Nederland en de Series.
Xïön«Iei*<lag' 3L April,
A°. 1915.
(Deze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Eon- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uit
TWEE Bladen.
Eerste Blad.
BERUCHT.
KLEIDE ADVERTENTIES
35 Cents.
Officieels Kennisgevingen.
LEID
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Van 18 regel» f 1.05, Iedere regel meer f 0.171. Kleine advertenties
Tan 80 woorden 40 Oente oontant; elk tiental woorden meer 10 Oonts.
Voor het incasBeeren wordt f 0.05 berekend. Bewijsnummer 5 Cents.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden /'l.oOi per week. i f 0.Ö9.
Buiten Leiden en waar agenten gevestigd sijn per week. II,' 0,10.
franco per postIJ 1,65.
GOEDE VRIJDAG.
Morgen verschijnt het „Leidsch
Dagblad" niet; toch zal ons Bureau,
Noortlcin(1 splcintot 12 uur n.m.
geopend zijn, en om teleurstelling
to voorkomen, dat des. Zaterdags
een Advertentie niet meer kan
worden aangenomen, verzoeken wij
II.K. Adverteerders ons hun Copy
dan reeds te doen bezorgen. Uwe
Orders kunnen met zorg bewerkt
worden en een goed gezette Adver
tentie heeft een DUBBELE Waarde.
Ook de
bestemd voor het nummer van Zater
dagavond a. 8., kunnen tot en met
.Vrijdagmorgen 12 uur aangeboden
.worden tegen i i J
i' In den loop van Zaterdagmorgen j
morden dose tot 12 uur n.m. tegen
1 40 Cts. berekend.
MAXIMUM BOTER- EX KAASPRI7ZEN.
De Burgemeester der gemeente Leiden
brengt ter kennis van de ingezetenen, dat
in dc maximum-prijzen van boter voor de
maand April geen wijziging is gebracht;
dat de thans geldende maximum prijzen
van kaas ook voor de eerste helft der
maand April 1915 van toepassing zullen
*''jn
dat de voor de maand Januari verstrekte
lijst van maxinnim-kaasprijzen voor den
kleinhandel dus ook in dc eerste helft der
maand April in de winkels kan en moet
blijven opgehangen.
Dc Burgemeester voornoc-md,
N. C. DE GIJSELA All.
Leiden, 1 April 1915.
GRONDBELASTING.
De Burgemeester der gemeente Leiden,
Ontvangen hebbende den staat No. 75,
aanwijzende de uitkomsten der .meting en
schatting van gebouwde en ongebouwde
eigendommen, bedoeld bij de artt. 15 en 23
der wet van den 20en Mei 1S70 (Staatsblad
No. 82), betrekkelijk de Grondbelasting.
Brengt ter kennis van belanghebbenden,
dab die staat gedurende dertig dagen ter
Secretarie dezer gemeente is nedergclegd-
De Burgemeester voornoemd,
N. C. DE GIJSELA AR.
Leiden, 1 April 1915.
LEIBEN, 1 APRIL.
Zilveren Jubilea.
In onze nieuwe zetterij mochten wij
heden reeds een jubilaris huldigen.
Herdacht werd het feit, dat de typograaf
N. F. Knaap héden vóór vijf en twintig
jaren bij wijlen den heer A. W. Sijthoff
in dienst was getreden.
'Een oogenblik werd in de verschillende
fl.fdeelingcn het werk gestaakt en verzamel
de het personeel zich om den jubilaris.
Deze werd hartelijk toegesproken door den
directeur onzer vennootschap, die o.a.
aanstipte welk een kundig typograaf de
heer Knaap is. Hij overhandigde hem daar
na een gouden horloge met inscriptie als
souvenir.
Vervolgens nam een der gezellen het
woord. Deze herinnerde even aan het
stichten van de nieuwe werkplaats, waar
door aan den wensch van velen, die er nu
arbeiden, was voldaan, hoopte, dat het
administratiegebouw ook spoedig zou ver
rijzen,-en sprak daarna meer in 't bijzon
der den jubilaris toe, wien hij eveneens
namens alle afdeelingen een herinnering
aanbood.
Allen drukten daarop den jufeüaiia de
hand en feliciteerden hem recht hartelijk.
-Op de plek, waar de jubilaris arbeidt,
jvas een bloemenversiering aangebracht.
Onze stadgenoot, J. J. van den Berg,
herdenkt heden zijn 25-jarig ambtefeest als
lantaarnopsteker.
liet personeel dor openbare verlichting
wilde dezen dag niet onopgemerkt laten voor
bijgaan en hiertoe» verzamelde zich het per
soneel voor zoover niet door dienst ver
hinderd in het lokaal der straatverlichting
"aan"do Hooigracht. De inspecteur der open
bare verlichting, de lieer J. A. C. A. Er-
kelens, vertolkte in waarde erende woorden
de nauwgezette plichtsbetrachting en de 'fer
me wijze, waarop Van den Berg zijn taak
verricht. Hij bood hem namens het personeel
een vulkachel met plaat aan.
De heer A. Ch. Planken sprak vervolgens
nog eenige hartelijke woorden tot den jubi
laris. Als collega van dezen sprak hij geheel
in den geest van het personeel, door. te
wijzen cp do aangename samenwerking.
Nadat de jubilaris en zijn echtgenoote met
enkele, woorden van dank en con handdruk
van het porsoneel afscheid hadden geno
men, keerden beiden weer per rijtuig naar
de echtelijko woning terug, waarvan zij door
den controleur der openbare verlichting, A.
Kapaan, waren afgehaald.
Te tien uren werd Van den Berg op het
bureau van den directeur der Stsd. fabrieken,
den heer N. W. van Doesburgh, hartelijk toe
gesproken, en hem! de gebruikelijke gratifi
catie overhandigd.
Een Gouden Feest.
Liet is hod-en de diag, waarop vóór vijftig
jaar dc hoer A. Momberg bij -de firma J.
C. Zaalberg Zoon, wollendekenfabrikan-
ton alhier, in dienst trad.
Oorspronkelijk begonnen als kleurspoe-
Ie»r, hooft hij zich gedurende die jaren
door trouwe plichtsbetrachting weten op
te werken tot meesterknecht der weverij,
welke functie hij thans reeds gedurende.
37 jaren met allen lof vervult. Geen won
der dan ook, dat d'ezo dag voor hem niet
onopgemerkt voorbij kon gaan.
Vanmorgen om tien uren word de jubi
laris met zijn echtgenoote óp het kantoor
der firma geleid en bij mondo van den oud-
eten firmant. don heer J. Zaalberg, toege
sproken' Deze herinnerde cr aan, wat
meester A: Memberg ge-duren-do die jaren
voor de firma was geweeststeeds een
•trouw werkman, die wist wat zijn plicht
was en dezen ook al'tijd met alle toewij
ding vervulde. Heel veel had de jubilaris
gedurende die halve ec-uw tob stand zien
komen Van do handwever ij had hij den
overgang meegemaakt tot do machinale
van heden ten diago en met allen ijver had
hij er zich steeds op toegelegd om in den
kortst mogelijken tijd zich in al do gehei
men van die nieuwe machines in te wij
den. Dankbaar was de firma zulke men-
sc'hen onder haar personeel te mogen tel
len en zij stolt meester Memberg als voor
beeld, vooral voor do jongere generatie,
die hun plicht, dikwijls zoo geheel anders
opvatten, als die meer oudere»van da
gen.
Als bewijs van waarclecring werd na
mens do firma den jubilares oen fraai
gouden horloge met inscriptie en dito ket
ting aangeboden, ben-evens een aanzienlijk
bedrag.
Namens het kantoorpersoneel werd het
woord gevoerd door den heer H. L. A. van
der Horst, die, na eerst gewezen te heb
ben op hetgeen meester Mombcrg in die
jaren voor de firma had gepresteerd,
vooral ook weer op do goedo verstandhou
ding, die steeds heeft bestaan tusschen
den jubilares en het kantoorpersoneel,
vooral met de gedeelte, dat vanwege de
werkzaamheden dagelijks met hem in aan
raking kwam. Spreker zeido don jubilaris
hiervoor dank en ten bewijze, dat dleze
woorden niet slechts liollo klanken waren,
meen do het kantoorpersoneel den jubila
ris ook een stoffelijk blijk van sympathie
to moeten aanbieden, bestaande in een
f raaien eiken leuningstoel.
Ook was nog een fraaie plant aangebo
den dcor mevrouw de wed. J. G. Zaalberg,
benevens con bloemstuk van dc gezamen
lijke meesterknechts. Moester Momberg
bedankte allen, en wel voornamelijk do
firmanten voor hetgeen dezen godurondte
een reeks van jaren voor hem en zijn ge
zin hebben gedaan.
Na nog een poosje onder gezellig ge
kout vereenigd to zijn geweest, werd den
jubilaris den verderen dag vrijaf gege
ven
Lcifehc Bouwvoroenigijig.
In de hedennamiddag gehouden alge
meen e vergadering van aandeelhouders
der naamïooze Vennootschap Leidsohe
Bouwverecniging werd na goedkeuring van
de balans en de winst- en verliesrekening
het dividend over 1914 vastgesteld op
5 pCt. (verleden jaar C p.Ct).
Tot commissaris werd herbenoemd
prof. dr. D. A. de Jong, terwijl als com
missarissen werden benoemd: in de vaca
ture ontstaan door het overlijden van dr.
A. W. Kroon Jr.: dr. C. J. A \an Itcr-
son en in de vacature, ontstaan door het
bedanken v. d. lieer D. Har te velt H.Czn.
mr. Egbert de Vries.
Vergadering van den Armenraad.
Onder voorzitterschap van mr. P. E. Briët
was gisteravond, in de Raadzaal ten Stad-
huize de Armenraad in vergadering bijeen.
Onder de belangrijkste punten der agenda
kwamen voolr, 'de rekening en verantwoor
ding over 1914, die, na vóóraf reeds door
het Dagelijksch Bestuur en liet bestuur te
zijn accoord bevonden, met algemeone stem
men werd vastgesteld, om vervolgens ter
goedkeuring aan den -Raad der gemeente te
worden overgelegd.
Na enkele andere punten kwam de rond
vraag, en daarna' werd het woord gegeven
aan jhr. mr. P. W. C. van der Goes, ten
einde ter bespreking in te leiden het on
derwerp: „Alcoholisme en Armoede.''
Na een korte inleiding wees spr. er óp,
'dat het alcoholisme een nieuw verschijnsel
is. Volgens Gide niet ouder dan 80 100
jaar. Met ontzetting aanschouwde men- den
daaruit voortspruitenden jammer. Warende
sociale toestanden grondoorzaak van het al
coholisme (z.g. ellende-theorie-)? Drinkt men,
omdat men ellendig is, of omgekeerd: heeft
de drank de ellende als nasieen? De waar
heid ligt in het midden. Met sociale maat
regelen, practische drankwetgeving, en voor
al krachtige drankbestrijding, té de strijd
tegen het alcoholisme begonnen. Wel met
succes, doch de bevrijding van drankgebruik
is voor het individu niet in de eerste plaats
een vraag van materieele positie, maar een
yroaag van innerlijke bewustwording.
Door de armoede en achteruitgang, die
drankmisbruik medebrengt voor het gezin,
Pioet de Armenzorg steeds een open oog
hebben voor alles, wat het alcoholisme be
treft.
Eigenaardig is daarom, dat, waar de drank
heerscht, de Armenzorg zich onttrekt van
verdere hulp. Dit standpunt is begrijpelijk,
maar onverstandig en onjuisL Juist andersom
moet geschieden. Daar dit de karn van het
betoog betrof, werkte, spr. dit in den bree-
de uit, en lichtte dit too men cijfers en
voorbeelden.
Waar de Armenzorg zich onttrekt, omdat
de kostwinner drinkt, daar vindt zij straks
bij dood of ziekte van den man een nog
grooter geslagen wond te hooien. Kansen
zijn niét goring, want de ziektécijfers en
sterfiekaneon voor de alcoholisten zijn groot.
De Armenzorg mag zich niet onttrekken.
De Armenkassen leidden door de gevolgen
van het Alcoholisme te zeer. Prof. Rolffs,
te Osnabrück, toonde aan, dat daar GOpCt.
der armenkassen direct en indirect- op reke
ning kan worden- gebracht van drankmis
bruik. Te Hamburg is dat ongeveer 1 mil-
lioen mark per jaar.
Hoe ra:et do Armenzorg nu ingrijpen?
Door. samenwerking, vooral met drankbestrij
ders ver ec ni gingenook hier t?r stede zou
dat mogelijk zijn. Spr. noemt Prot. en R.-K.
Drankbestr.-Vereenigingen en wijst op het
werk der Bureaux voor Consultatie en der
Ordo vari Goede Tempeliers. Dit werd nog
eens in den breede uitgewerkt. Doch deze
samenwerking, hoe goed ook, moet aangevuld
worden door medewerking van de Overheid.
Asyls-verpleging moet eventueel verplick-.
tend worden gesteld. Familie zal tijdelijk
ontmondiglng moeten kunnen vragen, de
Overheid die opleggen.
Voorts subsidieering en control? van die
Sanatoria. Steunen van particulier initiatief,
ten einde de samenwerking zoo groot moge
lijk te maken. Doch dit ligt in de verre toe
komst; spr. weet dit. Maar langs deze lijnen
zal het tcch eens moeten gaan. Dan alleen
is krachtige strijd mogelijk. Iedere werk
kracht, aan de maatschappij teruggebracht,
verhoogt het moreele en physieke peil van
ons Volk. Het standpunt, dat do Armenzorg
thans inneemt, té onjuist, en wat het ergste
is: Wq zijn niet verantwoord.
Hierna werd door meerdere leden gede
batteerd. Spr. beantwoordt bon achtereen
volgens.
Do Voorzitter zegt spr. dank voor diens
voordracht. Nadat nog besloten was, in Oc
tober een groofce bijeenkomst samen te roe
pen van allen, die belang stelden ia het
vraagstuk der Armverzorging, en dan voor
dien avond een spreker uit to noodigen,
sloot de Voorzitter de vergadering.
Do militair W., die, zooals wij gis
teren mededeelden, in de school aan de
Oude Vest op noodlottige wijze van zijn
kameraad De H. een schot in de borst
ontving, is aan de gevolgen in het Eli-
zabethsgesticht aan de Hooigracht overle
den. Do man was afkomstig uit Loosduinen,
ongehuwd, doch kostwinner van zijn moe
der.
Gekscherende had De H. aan W. gezegd:
„Wil ik je eens doodschieten?" terwijl hij
vijf nchérpe patronen vertoonde, waarvan
hjj er een op het geweer deed. W. zeide
lachend: „Doe het je zelf."
Intussch&n ging het geweer af, do kogel
trof W. in de borst en verlist aan de rug
zijde het lichaam weder. Do ontsteltenis was
groot en do vroolrjke scherts, die er in de
zaal hoerschte, was natuurlijk onmiddellijk
verstomd. De dader is op 's-Gravenstein
in voorarrest gebracht en zal zijn roekeloos
bedrijf, ongetwijfeld ernstig moeten boeten.
Bc Coöperatieve Keuken over 1911.
Uit het jaarverslag der Ccöp. Keuken over
1914 blijkt, dat op 1 Sept. van dat jaar 'het
eerste lustrum had kunnen worden gevierd.
Met het oog op de benarde tijdsomstandig
heden is do dag echter ongemerkt voorbij
gegaan. Met voldoening kan echter worden
geconstateerd, dat in clis vijfjarige periode
het bedrijf zich geleidelijk is blijven ontwik
kelen. Dc financieel© resultaten waren ook
steeds zeer bevredigend. Het aanvankelijk ge
huurd perceel kon worden aangekocht en
geheel naar den eisch van het bedrijf uit
gebreid en ingericht worden. Op de balans
is daarvoor uitgetrokken een bedrag van
f 14,744, terwijl hierop nog slechte een
bedrag van f6000 als hypotheek is geves
tigd. Ongeacht de flinke afschrijvingen, werd
tot uit. Dec. 1914 nog gereserveerd voor.
het reservefonds en eigen kapitaal, achter
eenvolgens f 1290.70 en 5359.77Vz-
De Vereeniging verkeert alzoo in bloeien-
den toestand. De dagelijkscke leiding van het
bedrijf berustte van de oprichting af in
handen van mej. W. C. van Hemert als
directrice, mej. C. H. Matthijssen stond, haar
als assistent-directrice ter zijde. Enkele uren
is bovendien nog een vrouwelijke klerk werk
zaam.
Het personeel bestaat uit: 1 kookster, 1
tweeden kok, 1 vasten knecht, 1 inwonende
deinstbode, 4 werksters, 4 a 6 losse werk
vrouwen en 5 knechts, gedurende een paar,
uur per dag voor het bezorgen der bussen,
terwijl in het gebruik waren 4 met paard
bespannen wagens, 3 handwagens en 3
fietsen.
Het aantal leden klom van 573 tot 621
met 652 aandeelen. Bij de oprichting in
1909 bedroeg het aantal leden 120.
Het totaal der maaltijden bedroeg 106,169,
met 13,465 K.G. vleesch cn 3126 porties
soep. Hst totaal der inkomsten f 53,3l0 met
een netto-winst van f2577 tegen 'f 1809
in 1913. De gemiddelde prijs per maaltijd
was 18 ets., de gemiddeldo winst per maal
tijd 2.49 cent.
Giften werden geschonken aan het Leidsch
Steuncomité f 50, idem (aan de afd. vrouwen
arbeid) f50, en voor de Belgische vluch
telingen f50.
Do winst is als volgt verdeeld: 4 pCt.
aan de inleggers, 10 pGt., tot een maximum
van f200, aan het bestuur; 20 pCt. aan het
personeel, vormend een bedrag van f 467.60,
aanvulling reservefonds f 100, eigen kapitaal
f 1570.50.
Lcisdeh Muziekkorps.
Onder voorzitterschap van den heer J.
A. van Hamel, werd gisternamiddag in een
der bovenzalen van „In den Vergulden Turk"
de jaarlijksche vergadering van de Ver
eeniging tot instandhouding van het Leidsch
Muziekkorps gehouden.
Da S2cretari3-penningme:sSer. de heer J.
H. van Wave-ren, bracht vrrsiag uit over
den toestand en de verrichtingen van het
Muziekcorps over 1914.
Daaruit bleek, dat het corps bestaat uit
29 muzikanten, 3 leerlingen en 4 meerge
vorderden. De geest in het corps is goed,
terwijl do toestand van instrumenten en
kleeding niets te wenschen overlaat; dit
laatste is weder voor een groot deel te
danken aan de belangstelling, die door den
lieer Krantz steeds in het corps wordt ge
toond; door. hem toch werd het laken, be-
noodigd voor nieuw aangenomen muzikan
ten. kosteloos verstrekt.
Nieuwe muziek werd voldoende aange
schaft. Het aantal Parkconcerten bleef ge
lijk aan dat van liet vorig jaar; bovendien
werden nog volksconcerten gegéven ia den
tuin van het Militair Invalidenhuis, op „En
degeest" en „llhyngeest". Kostelooze mede
werking werd verleend bij een uitvoering!
van volkszang. Door omstandigheden kon
op den Stadlmistoren dit jaar slechte één
concert worden gegeven.
Ter entspanning van de Belgische vluch
telingen werd in het toevluchtsoord „Fa-
briek-Zaalberg" een concert gegeven en voor
de gemobiiisoerden zes concerten.
Het aantal concerten, waarvoor betaling
werd ontvangen, bedroeg dit jaar slechte
vier, zeven minder dan liet vorig jaar, en
dit gevoegd bij een minders opbrengst der
contributie van ruim f50, terwijl de uit
gaven niet veel verschillen met andere
jaren, had een gevoelige daling van het
batig saldo ten gevolge.
Er werden 79 repetition gehouden, die
getrouw werden bezocht.
Do heeren J. J. ter Laag en J. H. van
Waver en werden als bestuursleden herbe
noemd.
De rekening en verantwoording werd door
de heeren Den Ho-Ilander on Van Romburgh
nagezien en iq orde bevonden,-waarna deze
werd goedgekeurd.
Eindelijk werden acht obiigatiën h f 25
uitgeloot.
Voor het politie-diploma is Fe Rotter
dam geslaagd de agent van politie B. Jaar-
sma, alhier, leerling van den heer P. G. G.
A. "Wijkmans.
Een landweerman, die hedenmorgen
fietste op de Mare, week er uit voor een
anderen wielrijder en kwam daardoor in
't water terecht. Twee personen haalden hem
en zijn fiets er gauw uit.
X
UIT ONZE STAD.
LEÏDSCHE BESTUURDERSBOND.
Opgave van de week van 1520 Maart.
Totaal Ledental 1703.
V/erklcoze leden 73
Aantal kinderen be
neden 16 jaar 63
Loonverlies per week f 893.78
Vergoeding v. d. Patroon f
van het Steuncomité 101.15
TTitkcering werkloozenkas 250.60
fc=351.75
Loonverlies per week f 542.03
Gedeeltelijk workloo-
re leden 184
Aantal minder werk
uren per week 3945s
Aantal kinderen be
neden 16 jaar242
Loonverlies per week f 653.915
Vergoeding v. d. Patroon f
van liet Steuncomité 52.20
TTitkcering werkloozenkas 348.24
400.44
Loonverlies peci week 253.47s
Aantal onder de
wapenen 261
Aantal kinderen be
noden 16 jaar 294
Loonverlies per weok f 3207.65
Vergoeding -v. d. Patroon f 264.17s
van het Rijk 1077.55
Toeslag v. h. Steuncomité 52.25
1393.975
- Loonverlies per week 1313.674
Totaal loonverlies per ts- j
weck, waarbij betrok
ken 518 ledenD) f 2609.18
J) Dit getal wordt gevormd doori
Gehuwden en kostwinners, welke vergoeding
ontvangeni?.i
Werkzaam bij Gemeente, Rijk en Spoorweg
maatschappijen 36
Oxigehuwden, weïko geen vergoeding en
•geen loon ontvangen 104
Totaal
261
STECKCOMITE LEIDEN.
OORLOCSTOESTAMO 1111.
Staat van Ontvangsten cn Uitgaven' tot
en met Dinsdag, 30 Maart.
Vórige opgaaf 71.569,S0J
Sedert ontvangen van:
Kou. Kat. Steuncomité
restitutio op huurboiis 356132
Wek. Collectie jy 354.45
710.77
72 280,57i
Pers. „De Automaat" (24c bij
drage) 110; Pers. üoogenstraa-
tcn Co. (29e bijdr.) f 6.62, 30sto
bijdr. f 6.90; Stadswerkers f 0.925;
gecollecteerd in dc Marekerk f 1;
Wcekbijdragen 5.85.
Te zamen..
Totaal E
Uitgaven
le w. tot 29e week 68.212,58
3.422,53
22,39^
72.302,97
30 week
Saldo
71.635,11
667,86
Ons batig saldo ad f 6S7.86 spreekt voor
zich zolf, en illustreert voldoende, hoo ver
sterking van onze kasmiddelen dringend
noodïg is! V/IJ komen roeds deze week voor
een dof lolt te staan.
Wij vestigen er de aandacht op, dat wij
reeds f 20.000 van het te Lolden bekende
„Wasfonds" mochton ontvangen, cn cp meer-
«lero hulp wegens gebrek aan baton niet te
rekenen valt. Het zal dan geen verwondering
baren, dat wij weder een ernstig beroep op
tie Leicischo Burgerij zullen moeten doen, In
het vertrouwen dat alle Leidsche Ingczetonen,
reder naar draagkracht or toe zullen willen
bijdragen, dat wij onze moeilijke taak naar
bchooren kunnen blijven voortzetten.
Als data voor de a.s. CROOTE COLLECTE
zijn vastgesteld 12 en 13 APRIL a.s.
Een Ieder tioo zjjn plicht en drago bij,
zooveel als in zijn of haar vermogen Isl
HET BESTUUR.
VOOR HET STEUNCOMITÉ.
Namens een óeei van liet personeel van de
openliaro J igere scholen alhier is door den
penningmeester van de afdeeling Leiden van
den Bond van Ned. Ond. in de has van hot
Steuncomité „Oorlogstoestand 1914'' gestort
een bedrag van ÏS9.