De Europeesche Oorlog.
"ifcBraav.w v
..kjiglLff
N°. 16803
Woensdag 2 Dccenibcr. Tweed© !31acl. A0. 1914.
tt; i'idtkkAMiii
Yperen en tie Verwoeste Hallen.
DA&BL
Arm België*
I>e gouverneur van Brabant Kceft do ver-
tcgcnwcordigcrs van con aantal financieel©
instellingen bijeen geroepen, om hun mede-
decling te doen over do oorlogsschattingen,
die van Belgic gëëiscHt worden. Naar de
gouverneur mededeelde, bestaat de door
Dnitschland opgelegde cigeulijke oorlogs
schatting uit 35 milliocn francs per maancl
voor hot onderhoud der Duitsehe troepen.
Bovendien moet België 375 milliocn francs
betalen als straf voor lmt verzet tegen dc
schending va.ti zijn neutraliteit cn ais scha
deloosstelling vow de verliezen, clic de
Duitfichers dientengevolge geleden hebben.
En dat alles nadat allerlei plaatsen, groole
fcn kleine, en provincies reeds schattingen
betaalden van 20,000 tot 50,000,000 francs.
Dan nog niet gesproken van dc requisitics
va n levensmiddelen en voeder voor do paar
den, rijwielen, automobielen, enz.
Brussel geïsoleerd.
To Brussel worden paspoorten voor alle
ric htingeai geweigerd. Het treinverkeer is
geheel en al gestaakt, terwijL op alle dag-
bi.idem beslag wordt gelegd.
Men vraagt zich in de Belgische hoofdstad
vciwcnd-erd af welke de strekking van dezo
maatiegelon is. Do bevolking meent, dat
dit zonderlinge optreden in vorband staat
met een reis van keizer Wilhelm door Bel
gië. Moer waarschijnlijk acht men, dat dc.
Duitsehe. legerautoriteitcn de militaire maat
regelen, welke in verband met den toe
stand in bet Oosten genomen worden, abso
luut geheim willen houden en daarom, allo
verkeer stil leggen.
Bc toestand te Luik.
A ah, een correspondentie in de „Tel.'' ont-
leeiiciv we het volgende:
Het leven te Luik wordt iederen dag moei
lijker en iedere dag brengt ons een onaan
gename tijding.
De Duitsehe spiennendienst in de stad is
zóó goed. georganiseerd, dat alle inwoners,
van wie men vermoedt, dat zij sympathie
vco'r do Frauschcn koesteren, als verdachten
bf.sehcuwd, en zij eiken dag de kans loopen,
gr arresteerd te werden.
Yei&clujidcnc collega's hebben dc eer geno
ten. dat ta hunnen huize een streng onder
zoek -word ingesteld en nog onlangs vernam
ven van onze geestigste, karikaturisten, in
zijn woning teruggekeerd, dat de Duitschers
tijdens zijn afwezigheid zijn a par te men ten
vergeefs hadden doorzocht.
Er is thans eon ander systeem ingesteld
'en verscheidene voorname ingezetenen zijn
vr reeds de dupe vau geworden. Ziehier een
staaltje:
Een heer bevond zich met zijn Vrouw in
Hen restaurant aan tafel. Twee Duitsehe sol-
du ten traden binnen, namen hem gevangen
,cu sloten hem op, in t gebouw der Kom
ma ndautur, waar ecu der groot-C zolders
voor gevangenis dienst doet, en waar 50
a 60 pjsrsoneu van allerlei stand en van
verschillende misdrijven beschuldigd, in do
meest onzindelijke omgeving leven. Er is
geen verwarming en geen W. C\, het wemelt
cr van ongedierte en de muizen loopen Óver
den grond.
Na 12 dagen en 12 nachten van gevan
genschap, kwam een officier op den zolder
en vroeg den persoon in kwestie, wat hij
daar deed: Do ongelukkige, die reeds twaalf
dagen tevergeefs getracht had, een paar
voorden int den schildwacht te zeggen, ant
woordde-, dat hij het niet wist en dat hij
cm het te. weten te komen, zijn verhoor af
wachtte.. Tevens verzocht hij hem ergens
anders op te sluiten, terwijl, hij liet zien,
dat. hij vol ongedierte zal'. Daarop werd hij
naar een andere lokaliteit gebracht cn vijf
dagen later kwam een andere officier hem
in vrijheid stellen, zeggende, dat hij be-
sehuldigü was geweest van spionage, en
maar hoen moest gaan. Hij kreeg de ver
maning1 mee voortaan beter op te passen.
Anderen zijn eveneens gearresteerd, opge
sloten en na vijf of vijftien dagen vrijge
laten mei denzelfden raad-,
I De s-holcn te Luik zullen weldra als het
I kouder wordt, moeten sluiten bij gebrek aan
L brandstof, Do kinderen moeten nu reeds hun
J. mantels en jassen aanhouden.
J D° kinderen, die thans in Luik' geboren
u. n, .c-;a.in als Duitschers ingeschreven.
I J'.- ciideve Duitsehe soldaten, die thans zoo-
w.I in Luik als in Hoei, Andcnne, Namen
I 'enz. de- bezel ting vormen, schamen zichzelf
over dg, wandaden van het élite-corps, dat
nu diie maanden geleden België binnenviel.
Onvolledigheid der Duitsehe Ycrlieslysten.
In do jongste vcrliczenlb-st komen voor
blëvener, licht r'gewond; JE Endcjann
en L. Sehlucker, in Holtwick, beiden ver
mist.
Het. komt. ons voor, zegt de ..Dinxperloschë
vcuTant', waaraan dit bericht ontleend, is.
dal die vcrliczenlijsten verre van volledig
z,ju. want dc eerstgenoemde was reeds twee
maanden geleden wegens ziju wenden van
I t Iront huiswaarts gekeerd.
i f,.^. ^:,ksiselic Landdag is gister in biu-
h> zitting bijeengekomen voor de
"deling van een—wetsontwerp tot hot
aangaan
van een oorlogsleening yan 200
mdlioen mark.
- t air, 'mi'cnc stemmen, is cle regeer ing
ficinaehtigd de leeui|lg ie 3luil,ü>
i\ -v" E'W
V"
fii
'i' k {y. TjJFMjU---' -.. S s
Yperen en de Ycnvoeslo Ilnllen.
Yperen behoort onder die Belgische
stadjes, welker bouwwerken onder de
schoonste en oudste gerekend moeten wor
den, die het- zwaar geteisterde Belgenland
rijk is.
Yperen aan het riviertje de Yperlee ge
legen, in een vruchtbaar gebied, cn vlak
voor den oorlog rond 17,000 inwoners tel
lende, die zich hoofdzakelijk met het ma
ken van linnen en kant bezighielden, heeft
reeds menigmaal de verschrikkingen van
den oorlog van nabij moeten aanschouwen.
Do voormalige hoofdstad van West-Ylaan-
dcren 1 omstreeks 1247, zoo zeggen de al
oude archieven, moet Yperen de rijkste en
machtigste stad van Vlaanderen zijn ge
weest, met het voor dien tijd ongehoorde
aantal van 200,000 en méér inwoners
zuchtte herhaaldelijk onder den druk van
zware rampen, zooals een reeks volksop
roeren, de pest, het beleg der Gentsehe
burgeren in 1383 met den blijkbaar onaf
scheidelijk nan iederen oorlog verbonden
ontzettenden brand, maar het ergst werd
het bezocht door den oorlog. Dc soldaten
van Alva hielden er huis in 1566, de Geu
zen namen de stad in 1578 in, Alexander
Faroes© plunderde haar in. 15S4, in de
17de eeuw werd het stadje, dat -toen niet
meer dan 5000 inwoners telde, tot vier ma
len toe door de Fransehen ingenomen cn
tot 1715 bleef het Fransch.
Zoodat Yperen te huidigën dage niet meer
is clan een schaduw harer vroegere groot
heid. Maar het bezat nog herinneringen
aan een heerlijk verleden, in steen ge
bouwd, cn deze, die het tot een der belang
wekkendste steden in België stempelden,
zijn thans ten offer gevallen aan den niets
ontzienden oorlog. Het meest vermaard
zijn de Hallen, dc meest belangwekkende,
wellicht ook de schoonste van België.
De bouw der Ypersche Hallen werd door
graaf Boude'wijn IX van Vlaanderen be
gonnen, in het jaar 1200, om pas ruim een
eeuw later, in 1304 te worden voltooid.
Vijf-en-een-halvë eeuw later, van 1843 tot
13C2, werd liet heerlijke bouwwerk met de
grootste zorgvuldigheid gerestaureerd.
Aan de z.uidzijde der Hallen, in het mid
den van den hoofdgevel, die 435 voet lang
is, verrijst het zw^re, vierkante belfort,
230 voet hoog, met zijn slanke hoektorens.
Aan de oostzijde verrees het z.g. Nicuwerk,
dateerend van heb midden der 17de eeuw.
Deze Lakenhal is helaas niet meer. Zoo
zonder einde wordt de verwoesting ver
meld, dat aan de waarheid er van we thans
niet meer durven twijfelen.
De Liederen van Bene de CIcreq
op de Muziek vau lliillebrocck in de
Loopgraven.
De bekende Vlaamscho letterkundig©
Lod. Dosscl schrijft aan ,.De Tijd'':
Aan een brief van een Ylaamsch-gezinden
vriend ontleen ik:
„Doe ook mijn beste wenschen aan Bené
de C'lercq en zeg hem, dat alle soldaten en
ziekenverplegers van Vlaamschen bloede
zijn liederen zingen, zelfs met begeleiding
van kanongebulder.
Overal hoort, men hier 's avonds in de le
gerplaatsen „ltoiig, kuig', „Tineken van
Hculc", „Mocdcrke alleen", „Kermis te
Rupelinonde". Eens 's avonds, toen wij
in de loopgraven de gekwetsten kwamen
afhalen en de springbonimen dicht bij ons
ontploften, zong sergeant De O..., van D...,
zijn soldaten ,,üe Noordzee" voor. Al
hoewel het verboden is in de loopgraven te
zingen, juichten de officieren zelf toe, me-
degesleept door den gloed van den zanger,
die bij de woorden „De Noordzee blijft de
onze"- krampachtig zijn vuisten toeneep en
daarna geestdriftig met zijn kepi zwaaide.
Ik lichtte dien versregel bondig toe, daarna
werd met gedempte stem „De Vlaamscho
Leeuw" gezongen... Toen gingen wij heen
met onze gekwetsten",
De toestand in Engeland.
Aan een brief door een advocaat uit een
Engelsche provinciestad aan een familielid
in Nederland gericht, ontlejent de „Tel. heb
volgende: i
„Mijn zoon F. (student aan de universi
teit te Cambridge) wil als officier dienst
nemen bij heb leger van Kitchener. Ik
schreef hem vandaag, dat wij daar geen be
zwaar tegen hebben. Hij denkt, ondanks de
onvoldoende scherpto van gezicht, toch
aangenomen te zullen worden. Het is ge
bleken, dat hij een goede oefening heeft,
meegemaakt in het „Officers Training
Corps" (een studenten-vrijwilligerscorps to
Cambridge).
E. zegt, dat. hij zijn plicht moet doen en
alles o\ er hebben voor ziju land iii deze kri
tieke tijden.
Er bieden zich zooveel jongelui aan, dat
het bepaald aanstekelijk werkt en talloozen
staan klaar om van liuu trouw aan het va
derland blijk te geven.
Ik denk, dat lord Kitchener slechts een
enkel woord behoeft te spreken en hij zal
alle mannen krijgen, die hij noodig heeft.
De autoriteiten hebben de handen vol met
het inschrijven "der vrijwilligers. Vele ba
taljons bestaan uit mannen, die hun eigen
uniform en uitrusting verzorgd hebben en op
alle fabrieken en werkplaatsen voor manu
facturen wordt steeds doorgewerkt aan de
militaire uitrustingen.
Ik denlc, dat het- geheel© volk den ernst
van den toesand inziet, liet houdt echter
de hoofden koel en de harten warm, daar
door zullen de gebeurtenissen ook nooit
aanleiding geven tot een paniek.
De nieuwe oorlogsleening van 350 millioen
is een groot succes en zal wel driemaal vól-
■teekencl worden. Er zijn natuurlijk velen,
die op een en ander wat aan to merken heb
ben, maar naar mijn meening is er in het
algemeen niets, waarop aanmerkingen te
maken zijn. Het treft ons, hoeveel bewijzen
cr gegeven worden van moed, energie en
kalmte. Er loopen ecnige geruchten over een
te verwachten invasie maar wanneer de
Duitschers hier komen, denk ik, dat zij zul
len ervaren, opnieuw een fout gemaakt te
hebben.
Do dood van lord Roberts heeft een die
pen indruk in het land gemaakt, hij stierf
een goeden dood na een nobel leven. Hij
wist meer van den loop der gebeurtenissen
dan men zoo dacht...
In 'l algemeen gaan de zaken hier haar
gewonen gang, onrust heerscht nergens. In
de verschillende bedrijven is weinig werk
loosheid, maar vooral in de manufacturen-,
schoenen- en metaalindustrie is de bedrij
vigheid buitengewoon groot. Dat er zoo
weinig werkloozen zijn. is toe te schrijven
aan het feit, dat velen in het leger dienen
en aan de activiteit, die de fabriekseige
naren aan den dag leggen.
Allen zijn cr zich hier van bewust, dat de
groot© verliezen aan menschenlevens te wij
ten zijn aan de jaloezie van zeker land.
Vroeg of laat zal er vergelding komen.
Wij hebben in onze stad veel soldaten in
gekwartierd en do vergaderzalen der kerken
voor hen beschikbaar gesteld.
J. (een andere zoon van den schrijver),
die lid is van do pas opgerichte civiele gar
de, is den geheelen dag bezig voor de Bel
gische. vluchtelingen te zorgen, ook hij wil
officier worden, maar ik denk, dat hij.niet
zal aangenomen worden, omdat zijn ge
zicht niet scherp genoeg is..."
Het Voetballen in Engeland en
do Oorlog.
De Vereeniging van eigenaren van Lon-
dcnscho dagbladen heeft besloten, dab
veer taan van voetbalwedstrijden de uitsla-gen,
cu verder niets, zullen worden gepubliceerd.
Sportbladen vallen buiten dit besluit.
Het bestuur van de Engelsche „Football
Association" ontkent dat- de voetballers ge
brek aan vaderlandsliefde hebben getoond.
Volgens dat bestuur, zijn uit do rijen vau
den bond van voetbalspcicra 100,000 vrij
willigere voor het leger voortgekomen. Bo
vendien kunnen do verecnigingen. die zich
met -beroepsvoetbal bezig houden, niet. mot hot
organiseer en van wedstrijden uitscheidenzij
zitten van alle kanten vast aan contrac
tueel e verplichtingen. Zij willen wel, maar
kunnen niet. In dc kringen der voetbal be
sturen is men dan ook veelal vau oordeel,
dat de. wedstrijden moeten doorgaan tot een
wet het mogelijk maakt, ze te laten ver
vallen.
Het Telcgraafvcrkcer van Rusland
niet Engeland en Frankrijk.
Hot- „Morgenblad" te Christiania- ver
neemt uit Stockholm, dat de telegraafka
bel tusschen Fredcricia en Libau plotseling
afgebroken is. Deze kabel bediende volgen3
genoemd blad het- grootste deel van het
telegrafisch verkeer tusschen Rusland, En
geland cn Frankrijk. Nader wordt medege
deeld, dat op verzoek van de telegraafad-
ministratie te Petrograd de Zweedscke to*
legraaf zich belast met het doorseinen der
telegrammen.
Hel Porlugceschc Leger.
Met het oog op het feit, dat Portugal
zich vermoedelijk binnenkort aan de zijde
van Engeland zal scharen, doet een militair
deskundige in de „Voss. Ztg." ecnige mede-
deelingen omtrent het Portugeescho leger,
dab niet zeer groot is en vrij gebrekkig toe
gerust.
„Wij mogen do Portugeezen echter als
soldaten niet onderschatten", aldus de
schrijver. „De aangeboren militaire eigen
schappen van het volk, dat eeuwen lang
cle wereld heeft bcheerscht, vindt, men ook
thans nog bij dc Portugeescho soldaten. De
soldaat is bescheiden in zijn eischcn, taai
en volhardend, dapper cn over heb
algemeen een goed schutter. Ik heb schiet
oefeningen van de artillerie (op drijvende
schijven) bijgewoond, die bowonderings-
vaardige bewijzen van trcf-zekerheid lever
den. Discipline is echter iets, dat de Por
tugeescho soldaat ternauwernood bij namo
kent. Ook in het gevecht, stoort- hij zich niet
aan vuur-discipline, maar verspilt hij zijn
ammunitie op ongehoorde wijze, waarvan
ik mij bij verschillende gelegenheden, tij
dens de revolutie en bij de gevechten ge
durende do tegenrevolutie heb kunnen over
tuigen.
Alles bij elkaar genomen, zou het dwaas
heid zijn ais wij van het ingrijpen van Por
tugal eenigen nadeeligen invloed zouden
vreezen. De beslissing zal daardoor geen uur
vertraagd worden. Do ware reden, waar
om Engeland Portugal in den oorlog heeft
trachten mee te slepen, is, dat het daarin
een middel ziet om ons economisch te scha
den. Onze uitvoer naar Portugal bedraagt
ongeveer 52 millioen mark en in de haven
van Lissabon liggen 37 Duitsehe cn 10 Oos-
tenrijkschc schepen."
liet Optreden der Turken tc Jeruzalem.
Volgens berichten uit Rome, door de En
gelsche bladen ontvangen, zijn te Jerusalem,
allo Britten, Fransehen en Russen in do
gevangenis gestopt-, waar zij hardvochtig'
worden behandeld. Turk-scho soldaten na
men die kans waar, hun huizen te plundo*
rem.
De Italiaansche consul te Jeruzalem v-cj
ziju regeering om oorlogsschepen naar Jaf»
fa te zenden, wijl daar uitbarstingen tegen
Christenen worden gevreesd.
De Turksche autoriteiten aarzelden dia
agitatie te onderdrukken, maar de consula
dor neutrale landen standen er op, dat tweo
Turksche soldaten, die de. Grieksche kerk
geplunderd en een priester vermoord had
don, een voorbeeldige straf ontvangen.
De beide soldaten werden toen opgehan
gen.
De Oorlog en ïlc E n ge I sc 'i -1 n d i is
De oorlog trekt nog steeds dc geheel©
belangstelling van alle Indische kasten en
rassen.
Telegrammen, die successen of tegenshx
gen te kennen geven, worden overal kalm,
opgenomen in het volle vertrouwen in het
eindresultaat van den strijd. De inschrij
vingen voor het leger van inlanders wor
den met. buitengewone ijver voortgezet.
De krijgslust der Indische rassen is zeer
aangewakkerd door het Verslag van de '•'a-
den der Indische troepen in Frankrijk. Do
aanvragen om naar het front te mogen
gaan, komen in zoo grootcn getale bij den
chef-commandant in, dat deze verplicht was,
zijn officieren te gelasten, voorloopig geen
aanvragen meer door te zenden.
KORTE BERICHTEN.
Volgens het Stockholms dagblad, ver-
klaart men in Engelsche marineklingen,
dat de commandant van de „Audacious",
die op do noordkust van Ierland op een
mijn is geloopen, er in geslaagd is, na do
ontploffing, zijn schip op het strand te zet
ten. Do Engelsche regeering heeft evenwel
nog niet het bericht van het vergaan van
dezo dreadnought bevestigd, doch ook niet
tegen gesproken.
Onder Russische krijgsgevangenen to
j Ulm, in Duifeschland, zijn elf ziektegevallen
voorgekomen, die men voor cholera houdt.
Vier zijn er aan bezweken. Het bacteriolo
gische bewijs, dat het cholera is, is er nog
niet. Niettemin zijn alle voorzorgsmaatre
gelen getroffen.
Bij het begin van den ooi log had de Fran-
schc regeering te Nice en Cimiez in de groo*
te hotels 10,000 bedden gevraagd voor ver*
pleging van gewonden. Er zijn er echter,
nooit meer dan 4000 in gebruik genomen
en het aantal vermindert, want er worden
titans meer gewonden als herstelden ont<
slagen dan er nieuwe zieken of gekwetsten
bijkomen. De Riviera had de laatste jaren
gemiddeld 40,000 Duitsehe bezoekers pcc
jaar. Dat zal na den oorlog nog jarenlang
anders zijn. Geruimcn tijd zal dc Riviera
het zonder Duitsehe bezoekers moeten doen.
Maar dab vindt dc openbare mecning te
Nice en Menton© juist prettig. als men.
den f,Timcs"-correspondent te Monte Car
lo mag geloovener was aan die Duit
schers weinig te verdienen de Riviera liep
hard kans, verduitscht te worden; men is
Hij, dat men die bezoekers, veelal van be
scheiden positie in de maatschappij,
kwijt is!
Waaruit te leeren valt, dat ook aan d©
R'vicra cle druiven wel eenshoog hau-
gen.
Overigens zal men aan de Riviera trach
ten bijtijds de bakens te verzetten door t.o
streven naar de bevordering van het be
zoek van Engelsehen.
Lloyds ontvangt het bericht uit Milaan,
dat vier arbeiders gedood werden cloor een
Oostenrijksche niijn, die nabij Bari op do
kost werd geworpen.
De gezant der Ycrecnigde Staten te Kon-
stantinopcl heeft aan heb departement van
Buitenlandsche Zaken bericht, clat htj een
nota heeft ontvangen van dc Turksche re-
gearing, medcdeelend dat de schoten, in do
richting van do sloep der „Tennessee" ge
lost, slechts ten doel hadden te waarschu
wen voor de in de nabijheid liggende uiij-
u cn.
Men veronderstelt-, dat dit antwoord vol
doende zal worden geacht en dat daarmede
het incident geëindigd"is.
Y:
Ook de kinderen moeten het ontgelden.
De Senaat van Hamburg heeft besloten
dat jongens en meisjes, behoorende tot een
vijandelijke nationaliteit, tot nader bericht
geen toegang meer hebben tot de openbare
scholen in Hamburg. Eenzelfde verbod i©
ten opzichte van ijaudelijkc" leerkrach
ten uitgevaardigd.
Do Verceniging van Berlijusclic Journalisten,-,
heeft besloten uit ile Internationale lkr.Ww?ècul-
giug te treilen ca nan den president daarvan,
Singer, to "Wivncn, van dit besluit in het vol.
genil schrijven medcdeeling gedaan: „In <1 over
tuiging, clat niet to verwachten is, dal. binnen
do eer3(e tienlallen van jaren vruchtbare gemeen-
schappelijk o arbeid met do vertegen woord ig.rs
van Mo builënlan'dsehe lcugonpers mogelijk
zal zijn, verklaart kl c Verocniging van B'vr-
hjnsehe Journalisten uit do Internationale Pcra-
vereeniging Ie treden.- Zij brengt den Duilsehen
vertegenwoordigers in. het hoofdbestuur en den
door allen gèëerbicdigdcn voorzitter haar dank
voor dc zoo vaak ondervonden welwillendheid
en zal steeds do samen bijgewoonde congressen
ia a.tngru.'i.met herinnering hoiubnj'
