J
Gemeentezaken.
NA TffUTTT
Zaterdag 13 I>ecemt>er.
rSTweede JBlad. A0. 1914-.
G flsprijsyerliooging.
Bij het som ens tellen der oonoept-bogroo-
ting voor bet jaar 1915 zagen wij ons, al
dus B. en W., ten einde de bogrooting slui
tende to maken, genoodzaakt den post „Hoof
delijk o Omslag" belangrijk hooger te ramen
dan l|ij voor het loopende dienstjaar was
uitgetrokken. Het gevolg hiervan zou na
tuurlijk zijn een aanmerkelijke verhooging
van liet percentage, dat in liet volgende jaar
aan plaatselijke directe belasting zou moe
ten worden geheven van hot inkomen der
belastingschuldigen, cn dit te meer, nu,
met het oog op de buitengewone tijdsomstan
digheden, op een stijging van het totale
belastbare inkomen niet te rekenen viel.
Het spreekt vanzelf, dat door dit Col
lege naar de reden van die zoo aanzienlijke
stijging van liet tekort een onderzoek werd
ingesteld. B. en W. bleek toen. dat hier
voor verschillende redenen waren, terwijl o.a.
een dier redenen bestond in oen mindere
winst van bijna f 34.000, die, volgens de
door Commissarissen der Stedelijke Fabrie
ken van Cas en Electriciteit ingediende be
grooting, in 1915 uit de gasfabriek moest
worden verwacht.
Deze lagere raming der winst uit de gas
fabriek van niet minder dan bijna f34,000,
gaf, in verband met de belangrijk, hoogere
raming van den post „Hoofdelijke Omslag
aanleiding verhooging van den gasprijs in
ernstige overweging te nemen eu tot Com
missarissen der Lichtfabrieken de vraag te
richten, in hoeverre de staging der produc
tiekoeten van het gas, verhooging van den
gasprijs wenscholijk maakte.
Uit do door Commissarissen verschafte in
lichtingen bleek, dat de productiekosten van
hot - SFteenkolengas sedert het jaar 1907, in
welk jaar do prijs van het gas op Öl/3 cent
I>er M3. werd bepaald, afgezien van het
lmizenrecht, met ongeveer 0.676 cent per
ML waren gestegen. Deze modedoeling ver
sterkte B. en W. in hun meening, dat tot
verhooging van don gasprijs moest worden
besloten. -
Zij konden toch niet inzien, dat tegen
een geringe verhooging van den prijs van
het gas onoverkomelijke bezwaren bostonden
en dat een kleine verhooging daarvan zoo
bijzonder onbillijk zou zijn tegenover de ver
bruikers. Zij besloten derhalve oen voorstel
bij den Ruud aanhangig te maken, om den
prijs van het gas voor particulieren, be
halve dien van liet z.g. mun tg as, met in
gang van 1 Januari 1915 to verhoogen met
J/s ot. per M3. en mitsdien te bepalen qp
G ets. por M3.
Tot toelichting van dit voorstel brengen
B. en W. het volgende onder de aandacht:
Blijkens dezerzijds ingewonnen inlichtin
gen, is do prijs van het gas in de meeste
gemeenten van ons land hooger don thans
in 'Leiden. Voor het gewone gas wordt bijv.
in Amsterdam, Rotterdam, Haarlem, Nijme-
geiï, Delft cn Gouda 7 ets., in Dordrecht
G'/s et- cn in 's.Gravenhage, Utrecht, Arn
hem, Leeuwarden en Zwolle 6 ets. per M3.
in 'rekening gebracht. In Groningen slechts
is de prijs evenals in Leiden 5l/g ct., terwijl
hij in Tilburg 5 ots. bedraagt. Waar der
halve slechts in één dier gemeenten een
lagere gasprijs wordt aangetroffen, daar
kan een verhooging van den gasprijs tot .6
ets. per M3. waarlijk niet irrationeel wor
den genoemd. Zelfs na die verhooging zul
len niet meer dan 2 der genocmde.g'enieGnten
een- lageren gasprijs hebben dan onze ge
meente en zal de prijs van het gas in Lei
den gelijk zijn aaai dien in 's-Gravciiha.go,
Utrecht, Arnhem, enz. Van een lióogen gas
prijs zal ook dan volstrekt niet kunnen
worden gesproken.
Tot de stijging der produotiekosten in
1913 hebben mede bijgedragen do hoogere
afschrijvingen, die sedert dat jaar plaats
hebben. In de laatste jaren toch waren do
afschrijvingen op de fabrieken beslist te
laag, zoodat do productieprijzen in werke
lijkheid hooger waren dan in eenigo jaar
verslagen, date eren do ran vóór 1913, ver
meld word. Het laat zich niet aanzien, dat
in do eerstkomende jaron zich omstandig
heden zullen voordoen, die bovengenoemde
stijging zullen pompensecren.
Een voorstel, om ook tot verhooging van
den prijs van het z.g. muntgas over te
L gaan, meoncn B. en W. niet te moeten aan.
I laden. Door oen dergelijke verhooging toch
I Guidon juist de minst kapitaalkrachtige ver-
K Luikers worden getroffen, hetgeen vermoe-
del ijk voor li on, nu de prijs van het munt-
gas toch roods met het oog op de hoogere
onkosten 1 oent duurder is dan het gewono
gas, in de tegenwoordige abnormale omstan
digheden te bezwarend zou zijn. Bovendien
wordt van liet muntgas dos zomers, omdat
dan do gowone kachel niet brandt, voel ge
bruik gemaakt voor liet koken. Eon derge
lijk verbruik in den zomer is gunstig voor
de gasfabriek en moet dus zooveel mogelijk
worden bevorderd, terwijl bij opslag van het
uiuntgae een wijziging der muntgasmeters
zou moeten plaats hebben, waarvan de kos
ten niet onbelangrijk zouden zijn.
Bij verhooging, zooals 'die werd voor
gesteld, verwachten Commissarissen oen
verhooging van de winst van pl. m. f 30.000.
'Neemt de Raad het voorstel niet aan, dan
znl -die f30.000 moeten komen irit dén
noordelijken omslag.
Volgens de in de Raadsvergadering van
^9 October j. 1. vastgestelde begrooting-,
inoet aan plaatselijke directe belasting in
1915 f66.671 meer worden opgebracht dan
ari 1914. Bij behoud van dit cijfer en re
kening (Houdende met een event iu
eele vermindering van het belastbaar in
komen in verband met de tijdsomstandig
heden, zal een verhooging van het reeds
hooge vermenigvuldigingscijfer van 5.5 tot
ten minste 6.5 noodzakelijk zijn. Een der
mate hoog .percentage, zal volgens onze
besliste overtuiging, zeer ten nadeele van
onze gemeente ^ijn. Vertrek naar Den
Haag of naar dc omliggende gemeenten,
van gegoede ingezetenen, voor zoover zij
niet verplicht zijn in Leiden te wonen,
zal ,-elr [door warden bevorderd, waarvan
de gemeente en niet hot minst de winkel
stand en 4e kleine luiden, de nadeelen
zullen ondervinden.
Doch, zoo zal men misschien zeggen,
door een verhooging van den gasprijs wor
den velen onbillijk getroffen en daarom
vei dient het, hoe ongcwensalit dit overi
gens ook moge zijn, 'de voorkeur,- het
belastingpercentage te verhoogen.
De juistheid van (leze bewering-, die wij
ook aantreffen in de adressen van de afd.
Le;den van den Ned. R.-K. Volksbond en
van rde R'.-K. Winkeliersvereeniging, onder-
afdeeline van L)c Hanze," te Leiden, kun
nen wij niet toegeven. Bij* aanneming van
ons voorstel tocK, zal hef muntgas Piet
in prijs worden verhoogd. De arbeidende
klasse, waarvoor de' afd. Leiden van deri
Ned. R'.-K. Volksbond het opneemt, izal
dus van ons' voorstel geen nadeel, doch'
juist Voordeel ondervinden, aangezien
eenerziids de gasOriis voor haar niet worcit
verhoogd, anderti-ds 'de door haar te be
talen belasting minder zal stijgen, dan bij
Kandh'awng van den Orb's van Kef gewone
p-as oO 51/» ct. per k'ub. Meter. 'Als On
democratisch Van ons voorstel dn's gee'n'S-
?i"s worden Kê'titetd.
De klei no win Velars ZittieO ïn STri fd met
de vrees. door cTe R.-K. WinVehersvorvsgn-.
in h»ar adres geuit', weinig schade lilden',
tenvh'l de' croote winkeliers Kuiten beschou
wing kunnen Worden gelaten'. Omdat 'tif
voor Kef me erend voorzien zijn Van elec-
ertetiK BdKf, terwu'l cle? overigen verm'oéde-
lb'V PeVe'r een weinig meer aapf gas ZiJten
dan de VatiS te ïoöntëri. da¥ ver.
s^:,tende' gegoede families uit Lelden vëT-
tr^i'Ven.
F-ndelliV 7.r1 ten ook de MaSTschaODiten
woeden getTrJten. wier aandeelhouders el
ders wonen. OoV de bewoners van Oegkt-
p-éesf en 7^terwoiidedie VtenZgTlUe'n OrKs
Oer Vnb. Meter betalen hls de TteMstiKe
\-erbVt^Vers. ♦o<-K ZaT de gaSorils bh ahn.
nomlng van Kef voorsfeT hute'm'atisnb wor.
Hen Vorhoo<vti VerKoogtng Valn" den Oriis
voor de Ve'rKnrVers' ïn rte oVerTge Kuifen-
"-em'e'enten. d-V door TteidOn van gas' wof-
voor77^n wil ten R'. en W. t<OovoTsno<T
r«tef Voorstel ion, me? hef oog oO den veel
boo'p-eren ntiis van Kef gas ner KnK. Meter
"n die buitenp-emeehfen en ïn' iterK^nd mé?
de tirss'cKen die gemeenten 'en Leiden tiê-
Sf^^ndf» -~+n'©'ete veml«Vt-Iav*n
F.indeliik wijden B. en W. nog eenlge
aandacht aan enkele vragen, blijkens het
Sectio-verslag bij het onderzoek der be
grooting voor 1915 in de afdeelingen gedaan.
Volgens een der leden zou verhooging van
den prijs van de electrische energie de con
sequentie zijn van een verhooging van den
gasprijs. B. en W. kurmon dit gevoelen niet
deelem. Afgescheiden toch hiervan, dat er
van een bepaalde verhouding tusschen den
electriciteitsprijs en den gasprijs bezwaar
lijk kan worden gesproken en de prijs van
beide geheel op zichzelf wordt vastgesteld,
zijn zij van oordeel, dat er voor een verhoo
ging van de normale tarieven voor electri
citeit, d. z, do tarieven, die niet in bijzon
dere overeenkomsten zijn vastgelegd, geen
termen bestaan, aangezien de normale ta
rieven in Leiden reeds thans hooger zijn don
in vele andere gemeenten.
Ook omtrent de vraag of voor kookgas een
andere prijs zou kunnen worden bepaald dan
voor het lichtgas, werd door hen bij Com
missarissen geïnformeerd, doch dit werd uit
practische overwegingen ontraden.
Het bovenstaande in het kort samenvat
tende, komen derhalve tot de conclusie, dat,
nu de winst der gasfabriek voor 1915
f 34,000 lager is geraamd dan voor 1914, de
productiekosten vam het gas sedert 1907 met
meer dan i ct. per M* blijken te zijn geste
gen, de gasprijs in Leiden in vergelijking
mét andore gemeenten exceptioneel laag
moet worden genoemd en het muntgas geen
verhooging in prijs zal ondergaan, er mot
het oog op het reeds hooge vermenigvuldi
gingscijfer, dat voor 1915 zal moeten worden
vastgesteld, alle aanleiding aanwezig is om
tot een kleine verhooging van den gasprijs
over te gaan, ten einde althans de mindere
winst, die volgens de raming van de gasfa
briek te verwachten is, te dekken en zij
vertrouwen, dat de Raad na kennisneming
van lum betoog zal inzien, dat het belang
der gemeente de door hun College voorge
stelde verhooging noodzakelijk maakt.
Zij geven derhalve in overweging te be
sluiten, dat de prijs van het gas voor parti
culieren in deze gemeente, met uitzonde
ring van het z.g. muntgas, waarvan do prijs
blijft bepaald op 64 cemb per M\, met in
gang van 1 Jaunari 1.015 van 5? ct. zal wor
den gébracht op 6 ct. per M*.
Wijziging der Verorden in gen
v. d. Fabrieken van Gas cn Electriciteit,
Door Conimisarisscn der bovengenoem
de Fabrieken worden een zestal concep-
verordeningen ter vaststelling den Raad
aangeboden, die volgen3 hun meening
wijziging behoefden zooals uit de uitvoe
rige toelichtingen blijkt.
Bij de verordeningen, zooals die bhans
in ontwerp worden aangeboden, zijn de
volgende leidende beginselen in acht ge
nomen.
a. Ten aanzien van de ambtenaren.
Er is, op den grondslag van het be
staande systeem, onderscheid gemaakt tus
schen de ambtenaren, die direct verant
woordelijk zijn tegenover den Gemeente
raad, respectievelijk aan Commissarissen,
en de ambtenaren, die verantwoordelijk
zijn tegenover den Directeur.
Als ambtenaren met zelfstandige ver
antwoordelijkheid zijn aangewezen: de Di
recteur, de Adjunct-Directeur en do
Hoofdboekhouder, de beide laatsten be
houdens hun ondergeschiktheid aan den
Directeur, die belast is met de algemeene
leiding.
Uit de zelfstandige verantwoordelijkheid
dezer ambtenaren vloeit voort, dat hun
benoeming geschiedt door den Gemeente
raad, dat voor hen een Instructie door
den Gemeenteraad wordt vastgesteld en
dat hun onderlinge verhouding ook in de
bodrijfsverordening wordt geregeld.
In het algemeen zijn in de ontwerpen
de voorschriften gevolgd, neergelegd in de
ooncept-verordening, regelende de rechts
toestand van de ambtenaren der gemeente
Leiden. De instruction voor de overige
ambtenaren worden daarom vastgesteld
door B. en W.
Met behoud van het door de bestaan
de verordening gehuldigde stelsel, is ge
tracht in het ontwerp een meer systema
tische en meer nauwkeurige omschrijving
van den werkkring on de verantwoorde
lijkheid der hoofdambtenaren te geven.
In de functiën van don Adjunct-Direc
teur is vooropgesteld de plaatsvervanging
van den Directeur. Daarna komt zijn werk
zaamheid als leider van een der afdeelin
gen, zooals ook do Directeur belast is met
het onmiddellijk beheer van een der beide
fabrieken.
Da functiën van Hoofdboekhouder en
Kassier zijn gescheiden^ omdat het ten ge
volge van do uitbreiding, welke het be
drijf in da laatste jaren onderging, onmo
gelijk is gebleken, den Hoofdboekhouder
tevens te belasten met het dagelijksche
kasbeheer.
Da functio van Kaasier is die van een
aan den Hoofdboekhouder ondergeschikten
ambtenaar, zonder zelfstandige verant
woordelijkheid. Het ligt in de bedoeling,
in da door B. en W. vast te stellen in
structie voor dezen ambtenaar een ver
plichting tot borgstelling op te nemen.
Desniettemin blijft dezelfde verplichting
voor den Hoofdboekhouder bestaan, omdat
deze evenals bij de bestaande regeling do
geldmiddelen blijft beheerendaarbij is
het bedrag van 10,000 ïd de bestaande
verordening genoemd, gehandhaafd, om
dat dezelfde ambtenaar met de functie be
last blijft, ofschoon de omvang van het
bedrijf een hoogere borgstelling zou wet
tigen.
Het is voor B. en W. onmogelijk, in
deze bedrijven persoonlijk een workelijke
eontrdle op de financiën uit te oefenen.
Zij kunnen dus zonder deskundige hulp
geen verantwoordelijkheid te dien aanzien
op zich nemen. Bovendien is de wensche-
lijkheid gebleken van geregelde deskundi
ge voorlichting omtrent administratieve
er> financieel© aangelegenheden in do
steeds omvangrijker wordende bedrijven.
Daarom zijn zij reeds in 1913 overgegaan
tot de benoeming van een accountant; in
het verslag over dat jaar werd van deze
benoeming melding gemaakt. Het ontwerp
regelt deze functie als een blijvend onder
deel der organisatie.
Het spreekt vanzelf, dat met de instel
ling der geregelde accountants-controle
het toezicht der Rekenkamer (dat zich uit
don aard der zaak moest bepalen tot een
contróle op do uitgaven) voor zoover dit
niet verband houdt met de Gemeente-re
kening, is vervallen, terwijl tevens het in
de bestaande verordening bepaalde om
trent den door B. en W. te raadplegen
accountant overbodig is geworden, nu dit
college kennis zal kunnen nemen van het
verslag van don door ons aangestelden
accountant,
b. Ten aanzien van de financiën.
Do begrooting, welke in do bestaande
verordeningen een tweeslachtig karakter
draagt, waar ze eenerzijds, voorafgaande
aan cle gemeentebegrooting, afzonderlijke
goedkeuring moet erlangen van den Raad,
terwijl ze anderzijds de beheerders niet
bindt en ook uit den aard der zaak niet
binden kan, is in het ontwerp gemaakt
tot wat ze inderdaad ook steeds geweest
i3 :een bedrijfsbegrooting, welke een toe
lichting vormt bij eenige posten van do
„begrooting der plaatselijke inkomsten en
uitgaven". Ze behoeft derhalve voortaan
geen afzonderlijke goedkeuring.
De finoncieele verhouding tot de ge
meente ondergaat op verschillende punten
wijriging
Tegenover de aan de gemeente te ver
goeden rente wordt iu het ontwerp ge
steld de door de gemeente te betalen
interest voor hetgeen bij haar wordt ge
stort. Er wordt tusschen de gemeente en
de bedrijven een rekening-courantverhou
ding geschapen, zoodat do bedrijven alle
beschikbare kasmiddelen bij den gemeente
ontvanger kunnen storten, zonder dat zij
daardoor belemmerd worden in hun
dispositiën, noch renteverlies hebben te
lijden.
Do verrekening van rente, aflossing en
winsi, welko ia do bes taan tl 0 verordening
op onvoldoende wijze geregeld was, is in
Let ontwerp nauwkeurig aangegeven, in
overeenstemming met do wijz.e, waarop dc
gemeente dc door haar opgenomen gelden
verrekent.
Opgemerkt zij hierbij, dat in de laatste
jaren do betaling aan do gemeen te, zoowel
van de rente ate van do aflossing, eerst in
Juni van heb volgende jaar geschiedde. De
uitbreiding van do kapitalen der fabrieken
in Juni van dit jaar (toen de wijziging dor
verordeningen reeds in voorbereiding was)
stelt in staat om voortaan do bepalingen
dezer verordening te dezen aanzien na to
komen.
Alle door den Raad toegestane bedragen
boven de stiohlingskapitalen zijn tot nu toe
ten onrechte bestemd voor do Vornieuv.ings-
cn Uitbreidingsfondsen. Deze fondsen heb
ben daardoor oen tweeslachtig karakter ge
kregen, daar zo eensdeels gowone kapitalen
cn voor een ander deel vernieuwingsfond
sen zijn geworden. Hot gevolg hiervan te
geweest, dat het overzicht over don k'api-
taatetand en over de uitkomsten iu ver
band met de afsohr ij vingen is teloor ge
gaan. Do nieuwe verordening maakt de
fondsen tot zuivere Vernieuwingsfondsen, ter.
wijl do uithreidiog van kapitaal voortaan zal
gcsolucden door verhooging van de kapitaal
schuld aan do gemeente. In verhand hier
mede stellen B. cn W. teveus voor te be
sluiten, dat allo door den Ra;ul. toegestane
gelden voor de Vernieuwings- cn Uithroi.-
diügsfondsen zuil ca worden beschouwd als
te zijn gevoteerd voer vergroeiing van dc
kapitalen.
Naast deze hoofdpunten geven Oommis-
sarissen hog enkele, toelichting op détails,
waarhij we hier echter niet stil kunnen
staan.
Bestendiging Aks iStadsgcncc&hccr.
Togen oen door dr. W. Th. M. "WccbeïJ?
gedaan verzoek oni bestendigd te worden in
zijn betrokking als stadsgeneesheer, bestaat
bij B. en \Y. geen bezwaar, zoódat zij tot
inwilliging daarvan wónsoheri te besluiten.
Ontslag Hoorcns vaq Ilcyningcii.
Naar aanleiding van oen adres* van 4on
heer C. E. Hoorens van Heyningcn geven
B. en W. den Raad in overweging aan
adressant, overeenkomstig diens verzoek,
ontslag to verleen en uit zijn betrekkingen
van leeraar in cle wiskunde en in het boek
houden aan d'e II. B.-S. voor Jongens al
hier, mot bepaling, dat da-t ontslag geacht
zal worden te zijn ingegaan op 26 October
1914.
Voorts deel en zij melc, dat do heer
Hoorens van Heyningen zich tot hun Col
lege heeft gewend met verzoek om eervol
ontslag als leeraar in de wiskunde aan do
A Meeding B. der Kweekschool voor Onder
wijzers én Onderwijzeressen alhier.
Aangezien dat verzoek c>p ongezegeld pa
pier geschreven is ingediend, kan daarop
geen beschikking genomen worden.
Intussohen meen en zij te moeten voor
stellen, om den heer Hoorens van Heynin-
gen, ovenals aan de H. I».-S. voor Jongens,
ook aan do Kweekschool voor Onderwij
zers en Onderwijzeressen als leeraar in de
wiskunde aan de Afdeeling B., ontslag tc
verleenen, mede gerekend to zijn ingegaan
op 26 October j.l.
Voordrachten ter Benoeming vun
Onderwijzers met Verplichte iloofdacte.
School ode klasse No. 8.
lo. H. Tennissen, onderwijzer O
L. school der 4de klasse No. 2, te Leiden
2o. H. F. du Ron, ondci, v.»jz-^r iu...
L. school der 3do klasse No. 6, te Leiden
3o. A. van der Hoogt, onderwijzer aan
do O. L. School der 3cle klasse No. 5, te
LeidcJi.
School 4do klasse No. 1.
lo. H. F: du Pon, onderwijzer aan de
O. L. school der 3do klasse No. 6, to Lei
den
2o. A. van cler Hoogt, onderwijzer aan do
O. L. school dor 3de klasse No. 5, to Lei
den
3o. J. II. J. SoDgers, onderwijzer aan do
O. L. school der 3do klasse No. 7, te Lei
den.
Bouwplan ,,Dc Eendrnelil".
In cle Raadszitting van 30 April j.l. werd
besloten uit 's Rijks kas aan to vragen en
te aanvaarden een voorschob van ton hoog
ste f 117,800, ten einde dit bedrag aan de
woningbouwvereniging ,,De Eendracht" te
kunnen uitkeeren voor de uitvoering van
liaar bouwplannen op het terrein omsloten
door do 3-Octobor-etraat, do Magdalena-
Moons-straat en do Schelponkado.
Nu dit voorschot bij Kon. besluit van 22
Juli 1914, no. 44, aan do gemeente is toe
gekend en bij notarieolo akte do verstrek
king en aanvaarding er van tusschen de
gemeente en de vereeniging ,,Do Ifen-
dracht" ia geregeld, zal weldra tot uitvoe
ring van de bouwplannen worden overge
gaan, in verband waarmede do bonoodigdo
gelden op de begrooting beschikbaar moe
ten zijn.
De daarvoor vereiachte bogrootingsrege
ling bieden B. en W. thans ter vaststelling
aan.
Meer Toezicht in het Stedelijk Museum.
In v verband met de verschillende dief
stallen, di© zoowel in Nederland als in het
buitenland in musea plaats vonden, acnuo
de Commissie van het Stedelijk Museum
zich niet laDger verantwoordelijk om voor
do bewaking van het belangrijke Leids-che,
museum, op werkdagen, te volstaan met
don concierge cn de vrijwillig door diens
familie hierbij verleende hulp. Door cle
welwillende medewerking van den Com-'
mandant van het Invalidenhuis werd de
Commissie in staat gesteld een proef tc ne
men met een 'bewaking door Invaliden, wel-
ko proefneming uitstekend heeft voldaan en
aan do Commissie aanleiding heeft gegeven
een voorstel te doen om deze regeling te
bestendigen. Op de gemeentebegrooting
voor 1915 is dan ook reeds met de meerdere j
kosten van toezicht rekening gehouden voor^
1914 moet dit evenwel nog geschieden en
dient het voor toezicht toegestaan bedrag
met f277.20 te worden verhoogd, va^r' B.
en VV. het voorstal doen.
Schaakrubriek van het Schaakgezelschap)
,,?alamcdes". (Opgericht 1S48).
S'poelavond iederen Maandag in de bovc^
zaal van Café „Central", Breéstrata
aanvang 8 uren. v?
Redactie: L. Biermasz en J. J. Planjer.
PROBLEEM No. 55. (Z. MACH).
Zwart (4).
1. - :v
I
:j|tf- 0ÊÊ 1
vL;
t
Ép r'V: j
W0'pfpfp'-':I
it (5).
WitK. h 4 D. f 3 T. g 8 L. e 8 en P. b 7.
Zwart: K. ©7; T. d7 P. b6 en g-J.
Wit speelt en geeft in 2 zetten mat.
Oplossing Probleem No. 53: P. c6; enz.
Goede oplossingen ontvangen van do
hoeren: J. A. W. AaFocrsbergj N. A.
Blote; E. J. BomliH. J. Bouwman B. S.
v. Kloeten Sr. D. KruissinkA. Lange-
zaal G. J. van Leeuwen J. E. Muusse
F. Sandberg Wzn.G. Sierag J. C. Sja.
dijn L. Scliilthuizcn J. \V. Sehüss Ant.
ToljeurJ. A. N. den Toukelaar L. M.
Valken burghC'hr. J. Vruchtmej. Ja-
pikse; mej. D. A. F. Muusse-, allen te Lei
den; H. J. Broek\eldt, O. Jgeest; J.
Heemskerk, Reelofarcndsveen F. P. T.
Jansen, Wassenaar; W. Jansen, Voorscho
ten; -T. van Os, Voorschoten L. van Rhijn,
Loosduinen1'. G. van der Tang, OucM-
wetering; T. van Wijk, Leiderdorp J. J.
A ooys, Oudshoorn.
CORRESPONDENTIE: F. P J. tc W.
Wij danken u zeer voor uw aanbieding, doeli
kunnen er voorloopig geen gebruik van
maken.
Oplossingen worden ingewacht tot uiter
lijk Dinsdag 22 December a.s. nam. 5 uren
aan het Bureel van dit Blad.
Stoomschepen.
stoomvaart-mij. mederland.
..Bawean", van Now-York naar Java. vertrok
10 Doo. van Port Natal; ,.Boero<?" (Uitrei*) ir—
scerilo 10 Deo. Kaap Bon, ..Boeton" vertrok 10
Poo vau Cardiff naar Zuid-Amerika Koningin
der Nederlanden" (uitreik vertrok 11 Dec van
Qravoscnd; „Prins dor Nederlander." (thuisreis)
paeaeerdé 10 Deo. Gibraltar; „Rondo" (uitrei'')
vertrok 11 Dec. van Rotterdam; „Vondel" (uit
reis) arriv. l'l Dee. te Port-Said; Ban ka" (uit
reis) passeerde 11 Dec. Point de Galle.
rotterdamsche lloyd.
„Samarinda" arriv. 11 Doo. van Java te Rot
terdam; „Ophir" (thuisreis) vertrok 11 Dcc. van
Londen; „Jacatra" (thuisreis) ia 10 Doc. Lizard
prepacseerd; „Madioen" en „Aracon" (tbuisrois)
vertrokken 10 Deo van Padani?; „Rindjani" (uit
reis) vertrok 10 Deo. van Lissabon.
kon. west-in o. maildienst.
„Prins Willem V" (thuisreis) is 11 Dcc. Dover
ffepauseerd.
h0llano-amerika lijn.
„Dordrecht" vortrok 10 Dec. van New-York naar
Botterdam„Randwijk" arriv. 10 Dec. van Rot
terdam to Now-Yorlc; „Tarolos" vertrok 11 Dec.
vau Baltimore naar Rotterdam„Thcmisto" vau
Philadelphia naar Rotterdam, passeerdo 11 Dec.
Prawlepoint„Gorreduk". van New-York naar
Rotterdam, passeerde 11 Dec. Bevezier; „Rijndam"
vertrok 11 Deo. van Rotterdam naar New-York;
„Zuidordijk", yan Rotterdam naar Cuba, Mexico
en N.-Orleans, passeerde 11 Dcc. Dover; „B-mna-
vrijk" arriv. 10 Deo. van Rotterdam to Nov. York;
„Öostdïjk" Yertrok 11 Doo. van Rotterdam naar
Now-York.
kon. holl. lloyd.
„Maasland" uitreis) nrriv. 10 Dee. te Baltia;
„Tubantia" (thuisreis) vertrok 10 Dec. van Rio
Janeiro.
GEMEENTELIJKE ARBEID8BEUUö.
aanvraag van werkzoekenden.
3 Klerken. 43 Timmerlieden, 1 Ttmmevnmn-Trnp-
poumuker. 68 Metselaars, 6 Yocpers, S Ktconhou-
wora, 40 Schilders, 9 Meubelmakers, 2 Stokers.
2 Grof bankwerkers, 9 Yoorslaandors, 7 Smeden.
2T Htuoadoors, 1 Loodgieter, 5 Typografen,
3 Sohoeumakers, 4 Kleermakers, 7 Sigarenmakers.
1 Baklcor, 3 Schippers. 45 Grondwerkers, 2 \vrnr-
luoeziers. 4 Bloemisten, 12 Jongens (allerlei).
16 Loopknechts, 106 loeso Y,rerklieöen. ISO Mannen
(allerlei). 1 Rijwiolrepara tour, 2 Dienstboden bo
ven 13 jaar. 1 Dienstbode onder 18 jaar, 16 Werk-
stors, 17 Naaisters, 2 Waachvrouweu, 2 Winkel,
juffrouwen. 2 Strijksters, 20 Fabrieksarbeidsters,
57 Tostielarbeldsters, Yrouwcn (allerlei^
l Slager»,
