Mederlancl en tie Oorlog.
N°. 16803
K\ 1915.
(Seze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uit
TWEE Bladen.
Eerste Blad.
PREMIE LE1DSCH DAGBLAD
De SVlaoht van het Geld
Op den Berg Satan's
35 Gents.
UIT ONS LAND.
Ingezonden.
jr. v. w.
J!>i»@clagg C5 ^Vpril.
M&BLAD
PRIJS DER ADYERTENTIEN:
Van 1—8 regels fl-OS. Iedere regel meer /0.171. Kleine adTcrtentiên
Tan 30 woorden 40 Oents oontant; elk tiental woorden meer 10 Oents.
Voor het incaeseeron wordt /'0.05 berekend. - Eewijsnuminer 5 Oents.
l'RIJS DEZER COURANT»
Voor Leiden per 3 maanden ƒ1.30; per week. II 0.09.
Buiten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per vreek. 5 0.10.
Bianco per post 0 l 9 1.65.
Wij hebben voor onze Lezers nog
een Goedkoope Aanbieding van twee
Boekwerken, getiteld
door
EMILE AUGIER
en
door
DWINGHT TILTON.
Het zijn Boeiende Verhalen, doch
waar alles peperduur is, willen wij
ditmaal eens bijzonder goedkoop zijn.
Beide werken worden gebonden
tegen slechts
aan onze Abonnés aangeboden I
Ii'""PEItDAG vindt men in het
„Lei-u-eii Dagblad" het BEWIJS,
Waarop deze Boekwerken worden af
gegeven op Vrijdag en Zaterdag, echter
alléén aan ons Nicinve Gebouw, aan
het Noordeiiidsplem.
LEIDEN, 6 APRIL.
Gistermiddag had in de groote zaal
van het gebouw van den R.-K. Volksbond,
alhier, een orgel-concert plaats, waarbij zeer
veel belangstellenden tegenwoordig waren.
Het orgel, hiervoor gebruikt-, was fabri
kaat van den heer C. Heijkoop en vervaar
digd voor de tentoonstelling, die hier ter
gelegenheid van het 20-jarig bestaan van
de afd. van den Ned. R.-K. Volksbond zou
gehouden worden, doch door de tijdsomstan
digheden werd afgelast.
Het orgel, in mooi gothiek gebouwd, wordt
jom klankgehalte en technische samenstelling
door deskundigen zeer geroemd.
In den nacht van Zondag op Maan
dag is het aan oen dief of aan d'icven ge
lukt uit oen étalagokast buiten den winkel,
welke kast vermoed-el ijk nd et gesloten was,
ten nadeel© van den heer A. A. Waals (firma
Terheydien en Waals) aan do Haarlemmer
straat voor ongeveer f 30 aan linnengoed
rto ontvreemden. Do politie doet onder
zoek. In donzelfden nacht werd ook een
partij lood ontvreemd vaoi ©enige in aan-
bouwzijnde huizen in do Oegstg-oesterlaan,
toobehoorende aan den hoor P. J. van
Hoeken.
De „Seeietas Philologïca Lugduno
Traiectina", einde 1913 opgericht en ge
woonlijk te Utrecht bijeenkomende, hield
ditmaal haar vergadering alhier. Het plan is
.telken jare in de Paasckvacantie hier samen
.te komen, bijwijze van jaardagviering. Dr.
J. H. Holwerda sprak (in verband met zijn
opgravingen) over den landmeter Hygenus;
dr. Brinkgreven over het raadselachtige vers
.van Virgilius: Ecl. 10,46; prof. Damsté over
de, op het zeewezen betrekking hebbende,
verzen van Aristophanes: Arch. 9597.
Bij do examens, uitgeschreven door ae
Mcdc-Vakschool-Vereeniging, gevestigd Piet-
Hein-straat 103, Den Haag, slaagde voor
coupeuse mej. A. v. d. Loo, alhier.
In de St.-Fetruskerk, aan do Lange-
brug, droeg vanmorgen do weleerw. pater
A. Wijtenburg, van de ordo van het H. Hart,
zijn plechtige. Eerste H. Mis op.
Pastoor Hafkcnscheicik-Pungeerde hierbij
als presbyter-assistent, ajTweleerw. heer P.
Wijtenburg, (broeder van den neomist),
als diaken en de weleerw. heeren Van Veen
(kapelaan der parochie) en Van der
Horst, resp. als sub-diaken en eeremonia-
rius.
Door liet zangkoor werd, onder directie
van don heem Van Velzen*- do Missie Jubi-
leaa" van A. Wilbarger uitgeroerd, welke,
evenals heb „Voni Creator" van Fychon
en het „Tantum Ergo" van Haller,. op die
meest verdienstelijke wijze werd ton ge-
hooro gebracht.
De feestdag zal hedenavond besloten
worden met oen plechtig Lof en To Deum.
Heb hoofdaltaar was voor deze gelegen
heid keurig versierd met groen en bloe
men en do plechtigheden*' werden bijge
woond door een groot aantal kennissen en
belangstel 1 enden
aJ'hier tot arts bororderde student
Eruijn is bestemd tot officier van
2d© kl. bij het leger hier te
Aanbestedingen.
Door B. en W. is hedenvoormiddag op het -
Raadhuis alhier aanbesteed: Pore. 1: Het ge
deeltelijk aanleggen van de Magdalena-
Moons-straat en de Sckelpenkado en Perc.
II: Het aanleggen van straten benoorden
den Heerensingcl .tusschen Heerenlaan en
Prinsenstraat.
Inschrijvers: Perceel 1 J. Zwaan en Zn.,
Lambertsschaag, N.-H.,- f5390; C. de Vries,
Purrr.erend, f5875; Th. O. Wajer en J.
Schuurman, Sloten, N.-H., f5340; C. J. Mol
hoek, Utrecht, f5425; H. J. de Heijder,
Leiden, f5400; W. Visser, Den Haag, f5366;
J. Dietz, Leiden, f5316; J. Saras, Oude
wetering f 5000; M. J. Konings ea Zn., Roo
sendaal, f4960.
Perceel II: J. Konijnenburg, Schevenin-
gen, f 221,993; T. Klein, Schellinkhout,
f23,900; C. de Vries, Purmerc-nd, f23,200;
J. Zwaan en Zoon, Lambertsschaag, f22,430;
J. Wajer en J. Schuurman, Sloten (N.-H.)
f22,340; C. J. Molhoek, Utrecht, f19,800;
T. Badeo, Sliedrecht, f 19,640; W. Visser,
Den Haag, f19,540; J. Saras, Oudewete
ring, f19,080; M. J. Konings en Zn., Roo
sendaal, f18,870.
In ,,Zomerzorg" zou, zooal3 per adverten
tie was aangekondigd, door don architect
den heer II. J. Jesse worden aanbesteed:
Het afbreken van perceel Steenstraat 55
en het bouwen van Auto-Garage met Winkel,
enz.
Tegen deze aanbesteding werd een actio
op touw gezet door de afdeeling Leiden van
den Ned. Aannemersbond, die "daarvoor de
medewerking verkreeg van een 50-lal aan
nemers in de bouwvakken. Zooals men heeft
kunnen zien uit het verslag van een Vrijdag
avond gehouden vergadering van aannemers
in ons blad van Zaterdag, ging het verzet
tegen een bepaling in het bestek, waarbij
do verklaring van bestek en teekoningen uit
sluitend aan den architect werd toegekend,
zoodat de aannemer als het ware weder
afstand deed van de gunstige bepalingen,
tegenwoordig op aanstichting'van den Ned.
Aann.-Bond in de bestekken van particu
liere architecten veelal opgenomen, dat ge
schillen door een arbitrage-commissie wor
den opgelost, welko bepaling ook in dit
bestek voorkwam. Vroeger stond deze clau
sule echter ook in de bestekken.
Er was veel belangstelling. Vóór tot in
levering der inschrijvingen werd overgegaan,
vroeg de heer Pianjer of de heer Jesse niet
de gewraakte clausule zou willen laten
vallen.
Deze zeide, dat hij eerst op de gewone
wijze de inschrijving wilde doen doorgaan.
Er bleek echter voor de aanbesteding in
massa geen enkel briefje ingekomen te zijn.
Voor schilder- en glaswerk waren inge
leverd S inschrijvingen, ml.: P. v. d. Wijn
gaard Jr. f3146; J. H. Heus f3139; W. F.
v. d. Steen f3050; J. H. de Jong f2680;
A. J. Bleys f2670; F. A. van Kleef f2680;
L. J. Wc v. d. Drift f2640; II. P. Jansen,
vh. Van Ameron f2449, (Ons werd mede
gedeeld, dat al deze inschrijvers dit hadden
gedaan onder voorwaarde, dat de aange
vochten bepaling verviel).
Electriciteit, Gas en Waterlei ling: M. Lan-
gezaal f 3375.
Steenhouwerswerk: P. W. Loeber f5126.
Metselwerk: P. L. Noutebcom; f8S85.
Smidswerk: P. A. Moeten, f1678.
Lood- en zinkwerk: J. v. d. Ileyden f2779;
L. P. v. d. Drift f2368.
Alle inschrijvers wonen in Leiden.
Blijkens een advertentie in ons blad is een
nieuwe aanbesteding uitgeschreven, waarbij
do gewraakte bepaling komt te vervallen.
Do leuning van de Pauwbeug alhier
brak ten gevolge van een botsing tusschen
een handwagen, bestuurd door e?n veertien
jarigen knaap, en een wagen van de Ge-
meentereinigicg.
Hedenmorgen zijn in een volksloge
ment alhier, twee personen aangehouden, die
in het Alg. Politieblad gesignaleerd ston
den om resp. hechtenis en gevangenisstraf
te ondergaan.
Twee bewoonster^ van e:n woonwa
gen wilden Zaterdagnamiddag alhier in een
winkel aan de Breestraat geld wisselen. Zij
waren bijzonder gesteld op dubbeltjes met
'den beeldenaar van de Koningin met los
hangend haar. Toen z'j vertrokken waren,
werd een bedrag van ongeveer twintig gul
den vermist. De zaak is bij de politie in
onderzoek.
Aan den Raad dezer gemeente is door
de afd. Leiden van dten Nederlandschon
Sigarenmakers- en TabakbewerkeTsbond
verklaard, dat zij accoord gaat met het
adres, door den Lcddsohon Bestuurders-
bond, inzake do uitvoering dor circulaire-
van den minister van Landbouw, onz.
Ook door de afd Leiden van den Alg.
Ned. Bond van Meubelmakers, Behangers"
en nanvorwanto vakgenootcn is den Raad"
zulk een adhaesie-adres toegezonden.
Ook dc afd. Leiden van den Alg. Ned.
Typografenbond betuigd** den Raad haar vol
komen instemming met het door den Leid-
s^hen Bestuurdersbond ingediend adres.
X
ÜÏT ONZE STAD.
STEUNCOMITÉ LEIDEN.
Oorlogstoestand 1914.
In de afgeloopen week meld
den zich om steun aan 25 pers.
Maakt met het totaal der
vorige week ad 3095
3120 pers.
Tot 27 Mrt. waren behandeld 2327 aanvr.
In de afgeloopen week kwa
men in behandeling 27
Totaal 2354 aanvr.
Afgewezen waren tot 27 Mrt. 613 aanvr.
In de afgeloopen week 12
625 aanvr.
EEN EN EEN KWART MILLIOEN
AAN DEN STRIJKSTOK
BLIJVEN HANGEN!
In de „N. R. Crt." van Zaterdagmorgen
wordt in een hoofdartikel gewezen hoe bij
do laatste Indische Leening oen en
kwart millioen aan den strijkstok is
blijven hangen.
Na gewezen te hebben op dc zoo goed
geslaagde groote Nederlandse-re loening
zegt de ,,N. R. Crt."
Ook de Indische Leening had een uitbun
dig succes. En opnieuw is hierover groote
voldoening geweest. Terecht, want het mo
ge waar zijn, dat voor de, in vergelijking
met de groote Nederlandsc-hc lee-ruing, veel
kleinere Indische loening de inschrijvingen
plaats hadden tegen een koers, die nog
drietal 2>m'centcn beneden den koers van
uitgifte van do staaitsleening bleef, en dus
het publiek, dat deze laatste leening zoo
verre ovortcekend liad, zich tot het nieuwe
fonds aangetrokken moest voelen oek
het welslagen van de Indisch© leening
had een moreel en kant, die voor de toe
komst van ons Insulinde van groote betee-
kenis mocht worden geaolit.
Hiervan doet niets af, dat voor deze lee
ning de groote trom was geroerd. Bij het
belang, dat Indië ook in principieel op
zicht bij het welslagen van de leening had,
was het verklaarbaar, dat in de Kamers
en ook daar buiten eenige koloniaal-pa-
triottisoho en nationale klanken werden
vernomen, die meo konden werken, om het
vertrouwen van het publiok in de leenang
te stijven. En het viel even zoo te waardee-
ren, dat de hauto financo, mot een tege
moetkomendheid togonover d© pers, die er
van die zijde niet dikwijls is, de organen
der publieke opinie in cCe gelegenheid
stelde, van hun kant tot het succes van
do uitgift© mede te werken. Dit alles is aan
het crediet van den Indischc-n staat ten
goede gekomen, en heeft bijgedragen tot
de verwachting, dnt een volgend© Indische
leening niet meer zal behoeven te worden
uitgegeven tot een koers, die volle drie
percent beneden dien va.n een staatsie©-
ning blijft
Daar komt gisteren in eens het bericht
(antwoord van den minister van koloniën
op de vragen van het kamerlid Yan Vuu-
ren) dat onder dit alles een groot deel
schijn is verborgen. De heele Indische
leening is geplaatst was op het oogen-
blik, dat de publieke inschrijving wer 1
geopend, reeds geplaatst tegen den koers
van vijf-en-negentig percent, en alle pa
triottische propaganda heeft direct slechts
gediend, om heb consortium, dat dc lee
ning tegen dien koers had opgenomen,
daar onmiddellijk weer met een anderhalf
percent winst een half percent werd
voor provisie aan commissionairs enz. ge
reserveerd van af te helpen I
Ziedaar de werking van verschillende
geenszins „resolutoire" ontbindende),
maar integendeel zeer conserveerende
condities, waarop de minister van koloniën
in de vergadering der Tweede Kamer van
2 Maart, een toespeling gemaakt, heeft.
Vermoedelijk zal toen echter wel niemand
de mogelijkheid van het gebeurde achter
's ministers geheimzinnige woorden heb
ben gezocht. De heer Bogaardt had ge
vraagd,, of het waar was, dat ,,de leening
reeds was genomen"; hij had ook ge
vraagd, of ,,de regaering zich verzekerd
had van den steun van een consortium
van bankiers, die zich voorloopig verbon
den hadden tegen een vasten koers garant
te wezen van deze leening?" ,,Dit is niet
het geval" antwoordde de minister.
,,Ik heb mij met verschillende personen,-
vooraanstaande op financieel gebied, in
relatie gesteld* verschillende afspraken
zijn gemaakt, maai' daarbij zijn steeds
verschillende resolutoii^ condities ge;
maakt. Zekerheid is er dus niet, dat de
geheële leening van 62V£ millioen zal wor
den genomen". En iets later: „deze lee
ning is niet gegarandeerd; er is geen con
sortium hetwelk de geheele leening over
neemt". Vorder deelde de minister nog
mede, dat het voor hem de quaestie ge
weest was, een leening tot stand te bren
gen, waarvan de emissie-koers den pari-
koers zou naderen.
Uit 's ministers antwoord van gisteren
blijkt nu, dat er met een „groep ban
kiers" (die dan geen consortium mogen
heetenafspraken" gemaakt waren,
dat „die groep" zich „verbonden" had,
resolutoirlijk of te wol „onder voorbe
houd" „een deel" der leening te nemen
tot den koers van 95 pCt. d. i. dus niet
minder dan 5 pCt. beneden den pari-
koers, terwijl was „overeengekomen",
dat de koers van uitgifte aan het publiek
zou zijn 97 pCt. nog 3 pCt. beneden den
parikoersdat die groep tevens zich ,,'t
recht bedongen" had, ook het andere
deel van do leening tegen den koers 95 te
nemen, „ten einde de uitgifte voor eigen
rekening te doen geschieden". „De
groep" heeft van dit recht gebruik ge
maakt. En zoo is dus voor „dc groep",
met- inbegrip van de provisie aan com
missionairs enz. één en een kwart mil
lioen aan den strijkstok blijven hangen.
Dit zijn de feiten, waarover menigeen
zonder twijfel verbaasd zal staan. Nadere
inlichtingen omtrent dc „afspraken" met
de „resolutqire condities" en het „voor
behoud" van „de groep"', ten einde deze
zaak ten volle te kunnen beoordeelen, lij
ken noodzakelijk. Zooals de zaak nu voor
ons ligt, maakt het den indruk, dat er bij
de uitgifte van deze leening eenigen zeer
gemoedelijk bij den neus zijn genomen.
Het is niet zonder belang, te weten te
komen, wie de ongelukkigen zijn.
BUITENGEWOON VERLOF
GEVRAAGD.
Do Bcöd van Ncderlandsolio Led©rfabri-
kanten 'heeft "tot den Minister van Oorlog
hc-t verzoek gericht, om ton tijde van het
schillen cn oogsten der eikenschors aan d©
werklieden bij don schors-bouw betrokken
de noodzakelijk© verloven te willen toe
staan, teneinde er op zoo ruim mogelijke
schaal gearbeid zal lammen worden aam cle
productie van het meent noodzakelijke
1 co Lm a tem aaldat voor d'e vervaardiging
van militair leder in aanmerking komt-.
HET GEVAL TE DALEN.
Het Kamerlid Schaper schrijft in „Heb
Volk"
Vanwege den Minister van Oorlog ontving
ik dozer dagen clë volgende missive
„Naar aanleiding van uw schrijven van 19
dezer heb ik de eer. u mede te cleelen, dat,
zooals u reeds uit den brief van c!on Terri
toriaal Bevelhebber in Friesland enz. van
22 dezer zal zijn gebleken, hc-t onhandig en
aanmatigend optreden van den wachtmees
ter der Marchaussee" te Dalen, allerminst
door de autoriteiten in bescherming wordt
genomen.
„Persoonlijk stel ik er prijs op u mijn
leedwezen te betuigen over hetgeen is voor
gevallen.
„Het optreden van den wachtmeester was
inderdaad onbehoorlijk.
„Ik vertrouw' echter, dau u dit incident
zal willen beschouwen in het licht de.r te
genwoordige omstandigheden. Krachtens de
wet heeft het militair gezag thans een groote
bevoegdheid, welke het in normale tijden
niet bezit. Dat bij het gebruik maken daar
van wél eens fouten worden gemaakt, mag
mijns inziens niet te zwaar worden gerekend.
Ook het uitoefenen van gezag moet geleerd
worden en voor ieder gaat het leeren met
het maken van fouten gepaard.
De Minister van Oorlog,
BOSBOOM."
De heer Schaper voegt hi Gr aan toe
Na deze ruiterlijke verklaring beschouw ik
deze zaak natuurlijk als afgedaan. Er blijkt
u"- dat Pruisische manieren,, als door den
betrokken wachtmeester ten toon gespreid,
V! i hoogerhand hier niet worden gebillijkt.
Natuurlijk staat het stellen van bijzondere
eïscher aan sprekers krachten-; den staat
var: belang op zich zelf hier buiten.
EEN DEMONSTRATIE BIJ DEN
DUITSCHEN GEZANT.
Een groep journalisten, vertegenwoor
digers van bladen in de landen der geal
lieerden, heeft het noodig gevonden Don
derdagavond een soort relletje op touw
te zetten tegen den tijdelijken diplomatie-
ken vertegenwoordiger van Duitschland,
den heer Von Kühlmann, toen deze in
een der hotels te 's-Gravenhage zat te
dineeren. De directie van het hotel, die
dat op haar terrein niet wilde dulden,
maakte er een einde aan, door den hoeren
te verzoeken heen to gaan.
Iuderdaa-d, jook op dit terrein hebben
wij recht op eerbiediging van onze onzij-
digheid, zegt de ,,N. Ct.'\ Als eigen be-
tamelijkheidsgevoel dat aan wie hier gast
vrijheid geniet niet duidelijk maakt, dan
moet het den zondaars maar flink duide
lijk worden gemaakt..
MOEILIJKHEDEN t
Te Rotterdam is binnengekomen Het s.s.
„Strathtam", met 13.000 balen graan, be
stemd voor de „American Commission of
Relief" in België.
Juist toen men met drie elevators aan
de lossing was begonnen, kwa-m order,
daarmee té stoppen. Dit zou zijn oorzaak
vinden in moeilijkheden tusschen genoem
de Commission en de Duitsche autoritei
ten in België gerezen.
Op het Duitsch consulaat te Rotterdam
was hiervan echter niets bekend.
TEGEN HET UITVOERVERBOD.
Men meldt van de Geldersche grens aan
de ,,N. Ct.":
In sommige Duitsche kringen toont men
zich verontwaardigd over het uitvoerver
bod van aardappelen. In verschillende
Duitsche bladen ziet men met vette let
ters Holland heeft nog 2*4 millioen cen
tenaars aardappelen beschikbaar en wil
ons niet leveren.
Dergelijke uitlatingen verwekken bij on
zen Duitschen buurman wel ontevreden
heid tegenover ons volk.
LOGGER DOOR EEN VLIEGTUIG
BESCHOTEN
Te Vlaardingen is binnengekomen de
stoomlogger VL. 201 „Jeannette II",
schipper A. van der Zwan, en deze rap
porteerde dat tijdens de uitoefening der
beugvisscherij op de Noordzee een vlieg
tuig eenige schoten boven het schip loste.
Nadat de vlag werd gehesehen, verdween
het vliegtuig.
EEN POGING TOT ONTVLUCHTING.
Op aanwijzing van een sergeant van de
stations wacht zijn aan het station te Arn
hem gearresteerd een heer en dame, eerste
klas reizend, die daar wilden overstap
pen. Het vreemde loopen der dame wekte
argwaan. Bij onderzoek bleek, dat de twee
personen waren een matroos en een pon
tonnier, die uit het Engelsche internee-
ringskamp te Groningen ontvlucht waren.
Zij zijn aan de militaire autoriteiten over
gegeven.
DE „LODEWIJK VAN NASSAU".
Omtrent dc aanhouding van do „Bode
wijk van Nassau" van den „Kon. West-
Inclische Maildienst" vernemen wij nog het
volgende
Het stoomschip was geladen mot lijn
zaad geconsigneerd aan de Nederlandsoho^
Regeering. Toen die Engelscken aan boord
kwamen, beme-rkten zij echter ook eenigo
olievaten. Dat wekte ©e-rst eenige aeliteT-
dooht. De kapitein bewees echer uit zijn
verbruiksboek, dat deze oli© gediend had
voor d'e niaohines van het schip. De Engel
schen keken de verbruiksstaten nauwkeu
rig na en toonden zich geheel voldaan over
de gegeven opheldering. Het schip werd
diaarop onmiddellijk vrijgelaten en is, zoo
als onder scheepstijdingen reeds werd me
degedeeld, gistermorgen d'o haven van
IJmuidon behouden binnengekomen.
Uitvoering Kindercantate.
Mijnheer do Redacteur.
Mag ik even met ©en enkel woord be
antwoorden het stukje van Zaterdag j.l.
Zeer gaam© zouden wij „een werkman"
on anderen in do gelegenheid stellen deze
uitvoering tegen een zeer lagen toe
gangsprijs bij t-o doen wonen, doch waar
do baten bestemd zijn voor het. Steun
comité, moesten wij wel, met het oog
op de betrekkelijk groot© onkosten aan
zoo'n. uitvoering verbonden de entrees
wat lioog stellen, wilden wo aan het S.-C.
een tamelijk bedrag als batig saldo kun
nen afdragen.
Zeer zeker zouden bij het haffen van
een ontrée als di.x>r „e»en werkman." werd
voorgesteld, de baten nihil zijn. Was do
uitvoering alhier in het belang van „Voor
dorp", dan zou d© risico niet van zoo'n
belang zijn als nu, en zouden do entrée-
prijzen minsschien anders zijn gesteld.
Wij hopen echter, „een werkman" en
anderen later nog eens in de gelegenheid
te ste-llein van den zang der voogdijkinde
ren. tegen niet te hoog entréo. te doen ge
nieten.
Intusschen zijn wij „een werkman" er
kentelijk voor zijn gunstig- oordeel.
