Tee<le lilaiï. A0. 1915.
16831
Zaterdag Q Januari.
Officieele Kennisgeving.
FEUILLETON.
Sterke Banden.
Brieven van een Leidenaar.
Persoverzicht.
Kilmers vail Arbeid
voor
de Boowbcdrjjvea, dc Textielnijverheid,
de Voe.dings- en Genotmiddelen en dc
Winkel- en Grossiersbeilrijven.
Burgemeester on "Wetlioudora van Leiden
Gezien do wet op de Kamera van Arboid en
hei Koninklijk Besluit van 6 Januari 1898
(Staatsblad no. 20) tot vaststelling van eon kies
reglement voor die Kamera;
Herinneren de hoofden of bestuurders van do
navolgende bedrijven:
A vertegenwoordigd in de Kanier vpq Arbeid
voor do Bouwbedrijven
2°. het bewerken van hout. steen of metalen
Lot loggen van electrisoho geleidingen of
van gas- of waterleidingen;
het schilders-, stoffeerders-, behangers-,
heicre-, stukadoors-, mandemakera-,
aardwerkers- en straatmakersbedrijf
bet ontwerpen Yan en het houden van
toezicht bij het uitvoeren v bouw
plannen
2°. dc boek-, couranten-, 6teen- on plaat
drukkerijen en. de lettergieterijen
do boekbinderijen
do oartounage- en do photograpliie-
inrichtingen
B vertegenwoordigd in de Kamer yan Arbeid
voor do Textielnijverheid:
ile spinnerijen, wovorijen. ververijen, blooke-
rijen on drukkerijen van wol, katoen of
linnen;
dc hatoenvlechterijen, dc nettenmalreriien. Io
breicrijen. dc watten-, kapok-, of vcoren-
bereiderijen. dc zadelmakerijen, do vollen-
blootorijen, de leerlooierijen en do Eoem-
ïcderfabriekeu;
hot vervaardigen van kleederen, hoeden of
.schoenen;
dc wasoh- en strijkinrichtingen cn dc klee-
dervervorijen
C vertegenwoordigd in dc Kamer van Arboid
v.ior de Voedlngs- cn Genotmiddelen:
ie de brood-, koek-, beschuit-, suiker- en
banketbakkerijen
do cacao- en dc oliocoladc-, dc meel- en
do zuivelfabrieken
dc tabak- cn sigarenfabrieken;
dc bierbrouwerijen, de jenever- ca üe
likeurstokerijen benevens de mineraal-
waterfabrieken
do slagerijen;
do zccjifabriekcn
2-'. do fabrieken vau verduurzaamde levens
middelen
O vertegenwoordigd in dc Kamer van Arbeid
voor do Winkel- on Grossiersbedrijvcn
tie winkel- en de grossiersbedrijvcn, voor
zoover die niet zijn of zullen worden ver
tegenwoordigd in een andere Kamer van
Arbeid waarvan het gebied zich over dc
gemeen to Leiden uitstrekt;
ban hun verplichting om vóór 15 Januari o.k.
•en lijst of zoo noodig lijsten op to maken van
tl© naxueu en de voornamen dei mannelijke ou
vrouwelijke personen, die in hun bedrijf binnen
het .gebied der bovengenoemde Kamers van
'Arbeid, wolk gebic-d zich ulioeu over de gemeente
beiden uitstrekt, als patroons of io hun dienst
als werklieden werkzaam zijn geweest gedurende
liet laatst vorloopen kalenderjaar, voor zooveel
de onder A 2°, 13. 01° ou D genoemde bedrijven
betieik of gedurende hot laatste tijdvak van
7 maanden, waarin gewerkt is in do bedrijven,
genoemd onder A1° en C20;
en om die lijst of lijsten vóór 15 Januari o.k.
dan hou Collego In te zenden.
Onder patroons verstaat de wet de hoofden of
b&iiluurdors van oep bedrijf, waariu ten minsto
óóji persoon bovou de twintig jaar logen genot-
van Joon werkzaam is, en alien, die oi» bet bo-
1 lieer der hoofden of bestuurders toezicht houdon,
lienevens hen, die door bet- hoofd of den bestuur
der van een bedrijf in den regel belast wordon
met Let ontweriien van wetenschappelijke plan
nen on modellen of met bet- doen van weten
schappelijke proeven, do procuratiehouders, als-
«ucde de personen, die bij ontstentenis van het
'<ioofit of den bestuurder van het bedrijf, dat
lioofü of dien bestuurder vervangen.
Onder werklieden verstaat de wet allo anderen,
'die to^eiï genot van loon in een bedrijf werk-
y-aaiu itiju, behalve degenen, die geheel of go-
deellclijh gezag ovor andereu uitoefenen.
Op die lijsten mogen nïet vermeld wordon gij,
die gedurende het laatst verloopeu kalenderjaar,
waarin in dc onder A 2°. B. C1° cn D genoemde
■bedrijven is gewerkt of, voor zooveel de onder
'Al3 en 0 2° vermelde bedrijven betreft, dio ge
durende het lao.tsto tijdvak von 7 maanden, niet
(.linnen het gebied der bovengenoemde Knmers
van Avbeid bij hetzelfde hoofd of denzelfdcn
bestuurder weikzaam ziju geweest.
Op die lijsten behoeven niet vermeld te wordon
nj, die geen ingezetenen des Hijks. of geeu
fVederlr,nder8 zijn of die op den I5en Februari e.k.
den leeftijd van 25 jaren uiet zullen hebben
bereikt.
Zij. «11e gednrende het laats!verloopen kalen
derjaar. waa rin dc onder A V>, B, 01° en
genoemdo bedrijven is gewerkt, of voor zooveel
de onder A1° en 0 2° vermelde bedrijvon betreft.
25)
Waarom bad hij niet- ronduit gezegd:
Vergeef het mij. Ik kan mijn hart niet
nau handen leggen. Ik heb- een andero dan
jou lief gek regen."
Hit 2oii haar pijn hebben gedaan, als do
'steek van een vlijmend scherp, wapen in
liaar borst. Maar zij' zou dan althans niet
(laag op hein. neer behoeven te zien. Voor
,-een sterke, krachtige liefde zou zij hébben
*ucn?teri JjjdcD, maar zij zou hem niet hebben
yeracht, zooals nu.
i kluTxi het niet gelijk met haar zelf iu hot
slijk tc werpen, op d i l oogenblik tot ha-ar
!&c durven zeggen: „Er is niemand, van wie
ik zoo innig veel houd als van jou"? Uit de
•buihelzing van die. andere bij haar io lcomcu
mot de betuiging zijner liefde voor haai'!
at was dat voor een liefde?
Zvj scharrelde in dc laden van haar chiifon-
ih'-i zij haalde haar voile en handschoe
nen le voorschijn; zij liep gewoon door do
kamer om een kleinigheid to halen; zij
stopte werktuiglijk haar zakdoek cn por te-
monnuio in den zak; zij trok iets aan liaar
kleed recht en gedurende dit alles zat hij
swygend op de canapé.
Maar toen zij haar hoed wilde opzetten,
«ftoud hjj op
„Je veroordeelt mij hard, Martha," zei de
i'Ui ,en ik weet, dat- ik je vonnis heb ver
diend, al is het ook niet- hill ijk mij van
latfc vrees voor het op zi cm baren do van de
k*wvk io heeohuldigen. Maar je kunt- het
•feoch ook niet vc^len..t". je kent de mannen
gedurende het laatste tijdvak van 7 maanden,
niet in het- bedrijf van hetzelfde hoofd of den
zelfden bestuurder zijn werkzaam geweest, en
die aausjiraak kunnen maken oiu geplaatst te
worden op een kiezerslijst voor bovengenoemde
Kamers van Arboid, zijn bevoegd vóór 15 Januari
o.k. aangifte te doen bij Burgemeester en Wet
houders voornoemd.
Do formulieren dozer aangiften, zoo mede die
der lijsten zijn kosteloos voor bolanghobbendcn
ter Cemeento-Secretario verkrijgbaar.
Yoorts worden do hoofden en bestuurders van
do hierboven genoemde bedrijven er, voor zoo-
voel noodig. aan herinnerd, dat het opmaken
en inzcudcu der lijsten een verplichting is. tegen
wier niet-nakoraing straf is bedreigd bij artikel 45
der wet op do Kamers Y_&n Arbeid, luidende als
volgt
„HIJ, die wederrochtelijk niet voldoet aan een
hem in eonlgen krachtons doze wet uitgavaar
digden algemecnen maatregel van bestuur op-
gelegdo verplichting wordt gestraft mot hochtenls
van ton hoogste 14 dagen of geldboete van ten
hoogste vijf en zeventig gulden".
Burgemeester cn Wethouders voornoemd,
N. 0. DE .GIJSELAAP.,
Burgemeester,
YAN SïRIJEN,
Secretaris.
Leiden. 30 December 1914.
DXIV.
Warm der wij ons nog eens voor den geest
roepen dje eerste Augustusdagen, toen den
mcnscbien dje schrik om toet hart en het
verstand uit het hoofd was geslagen, zal
men zich ov:ef dje betrekkelijke kalmte,
welke ieri layer voor in de plaats is g.cj
treden en die thans nog lieersofit, moeien
ver wondje ren. Men- stond pas na dc oor
logsverklaring voor pen ongekend-en toe
stand, die geheel onzeker was; men wist
niet hoe idie omstandigheden zich zouden
ontwikkelen; rr.ien vreesde, meer dan thans,
zelf média in den strijd te zullen worden
betrokken. Niettemin is dc toestand op
zichzelf nu erigér dan in luet begin van
do verwikkelingen.
Waren de rnienscjhien kalm gebleven, had
den zij niet dé spaarbanken bestormd, het
gioud- en zil\--ei:igield aan die circulatie onf
trokken, de winkels Leeggehaald, de be
talingen gestaakt, en al zulke dwaasheden
méér, dan. had in .die eerste dag-en der crisis
liet leven hier liaast zijn gewonen gang
kunnen gaan. .Dank zij het verstandig be
leid van (de Regeering", die er voor
zorgdc, dat aan de prijsstijging der .eer
ste levensbehoeften, waartoe bij fabrikan
ten e»n den Uisschentoandel een steMÖeêr
nciging bestond (cn die reeds dadelijk op
onrustbarende wijze zicli vertoonde, pa al cn
perk werd gesteld cn die nog andere, wijze
maatregelen nam, en mede door het op
treden van Stcuncomité's met het Ron.
Nat. Comité aan liet hoofd, is er lteel
wat in den aanvang dreigend leed b'ezwo:*
ren en is he,t economisch leven van ons
volk zooveel mogelijk in de oude banen ge-i
houden.
Of dat zoo Jilijven zal en kan, als de
oorlogstoestand, gielijk haast te voorzien
is, nog lang' zal voortduren, wie zal hc-t
zegg.cn Zeker is, dat, terwijl de druk der
tijden op de zaken hoe langer lioe meer,
wordt gevcHekl, het werk ondanks alle toe
to juichen pogingen om liet tc. verscbaf-
flen, vermindert en de bestaansmiddelen
dus afhj&mm te.n alles ge stadig fdiuuiidei;
wordt.
Het zijn vooral de leeschprijzen cn de.
^zuivelproducten, die thans aan groote prijs
stijging onderhevig zijn, al n-oemt de duurte
van andere leven smid-delen ook geregeld;
toe. En het zijn vooral de talrijke ver.-,
bruikers, waarvan uitleraard de meerder
heid weinig kapitaalkrachtig is, die er
onder lijden. Ik hoorde in een kLein-b'ur-
gergezin, dat het tegenwoordig niet mcei'
mogelijk was, 's middags een bescheiden
stukje varkensvleesbh. bij het middagmaal
te gebruiken. Hoeveel te meer zal dan het
niet, Martlia. Jo weet niet, je kunt niet
weten, wat er soms in ons, mannen, om
gaat, Martha."
Zij zag hem vragend aan Wat moest dat
nu bcteckenen Hadden zij geen mensche-
lijle liart-, evenals zij? Wilde hij zijn geslacht
voorslellen als iels zóó raadselachtigs, dat
het niet met dezelfde maat- gemeten kon
worden als heb hare? Met do munt, waar
mede zij maar al to goed wist. dat men
haar onder gelijke omstandigheden melen
zou
„Neen, dab is wel mogelijk,'"- antwoordde,
zij op een onverschillig-en toon. terwijl zij
voor den spiegel trad.
„Je zult dat niet voelen, ie kunt liet
niet," herhaalde hjj. „Maar één zaak moet
ik jo toch vragen; ik smeek or ja om, hij
do herinnering aan ons verleden; laat ons
nu geen beslissenden stap doen. La-at ons
nog een korten tijd wachten. Ik zal het je
niet lastig maken. Zooals jo week zou ik
over cenigo weken toch op reis moeten ganu
ïuvar Engeland. Nu zal ik reeds morgen
vertrekken. Ik kan ook een tijd lange-r weg
blijven dan stipt noodig is. Die weken kun
jo bij je oom en tante doorbrengen. Ver
gezel de oud© lui naar buiten, als ja daar
lust in hebt-. En als ik dan over twee of
drie maanden .terugkom, is liet- nog vroeg
genoeg om te bepalen hos allés gaan moet''
Martha had haai* hoed nog altijd in de
hand. Mei de hoodenspeld slak zij mcedoogon-
loos door liet fluweel en door de fijne bloe
men Haar lippen hield zij stijf op elkander
geknepen en in haar oogen lag eeu uitdruk
king. alsof zij iets in haar gedachten wilde
vasthouden. Ilij' wachte geduldig af wat zij
zeggen zou
„Onder één voorwaarde. Ik wil alles we
ten, Ik moet woten hoe lang dat- spel ge-
gébruik van vleescli of spek voor arbeb
ders tot een on here ik bane weelde beginnen
te bcho'oren. Ik noem nu alleen vlecsch,-
omdat er dezer dagen -een stuk in dc cou
ranten is verschenen over het verbod van
uitv oer van vee, vermoedelijk uit Den Haag
afkomstig, waarin zoo al niet de Minister
van Landbouw, dan toch diens ambtenaren,
de hand rullen hebben gehad. Er blijkt
uit, dat mjè-n, van Regjeeiüigsw.ege tot het
uitvoerverbod v.an ,v>ee sléchts noode over-;
ging" en daarom ook den uitvoer van ge-:
slacht Vee ten van vleescli vrijlaat. De
reden daarvoor is, dat men ancl»ers vreest,-
<lat d'e goede verhouding tusschen die
vl'eeschprijzen en de voecleriniddelen voor
liet vee zoud<en worden Verbroken en die
bedrijven er tfe veel onder lijden.
Ik ben het 'daarmede niet geheel eens.
Er i,s oorlog" om ons heen cn wij weten
niet, hoe lang deze noig zal duren. Wiel
weten wij, dat er absoluut nog gje-en tce-.
kenen zijn, die wijzen op een beëindiging'
van 'den strijd in de naaste toekomst.
Is er dus te kort aan vCfCdstel of komt
•er eerlang een tekort, dan zal het zeer
bezwaarlijk gaan /dit aan te vullen uit
het buitenland. .Daarom anoelen wij Yieeb
'Cier rjan T-.e letiien op het welvaren van
sommige bedrijven cr *>p uit zijn le z-orh
gen, dat er, voldofcnde Leven smaldelen in
het lan.d blijven.
Het is m.i. voor ons volk in zijn gchoel
van veel grooter belang, dat er voor de
legio verbruikers genoeg voedsel légen
matigen, prijs in het land verkrijgbaar is,
dan dat door udvoer naar buiten, som
mige: bedrijven florberen en enkele per
sonen oorlogswinsten maken, W|Clk-e slechts
voor een de,el het algemeen bclrang ten
goedé komen en veiider in de zakkcui
glijden van de ondernemers zeiven.
Zoodra cloor cl en. uftvaer. van cfcn voe
dingsmiddel, zooals thans het \lcjesch, de
prjjaen abnormaal hoog worden, zou iJc
den uitvoer verboden willen zien. Ook
daaij waar de Rcgcéring maximumprijzen
stelt, worden particuLiei'.en nog dikwijls het
kind van de rekening, doordat deze
maximumprijzen gfewoonlijk de minimuni-
p rij zien voor den handel worden, die de
verpakking én de Verzending enz. op re*
kjening steLt van de koopjers in het klein.
Vóór de Mhiister,- wicn het aangaat,
maal re gelen "neemt, worden "gewoonlijk
door liem deskundigen geraadpleegd. In
verband met het Verbod van v-ee-uitvocri
heeft de Minister van Landbouw, naar
ik meen, advies jngéwounen \an landbou
wers, vcehoud-'ers, veeartsen en van be
sturen van boerenbonden en veree.iuguigx.in
van landbouwers.
Ongetwijfeld zijn daar deskundigen bijeen
gew.ccst, maar tévens belanghebbenden cn
als zoodanig beschouwt po-k heti publiek
lven; het publiek, cJjat: in dezen niet gé
hoord kan wordenomdat het g-eten v er-
tegenwoordigers hesefr0 dc inaar den
Ministieit kunnen gaan, dan alleen .o-nzc.
v olksve r tegen wo ord ig'ers
Uit naam van de talrijlee klasse van
verbruikers, die geen .of zeer verwijderd
belang er bij hébben, dat zeker bedrijf
wèl vaart bij eenjg-en maatjtegel van be
stuur, maar dal wel zwaai' woLdt getroffen,
wanneer onontbeerlijke voedingsmiddelen
'duur moeien worden btetaald, o-:»k uit
Leiden, doe ik daaiom een beroep ,oo
onzie Ivamerleden, om deze kwestie voor
zoover zij dit nog niet: deden, lot ,een
on cier we ïp van enistigte studie té maken,
ten wanneer zij mét mij tot cle slplsoiu
komen, dat thans d«e tijd is aangebroken
zoovteicl mogelijk dc voedingsinicldeiei\ dio
Ion zijn, in ons laikl to doen blijven.-
bij de Re gee ring op maatregelen in dieai
g'oest aan te* dringïfen.
speclil is, hoe ver je bent gegaan met haar.
]3csLut cr oen bolofl.e tusschen jullie?'
,.Neen, volstrekt niet! Niet3 daarvan!"
„En is er tussclien jullie niols voorge
vallen, dat jou. als falsocnLijk man, verplich
ten zou jo met haar te vereönigeu, als ,i©
niet reeds door andero banden gebonden
waart
„Neen."
„Antwoord mij hierop met jc woord van
eer."
„Op mijn woord van eer. niets!'
Haar doordringend© blik zag hem uil>
vorsóhend in dc oogen eri hij sloeg ze niet
neer en wandde ze niet af. Maar toch was
zij uiet volkomen verzekerd van do waar
heid En hoe langer zij hem aanzag, des
te- meer twijfel de zij. Zij* begreep, dat dit
niet de juiste manier was om achter de
waarheid to lcomen. Haar instinct zcido haar,
dat in een geval als clib een man oen val-
sclu'u eed zou kunnen zweren bij zijn eer,
bij zijn zaligheid, bij alles, wat lietn heilig
was, omdat hij zich wijsmaakte dit niet le
doen ten eigen bate, maar voor een andere,
wier- eer to redden hij verplicht was. Die
oer was voop hem in do waagschaal ge
steld; daarom mjoest deze vóór allo andere
dingen gered worden, Buitendien, hij had
immers voorheen ook tegenover haar ge
legen, toen er jet-s was geweest, dat haar
jaloerséhheid had gaande gemaakt!
Neen, hefe rechte zou zij er nooit van
hooren. ten minste niet. yan hem; die voor
waarde.. die zii gesteld had. beteekende dus
niets.
Zij nam haar hoed en zotte dien op.
,.Ik weet, dat jo de waarheid niet /.egt."
Bij die beschuldiging haalde hij zijn sehou-
ders op. V»rat gou hij zeggen? Ilij kon niet
meer d^v.n om haar te overtuigen dan hij'
Het „WEEKBLAD V001Ï DE VlilJZ.-
IIERVORMDEN" schrijft over de veld
predikers:
In ons nummer van 19 November merk
ten wij op, dat or bij de benoeming der
veldpredikers een wonderlijke vergissing is
bcgüan.
Do Minister van Oorlog had toen aan de
Kamers in een nota medegedeeld, dat or
„om aan de orthodoxe en moderne rich
tingen gelijk recht te laten wedervaren"
vier moderne en vier orthodoxe voldpredi-
kers waren benoemd. Die medicd-celing was
onjuist De Lutherscho veldprediker, dc
heer L. iSchutte, is niet modern, zooals de
Minister meende, maar orthodox. In strijd
met ziin bedoeling, om aan do beide rich
tingen gelijk recht, to laten wedervaren,
zijn dus drie moderne en vijf orthodoxe
veldpredikers benoemd, wat or too heeft
geleid, dat de vierde divisie twee orthodoxe
heeft, en geen vrijzinnige-.
Wij spraken naar aanleiiling daarvan dc
hoop uit, dat de Minister bereid zou zijn,
dio vreemde vergissing zooveel mogelijk tc
herstellen, door tegenover do pogingen,
om in do behoeften van do vrijzinnigen der
4de divisie te voorzien, de meest welwil
lende houding aan te nemen. Tot ons leed
wezen mooten wij thans mededeel en, dat
die hoop niet is vervuld. Toen do vergissing
was ontdekt, hoeft namens het. hoofdbe
stuur van de Vorocniging van Vrijzinnige
Hervormden in Nederland, do voorzitter
er den Minister opmerkzaam op gemaakt.
Hij heeft, daarbij liet zeer bescheiden ver
zoek gedaan, om voor do 4de divisie nog
aan tc stellen een vrijzinnig hulp-veld
prediker. En hij lic-eft zich bereid ver
klaard, do zaak mondeling te doen toe
lichten.
Dezer dagen nu heeft hij daarop een
antwoord ontvangen, dat aan duidelijkheid
niets, doch overigens alles to wensohon
overlaat. De Minister hooft hem eenvou
dig medegedeeld zonder zijn besluit ook
maar c enigszins te motiveer en, zonder van
do begane vergissing t-o reppen, en zonder
van de bereidverklaring, om dc zaak mon
deling te kunnen toelichten, notitie tc ne
men dat hebniet in zijn voornemen ligt-,
«aan H. M. de Koningin voorstellen té xlaen..
tot dc benoeming van meer veldpredikers,
zoodat hij aan liet verzoek geeri gunstig ge
volg kan geven.
Wij meunen, dat de vrijzinnige godsdion-
sti'gen alle reden hebben, cru zich over tic
houding van den Minister van Oorlog ern-
"stig te beklagen.
In hot „HANDELSBLAD" werd een
artikel geschreven ovc-r Oorlogsvoor
bereiding in Nederland", waar-
van de schrijver niet al to best to spreken
is over den gang van zaken hier te laaide.
We hebben nu do ernstigste lessen, dio
men maar zou kunnen verlangen,, die ons
moeben leeren, dab we gereed ben oor en tc
zijn voor den kwaden dag, en gereed zijn
wo allesbehalve Wo hebben nog geen alge-
meenon dienstplichttien duizenden ge
schikte mannen loopen hier nog ongeoefend
rondniet. gereed voor do r.wa-ro taak, -die
in gevaarvolle-tijclen wacht. Doch zien we
wat dc schrijver zegt
Meer clan eonigc andere u-atio moet con
klein land als het onze, dat geen industrie
staat is, cn daardoor in zoovele opzichten
afhankelijk is van hel buitenland, zich voor
bereiden ih vredestijd
IIoo graag wij nu misschien nog zouclcn
willen, op het oogenblik is het. bijv. ónmo
gelijk ons leger ook maar met één stuk
veldgeschut of met één mitrailleur uit- to
breiden. Wij kunnen niet één kanon maken,
gedaan had. Het geloof in liem. kon hij
haar niet geven.
,,Ik zou mijzelf verachten ZCitle zij
fluisterend.
Toen trad hij nader; plaatste zich vlak
naast haar eu zag haar gelaat iu den* spie
gel. Daar outnioelt-eu hun oogeu elkander.
„Maar als je nu gaaf... Martha... Help
mij. in den strijd tegen mijzelf I Als je mij
nu verlaat, is clie hopeloos!..,"
„Daarin ben je niet te helpeu dio strijd
is in elk geval hopeloos.
Maar als cloor iets, dab sterker was dan
haar wil ea verstand,' gedrongen, nam zij
do lio&denspeldcn uit hot haar eu logde zij
liaar hoed met een vermoeid gebaar op do
tafel.
„Hopeloos! Onherstelbaar?..." fluisbrdc
zij als een flauw protest- tégen haar eigen
gedrag. „Misschien
„•Ta... misschienMaar in elk geval
dank ik je voor jo bereidwilligheid,' her
nam hij.
Zij stondeu na«ist elkander, ieder in zijn
eigen gedachten verdiept.
Een zachte uitdrukking verscheen op zijn
gelaat.
„Vaarwel dan, lieve Martha!' voogd e li ij
er nog bij, met een langen, innigen blik op
haar. Nog een groet en toen ging hij naai
de deur.
Deze. viel achter lieru in hel slot cn men
hoorde voetstappen, dio rich verwijderden. Zij
wierp zich op de canapé, haar gelaat in
de kussens drukkend. Zij zou hebben, willen
roepen, hem terugroepen, manr zij beet in
het zachte borduurwerk en vers likt--- ulln:-
elk geluid. Thans begonnen de tranien zachi.
te voorschijn ie komen. langzaam, -on voor 1
één, rolden, zij haar over de wangen Maar
weldra gingen zij over tot eon geweldigen
zelfs niet één mitrailleur!
Daarom is ook elk Lan.ui, elko mil ra il-
leur, die in clen oorlog verloren gaat, iea
niet aan te vullen verlies.
Wij kunnnen niet één onderzeeboot bou
wen, en al wilde men onze marine thans
nog zoo versterken, niets belangrijks kun
nen wij cr aan toevoegen
kunnen niet één torpedo maken, niefc
één sckecpskanon, ja zelfs niet. één projec
tiel voor die kanonnen Wij moeten voor
ernstige tijden alles in voorraad hebben
wij moeten er op rekenen, dat in oorlogs
tijd ja. zelfs nu wij niet in oorlog zijn
elko belangrijke aanvulling onmogelijk
is. Dat dient wel eens duidelijk en goed
gezegd t-e worden Daarom moeten wij nog
beter voorbereid zijn dan andere landen,
maar tevene ctóent uitgezien tc worden naar
middelen om in dezen afha.nk'elijken toe
stand verbetering te brengen. Naar mid
del on, om in clib gebied onze industrie to
ontwikkolen, voorloopig natuurlijk met
kraohtigen steun van den Staat. Duidelij
ker dan ooit. staat het dool, waarnaar wij
moeten streven, ons voor oogen.
Onze geheelo oorlogsvoorbereiding moe*
zoodanig zijn, clat wij bij welk conflict
ook niet bevreesd behoeven te zijn voor
een schending onzer neutraliteit. Zóó moet
zij zijn, dat in den vervolge onze neutrale
houding cloor elk der partijen zeer op prijs
gesteld wordt-, door den grooten macht-
factor, clien onze gchecie weermacht vormt.
Vooral de Memorie van Antwoord, dio
do Minister van Marine op liet Voorloopig
Verslag v.an cle- Staatsbegrooting verzond,
geeft den schrijver aanleiding orn uit lo
pakken. Met dc 4 onderzccbooten, die in
aanbouw zijn, bezitten we voor Neder
land in Indië samen 10 stuks van dit ge
duchte wapen. „Sneller uitbreiding", z.(»o
zegt de Minister, „van dit materieel zou
aan do personeelvorming van dezen tak
van dienst, eisehen stellen, waaraan zan
der schade voor de overige clionslcn der
marine niet kan worden voldaan".
Moeten wij, dus vraagt de schrijver v.ui
liet artikel, met dit soort argumenten ecu
krachtig© vloot krijgen?
In 1904 waren wij één onderzeeboot rijk.
In 'tbogrn van 1914 drie.
Toont clat niet reeds de impotentie van
onze vlootpolibiek
Eihc'e 1914 hadden wij zes booten. Dat
wil dus zeggen in tien ja-ar zes booten.
A'oor elke boot zijn twee officieren noodig
voor cle laatste, clie voor Indië bestemd is,
drio. Twaalf «i vijftien, officieren hebben wo
dus in tien jaren tijds op moeten leiden.
Thans zijn er vier booten in aanbouw, na
melijk twee voor Nederland cn twee voor
Indië.
Als die klaar zijn, zullen wij voor hot
groote Rijk van Insulinde, met een uitge-
strekheid, grooter dan half Europa, drie
onderzeeboot en hebben.
zEn wanneer zullen de vier in aanbouw
zijnde booten gereed zijn 1
Van twee daarvan, n.l van cle twee voor
Indië bestemd, bestaat nog zoo goed als
niets.
En hoe we ook ons best doen, wij zelf
kunnen op dut tijdstip van gereed zijn geer»
invloed uitoefenen.
Dio booten zullen gereed komen als
Duitsohland ons weer eens petroleum- cm
c lectro-motorcn, accumulatoren, perisco
pen, etc. wil of kan leveren en als Oosten
rijk ons weer eens torpedo's zal verschaf
fen.
t Ihii zal gebeuren als die. landen zelf geen
dringendebehoeften aan dio zaken meer
hebben. Nk. misschien pus geruinien tijd,
na den oorlog.
Snellere uitbreiding zou moeilijkheden
geven met do personcelvorming
tranenstroom, dn- toeji ook ge-.'u ontspanning
of verzachting aanbracht 9
Na dit oncleiiiciud zag zij baar m.in niet
vx.or den volgenden a valid, het oogenblik
vóór zijn vertrek. Zii had in hel salon
gezeten en zec-r goed gehoord hoe de tweed©
meid heen en wec-r liep, van de. kamer naar
de keuken en clan weer naar inijnheers kamer
terug, orn af te schuieren eu te poetsen cn
bij het pakken van zijn koffers behulpzaam
to zijn.
Daar kwam iemand zeggen, dat- het rijtuig
voor was. De reista-sc-h eu de koffers wor
den naar be.noden gedragen. Zij hoorde 01 of
in zijn kanier met sleutels rammelen cn rijn
kasten sluiten en ten laatste verliet hij die
kamer, stapte de eetkamer door en op de
slaapkamer loc. Hij dacht zeker, dat zij
daar wezen zou. Na een oogenblik je kwam
hij terug en nu stond hij op den drempel,
geheel voor cle-reis gekleed.
„Ik kom afscheid van je nemen, Martha"
..Vaarwel!' Zij bleef rustig voor de tafel
zitten.
„Heb je geeu enkel vriendelijk woord
voor mij
„Vaarwel! Gelukkige i i?!'
Maar hij draalde nog. Hij wachlie blijk
baar op iets.
Nu sprong zij op liep naar hem toe,
sloeg haar' arm onr zijn ha!.-» n ku.-v 11mi
„Voor liet aJlerlaaistfluisterde zii
Eu toen rukte zij z.icJi even haastig uit
zijn arm las als zij1 gekom-n was en snelde
wee. Hij zei de iets. maar zij hoorde me! wat
dat was. Hij riep haar n uiin, ui.vir omhr
liet wegloopen riep zij allen t»TUe".
..Ga, ga heen' O. ga dan i-och'-'
In de slaapkamer vi;l zij hijger»-! op een
