling Kunstgenot". 8 uur. Dagelijks: Bioscope Variété Theater. Stationsweg 19. 7 uur. (Zaterdag, Zondag 8 uur). F,. ;.ilie-Bicscoop, Haarlemmerstraat 52, 7 uur. (Zaterdag en Zondag 8 uur). (lederen middag 24 uur). X UIT ONZE STAD. VOOR HET STEUNCOMITÉ. De Muziek- en Tooneelvereeniging „Nut en Vermaak", zal Maandag a.s. een tweede opvoering geven van „Janus Tulp." Waar deze opvoering ten bate van het Steun comité gegeven wordt, zal men met een bezoek èn zichzelf een aangenamen avond verschaffen èn de honderden Lekbnaars, die door middel van voornoemd comité worden geholpen, steunen. Laat geen plaatsje on bezet zijn! COMMISSIE VOOR ONTWIKKELING EN ONTSPANNING VAN GEMOEILI- SEERDEN. De laatste der reeks voordrachten, geu rende dezen winter voor de militairen ge houden, bracht een met vele lantaarnplaten toegelicht reisverhaal van prof. dr. K. Mar tin over land en volk in de Molukken. DE OOIÏLÜGSLEENING. Op de Staatsleeuing 1914 is thans gestort een bedrag van 271.021.000. De Minister van Financiën maakt, bekend dat tot en met 10 April 1915 uit do opbrengst der Staatsleenmg 1914 aan provinciën en gemeenten uit 't Rijks schatkist rentedra gende voorschotten zijn toegezegd tot een gezamenlijk bedrag van f 31,297,000, waar- wan was uitbetaald of betaalbaar gesteld ccn totaal bedrag van /ll,MS,400. DE PASSAG1ERSDIENST NEDERLAN D—EN GELAND. De „N. Ct." verneemt dat de Harwich- booten weer een beperkten passagiersdienst van Rotterdam naar Harwich zuilen instel len. Do firma; Hudig en Pictcrs te Rotterdam, do vertegenwoordigers deaer lijn, deelt aan de ,,N. R. Ct." mede, dat het in het voor nomen ligt, hoofdzakelijk Wet Belgische vluchtelingen, binnenkort van Rotterdam uit op Tilbury te gaan varen, zij het dan ook niet in geregel den dienst. -^Gisteravond zijn ongeveer 500 Belgische vluchtelingen met het stoomschip „Copen hagen" van de Harwichlijn van Rotterdam naar Engeland vertrokken. Het stoomschip zal buiten de terri- riale wateren door Engclsche torpedoboo ten geconvoyeerd worden. DE OUDE ZILVERBONS. De Minister van Financiën brengt in her innering, dat de zilverbons van f 1 en f 2.50 (ouden vorm), welke op 6 April buiten om loop zrjn gesteld, tot en met 14 April kunnen worden ingewisseld aan de kanke ren der betaalmeesters en van de ontvan gers der directe belastingen, alsmede aan do postkantoren (met inbegrip van de bij kantoren). Het publiek wordt derhalve met aandrang verzocht de nog in zijn bezit zijnde bono van fl en van f2.50 (ouden vorm) uiterlijk 14 dezer maand aan een der bo vengenoemde kantoren ter inwisseling aan to bieden. DE OVERGANG DER LICHTING 1906. In verband met den overgang naar het veldleger van de miliciens 1915 is bepaald, dat op 15 dezer de dienstplichtigen der lichting 1906 zullen overgaan bij de land weer-bataljons, waarvoor zij, in verband met hun woonplaats, bestemd zijn, terwijl de sergeanten, korporaals en soldaten der lich ting 1907 zullen overgaan bij de depots der brigades infanterie met uitzondering van dio kaderleden, die in opleiding zijn tot een koogeren rang. (t,Avp.") EEN ZEPPELIN BOVEN ONS LAND. Te 'Winsohoten werd gistermiddag kwart voer drie een Zeppelin in de richting ran den Dollard gezien. DUITSCHLAND ARBEIDSBEURZEN EN BELGISCHE VLUCHTELINGEN. EN DE NED. OVERZEETRUST. Uit een interview van „De Tijd" met den heer Van Aalst, president van de Nederlandsche Overzeetrust-Mij. „Nu Duitschland blijkbaar heeft inge zien, hoe in de praktijk onze regeling vol doet, lijkt het meer geneigd dienzelfden weg met de N. O. T. M. op te gaan. Dit blijkt hieruit, zeide de heer Van Aalst, dat het bectwortelzaad, hetwelk uit Duitschland komt en voor onze beetwortel- industrie van ~2oo enorm belang.is, door bemiddeling van ons eerstdaags zal mogen ingevoerd worden natuurlijk met de onaf scheidelijke voorwaarden, cfat niets uitge voerd wordt naar do met Duitschland in oorlog zijnde landen"., Aangezien het. aan dc Centrale Arbeids beurs gebleken is dat in sommige gevallen Belgische vluchtelingen geplaatst worden ia betrekkingen waarvoor nog voldoende ge schikte Nederlanders te vinden zijn, wordt het wenschelrjk geacht er nog eens aan te herinneren, dat er nog zeer vele Nederiaa- ders werkloos zijn en dezen bij open betrek kingen, in hy algemeen belang, dienen voor te gaan. In verband hiermede kan worden mede gedeeld, welke gedragslijn door de meeste arbeidsbeurzen hier to lande wordt gevolgd ten opzichte van Belgische vluchtelingen. Belgische arbeiders worden onder de na volgende voorwaarden geplaatst: a. dat duidelijk gebleken zij, dat er geen geschikte Nederlandsche arbeidskrachten te vinden zijn, noch ter plaatse, noch door tusschenkomst der Centrale Arbeidsbeurs el ders in het land; b. dafc door hen niet gewerkt worde bene den het standaar dl o on, ter plaatse geldend; c. dat de werkgever vooraf worde inge licht omtrent de nationaliteit van den werk nemer; d. dat den werkgever worde verzocht de plaatsing slechts als tijdelijk te beschouwen met het oog op. de kans, om de plaats zoo snel "mogelijk door een Nederlandschen ar beider te doen bezetten. ZAAI-LIJNZAAD. Eet ligt in de bedoeling, aan erkende handelaren en telers van zaailijnzaad op nieuw vergunning to verleenen voor den uitvoer van een beperkte hoeveelheid in Ne derland 'geteeld zaailijnzaad. Zij, die daar voor in aanmerking wenschen te komen, kunnen daartoe oen verzoek richten tot den burgemeester van Rotterdam onder opgave van de grootte der uit te voeren partijen, do merken der balen, de plaats te Rotter dam, waar het voor de controle benoodig- de onderzoek kan plaats vinden, den naam van het schip, respectievelijk de spoorweg maatschappij, waarmede het zaad zal worden uitgevoerd, den dag van verzending, als mede naam en woonplaats van den ont vanger. DOOR VLIEGTUIGEN BESTOOKT. De kapitein van liet Engelsche stoom schip „Serula", dat Zondag op korten af stand van het Nuordhïnderlichtschip door Duilscho vliegtuigen werd bestookt deelde mede, dat de Duitschers aanvankelijk niet werden opgemerkt, omdat van de brug scherp naar voren werd getuurd in ver band met het mijnengevaar, toen de vlie gers het schip achterop kwamen. Geen der bommen raakte, zooals reeds gemeld is. Wel vielen er een paar aan weerszijden op korten afstand van het schip. De kapi tein snelde naar zijn kajuit en haalde zijn geweer, waarmede hij 'verscheidene scho ten op de vliegtuigen loste. Hij meent er een te hebben geraakt, althans dit ver dween onmiddellijk in zuidoostelijke richting. WERKLOOSHEID. Men schrijft van het Nederlandsch Ver bond wan Vakverecmgingen Langzaam aan treedt er een kleine ver mindering van de werkloosheid in, zooals blijkt uit onderstaande gegevens, die den stand der werkloosheid op 1 Maart 1915 aangeven. Van 33 organisaties met te za- men 89.029 leden werden gegevens ver strekt. Deze organisaties hadden 12.253 le den onder de wapenen, 13.47S waren werk loos, 884 werkten minder dan 3 dagen (eventueel ze-s halve dagen in dc week) en 4984 leden werkten 3 dagen eventueel zes halve dagen) of langer per week, doch korter dan gewoonlijk. Aantal leden waarvan Aantal gegevens zijn Aantal gedeelt. verstrekt werkl. werkl. Op 1 Sept. '14 87.678 19.3S7 11.S43 1 Oct. '14 57.695 17.947 11.914 1 Nov. '14 87.626 16.392 S.816 1 Dec. '14 87.366 16.078 7.886 1 Jan. '15 86.899 15.961 6.794 1 Febr. '15 88.524 >4.814 6.521 1 Mrt. '15 89.029 13.478 5.663 De werkloosheid in de bouwvakken is, vergeleken met de gegevens van 1 Februari vrijwel stationnair gebleven. De Centrale Bond van Bouwvakarbeiders had onder de wapenen, aan gedeeltelijk cn geheel werk- loozen in proeenten van zijn totaal leden tal op 1 November 1911 45.2; 1 Januari 1915 51.6; 1 Februari 40.8 en 1 Maart 41.5; de Alg. Nod. Timmerliedenbond resp. 32.1, 35.4, 33.2 en 33.6; de Ned. Schilders- gezellenbond resp. 42.4, 56.1, 53.5 en 50.4; de Alg. Ned. Stucadoorsbond 43.9, 47.1, 45.6 en 43.5. In den Glas- en Aarde-werkersbond nam gedeeltelijke werkloosheid eenigszins toe, terwijl in Goudsmeden-, Meubelma kers- en Tcxtielarbeidersbond de werkloos heid iets verminderde. DE AMERIKAANSCHE GEZANT NAAR LUXEMBURG. Het vertrek van den Amerikaansehen go- zant te 's-Gravenhage, dr. Van Dyke, naar Luxemburg, alwaar hij eveneens als diplo matiek vertegenwoordiger der Vereenigde Staten 'geaccrediteerd is. houdt ook verband met 'de quaestie van de regeling der voor ziening van Luxemburg van levensmiddelen. EEN OUD-NEDERLANDER VEROORDEELD. De oud-Nederlandsche predikant, dr. Van der Weg, sinds vier jaren in Zuid-Afrika, is door het rondgaande hof te Lindley, O. V. S., tot drie maanden en twee weken en nog een terechtwijzing veroordeeld, op aanklacht van seditie, enz. Daar hij reeds een paar maanden in hechtenis was, zal hij op heden wel weer op vrije voeten zijn. Tot zijn veroordeeling had bijgedragen een uiting van anti-Britsche gevoelens in een brief aan zijn stiefmoeder hier te lande, welke brief door den censor geopend en WERKLOOSHEID VERZEKERING. Voor zoover thans reeds bekend is, zal de op 14 April te Utrecht te houden bq- eenkomst van bestuurders van gemeente lijke werklozenfondsen, ter bespreking van moeilijkheden bij de uitvoering der nood- regeling in zake werkloosheidverzekering ge rezen, worden bqgewoond door afgevaar digden van ongeveer tachtig gemeentelijke fondsen, terwijl van een dertigtal nog be richt ingewacht wordt. De vergadering zal werden geleid door den directeur van het Centr.-Bureau voor Werkloosheidverzekering, den heer Anth. Folmer. CENTRALE ORGANISATIE VOOR DUURZAMEN VREDE. Van den zevenden tot den tienden April is te 's-Gravenhage een belangrijke inter nationale vergadering gehouden. Do sa menkomst, voorbereid door een „Neder- la-ncïsohe Anti-Oorlog-Raad", waartoe een beperkt getal uitnoodigdngen was verzon den, bestond uit ruim dertig personen uit de volgende landenBelgië, Duitschland, Engeland, Hongarije, Nederland, Noor wegen, Oostenrijk, do Verecnigde Staten, Zweden en Zwitserland. Betuigingen van instemming waren in gekomen uit Denemarken, Frankrijk, Ita lië en Spanje. De vergadering onthield zich geheel van bespreking van stappen, die zouden kunnen worden gedaan om op beëindiging van den oorlog aan to drin gen. Zij hield zicli bezig met de de grondsla gen, waarop een toekomstige duurzame vrede tot- stand zal kunnen komen. Na uitvoerige gedachten wisseling werd eenstemmig een minimum programma aan genomen. Aan de voorgenomen actie daar voor in de verschillende landen zal zich later een internationale propaganda aan sluiten. Als centrum van de verschillende na tionale organisaties is een „Centrale Or ganisatie voor duurzamen vrede" in het leven geroepende leiding daarvan be rust bij het bestuur van een „Nederland- schen Anti-Oorlog-Raad" aangevuld met verschillende personen uit het buitenland. EEN INTERVIEW MET Dr. WEILL. Op een vraag van den correspondent, Parijs heeft met den vroegeren Rijksdag afgevaardigde van Met-z, dr. Weill, een on derhoud gehad, dat voornamelijk over de houding der Duitscke sociaal-democraten tegenover den oorlog hnndcldj> en waar van wij in de Strassburger Post" het vol gende vinden Op een vraag van den correspondent, hoo hij zioh de huidige houding dezer par tij verklaarde, antwoordde dr. Weill Reeds lang was ik van de holheid cn leeg heid der socialistische beweging in Duitsch land overtuigd. Eerst was ik sceptisch, daarop werd ik bijna pessimist:;-;li. Het Duitschland van onzo dagen heeft geen po litieke traditie. Des te minder heeft het. een revo- lutionnaric traditie, daar de door Bis marck geschapen eenheid van 1S71 abso luut niet aan zich laat tornen en de demo cratische beweging, d'io den gebeurtenissen van 1870 voorafging, gecu speelruimte gaf. Bismarck is het gelukt de democratische en an bi-Pruisisch o idee te escamoteeren cn daaruit ccn Pruisische -en anti-democrati sche realiteit le scheppen. Zoo werd Prui sen niet door Duitschland, maar Duit land door Pruisen opgeslokt. Dat is do ontwikkeling van het niieuwe Duitschland. De „bourgeoisie" bekommert zich slechts om de uiterlijke vormen der organisatie, die in haar pogen de meest-zeggende uiting van de geweldi ge economische ontwikkeling is. En ook de arbiedersklasse bezit de fouten, die haar oorsprong hebben in dit milldeu, dat het re sultaat der Duitsche historische ontwikke ling is. Ook in de arbeidersklasse bestaat in werkelijkheid gec-n behoefte naar eea

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1915 | | pagina 1