Nederland en de Oorloy. 1S89Ö "Vrijdag 1$> Maart. fto. |9J5. (Bjze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Eon- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. Sassenheïm- üsse-Hillegom, Onder onze Vroede Vaderen. UIT ONS LAND. 1'IiIJS DKU ADTERTENTIEN: "Van 16 regels /"1.05. Iedore regel meer 0.17^. Kleine advertentiën van 30 woorden 40 Oente contant; elk tiental woorden meer 10 Cents. Voor het incasseeren wordt /"O.Oö berekend, Bewijsnummer 5 Cents. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden ƒ1,30; per week. I 2 J 0.09. Buiten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per week, 2 0.10. Franco per post 0 o1-65. Dc conducteurs van. de stoomtram hebben gisteravond de zakken van het „Le-idsch Dagblad" weer eens laten liggen, zoodat alle abonné's daardoor werden gedupeerd, wijl zij het Dagblad niet ontvingen. Is bij elk station van andere trams een wacht kamer, waar goederen gebracht kunnen worden, bij dc N. Z. H. S. heerscht diepo duisternis en is er niemand, tot wien men zich wenden kan. Wo misten gisteren bij den aanvang der vergadering een zestal leden, waarvan aan hot einde de heer Aalberse nog even kwam kijken. De agenda was dan ook zeer rnagerwio er wegbleef, verzuimde niet veel. Wel waren enkele ingekomen adres een niet van belang ontbloot, maar daar over besluit men. in den regel toch niet onmiddellijk. Tot deze rekenen we vooral Giet verzoek van de afd. Leiden van ,,Do Hanze" om van gemeentewege een bedrag beschikbaar te stellen tot steun van den kleinen middenstand en de verzoeken van de vereemgingen van werklieden in dienst der gemeente om in deze tijden een bij slag te mogen ontvangen op het gewo ne loon. Mot belangstelling zullen wo het praeadvies van B. on W. op de verzoeken afwachten. Vooral zijn we benieuwd wat het antwoord zal zijn op het adres der Hanze, omdat het hier steun betreft aan particulieren niet in gomeente-clienst, in oen anderen vorm dan bedoeling. Er kun nen zioh hierbij allerlei vragen voordoen met betrekking tob het beginsel en tot do wijze van uitvoering om iets te noemen. Zou do gemeente met een bedrag beschik baar te stollen zich niet begeven op het terrein, thans toegewezen aan het steun comité? Zou men in dien gedachtengang niet wachten, totdat het Steuncomité zelf subsidie van do gemeer-te noodig acht? Tot deze vragen komt men te eer, om dat voor zoover we weten, het Hanzebe- stuur het verzoek niet nader heeft gepre- cidoerd. Het praeadvies zal wel spoedig licht ver schaffen. Zulke adressen kunnen uit dem aard der zaak niet lang op een beslissing wachten. Verder was cr nog een verzoek om don kooplieden van groenten, fruit en ooft op do Bloemmarkt en op den Apothekers- dijk een andere plaats aan te wijzen. Ook 'dit adres werd in handen gesteld van B. en W., evenals een verzoek van W. Veen om eervol ontslag als onderwijzer met verplichte hoofdakte. De voorzitter deelde ook nog mee, dat 'eenigo suppletiepensioenen zijn toege kend. De weinig belangrijke benoeming van jtwee leden van het bestuur der vereen. „De Ambachtsschool" brachb nog een klei ne verrassing. Do in de eerste plaats op 1 oen der voordrachten door het bestuur aan bevolen© was blijkbaar te weinig bekend. „Wio is die mijnheer?" hoorden wo hier 'en daar van mond tot mond gaan en dan trok den ander do schouders op. En zoo zal liet gebeurd zijft dat de meerderheid de voorkeur gaf aan een man van rijperen leeftijd en meerder© ©rvaring, bij de mees te leden bovendien persoonlijk bekend. De hoer Van Hamel, lid1 van het bestuur dor 'Ambachtsschool, toondo zich met dozen uit slag weinig in zijn schik. De verdere benoemingen liepen vlot van stapel cn haddon geheel overeenkomstig de autoritaire adviezen plaats. In het bestuur van de vereeniging „De Ambachtsschool" werden benoemd do hee- ren J. Zitman en P. Otto. Do Baad be noemde tot onderwijzer H. Tjepkema, D. W. Broekmoycr en J. C. B. Hunev cn wil ligde de verzoeken van dr. W. do Jong, N. W Blot© on J. A. Sohrcudier, om be stendigd' te worden als schoolarts, in. even als dat van H. E. du Pon om eervol ont slag als onderwijzer. Ook dp weinig belangrijke voorstellen gaven weinig of geen aardciding tot debat. Hot voorstel tot kostclooz© overname fa eigendom en onderhoud bij de gemeen te van een gedeelte van do Magdalena Hoonsstraat, wordt aangenomeneven- ©oïïs bet voorstel in zake de loonregeling vo.or de werklieden, verbonden aan don O-emocntelijken Beinigingsdienst. Alleen de behandeling der verorde- öing tot wering cn beteugeling der ma.ze- hebben cnkolo hocreu een tijdlang .,ge~ *>o cnteT'. Do heer Fischer, die ais man van fa- I brfca&g© zeer eigenaardig was, verzeild ou ster heft jurietengozelscnap (tnr. Aalberse, mr. Carpcntier Alting, mr. Van der Lip cn den voorzitter) smaakte zelfs het genoe gen 'n amendementje te zien aangenomen. Vermelden wij ten slotte nog dat beslo ten is tot instelling van een commissie ad hoe belast met het voorbereiden van de op- en inrichting van een gemeentelijk- grondbedrijf. B. en W. achtten het, nu de gemeente zoo langzamerhand nog al heel wat grond en terrein in bezit heeft, noodig de-zo geheel afgescheiden van dc gemeento administratie te balie eren, een dankbeeld door ons in dit blad reeds jaren geleden aangeprezen. Hoewel het recht van benoeming van de leden van zoodanige cormmissic aan den Baad behoort, heeft men ditmaal daarvan afstand gedaan ten behoeve van den voor zitter, wat eenige stemmingen heeft uit gespaard. De voorzitter heeft daarbij geen reke ning gelioudcai met do verschillende par tijen. B.-Katholieke en Unie-liberale le den hebben er geen zitting in. De keuze viel op de heeron Briët, A. Mulder, Korff, Botermans en Van der Pot, die allen doze benoeming aanvaard den. Gevoeligheden zal dit wel niet wekken. Het geldt hier allerminst een kwestie, waarbij de politiek een woordje mee spreekt cn bovendien kan do Baad in de voorstellen, door de commissie straks aan hangig te maken, toch het laatste woordje spreken. LEIDEN, 19 MAART. Cheque- en Giro-Yerkecr. Voor een groote schare, niet uitsluitend middenstanders, hield de heer Frijda, uit Utrecht, op uitnoodiging van de Leidsche Vereeniging v. d. Handeldrijvenden en Industrieclen Middenstand, gisteravond in het Nut, zijn aangekondigde lezing over het cheque- en giro-verkeer. De voorzitter, de heer Van Rossum du Chattel- stelde den spreker aan de verga dering voor en bracht met enkele woor- "detfrin herinnering, dat" een wetsontwerp, regelende het chèque en giro-verkeer, reeds aanhangig is bij onze Tweede Kamer, waarom wij dus met alle recht van een actueel onderwerp mogen spreken De heer Frijda memoreerde in zijn in leiding, hoe hij twee jaar geleden ook t-e Leiden en wel in dezelfde zaal, ofschoon voor 'n anderen kring had gesproken over het onderwerp, dat ook dezen avond aan de orde was, om verder een woord van waardeering te spreken over de Leidsohe Middenstanders, die het belang van een goed geregeld cheque- cn giro-verkeer toonden tc beseffen. Spreker herinnerde er nog aan, dat voor deze zaak reeds jar6n geleden door de Maatschappij van Nijverheid was ge ijverd, dat zij maar zelfs blijkens beslui ten van Middenst.-Congressen, zich hier zoo spoedig in de belangstelling mocht verheugen van de naastbijbetrokkenen. Toch was hetgeen ons bezighoudt, geen onbekende zaak. Zelfs in het oude Egypte was er een manier van het verevenen der Rijksbelastingendie met 't chèque en giroverkeer van heden niet weinig over eenkomst vertoont en on-Hollandsch is 't idee is liet ook al niet; want tot eere van onze vaderen worden vermeld, dat de Am- sterdamsche wisselbank een schepping van 1606, een der oudste en beste instellingen van dien aard in Noord-Europa tot stand kwam. Alsnu gaf spr. een omschrijving van 't 'begrip en het doel der chèque- en giro-ban ken en even schets van dc geschiedenis en de vlucht, welke deze instellingen in ake beschaafde landen heeft genomen. Het dui zelde den hoorders bij het vernemen der milliarden en nog eens milliarden, door deze wijze vau geldverzekeren verhandeld; maar tevens kreeg men een indruk van de enorme besparing van tijd,moeite en trans portkosten, door deze instelling verkregen. Ook dc z.g. clearingbanken kregen een beurt, en eigenaardig was de me ledeeling, dat de Londensche wisselloopers vanaf 1775 in een herbergjo plachten samen te komen om daar onderling af te rekenen, opdat ze zoo weinig mogelijk te loopen en van hun banken in contanten af te dragen zou den hebben. De Bankchefs, het gezonden van dit beginsel inziende, brachten het zelfde aanzuiveringsstclsel meer systema- tis h in toepassing en ziedaar de oorsprong en wording der Clearingbanken;, die op haar beurt milliarden omzetten. Al van jaren her betaalt de Engelsch- man van eenige geldelijks kracht met ché- ques; vandaar het zeggen: die met een chèque betaalt is een gentleman, die met geld betaalt slechts een man. Maar in Duitschland, dankt zij de post- ehèque en girodienst, en nog meer in Oos tenrijk is deze wijze van onderling verze keren door overschrijding een bij uitstek populaire instelling geworden. Belastingen huishoudelijke rekeningen, het loon der dienstboden, ga-s, bakkers-, slagers en andere nota's worden op deze wijze ver rekend. Spr. toonde nader aan, dat daar door contante betaling, grooter geldvoor raad, gemakkelijker credietneming en la ger disconto. Maar een deel der zegenrijke gevolgen zou zijn van een goed geregeld chèque- en giro-verkeer, ook voor den Middenstander. De Ned. Bank, wier gunstige werking in ons land ten zeerst© geprezen werd, geeft nu wel reeds gelegenheid om door overschrijving belasting te 'betalen en en kele transacties tot stand tc brengen, maar de run op de bankinstellingen en een heele reeks andere verschijnselen van Aug. 191-1 hebben ook den Mi-cklenstande.r do noodzakelijkheid doen inzien, om nieuwe banen te bewandelen en belang stelling gewekt voor een goed chèque- en giro-verkeer, dat weldra aan ons volk. naar wij hopen, als een kostelijk gevolg dezer overigens benarde tijden zal ten goede komen. Sprekers rede, rijk voorzien, soms wat overladen met feitenraaterieel, werd met aandacht door de talrijke vergadering ge volgd cn welverdiend was de dank, door den voorzitter aan den heer Frijda ge bracht voor zijn degelijke voordracht cn doorwrocht© rede. Ook onze eindindruk is, dat een chèque- en giro-diegst, gemakkelijk verbonden en geadministreerd door onze Bijkspost, een weldaad voor den Middenstand zal bhjken. Wlededeelingen uit de Indische Besiuurspractijk. In het Klein-Auditorium van het Aca demiegebouw hield gisteravond, dn uitnoo diging van de Studentenafdeeling van de Vereen. „Oost en West," de lieer G. L. G. L. GonggTijp, oud-Resident van Rem bang, een lezing over bovenstaand onder werp. Nadat de voorzitter het welkom had toe geroepen aan de talrijke aanwezigen, in het bijzonder aan de afgevaardigden der burger- afd. en van de Indologenvereeniging, gaf hij het woord aan den spr., die met een gezellig praatje, doorspekt met anekdoten en aardigheden, de aanwezigen den gan- Bchen avond op prettige wijze wist bezig te houden, zoo ongemerkt heel wat wetens waardigs vertelde, en boven alles zijn liefde en sympathie toonde voor Indië, het land, waarin hij geboren werd, en voor de in- landsche bevolking, waaronder hij een groot deel van de 33 jaren, welke hij in Indië doorbracht, leefde en wier karakter, geaard heid en neigingen hij had bestudeerd en had leeren waardeeren. Het slot van spr.'s causerie was een ern stig woord tot de toekomstige Indische be stuursambtenaren, wie hij aanspoorde, te be ginnen met den inlander, te vertrouwen en hen goed te behandelen, met hun mede te leven en hen te leerea begrijpen, dan zullen zij ook hun goede eigenschappen leeren ken nen en waardeeren. Wie alleen naar Indië gaat om er «goud iweg te halen, zal niet bevredigd worden, aldus besloot spr. Wie er heen gaat om zich in de eerste plaats nuttig te maken Voor land en volk, zal er goede harten vm- dep, waaraan hij op lateren leeftijd, in het moederland teruggekeerd, met heimwee zal terugdenken en waarvan hij zijn leven lang aangename herinneringen zal bewaren. Do aanwezigen beloonden den gezelligen spreker met hartelijke betuigingen van (bijval. De voorzitter sloot zich daarbij aan en wekte studenten en burgers op, lid van „Oost jen West" te worden. Dat Nederland het goed met Indië meent en vertrouwen in het land stelt, bewees hot meer dan vol teeke nen der Indische leening. Volkszang. D© zangavond, dio gisteren in het Volks huis alhier plaats had, trok, evenals in Januari en Februari, eeai talrijk publiek, waaronder ook militairen, die. vrijen toe gang hebben. Onder de als altijd ook nu be zielende leiding van den heer Oostveen werden zoowel verscheiden oude alsook eenigo nieuwe liederen ten gohoore ge bracht. Er zal nu nog één uitvoering in het Volkshuis plaats hebben (eind April) daarna, evenals het vorige jaar, één avond in d© openlucht. Even na negenen gisteravond botsten een fouragewagen der militairen en een tram tegen elkaar. Heb geschiedde op do Sbeenstraat, bij do St.-Aagtenstraat. Heel veel scfoado werd niet aangericht: alle.en de disselboom van don fouragewagen brak. 1 Do hoor Th'. Ended© maakt er ons opmerkzaam op, dat hij niét beschouwd moet worden als de eerste onderteekenaar van het adres om den kooplieden van groenten, fruib jen ooft op de Boommarkt en den Apothekers- dijk een andere plaats aan te wijzen, en deelt ons tevens mede, dat het adres wel een hon derd handteekeningen draagt. De meeste be woners van Boommarkt en Apothekersdijk hebben er op geteeïcend. Te Botterdam zijn voor het examen' nuttige handwerken geslaagd de dames K. Treur, L». van den Brander en J. M. Drin- huyzen, alhier. j tj X ÜIT ONZE STAD. Voor höt Steuncomité. Do opbrengst der tweede alhier aan de huizen gehouden collecte een dubbeltje of een cent, heeft opgebracht f325.48. Nog een uitvoering voor het Steuncomité. Binnenkort zal door het kinderkoor van „Voordorp", te Leiderdorp, tan babe van het Leidsché steun-comité worden uitge voerd de kindercantate „Michiel Adriaanz. de, Buyter", in een der kerkgebouwen der Ned.-Herv. Gemeente alhier. x OMPLOEGEN VAN BOCCEVELDE'N VOOR AARDAPPELTEELT. De Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel heeft dezer dagen aan do bestu ren van groot© landbouworganisatièn het volgende schrijven gericht In den laatst en tijd zijn uit enkele d ce len des lands heriohten gekomen, waaruit blijkt, dat landbouwers hot voornemen hebben te kennen gegeven hun in het na jaar van 1914 gezaaide rogge geheel of go- deeltelijk om te ploegen en te vervangen door aardappelen. Zij beweren daarin voordeel te zien met het oog op te verwachten hoog© aardap pelprijzen en do misschien t© vreezen maatregelen ten opzichte van do rogge. Ofschooo ik van meening ben, dat de aan heb omploegen der rogge verbonden bezwaren waarschijnlijk zullen, beletten, dat daartoe op grooto schaal wordt over gegaan, meen ik toch, dat het zijn nut kan hebben op het volgende te wijzen. Heb is onder de gegeven omstandighe den wenschelijk, dat er in 1915 hier te lan de zooveel mogelijk broodkoren wordt ge teeld. Do landbouwers zouden dan ook aan huil plicht jegens het land te kort doen, indien zij zioh dcor geringe voordeden of andere redenen lieten bewegen, graan door andere gewassen te vervangen. Ik meen do landbouwers echter voldoen de te kennen om to mogen verwachten, dat dc groot© meerderheid haar plicht zal doen. Op dit. oogenblik is nog volstrekt niet t© zeggen, hoe do toestanden in Nederland in den aanstaanden herfst zullen zijn. Dit geldt zoowel voor de prijzen als voor do door do llogecring to nemen maatregelen. Het is mogelijk, dat ten aanzien van geen enkel gewas bijzondere maatregelen noo dig worden geacht; het is echter ook mo gelijk, dat Nederland in zoodanige om- statndiglicd'en verkeert, dat maatregelen genomen moeten worden, hetzij voor aard appelen, hetzij voor rogge, hetzij voor beide. Mooht het noodig zijn van regeeringswe- gen in te grijpen, dan zal dit zeker niet ge schieden zonder overleg met de „Commis sie voor do voeding van mensch en dier" van het Koninklijk Nationaal Steuncomi té, ©n het komt mij dan ook voor, dat de landbouwers niet beter kunnen doen dan rustig op do gewone wijzo met hun bedrijf door te gaan, kalm af to wachten wa-t de tijd zal brengen en zich niet door allerlei speculatieve overwegingen van den gewo nen weg te laten afbrengen. Ik zou het zeer op prijs stellen zoo uw bestuur den inhoud van dit schrijven, voor zoover do toestanden in uw provincie dit naar uw meening wenschelijk maken, ter kennis van de loden wilde brengen. DE WAALSTRO OM" AANCEHOUDEN. De „Waalstroom" der Hollandsche Stoomboot-Maatschappij voer Woensdag middag op vier mijlen bewesten het licht schip Maas, toen de bemanning eensklaps geschutvuur hoorde. Vóór zich uit. zagetn ze een klein schip, dat later de „Leeuwarden" bleek te zijn. Dit schip word, zooals we reeds meldden, door een Duitschen onderzeeër in den grond geboord. De duikboot nadordo de „Leeuwarden" na do ontploffing begon 't over te hellon en eerst na geruimen tijd zonk het in de golven weg. Eén stoomloodsboot pikte do bemanning in do reddingsloepen op. Eenigen tijd later stevende de onder zeeër op do „Waalstroom" aan. Hot Duitscho vaartuig had aanzienlijke afmetingen, zoodat ze tot do nieuwere U- klasse moet behooren. Op 50 M. af stain d sehreeuwdö men', dat do Nederlander oen sloop meest strij ken' en dat de papieren aan den comman dant ter hand gesteld moesten worden. Eon boot., met. d©n stuurman aan boord, rooide dan ook spoedig naar de duikboot. De bemanning van de sloep zag op het dek het inschuifbare snelvuurkanon, waar naast een aantal granaten^ lagen. Nadat do gezagvoerder de papieren had ingezien, verklaarde hij, de connossemon- ten ©veneens te willen inzien. Ten tweede male roeide de sloep tooi, naar don onderzeeër. Ditmaal scheen dd commandant voldaan en de „Waal stroom" kon dan ook haar reis naar Ne- dorland voortzetten. Dc Nederlanclsche matrozen, die in do sloep zaten, verklaarden, dat de Duit- schers zeer tevreden en opgeruimd waren over het feit, dat zo de „Leeuwarden" hadden doen zinkon. HOE DE ENC. CElMTERNErRDEH DE CROHINCERS VERMAKEN. Onder de Eng. geintern. bevinden zich enkelen, dlie blijken hebben gegeven van te zijn 'begaafd met artistieke talenten. Om hun kamteraden aangename afleiding te bezorgen, hebben zij zich onder leiding van den geïnterneerden artist Ered Penley ge oefend in het zingen van aardige liedjes en het geven van leuke voordrachten. Met groot succes zijn zij (herhaaldolijk opgetreden ïn do groote zaal midden in het internee- ringskamp, waar zij op een primitief tooneel en met eveneens primitieve requieieten, in derdaad wonderen verrichten. Zij noemen zich The Timbertown Follies en aan hun theater hebben zij schertsend den naam ge geven van Timbertown Empire. Toen zij eenmaal routine haddien verkregen, vonden zij het aardig een aantal inwoners van Gro ningen, bij wie zij in vrije ure>n gastvrijheid genieten, uit to noodigen. Dezo stonden verbluft to kijken naar de ven as sen d mooi© uitvoering. Zoo kwam het, dat de „Follies" werden aangezocht om eens een voorstelling te geven in den Nieuwen Schouwburg. Dinsdagavond nu hebben zij voor een uiterst dankbaar publiek een met groot suc ces bekroonde uitvoering gegeven, die deels het karakter had van een cabaret, deels een Londensche speeialitcdten-voorst-ell. paro dieerde. Dc opbrengst kwam ten goede aan het fonds, dat die „Daily Tel." heeft gesticht ten behoeve der arme Belgen. EEH NEDERLANDER TE LONDEN VEROORDEELD. Hoe streng men in Engeland voornemens is de hand tc houen aan de bepaling, dat olko handel met den vijand verboden ia, blijkt wel hieruit, dat eergisteren te Lon den door rechter Darling een Nederlander tot negen maanden gevangenisstraf is ver oordeeld, wegens overtreding van dit ver bod. De Nederlander was naar Londen ge komen en had zich daar met eenige firma's* in verbinding gesteld voor dé levering van goederen vcor Duitschland. Wegens deze pogingen om met den vijand handel te drij ven cn anderen tot dezen handel aan to spo ren, word hij tot bovengenoemde straf ver oordeeld. De rechter meende dat de oorlog zco spoedig mogelijk moest eindigen, dat cht liét best kon ge3öhieden door den han del van den vijand te beletten en./dat dus in! Engeland elke poging tot handel met den vijancl ton strengste moest worden 'onder drukt. DE NIEUWE DUITSCHE CEZANT. Men schrijft uit Londen aan de „Tel.": De benoeming van baron Von Kühlmann tot tijdelijk vertegenwoordiger der Duitsche' regeering te 's-Gravenhage, heeft te Londen niet weinig opzien verwekt. Personen, die Kühlmann van nabij* kennen, wijzen op den grooten invloed, dien hij op sommige Lon densche bladen uitoefende. In het bijzonder stelt men hem verantwoordelijk voor de cam pagne, die kort vóór den oorlog van radicale zijdo tegen minister Grey gevoerd werd. Bij zijn pogingen, om! do Engelsche pers in de' door hem gewenschte richting te sturen, werd hij ijverig geholpen door den Londenschen vertegenwoordiger van het Wolff-bureau, dr. Hans Plehn, die zich thans te Amsterdam' gevestigd heeft. Men zou er zich te Londen sterk over verwonderen, z-oo deze beide hee- Ten ook in Nederland niet zouden samen werken. om een pro-Daitsche perscampagne te beginnen. In ieder geval is het te ver wachten, dat de artikden „van Duitsche zijde", die thans reeds nu en dan in d© Nederlandscho pers opduiken, in aantal zul len toenemen, al dient erkend te worden, datj deze vorm van propaganda nog-de meest onschuldige is. BROEDER «ENKEN f. Broeder Henken, die. naar we meedeel den, ernstig ziek uit Servië ïs teruggeko men hij was door vlektyphus aangetast' en dientengevolge met zijn gezin te 's-Gra venhage in een barak geïsoleerd, is over leden. Zaterdagmorgen zal op „Oud-Eik-en Duinenv de ter-aarde-bestelling plaats heb ben. DE INDISCHE LEEN INC. Beuter seint uit Batavia; dat verschei dene Chineesche kapitalisten elk voor één millioen gulden op de Indische Jeening heb ben ingeschreven. j

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1915 | | pagina 1