L
Nederland en de Oorlog.
De Geldleening
van 275 millioen gulden.
Ingezonden.
Het Fransche GeeSboek over
de oorzaken van den Oorlog.
N", 16802
H>oii<Iei*<lag; 3 December.
Tweede JESlad. A°. 1914.
i
I L
VOORLOOPIG VERSLAG.
f' Aas. Let Voorloopig Verslag van hot ftf-
ftealinutMraderzoek nopens het wetsontwerp-
Tioub lot hot aangaan van ecn leening van
f275 millioen en voor dekking daarvan tot
mvcenng gedurende 15 jaren van een op-
conteiJiMfmg, welke oen jaarlijksclion last
van f I'G1/» millioen met zich zal brengen,
is het volgende ontleend
OE TS4" NOC NIET GEKOMEN.
Verscheidene leden betwijfelen, of dc tijd
reeds gekomen is voor maatregelen vim. zoo
-verre strekking. Dc Regocring z'^gt in den
aanhef dor financieele nota zelve, dat nog
niet bij benadering is te bepalen, mol wolk
[bedrag de middelen moeten worden verhoogd
iin den gevolgen van oen oorlog hot hoofd
a bieden, maar dat zij niettemin een dofi-
i lieve oplossing van deze vraag bedoelt,
brlijkt uit do in die nota voorkomende bc-
kening van het bedrag der leening, inzon-
rlieid uit het feit, dat daarbij zelfs iu
tkening worden gebracht tekorten op de
diensten van 1916 en 1917. Het is nog
dierst, onzeker, welke lasten de oorlog voor
0n Staat met zich zal brengen. Hoe de gc-
rtcnisscn zich zullen ontwikkelen; hoe
lang de oorlog zal durenwelke opofferingen
liiefc Rijk tor handhaving van onze ona.fhan-
ijkheid en in verband met de cctonomi-
c omstandigheden zal hebben te doen,
in op het oogenblik niet te zeggen. Daarom
kon dus van pon definitie vp oplossing van
vraag, hoe in de financieele nooden voor-
m moet worden, voorshands geen sprake
po,
CEEN DEFINITIEVE OPLOSS1NC.
Andore leden zagen in het WeEsontwterp
niét- een definitieve oplossing van het finan
cieele vraagstuk, maar enkel oen r>öds thana
inoodige voorziening in behoeften der schate
i fhist. Zij konden zich met do meening; dpt.
voorshands volstaan zou kunnen worden met
'tie uit gif to van solihtkistpapier, geenszins
I HjVörcenigen. Op dezo wijze zou' (li vlottende
Schuld niet gedelgd, maai' bestendigd en
zelfs vcrmeerdccrd worden. Uit hot ftit, dat
de RegvK-ring maatregelen g mom en heeft bé-
J tref t nde beleening van de obligaties der
■h'ccirg stelde leening, is niet af tc leiden,
l'.dat die leening geen aanmerkelijke ontlas-
[Mting van de Nedcrlands'ehc Bank zou ten
'gevclgo hebben. Op dit oogenblik ligt bij
J bij/.end'-r o personen oen groot bedrag aan
[bankbiljetten ongebruikt. Het is te ver-
jwachtcn, dat dit geld in ruime mat-c voor
deelneming in dc loaning zal worden gobe-
;zigd, on in zulke gevallen zal van belee-
{jQ.uig geen sprake zijn. Ook zullen vele Maat-
jSchappijen haai' beschikbare gelden gaarno
'in dc lecning beleggen. Ruime deelneming
in de lecning is bovendien niet enkel fee ver-
wauh ten, omdat do in liet ontwerp, gestelde
'yccxwaarden daartoe uitlekken, ma^cc ook om.
leicnc-n van vaderlandsliefde.
SPOEDIGE AFDOENING CEWEHSCHT.
I Spoedige afdoening van hot we.töOnfewWrp
achtten dezo leden hoogst gevenscKt, omdat
RneAiecks Januari groote bedragen bescluk-
pa.ar komen, die allicjit op andere wijze
F zullen belegd worden, indien de Stante-
Jovjiing eerst later wordt uitgcschreVMi
«ET DEKKINCSVOORSTEL NIET KLEURLOOS.
F ciccheidene leden konden zich niet ver-
i écnig-n mot do in de finaneieelo nota geuite
[p niivcniiig. da-t het iu het wetsontwerp opgo-
nomen dekkingsvoorstel kleurloos zou zijn,
Hvt tegendeel blijkt reeds uit hét fdit, dat,
[gelijk 'ie Minister duidelijk doet uitkomen,
-dit. vovr&tel met zjjn beginselen op bclas-
Btiüggcl'i.od niet strookt. Hoe hij Icon meen en,
dal een voorstel, dat zoo zware lasten op
legt; voor ecn tijdperk van 15 jaren, zoo diep
,'ingrijirt. in het bestaande belastingstelsel en
<1*', .stelsel zoozeer verslechtert, kon gedaan
w<ml;n zónder aanleiding te geven tot een
dv-bat- over belast-ingpoliCidk, begreep men
leden zouden ér prijs op stellJn, in-
■,^e" de Minister kou goedvinden mede te
HSt i wplk dckkingsvcorstel luj gedaan zou'
Kr Jt*dien hij daarbij gehandeld had
BS^! komgti g zijn beginselen vaa belas-
«"gpebtiek. i
ÖPCENTENHEFFINC.
I I -Auderen aohtten de meoniug dor Rógtoc.ring,
j aangezien de voorgestelde opeentcrihef-
I ]10k^ z,1°h aansluit bij de bestaande kegc-
iot, ncodig is thans een principieel
pioai. ..ver belaetingpoliliek te v001*011, alles-
f iv-lI,r>. "rklaai*baair. Het is duidelijk, dat een
I betreffende de wijze van dokking,
'-'■ai >ij uiting werd gegeven aan haar bcgin-
x an bela^tin gpoli tie kaanleiding zou
y 11 gegeven tofc een veel heffcigdr strijd
meeninge-n, dön heb god^vC
°°r vooten Van pvincipioolo
tiiaa- n 0V°r ^«ööngpoMtiek is de tijd
daar,,min.st gosc-hikt cn men zou' heb
Mu.i.X -niet brewensoht achten, dat do
kla'r;,r h(?': verlangen om nadere. Ver-
•i -n aangaande zyn begiuèelen voldood,
B Verzoek om inlichtincen.
liodi^r0 lcxIen in de toelichting
L. 1 '^Scii ouifcrent deu st&nd. van
'3 Rijka kas, het bedrag der vlottende
schuld vaai Nederland en Indie, het uit
staand bedrag aan sohatkistpapier, dén
looptijd daarvan en het bedrag der daarop
verschuldigde rente. Op aanvulling dezer
leemte werd aangedrongen. Ook zou men
gaarne nadere inlichtingen ontvangen om
trent het docr de Regeering met de Nc-
derlandsche Bank gevoerde overleg aan
gaande do beleening van de obligaties dér
leening. Men vroeg, of iets bepaald is om
trent de rente, tegen welke de beleening
zal geschieden en omtrent den duur van
het tijdperk, gedurende hetwelk de facili
teiten verleend zullen worden. Ook ver
zocht men verduidelijking van de mededee-
ling der financieele nota omtrent dit punt.
Ook zouden sommigen het op prijs stel
len, indien de Minister een nadere uiteen
zetting zou willen geven van de wijze,
waarop eon met beleening gepaard gaande
storting zal kunnen geschieden.
HET OVERLEG MET DE LEIDERS.
Door een der leden werd bezwaar geop
perd tegen het vóór de indiening van het
wetsontwerp door de Rogeering met de
voorzitters der Kamerfracties gehouden
overleg.
BEZWAREN TECEN DE DEKKINC.
Ycle leden hadden bedenkingen tegen de
dekking van aflossing en rente der voorge
stelde leening door middel van opcenten-
heffing gedurende 15 jaar. Het gevolg van
deze regeling zou in de eerste plaats zijn,
dab gedurende ecn tijdvak van 15 jaren
jaarlijks -26V£ milliocn voor rente en af
lossing cler leening moet worden opge
bracht. Daardoor zou het gedurende dat
lange tijdvak onmogelijk worden de mid
delen te vinden, noodig voor hervormingen
op sociaal gebied, op het gebied van het
onderwijs, op elk ander gebied. Do ont
wikkeling der geestelijke en stoffelijke wel
vaart door van. den Staat uitgaande maat
regelen zou godurende al die jaren wor
den stop gezet. De druk cler opcentcnhef-
fing zou vooral bezwarend zijn voor de ar
beidende klasse en den kleinen midden
stand.
Bovendien vermeerdert do voorgestelde
opcentenhcffing de gebreken van do be
staande belastingregeling. Op alle belas
tingen opcenten te leggen is een eenvou-
digo, maar oen eenigszins ruwe wijze van
doen, welke uit een oeconomiseli oogpunt
bedenkelijk is.
OORLÖCSBELASTING.
►Sommigen van de .voorstanders cencr oor-
logsbelastmg waren van oordeel, dab reeds
nu tot dé heffing daarvan behoort te worden
overgega-aa, althans, indien hun niet -nader
werd aangetoond, dat daarentegen overwe
gend bezwaar bcsbaab.
De meening wordt, geuit-, dat bij heffing
naar den maatstaf van art. 16 van heb wets
ontwerp, volgens cle gegevens, betreffende
do vermogensbelasting over 1912—1913, een
bedrag van 199 millioen ware .te verkrijgen.
De cijfers over 1913191-1 zullen echter
hoogstwaarschijnlijk nog gunstiger resultaat,
geven. Bovendien zag men geen reden om
de vermogens van 13,000 tot 75,000 vrij
te stellen. Heft men daarvan pCb. dan
ware nog 11 i milliocn te verkrijgen volgens
de cijfers vau 1912'13 en vermoedelijk nog
meer volgens die van 19131911. Yoegt men
daarbij de bedragen van rechtspersonen,
clan zal de opbrengst wel 275 milliocn boreï-
ken. Desnoods ware van de grootere vermo
gens een hooger percentage te heffen clan
art. 16 aangeeft.
Voorts betoogde mc-n, dat. ook de inko
mens uit bedrijven en andere bronnen in de
oorlogsbelasting behooren betrokken te wor
den.
Sommigen wilden ook de Europeanen in
Indie en misschien, zelfs de daar gevestigde
C'hineezen erin zien aangeslagen, omdat ook
dezen voordeel trekken uit cle handhaving
van de onafhankelijkheid van ons land.
Andere voorstanders van een oorlogsbe
lasting waren van oordeel, dat*eerst na den
oorlog van heffing daarvaft sprake kon zijn.
Eenige leden meenden, dat de voorziening
in do gevolgen van den oorlog ten deele ge
vonden moet worden door heffing van een
loorlogsbelasting van de vermogens en ge
deeltelijk door middel van een geleidelijk
uit- cle belastingen af te lossen leening.
Overigons word opgemerkt, dat, iudien
het thans benoodigd bedrag lager gesteld
werd dan 275 millioen, de oorlogsbelasting
op dat lager bedrag bepaald zou kunnen
worden.
TWEEDE KAMER.
Zitting van gisteren.
Na de aanneming van de verschillende
aan de orde gestelde wetsontwerpen, werd
bestreden liet wetsvoorste 1-M e n-
d o13 ter voorkoming van in de
huidige buitengewone tijdso in
sta ndig heden gedwongen ont
ruiming van woningen door de hoe
ren Aran Wijnbergen, Rink, Yan Hamel,
Ty-deman en Limburg.
Bij heb algemeen debat, verklaarde de
heer ArAN WIJNBERGEN zich tegen dat
ontwerp als onnoodig. In de eerste plaats
keurt hij een initiatief-voorstel van een Ka
merlid in buitengewone tijdsomstandighe
den als deze ai. Doet do Rogeering in zulke
omstandigheden ecn nood-voorat el, dan lean
men, moer dan bij het. initiatief-voorstel, er
van overtuigd zijn, dat de toestanck-u, wel
ke tot^zulk een Regeeringsvooretel aanlei
ding moeten geven, degelijk en goed onder
zocht zijn en beslist noodig. En waar het
land thans een regeering bezit, die ge
toond heeft niet terug tc deinzen voor nood
maatregelen, indien zij strikt noodig zijn,
daar acht spreker heb onnoodig, dat die
weg bewandeld wordt door ecn Kamerlid.
Want op die wijze meent spr wordt
een ongewenschto critiek op het Regee-
ringsbeloid geoefend. Verder kwam spre
ker op tegen het indirect verwijt van den
heer Mendels, dat do Regeering wel oog
zou hebben voor de belangen van anderen
en niet van do arbeiders. Voorts ontwikkel
de spreker juridische bezwaren.
De heer RINK bestreed het ontwerp
eveneens, al waardeert hij het denkbeeld,
waarvan de beer Mendels uitging. Maar
hij kan liet wetsontwerp onmogelijk aan
vaarden, om de eenvoudige red-en, dat het
spreker to kras voorkomt-, daar het voel
to ver gaat. Het zal de deur openen voor
tal van onbillijkheden. Zijn hoofdbezwaar
is, dat. aan clcn verhuurder ook gegronde
vorderingen tot ontruiming kunnen wor
den ontzegd. En dat- strijdt zóó tegen spre-
kei-3 rechtsgevoel, dat hij over dat be
zwaar niet heen kan.
Do heer VAN HAMKL bracht ook hulde
aan Mendels bedoelingen, daargelaten of
-<lo feitelijke grondslag, waarop zijn wets
voorstel berust, "deugdelijk is. Uit de fei
telijke toestanden concludeert spreker ech
ter eveneens, dat het wetsvoorstel niet noo
dig is, al gaat hij niet mee met de mee
ning, als zouden in do tegenwoordigo bij
zondere tijdsomstandigheden geen bijzonde
re maatregelen mogen wordeai getroffen
tegen woningverliuurders. De grootste
grief van spreker is bovendien, clat volgens
het wetsontwerp do rechter £ou kunnen put
ten uit 's Rijks schatkist ter voldoening van
achterstallige huishuur. Spr. meent, dat
er een wet noodig is, die zich aansluit aan
het maatschappelijk feit, dat er verschil
lende schikkingen tusschen huurders cn
verhuurders met behulp van steuncomité's
zijn tob stand gekomen en hij zou wenschen,
dat er een wettelijke maatregel werd ge
troffen, waarbij ecn onwillige verhuurder
verplicht zou kimnen worden, zich a-an ecn
dergelijke met behulp van Steuncomité's
getroffen regeling te onderwerpen.
Dc hoor TYDEMAN bestrijdt het ont
werp ook als onnoodig en meent, dat het
middel erger dan de kwaal zou blijken.
Ook sprekers hoofdgrief is, dab dc rech
ter zou kunnen bepalen, dat do Staat ge
heel of, gedeeltelijk de huur zal moeten
bepalen. Het gevolg daarvan toch zal zijn,
dat èn huurder èn verhuurder heel graag
den rechter zulk een uitspraak zullen zien
nemen, want daar hebben beiden belang
bij en ze zullen dus niet als tegenover el
kaar staande partijen voor den rechter ko
men, maar arm in arm.
De lieer LIMBURG bestreed heb ont
werp evenzeer. Als men zulk ecn paarden
middel als Mendels wenscht voorstelt, moet
absoluut noodzakelijk vaststaan, dab de
werken goed zullen zijn. Noch hot. een noch
heb ander staat vast. Spreker licht zijn oor
deel op verschillende punten toe. Hij -zegt
nog, dab als een regeling noodig is, het
beter ware ieta van gemeentewege te doen
uitgaan, in samenwerking met plaatselijke
steuncomité^.
Heden, Donderdag, voortzetting van liet
debat.
GEMENGD NIEUWS.
Op k 1 a aT 1 i c h to n d a g li e b Kén tw ee
pcrscncn inbraak gepleegd bij den horloge
maker Stegeman op dc Markt to Zulphcn.
door met ecn groote straatkei diens spicgel-
uit (>3 verbrijzelcu en er tweo horloges to
stolen. De daders, twee losse werklui uit
Amsterdam, zijn spoedig door de politic .in
hechtenis genomen. Zij beweerden dezen
diefstal te hebben gepleegd om onder dak te
kernen. t
Do j 0 n ggc hw d e D c E wonende
aan Hen Ouden-Beekbérgerweg, Ie Ajiel-
dcorn. kon het niet al te best niet zijn
v'rc uw vinden cn sloot haar daarom, gewoon
weg maar buiten do deur. Wcensdagmiddag
was hij ónder kornuiten bezig, zijn inboe
del! jo to verkoopen, t-ot dit zijn schoonvader
let' oore kwam, die er met een'iga hulp op
afging, om voor ^ijn dochter ook lucar aan
deel op 1e eisehen. Onder zijn gezelschap
bahooVde ook zekere R., een buurjongen van
De B. De laatste ontstak hierop zóó in toorn,
'dat hij oen inca trok en hiermede op R-.
inliep, waarbij deze. 'zeer érnstig wérd ge
troffen; o.a. werd 'geconstateerd, dub de lon-
'gén waren getroffen. Do toestond van don
gewonde, di« naar heb ziekenhuis is over
gebracht. is hoogst gevaarlijkdc dader is
ia verzekerde bewaring genomen.
Eerlijke vinder. Eenige da
gen geleden deed een juffrouw te Amster
dam bij de politie aangifte vim diefstal
van con ledeJreu handtosch. waarin tien Ani-
'stérdanisette lolcn a f' 100, ongeveer f 110
yp'ccic en eenige' gouden' voorwerpen waren.
Zrjj vermoedde, dat do diefstal gepleegd werd
in ecn winkel aan de Férdinand-Bolstraat.
Dinsdag evenwel stelde een man dé politie
in kenrHs> van het vinden Van het tcsclijé.
Hij zag h'jét in een vensterbank staan en
iKHtf het m«l<3 naar huis. Daar .ontdekte
hij dc lotton en hét geld. De éérlijke* vinder
Wot kb reeds dertig jaren1 bij denzeltdén pa
troon. W'aairgohrfnlijk heeft do jpfti'ptiw liet
^trujohje dite
bil yorge-én. ■- -i r
liet Brood tc Leiden.
Mijnheer do Rcdaoteiu* 1
Verzoeke bij dezo een klein plaatsje in
Uw veelgelezen blad, waarvoor ik U mijn
cprechien dank betuig.
In Uw blad van 1 dezer vinden wij
ender officieele kennisgeving het ter kennis
bicDgen van den burgemeester van. Leiden
van brcod, bloem, meel, tarwe: lo. met 3
Deo. 191-1 vervallen alle tot dusver ge-
ïnaalite bepalingen omtrent brood en dan
Volgens mijn inzien het belangrijkste en
dat wel de meeste overweging verdient, n.I.
2o. dat met ingang van dien dag, de maxi-
m 11 m broodprijzen zijn als volgt* voor wit
brood f 0.10 per brood van 41/» ff
bakken gewogen, en nog liefst dubbel ge
bakken, terwijl voor zoogenaamde Franscho
stokken en roombrood de prijzen vrij blijven.
Ieder weldenkend menscli moet uit dit
afleiden: wat zullen wij weer krijgen voor
witbrood, toch zeker niets anders dan bloera,
gebakken met water met misschien e>en kleine
toevoeging van melk of vet, want room
brood, daarvan begrijpt een ieder, dat dit
niets anders is als bloem met volle melk
gebakken, want room is natuurlijk veel to
duur.
Nu 13 rnijn vraag: Zon hot niet beter
wezen, dat de burgemeester van Leiden oen
verordening in het leven riep om óf water-
of molkbrood ie leveren (opdat het publick
wist wat hot krijgt voot zijn centen) en
daarbij liét gehalte te bepalen van het vocht
ien dat de kruim geen ander vet mag be
vatten clan hetwelk afkomstig is uit tarwe
cf melk en het vetgehalte van het kruim
minstens 6 pCt. bedraagt van de droge stof.
Indien nu de maximum-prijs» genomen
wordt, dan is het nog te laag, maar wat
staat er (c gebeuren Dat cte een nog beter
knoeien kan dun dé onder cn den prijs daar
onder zet, en wat moet men dan toch' krij
gen, daar de bloemprijs toch' op héden f 17
per 100 Iv.G. is, want zonder verdienste
kan toch niemand blijven of moet het ten
kest-o van do leveranciers Als dan deze
maar zoo wijs zijn om aan zulke marlrt-be-
detvers niet te leveren.
Nu is liet ecn mooie tijd om' de blaam
van Lei den af té halenr of moet het wedr
-gaan als altijd: in Leiden haal je toch
verreweg het slechtste brood uit deze strook!
Maar nu nog dit: toen door den burge
meester van Leiden de motie aangenomen.
Wérd van d® Leidscho bakkers, om do bui
tengemeenten aan te schrijven om. ook g%en
witbrood meer te bakken, toen hadden die
hoeren .eerst oen vergadering gehad, waar
toe ook de bakkers van buiten waren uit-
genoodigd. cn waarom niet nu en dan e^n
uniformprijs vastgesteld voor dezo streek
én dan zóó, dat goede waag kan geleverd
Werden
U nogmaals dankend yoor de plaatsruimte,
toeken ik mij
Een Bui t e n b akke r.
SPORT.
STANDEN.
Korfbal.
NEDEELANDSOHE KOUFBAEBOND,
Eerste Klaesa Zuid.
Vereen. sreap. gew. {rel. verl. pt. v. fc. gem
1. Vitesse, DenTTaaj: 5 1 8 34 13 1.60
-. Fluks
3. Vitesse. Loitlon... 5
4. TI. S. V4
5. O. S. C. l:4
6. Velos 3
4 l 8 25 14 1.50
3 2 6 21 12 1 20
1 3 2 11 20 0.50
1 3 2 11 23 050
3 8 23 -
Do Dorde Klasse Zuid A.
Verton. gesp. eew. gel. verl. pt. v. t. gom,
4 10 1 2.—
Svrift,.2 2
Vitesse IT, Leiden 2 2
Fluks 113
A. L. O. n1
4 14
3 7 19
1 -15 -
Voetbal.
NEDEBLANDSCIIE VOETBALBOND,
Westelijke Afdeeling D.
Yeroen.
gesp. gew.
gel. verl.
1.
De Spoelman
8
6
2
2.
Ajax
7
4
2
3.
II. B. S. IL
6
3
1
4.
Quick It
8
4
4
5.
V. U.
7
2
2
3
6.
Concordia.
7
3
4
7.
n. V, V. IT.
7
2
2
3
8.
D. V. V
8
1
1
6
10 22 9 1.42
7 9 9 1.16
8 II 13 1-
6 18 16 0 85
6 14 15 0.85
6 8 10 0.93
3 6 17 0.57
BEURS.
De navolgende fondsen waren bejen tot
de daarachter vermelde
koersen
Gevraagd.
Aangeb.
2'l.pCt. Cert. Ned. W. Schuld
57% pCt.
58'pCt.
3',-A Oblig. Nederland
77'
n\
Div. 4 pCt. Stedel. Leeningen
891,
90
3'/j idem
79:3
80%
4:, pCt. Amstcrdom
96',
95%
4'.j Eottcrdam
96 Xe
97
Aand. Ncderl. Bank
223
6pCL Sein. Cheribon
99' 4 k
99%
4 üaagscho Tram
90
Aand. Kon. Ned. Petroleum
424
427
Geo. TIoll. Petroleum
130
132
4' j»Ct. Staaltópoorwegen.
96
96
4 Busland 1880 a 625
63%
64',
4 Rusland 1694 a Rs. 625
64-:,
65
4 Raai. Cons, a Rs. 125
64%
65
4 Rual. C-ons. a Re. 625
64%
65'
Div. 4 pCt. Rusland in E, M.
62
65
4!
72' 1
73
Comm. Amalgamaicd shares
47%
48
Steelsiiares
46%
47
South. Rnilvr. shares
15%
16'
Bctlil. Steel shares
37
38;-,
Denver Rio sliares
5 -
5%
Karines shares
1%
1%
6 pCts Cod. Ij. Arg Ilyp. Bk.
72'.
73%
6 Nienwo Ced. idem
70
72
5 Oregon Califomic.
94
9-1*
3'<.Pennsylvania
94%
95%
Loten Antvrcrpoii
51
55 7.
Loten Rusland 1866
270
285
CORRESPONDENTIE
Een paar
gend nummer blijven liggen.
De Fransche rcgcerïng heeft een Geelbookï
uitgegeven over de onderhandelingen), dié'
aan den oorlog zijn voorafgegaan. De be
scheiden, die zij daarin openbaar inaaktfi
wijzen Duiteohland aan als het laoid, dufs',
den oorlog heeft gewild.
De Duitsohe politiek is van don vredei
van Frankfort af aan, zoo moet er uit blij
ken, gericht geweest op het zwak houden,
van Frankrijk. Nadat Frankrijk met Enge-'
land vriendschap had gesloten, deed Duitsch-.'
land voortdurend pogingen om die vriend-}
sohap te verbreken. Dat begon met. de reis:
van den.- Duitsch en keizer naar Tand zj er in'
1905. Dat werd, nadat Delcassé uit zijn"
ambt was gedrongen, voortgezot op de con-';
teren tic van Algeoiras in 1906 en tijdens'
de Bosnische crisis in 19081909, do onder-,
handelingen over de Fransoli-Duit-scho over-j
eenkornsb van 1909 en de Agadir-commissié-
in 1911.
Het verdrag van 4 November 1911, waarinj
Duitschlaud de positie van Frankrijk in Ma-1
ic-kko erkende en heb oen stuk Afrikaanschel
kolonie van Frankrijk verkreeg, wekte ia{
Duitschland diej>e teleurstelling. De nieuwe*
legeiwet werd er in een handig bereidet
vaderlandslievende opwinding doorgezet ent
men maakte heb Duitsohc volk wijs, dab di©
web niet de oorzaak, maar het gevolg waa
van den driejarigen diensttijd in Frankrijk.
Hot gevoelen word verbrei/1, dat do oorlog
een verademing zou zijn. Gaandeweg door'
drong de beweging van de Al-Duitsschcrg
en van de militalristisc-Jio filosofen zelfs de
hoogste kringen van liet rijk, en in 1913
was de koLzer, die onbetwistbaar meer dan.
eens den Europeeschem. vrede had bewaard^
overgehaald tot de meening, dat Duitsch-
land alleen door een oorlog zijn buiten- en.
binnenlandschc problemen opgelost kou zion;
In een gesprek met koning Albert liet d<j
keizer onmiskenbaar uitkomen, dat hij niet
langer een voorstander van den vrede was.
VooTts geeft liet Geel hock te kennen, dab
Duitschlaud. gedurende dc onderhandelingen;
aangaande Servië al hot mogelijke heeft go-
daan om een schikking tc beletten. Het lioii
voorkomen, alsof het r.iet wist, wat Oos
tenrijk eigenlijk van Servië eischic. Toch
werd op 22 Juli, naar het. schijnt, de Bois
lijnscko hours van de buitensporigheid dieé
-éischen in kennis gesteld. ïutussohcu heelto
het, dat die eisehen niet zoo erg waren en;
uitzicht gaven op een vreedzame besl:*ehting'j
Dat was om do mogendheden in slaap te
wiegen. Dc Fransche gezant te Berlijn twij-.
fc-ldc echter.
Toen Oostenrijk mobiliseerde, zoo mal ©y.'
Vér-der blijken, was Rusland wel gedwon
gen hét ook ten dccle te doen. maar alleen
aan de Oosbenrijkscbe greus. Von Jagow;
do Duitsehe minister van buitenlandsehc za
ken, had iu een gesprek mot Jules Oamboi^
den Fi'ansclien gezant, gezegd, dat DuiisoK-
land alleen zou.mobdliseeren, wanneer Rus
land op de Diitsche grens mobilLseerde.Toen!
de gezant hem op 31 Juli dat herinnerde,-1
zeide Von Jagow, dat li ij geen "smste vöt-
zj^.kering had gegeven. Inmiddels v.yrro.iT-
de Duitscliland geen vin om de wereld van.
een oorlog te redden.
Toen Oostenrijk te Petim^rad v.xvrstel lort
vcor een schiklting had gedaan, voorstellen;
die do' Russische vegeering aannam, vcr-
steordo Duitschland de laatste hoop op deuj
viede, door zijn .ultimatum aan Rusland»
met den eisch, dat liet- zijn legers zou de-
mohilteeeren. De oorlog was loon 011 vorm ij-
del ijk.
Aldus do strekking van het Get-Iteek.
Vérschillende documenten zijn aan dit (Jool-
beek toegevoegd. Eu zeer belangrijk is oert
geheim ro-ppcrb omtrent de stukken van het'
Duitsché leger. I)it rapport houdt iu, da(?
dé nieuwe le-gerwet dc Duit.-chc bedoelingen!
bijna geheel zal verwez-.nl ijk en. ..Noch hét'
belaelielijkc geschreeuw om weerwraak va, 11
de Fransche jingos aldus liet rapport
nccli Imt. Engelsché tandengeknars, noch de
wilde gebaren der Slaven, zullen ons weer-
honden van 011s doel, dab 1 het Germanist
nv.e over de gehcele Wereld te ve.rspi>uiden
Ven*Ie, dat bij het Duitsehe volk de. indrulc
meet worden, gevestigd, dat ,011 ze i^wapo-
11 i ngeil een antwoord zijn op die van (tv
Ftansehcn. Wat de ooriogvoeriijg aangaat;
zegt liet. rapport, dat. onlusten moeten war
den opgewekt an Noord-Afnka en Rusland;
door middel van geheime agenten; dit. zal'
strijdkrachten van den vijand in beslag
nemen. „Tndcn volgenden Europeesclien oor
log moeten dc kleine staten gedwongen wor-.j
den. ons te volgen, of in bedwang gehouden')
worden." Dftitschland moet t.ot. eiken prijs.
Rusland overrompelen of het- zou op dó
Oostgrens een zor> groote krijgsmacht moeien'
handhaven, dat het in de minderheid tegen
over Frankrijk zou zijn. ..Daarom moeten;
wij onzen voornaam.--len tegenstander onraiil-j
dellijk op het lijf vallen: cr zijn 9 kan3«Mf.
op do 10, dat wij oorlog zullen krijgen enf,
wij moeten met den oorlog beginnen, zon-'
der to wachten, ten einde eiken te.g-etistend'rr
to vorpletleren."- 1
Belangrijk is ook een rapport óver' ecn "i'
interview van keizer AVilhelm
niet koning Albert van B elgiö.:
Die rapport is vér vat ia hei. volgende teh^.
gr.'.iu vau don ambassadeur Jules Canilvm;;
ruin minister Pielion, goflngteekend Berlijn-
I 22 Nomnber 1913:
j -,,Ik lieb uit Volsti'ekt zekere bron' oeu V«£r<
slag Ti l.vaugvxrt van een ond-jFhond, dat
meld «Vrdi te zijn golwraden ti^eln-.ri, doq[
