BERICHT Nederland en de Oorlog. Dinsdag O Maart. A°. 1915. geze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. N°. Ï6BBT IEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADYERTENTIEN: Van 16 regels /"l.Oö. Iedere regel meer fO.VJKleine advertentien van 20 woorden 40 Oents contant; elk tiental woorden meer 10 Ooats. Voor het incasaeeren wordt/"0.05 berekend. Bewijsanmmer 5 CJenta. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 1.30per week. f 0.09. Buiten Leiden en waar agonten gevestigd zijn per week. i B 0.10. franco per post1.65. DE REDAGTIE zal vanaf a.s. MAANDAG 15 MAART gevestigd zijn in ons Nieuw Gebouw LEIDSCH DAGBLAD Nl oordemdsplem. ALLE Stukken ea Mededeelingen, Brieven enz., verzoeken wij vanaf dien datum aan dit Nieuwe Adres te Adresseeren en to doen Bezorgen. DE ADMINISTRATIE is behalve Doe- zastraat nok aan het Noordeindsplein gevestigd, zoodat ook daar Adverten tie-orders en Boodschappen kunnen worden aangenomen. bE NIEUWB TELEFOONNUMMERS ZIJN: Redactie 1507 Administratie 1481 liet Nummer Doezastraat blijft 175. Naar aanleiding van eon besluit van Uitgevers van Dagbladen zal do inning van de AbonnementagoMen voortaan geschieden tegen het einde van het kwartaal, dus ditmaal in den loop van de maand Maart. LEIDSCHE SCHOUWBURG. „PYGMALION". "Voor een bijna geheel gevulden schouw burg gaf gisteravond de Kon. Ver. „Het Nederlandsch Tooneel" een opvoering van Bhaw's Pygmalion", het laatste van de Uukken van dezen Ierschen schrijver, die pier te lande ia studie zijn genomen. Met de andere tooneelwerken van Shaw vertoont .Pygmalion" wel eenige afwijkin gen. Uit den inhoud, hier in 't kort weer gegeven, kan men dat nagaan. Onder een zij-portiek van de St. Pauls fsijn 's avonds laat, tijdens een stortregen, ten aantal menschen saamgeschoold. Onder Üezen is oen bloemenmeisje en ook oen pro- fessor, die zioh onledig houdt met de phoue- tiek. Zoo sterk interesseert hem' zijn werk, dat hij overal en ook hier weer aanteeke- tmgen maakt van wat hij om zich heen boort. Zoo treft hem in deze schuilplaats bet dialect van het bloemenmeisje, Eliza Ucolittle. De omstanders, den prof niet kennende zien in hem een detoctive, die in Eliza een meisje ziet, dat 'tmet do be grippen omtrent zedelijkheid op een j&cooordjo jheeft gegooid. Niets is evenwel itoinder waar. Hét raadsel wordt, na veel gehuil en gejammer vaji Eliza, opgelost. Eliza heeft h«oger aspiraties dan haar Jevcn lang als bloemenmeisje langs de straat te slenteren. Zo wil winkeldame worden in 'een bluemenzaak. Doch dan is correct spre ken een vereischte. Dus naar prof. Higgins cn hem gevraagd hoor spreekles tc geven. Voor IJiggins <m z'n vriend kolonel Picke ting is zc een dankbaar voorwerp van studie. Do heerea gaan een weddenschap aan, dat Higgins haar nog voor hertogin in dc wereld zal doen doorgaan. De studio begint. En na oen paar maan- Iden verschijnt Bliza reeds op den jour van 'Higgins' moeder. Hier geeft do schrijver feen aardigo persiflage van de conversatie op dergelijke visites. Eliza is cr een koste lijk typo met haar angstig.correct gebabbel. 'En daar tusschen door haar eigen oorspron kelijk taaltje. Verrukkelijk is ze, wanneer ,ze vertelt, dat haar tanto gemold is en .dat ze liaar hoed hebben gejat; dat haar ^ader tante zooyccI klare jenover in den •keel heeft gogoten, om haar bij te bren gen, enz. i Higgins is over zijn resultaten nogal te vreden. Na een halfjaar is er oen tuin feest, waar Eliza als een hertogin zal boeten schitteren. Alles gaat naar wcnscli. Haar wanneer heb gezelschap thuis komt, verklaart Iliggins, dat hij zijn aardigheid nf heeft. Eliza zit cr bij, wanneer de Professor in dien geest met Piokering spreekt. Hij vindt 't nu mooi genoeg en Eliza moet een heenkomen zoeken. Üoch wat hij niet gevoelt, gevoelt het meisje, dat zij door de verandering, die er mot haar plaats greep, niet moer kan doen, wat ze wil. Hoe moet ze zioh door het leven heenslaan En dan blijkt 't, dat zo voor Higgins meer gevoelt dan sympathie. Na een woordenwisseling gaat Eliza heen en vlucht bij Higgins' moeder. Daar ont- moot zo haar leermeester weer cn liet slot is. zc krijgen elkaar. Ziedaar iets, wat voor Shaw nieuw is. Het is een komedie, dio niet van smetjes vrij is, maar dio toch zeer onderhoudend is. Een voornaam iets is het spel der hoofd personen. Een tegenslag was 't> dat Greta. Lobo- Braakensiek niet op kon treden als Eliza. Er was zooveel goeds van die créatie ver teld, dat 't velen naar den schouwburg zal hebben gevoerd. In haar plaats tra-d Mien Vermeulen op. Over haar spel niets dan lof. Ze heeft zich buitengewoon van haar taak gekweten. De ontwikkeling van het bloemenmeisje tot het geciviliseerde dametje gaf ze uitnemend. Hoe verrukkelijk was ze piet tijdens den jour bij mevrouw Higgins". Heerlijk frisch was haar spel. Het geheeld stuk door. Mien Vermeulen is door het Studentencorps met een bloemstuk gehul digd. Ze heeft 't verdiend. Geen oogenblik is de gedachte opgekomen, dat ze onver wacht voor een kunstzuster was ingevallen. iWel een bewijs, hoe goed ze zich van haar taak kweot. In den laatsten tijd zagen wo méér mooi werk van deze actrico cn we kunnen constateeren, dat ze met reuzen schreden op het pad der kunst is vooruit gegaan. Voor de toekomst belooft ze stellig nog veel. Gimberg speelde voortreffelijk als pro fessor Higgins. Alleen was 't een beetje stootond, dat een professor in de klankleer een a uitspreekt met een ao.klank. Doch. zijn spel was prachtig. Dat onverschillig zioh neerwerpen in do 6toelen, het zich- -absoluut-niet-storen aan de gebruiken in gezelschappen en het beschouwen van Eliza alleen als voorwerp van studie, alles diende zoo goed om Higgins af to beelden als den man voor wien er niets anders is dan zijn, werk. Lobo was een correcte kolonel Pickering, Schulze een grappige vader van Eliza, Kramer een verrukkelijke kwast op do visite bij mevrouw Higgins. Do eenvoudige, verstandige huishoudster van den professor was in goede handen bij mevrouw Van Nieuwland. Christina Pool man gaf een warmvoelende moedor Higgins en als mevrouw Eynsford Hill en haar dochter waren de dames F. Lado en Mientj© Kling goed op dreef. De regie verdient ©en woord van lof voor de aankleeding van het eerste bedrijf. Do kerk.portick met aan de overzijde de verlichte huizenrij, met op het dak do licht reclame, was zeer geslaagd. En dan heusche plasregens op het tooneel! Alleen do auto, die bij de voorstelling in de hoofdstad nog door die straat reed, ontbrak. 't Is dus hoe langer hoe minder nood zakelijk zich een omgeving te fantasoeren. Dc tooneeltechniok vordert ook in de schouw burgen in de grootere provincie-steden met groote schreden. Gisteren is oen keukenwagen van het vierde reg. inf. tegen hot hek van het Ethno- graphisch Museum aan de Hoogewoerd ge reden. Het hek werd verbogen en do dissel gebroken. Persoonlijke ongelukken hadden niet plaats. In de plaats van mr. A. Tepe, die als lid van de filmcommissie bedankte, is door B. en W. benoemd de heer A. J. Oosfcdam, onder-directeur van het Rijks opvoedingsgesticht. Gisteravond is door dc politie al hier aangehouden M. E., verdacht van diefstal van garen ten nadeele van de fir ma Clos en Leembruggen. In verband daarmede is ook aangeliouclen A. Z., koop man, verdacht van heling. Gisternamiddag geraakte de GO-jarige G. J. Zweistra, werkman aan de Gasfa briek, met dep linkerbenedenarm tus schen de raderen van den cokesklopper, met het gevolg, dat de arm brak. Dr. K., inmiddels ontboden, achtte overbrenging naar het Ziekenhuis noodig. Deze over brenging had dan ook, per rijtuig, plaats. GEMEENTELIJKE ARBEIDSBEURS. Geopend'6 morgens van 9—12 en des mlddage -an 2—5 uur. Stadstimmerwerf. Telophoon No. 127. ÜIT ONZE STAD. LIJST Tan geheel en gedeeltelijk Werkloozen, die zich aangemeld hebben bij de Arbeidsbeurs. (Het Steun-Comlté elsch' als voorwaardo voor steun aanmelding bij da Beurs, zoodat dit Staatje wel een juist beeld zal geven van de worklooshold). Ook Werkloozen uit de Omstreken zijn hieronder begrepen. (Dit aantal vrij gering). Grondwerkers Overige vakarbeiders bij de bouw vakken in ruimstcn zin 12 160 Totaal 172 Mannel. vaklieden in andere vakken voor een deel ge-deelt, werkloos 83 Vrouwelijke vaklieden (waaronder dienstboden, naaisters, werksters) 42 Losse Werklieden G7 Gedeeltelijk Werkloozen. Mannen, Fabrieksarbeiders (ge deeltelijk weekloon) 220 Vrouwen, Fabrieksarbeidsters, (ge deeltelijk weekloon) 81 Vrouwen voor allerlei 18 Jongens voor allerlei4 Totaal 667 Leiden, 9 Maart 1915. WEKELIJKSCHE COLLECTE STEUNCOMITÉ. 't Is niet-s nieuws, maar het mag nog wel eens onder de aandacht gebracht wordener zal wekelijks ten bate van het Leidsche Steuncomité, hetwelk heel veel geld gebruiken kan, een collecte gehouden worden bij alle ingezetenen aan huis, een één-dubbeltje- of -één-eent-collecte. Onze Briefschrijver heeft het er reeds over ge had, zooals men weet, en terecht deze inzameling warm aanbevolen. Nu weten wij, wanneer de collecte aan vangt: morgen, Woensdag. In Den Haag brengt zulk een inzame ling reeds week aan week een prachtig bedrag op. Dit kan, dit moet hier ook. Het geven wordt, dunkt ons, op deze manier al heel gemakkelijk gemaakt. Mocht er soms iemand overgeslagen, vergeten of niet bereikt worden, hetgeen zou kunnen gebeuren, dat zij of hij dan niet boos worde of zich stil boude, maar daarvan even kennis geve aan mevr. S. de VriesDe Vries, presidente der sub commissie, Mariênpoelstraat la, of aan mevr. A. M. GoudsmitCohen, secreta resse, Noordeinde, of wat nog beter is, er de gave brenge. COMMISSIE VOOR ONTW IKK EL INC EN ONTSPANNING VAN CEMOBILISEEBDEN. Gisteren sprak de heer H. W. Fischer in de Collegezaal van het Museum aan de Hoogewoerd, over ,,De eerste ontdek king van de Hollanders in onze Oost", waarbij hij een aantal voorwerpen, op zijn voordracht betrekking hebbende, vertoon de en toelichtte. Gisteravond vertelde dr. O. J. Wij- naendt-s Francken, in het Kléin-Audito rium, van Ceylon en van Suriname, voor al van de inlandsche bevolkingen, geïllus treerd door uiterst fraaie lantaarnplaten. Beide sprekers vonden gelijk op al deze avonden het geval is een aandachtig gehoor. STEUNPENNINC. AANVRAAG VAN WERKZOEKENDEN. 44 Timtuerliodeii, 11 Opperlieden, 15 Stuciidoors, 27 Metselaars, 4 Voegers, 1 Koaspakhnisknocht, 6 Steenhouwers, 46 Schilders, 4 Behangers. 2 Stof- fcerdors, 5 Meubelmakers, 4 Stokers, 1 Mach.- bankworker, 3 Smeden, 2 Voorslaanders, 1 Elec- trioieu. 2 Gas- cn Waterfittora, 1 Blikslager, 2 Loodgieters, 22 Typografen, 6 Kleermakers, 3 Bakkers. 1 Huisknecht, 1 Kellncr, 2 Schippers, 12 Grondwerkers, 6 Bloemisten. 19 Loopknechten, 4 Loopjongens, 67 losse Werklieden. AFD. VROUWEN. Volkshuls. Tolephoon No 1477. Geopend: tan 9—12 uur. 6 Dienstboden, 21 Werksters, 8 Naaisters. 1 Wusehvroim. 1 Winkeljuffrouw, 2 Hulp in do huishouding, 11 Fabrieksarbeidsters. 18 Vrouwen (allerlei), 1 Confootic-Naaittter, 1 Kookster, 1 Strijk ster, 70 Textielarboidsters. Na de campagne van den stcunpenning, waaromtrent wij eenigen tijd geleden het een en ander meedeelden, is afgeloopcn, kan het comité, dat zich alhier had ge vormd om den verkoop voor te bereiden cn te leiden, tot zijn voldoening vneedce- len, dat voor ruim zeventienhonderd gul den aan penningen ia verkocht. Dit onver wacht succes krijgt te meer waarde, indien men in aanmerking neemt, dat weinig van de duurder© penningen verkocht zijn, bet bedrag inderdaad uit vele kleine gaven ontstond, in hoofdzaak door den verkoop der penningen van f 0.50 en 2.50. Met dankbaarheid dan ook is het comité ver vuld jegens de inwoners onzer stad, die opnieuw na zoovele beden om hulp, in zoo velerlei vorm gevraagd, gehoor hebben ge geven aan het nieuwe verzoek. Doch groot ia vooral de erkentelijkheid van'het Comité, jegens do jonge meisjes, di© zich belast hebben den penning ingaug te doen vinden. Voor haar is geen moeite te veel geweest om deze nieuwe hulp-po ging te steunen met haar krachten. Aan haar ijver en toewijding dankt het Comité het, dat dezo ruimo gift naar het Kon. Nat. Steuncomité kon worden opge zonden. UIT OriS LANÖ. DE LICHTINC 1916. Ingediend is een wetsontwerp om, ia verband met de onzekerheid omtrent het geen uit den tegenwoordigen toestand in het buitenland nog voor ons land zou kun nen voortspruiten, voor do lichting 1916, evenals is geschied voor d© lichting 1915, de gelegenheid te ope nen om vroegtijdig tot inlijving te kunnen overgaan. Tot bespoediging hiervan tal te vens kunnen dienen het verhaasten van de zittingen van den militieraad ©n van de zittingen van den keuringsraad, wclko vervroeging o.a. in dehand zal worden ge werkt-, door den termijn voor het aanvra gen van herkeuring gesteld van tien op vijf dagen terug tc brengen. De loting, bedoeld in art 62 der Militie- wet, wordt niet gehouden. DE TENTOONSTELLING VAN HET KON. NAT. STEUNCOMITÉ. De koningin en de prins brachten giste ren 'n bezoek aan do tentoonstelling van kunstwerken ten bato van het Kon. Na tionaal Steuncomité in Pulchri Studio t© 's-Gravenhage Het hoofdcomité van do tentoonstelling heeft als t-weedo opbrengst van den loten- verkoop f 20,000 aan het comité afgedra gen. EEM ZEECEVECHT? MeD meldt uit Hoek van Holland, dat daar gisteren zwaar kanongebulder uit zee hoorbaar was. SMOKKELARIJ. De militaire grenswacht te Aalten heeft in den nacht van Zaterdag op Zondag, 8 waardevolle paarden aangehouden, die men tusschen Aalten en Dinxperlo over do grens trachtte te smokkelen. De- daders waarop de wacht nog enkele schoten loste, wisten te ontkomen. Tal van bewoners der gemeente Kerkra- de, die zich onledig hielden met smokke len, zijn door do marechaussee gearres teerd en buiten het gebied van den staat van beleg geleid. OORLOCSZEE-ONCE VALLEN WET. Op 5 Maart werd te 's-Gravenhage een vergadering gehouden van vertegenwoor digers van bijna alle groote stoomvaart lijnen hier te lande, ten einde te bespreken op welke wijze men eventueel het risico zal dekken, voortvloeiende uit de bij do Staten-Gene raai aanhangig gemaakte ont- werp-Oorlogs-Zee-Ongevallcnwet. Besloten werd dit risico onderling te dragen, waar toe een vereeniging, genaamd „Zee-Risi co", werd opgericht. Bijna alle aanwezigen verklaarden zich in beginsel bereid tot toe treding. Het nemen van alle verdere voor bereidende maatregelen werd opgedragen aan do Coöperatieve Vereeniging „Cen traal Beheer", Singel 130, te Amsterdam. Het ligt in do bedoeling de statuten der nieuwe vereeniging zoodanig uit to wer ken, dat er gelegenheid bestaat, zoowel voor toetreding van eigen risicodragers als van verzekerings-vereenigingen, welke voor bepaalde groepen gevormd zullen worden (groote vrachtvaart-kleino vrachtvaart zeevissclierij, enz.) UITVOER ZAAILIJNZAAD. Het ligt iD de bedoeling aan erkende handelaren -en telers van zaailijnzaad, op nieuw vergunning te verleenen voor den uitvoer van een beperkte hoeveelheid in Nederland geteeld zaailijnzaad. Zij, die daarvoor in aanmerking wensohen te ko men, kunnen daartoe een verzoek richten tot den Burgemeester van Rotterdam on der opgave van de grootte der uit te voe ren partijen, de merken der balen, de plaats te Rotterdam waar het voor de controle benoodigde onderzoek kan plaats vinden, den naam van het schip, respectie velijk de Spoorweg-Mij. waarmede het zaad zal worden uitgevoerd, den dag van ver zending, alsmede naam en woonplaats van den ontvanger. DUURTE IN LIMBURC. Men sohrijft uit de mijnstreek aan de „Limb. Koerier" Menigeen zal voorzeker de ministerieel© verklaring van voor ettelijke weken, als z.ou er voorloopig nog geen urgente reden bestaan, een uitvoerverbod op allo vee en vleesch in 't leven te roepen, uitermate be vreemd hebben. Vooral de arbeidende klas sen hier in deze bij uitstek dure streken zijn er in de hoogste mate door teleurge steld. Iedereen, buiten de exportslachterijcn natuurlijk, acht een verbod tot beperking van den .uitvoer van vleesch hoogstnood zakelijk, vooral do kleino middenstander en do arbeider. Dagelijks kunnen wij in de nieuwsbladen nog lezen van een „baga tel" van minstens 2 tot 300 wagons, ieder van rond de tienduizend kilo varkens- vleesch, welk© wekelijks via Vlissingen naar Engeland uitgaan de overige gren zen buiten rekening geLaten. Eu hier, aan onzen eigen haard? Hoe kan op deze wijze vlceach, t-ooh vol strekt geen luxe-artikel voor den hard- zTfoegendcn arbeider van den tegenwoor digen tijd, in 't bereik dier kleine lui blij ven We weten toch, dat- het gewone var- Je eosvleesch thans per h kilo hier reeds 65 cents staat. Dusdanige beklemmende prijsstijging zon wel spoedig van den minder bedeelde een gedwongen vegetariër maken VOORSCHOTTEN U!T DE OORLOCSLEEN ING. Do minister van Financiën ma&kt be kend. dat tot en met 6 Maart uit de op brengst der Sbaatsleening 1914 aan pro vinciën en gemeenten uit 'sRijks schatkist) rentedragend© voorschotten zijn toegezegd tot een gezamenlijk bedrag va.i 29,682.000 waarvan was uitbetaald of be taalbaar gesteld een totaal bedrag van f 701.500 UITOREIDINC VAN DEN LANDSTORM EN AAN VULLING LANDSTC- RM WET\ Ingediend is een wetsontwerp, bepalend© in art. 1 o.a., dat behalve degenen, die krachtens de Landstormwet van den land storm deel uitmaken, daartoe ook belmo ren zij, die in 1911, in 1912, dan wel in 1913 vóór 24 Mei den verplichten of vrijwilligcn dienst bij de zeemacht, bij het leger hier ta lande, of bij de koloniale troepen hebben verlaten. Dit is niet van toepassing op hem, die vóór 1915 don leeftijd van 40 jaren heeft bereikt, zoomede op hem, dio bij het- in werking treden van deze wet niet is geves tigd binnen het Rijk, in het Duitsche Rijk of in het Koninkrijk België, zoolang hij zich niet binnen een dier Rijken vestigt. In de Memorie van Toelichting wordb o.a. het volgende opgemerkt: Bij het tot stand brengen van de Land stormwet- is het- niet noodig geacht, den landstorm dadelijk op de volle hem toego- daohte sterkte te brengen. Aan geleidelijk© ontwikkeling is toen de voorkeur gegeven. Zoo is dan ook in de overgangsbepaling van die wet vastgesteld, dat tot den land storm geen andere personen behooren dan die, welke na het in werking treden der wet komen t-e verkeeren in een der toe standen die landstormpliclit scheppen. Aan het in het leven roepen van dezo bepaling is wcllioht niet vreemd geweest de gedachte, dat voor ons land het oor logsgevaar verder af zou wezen dan wij thans hebben moeten ervaren. Anders toch is het wel eigenaardig, dat do wetgever, ten opzichte van den landstorm zeker© eisehen stelende, het voldoende heeft go- acht, diesterkte eerst na afloop van jaren te verkrijgen Hoe dit zij, een feit is het, dat de Land stormwet voor het tegenwoordig© nog slechts over een klein aantal personen do beschikking geeft, vergeleken bij de sterk te, die in de toekomst zal worden verkre gen. Het nog steeds voortduren van den kri tieken toestand in het- buitenland maakt, dat dit, naar de overtuiging van de Regee ring, niet zoo mag blijven en dat in elk geval, als de nood aan den man komt, do bevoegdheid dient- te bestaan om een groo- ter aantal voor gowapen^on dienst go- schikte personen tot dienst te verplichten dio thans ter beschikking staan. Het spreekt vanzelf. dat- van dio bevoegdheid niet dan in do uiter st© noodzaak zal worden gebruik gemaakt. Tevens moet het wenschcliik hcet-en, het getal der voor gewapenden dienst ge schikte landstormmanncn 1o vergrooten door voor ongeocfenden gelegenheid to scheppen, zich voor den dienst met dc w.v penen geschikt tc maken Daartoe wordt aan art. 9 der Landstorm wet een vierde alinea toegevoegd, luiden de „Tot een verbintenis als in bet derde lid bedoeld, kan mede worden toe-gelaten hij, die reeds tot den landstorm behoort-, doch van wien, voor zoover hij uit hoofde van zijn wettelijke verplichting tot dienst zou worden geroepen, geen gewapende dienst zou kunnen worden gevorderd". De Memoriën van Toelichting tot dezo beide wetsontwerpen zijn onderteckcnd door den Minister van Oorlog, van Marino en van Binnenlandsche Zaken. DE AUTO-BANDENFABRIEK TE HOOCEZAND. Te Hoogezand is bericht ontvangen, dat in 't getrek aan grondstoffen voor de ban denfabriek „ITovc-a" voorloopig kan wor gden voorzien, zoodat do fabriek eerstdaags weer kan draaien. VERKOOP VAN CEMEENTECROENTE. In Amsterdam zal de gemeente zich be moeien met dc-n verkoop van groente Do verkoop van gemeente-groente door win keliers zal vermoedelijk "Woensdag begin nen. Er heeft zich een tachtigtal winke liers bereid verklaard, die allen van go- mcentcgroent© zullen worden voorzien.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1915 | | pagina 1