De Europeesche Oorlog.
N* 16775 Maandag 3 November. Tweede Blad. A0. 1914.
Ingezonden.
Uit de Omstreken.
LEIDSCH
DA&BLAI)
KANTONGERECHT TE LEIDEN.
Uitspraken.
Onbevoegd uitoefenen der Geneeskunde.
De kantonrechter heeft heclen A. J. de
Haas, oud 79 jaar, bekend onden den naam
van ,,profossor" De Haas, vroeger wonen
de op ,,Habis Perkara", aan den Haag-
weg, bij Leiden, thans verblijf houdende te
Noordwijk-aan-Zee, wegens het, niet toe
gelaten zijnde tot de uitoefening van een
beroep, waartoe de wet een toelating vor
dert, buiten noodzaak dat beroep uitoefe
nen, veroordeeld tot driehonderd gulden
boete subs, vijf dagen hechtenis, met vrij
spraak van het hem méér en anders dan
als bewezen is aangenomen ten laste geleg
de. De eisch was viermaal tweehonder i
gulden of viermaal twintig dagen.
Zoowel de veroordeelde ala de ambtenaar
van het O. M. gaan in hooger beroep.
Loterij-zaak te Warmond.
In de zaak van J. J. van S., te War
mond, die voor veertien dagen heeft te-
reehfcgeitaan wegens het ten verkoop in
voorraad hebben van Tijdgeest"-loten,
en tegen wien tien gulden of 4 dagen werd
geëischt, heeft de kantonrechter het bewijs
onvolledig geacht en de heropening van het
onderzoek gelast op 23 Nov. a.s.
Vereeniging
tot Ber vordering der Bouwkunst.
Aan de 134ste vergadering in het Nut-s-
gebouw ging vooraf ecu kunstbeschouwing
van een grooto serie afbeeldingen van Bel
gische monumenten.
In groolen getale waren de leden, dona
teurs en introducés opgekomen. Geen won-
dor, want Berlage zou sprekeu.
Hot openingswoord van deu voorzitter, den
hoer J. A. Verhoog, in deze eerste der serie
wintervergaderingen getuigde van bijzon
dere opgewektheid. Dat kon dan ook, waar
hij in de gelegenheid was te kunnen mede-
doelen, dat het bestuur efr in geslaagd was,
in icdero der a.,s. vergaderingen aan een
spreker van naam het woord te kunnen geven.
Do heer H. P. Berlage Nz., architect te
's-Gravenhage, stelde den aanwezigen voor
met hem een reisje te maken door Amerika;
toon land mot nieuwe beschaving en nieuwe
cultuur. De heer Berlage had ziju inededee-
ivgen gegoten in den vorm van een causerie,
n wees er allereerst op, welk een reuzen-
indruk het vrijheidsbeeld maakt aan den
Ingang van do Hudson, welk beeld hij nader
beschouwde. Door den arm er van klimmende
komt men op een platform terecht, dat dan
de bovenzijde is van de toorts of flambouw,
die de vrouwenfiguur in de hand heeft. Daar
achter verrijst als een bergketen liet huizen
complex van New.York. Hier ving de reis
aan. Do lamp projecteerde op het doek den
eersten z.g.n. wolkenkrabber. Vele van deze
gebouwen van meer dan dertig verdiepingen
werden op heb doek gebracht, waartussclien
door de spreker onophoudelijk en steeds op
aangename wijze zijn verklaringen tin beste
gaf, waarin tal van bijzonderheden werden
medegedeeld.
Wij Itregen Vrijwel alle hooge gihouwen
an New-York te zien en vernamen, dab
de bouwmeester lang niet allen oorspronkelijk
zijn geweest. De Amorikanen zijn evenals
Europeanen wel degelijk bij de klassieken
tor school geweest; iets, wat spreker tal-
looze malen kon aanwijzen.
In 't bijzonder stond spreker stil bij de
oudo Breed straat van New.Yprk, thans de
Broadway. Wij aanschouwden ook een afbeel
ding van de 5de Avenue, de straat, waar de
milliardairs wonen, en die in kalme waardig
heid niet mag ontsierd worden door rijtuig-
tram verkeer.
Waar de practische Amerikaan zich niet
aan stoort tot op heden, is het stedenschoon,
althans het aantal afsohuwlijlce telefoonpalen
iaet draden als kabels geven vaak een zeer
storend effect. Hierin belooft echter ook
Verbetering te komen.
Wij brachten ook bezoeken aan Chicago,
Boston, Philadelphia, Washington. Wij
maakten kennis met de werken van de be
roemde artisten, de architecku Sullivan cn
Wright. Juist bij de werken van deze voor-
loopers der moderne Aiuerikaansche Cultuur
Vortbofde spreker gcruimen tijd. Hier zagen
wij indrukwekkende voorbeelden van den
inassabouw, vooral in baksteen, en hier vooral
V as de heer Berlage op eigen terrein.
Wat wist sproker ons dat alles duidelijk
hit tc leggen! Hier breken met den ouden
Vorm der kruiskerken; daar met den tradi
tioneel en vorm der kantoorgebouwen. Hier
Vinden wij een kerk cirkelvormig met het
spreekgestoelte in 't midden; pracfcisch
voor iederc-n toehoorder; daar oen kantoor
gebouw, n reuzenhui, waar de directeur
Werkt to nudden van ziju personeel, omringd
'door oen 1700-ta! typisten, in tegenstelling
mot de Europcesche toestanden, waar iedere
hoofdambtenaar zijn kamer of vertrek ver
langt.
En wanneer wij dan die land- of buiten
huizen zien, zoo massief eenvoudig cn tooh
^an zulk oen artistieke uiting, dan kan het
bieb anders of het zou niet te verwonderen
zijn, dat vele tegenstanders van die sobere
'gevelversiering, waaraan de nieuwere cul
tuur op bouwkundig gebied zich doet leen
den, zich zullen aansluiten bij deze nieuwe
hlfv. rïïe zich, brekend met de oude stijl-
tradities, een vasten weg gaat banen. Hier-
iu zijn de Amerikanen reeds zeer ver ge
vorderd en liet zou volgens spreker niet
te verwonderen zijn, zoo eenmaal de tijd
Mribrak, dat Europa in deze bij' Amerika
1«S l"-u g'-.-a, I - I I
Ton slotte werd nog in beeld gebracht
een oer-bewoner van Amerika, met zijn
verdexbo's als hoofdtooisol en enkele zijner
versieringsmohievenaangebracht op kannen
en vazen. Spreker wees nog op het raadsel,
dat deze versieringen, nagenoeg gelijk zijn
aan die der oude Grieken, en tocli hebben
wo hier te doen met menschenrassen, die
van elkanders bestaan niets hebben afge
weten.
Hiermede was ons bouwkundig uitstapje
door de Nieuwe Wereld beëindigd, 't Was
geen wonder, dat de voordracht een geducht
applaus verwierf en een warm woord van
dank van den voorzitter.
Nu werden drie nieuwe leden aangeno
men; twee staan er wederom op de ballotage-
lijst. De voorzitter deelde nog mede, dat
de Gemeenteraad afwijzend had beschikt op
hot verzoek der Vereeniging tot het benoe
men van oen permanente schoonheids.commis-
sie. Deze beslissing is vanzelf niet uitge
vallen zooals de Vereeniging bedoelde, of-
sohoon het toch dit resultaat heeft gehad,
dat ieder, dio wil bouwen, geheel belang
loos voorlichting kan erlangen bij den inge
nieur van Gem,-Werken en den inspecteur
der bouw poli tie.
Ten slotte vroeg de heer J. van Dam, onder
grooto hilariteit, of cle huidige vestingbouw
niet tot de klassieken behooren gaat.
Do voorzitter sloot hierop deze zoo uit
nemend geslaagde vergadering.
FRED. A. WEMPE.
Al iel je, de Courantenhezorgstcr.
Mijnheer de .Redacteur.
Zooals U gemeld hebt, heeft de bekende
Mietje", algemeen bekend als „Couran-
bezorgster", boon zij haar werk verrichtte
op een wijze, dat velen der Couranten-lezers
reeds tel van jaren bevredigde, een onge
luk gekregen doordat zij is aangereden. Nu
is zij in het Acad. Ziekenhuis en vernam
ik, dat zij spoedig aldaar zal worden ontsla
gen, doch ongeschikt om haar werk te doen
en daardoor broodeloos wordt.
Wanneer de redactie kan goedvinden,
dat degenen, die iets willen bijdragen om te
voorkomen, dat zij, die tijdens hot vervul
len van haar plicht een ongeval kreeg, ge
brek gaat lijden en waarschijnlijk zou moe
ten gaan teren op de algem. liefdadigheid,
dan zal zij zeker handelen in den geest van
tallooze goedgezinde ingezeten, wanneer
de gelegenheid opengesteld wordt ter harer
Bureele een gave te doen bezorgen. Er
wordt wel veel gevraagd en gegeven in
deze dagen, doch een bekende trouwe, ijve
rige stadgenoot© moeten we toch ook niet
vergeten, nu ze het noodig gaat krijgeu.
Zij is blijven werken, onvermoeid, zoo
lang ze kon.
U dankende,
W.
Leiden. 31 Oct. 1914.
Oproep aan Ambtenaren cn Beambten.
Gaarne wenschten ondergeteekenden
plaatsing van het navolgende, waar
voor beleefd dank.
Aan onzen oproep aan Ambtenaren en
Beambten bij de Rijksuniversiteit en bijbe-
hoorende instellingen, om door toezending
van hun visitekaartje blijk van instemming
te geven 'niet ons voorstel om één procent
van de jaarwedde af te staan ten behoeve
van een of ander Comité, is te weinig ge
volg gegeven, zoodat wij mogen aannemen,
dat óf de instemming met ons voorstel ge
ring is, óf dat er door bedoelde categorie
personen reeds genoeg gedaan is en nog
gedaan wordt voor hetzelfde doel.
Wij denken, dat dit laatste het geval is,
in welke meening wij versterkt werden door
mondelinge mededeelingen, hier en daar
opgevangen.
Het geringe aantal ontvangen kaartjes
noopt ons, de zaak niet verder door te zet
ten. Aan hen, die ze zonden, onzen beleef
den dank.
J. BIJTEL.
J. KOENE.
Een onwillekeurige beschuldiging tegen
een Iloofd-ambtenaar.
In Uw blad van gisteren, verkort Kamer
verslag, lees ik:
,,Een onderzoek naar de mishandeling
van koelies in Hidden-Sumatra heeft den
Gouverneur-Generaal aanleiding gegeven
het hoofd van het Gewestelijk Bestuur op
Sumatra's Westkust zijn ernstige ontevre
denheid te betuigen
Dit bericht, krenkend voor den Gouver
neur Ballot te Padang, leek mij bij de le
zing reeds zeer onwaarschijnlijk. Ware ge
noemde hoofdambtenaar, zooals het bericht
doet onderstellen, op eenigerlei wijze mede
aansprakelijk voor de plaats gehad heb
bende mishandelingen, dan zou de ernstige
ontevredenheid van den Gouverneur Gene
raal zich wel op andere wijze hebben geuit.
Ook is mij op Sumatra's Westkust, waar ik
tijdens de ontdekking dier mishandelingen
woonde, nooit iets ter oore gekomen, waar
uit schuldige nalatigheid van den Gouver
neur zou blijken.
De waarheid moet zijn, dat de Gouverneur
Ballot geen berisping heeft ontvangen, lijken aard werd de vergadering door den
maar gegeven aa)n hen, die aan liet I voorzitter gesloten, onder 'ank voor de op-
echandaal schuldig stonden. In de ,,N. R. komst der leden.
Ot." van gisteravond lees ik in het Ka-Jg
merverslag, dat de Min. v. Kol. mededoel-^W A ALKENBURG.
de, dat hij van den Gouverneur-Generaal Als gemachtigden, van het kicsooN
een telegram heeft ontvangen, waarin etaatt leg"$ doij Néjtj.-'Herv. Gem, werden, Jieriócv
dat koeliemishandelingen zijn voorgekomen
en dat aan de betrokkenen cïes Gouverneurs
ontevredenheid is kenbaar gemaakt.
Ik verzoek u beleefd de onwillekeurig be
gane aantijging tegen den goeden ambfce-
lijken naam van den Gouverneur van Su
matra's Westkust door opneming van deze
rectificatie in te trekken.
L.
Leiden, 31 Oct. 1914.
HAZERSWOUDE.
De algemeen© vergadering der vereeni
ging „Werkverschaffing" werd geleid door
'den voorzitter, dr. Mayer. In plaats van
den lieer W. C. van Dam, die vertrok, werd
gekozen de hcor P. Groen Czn. Uit het
verslag van den penningmeester, den heer J.
Dekker, bleek, dat de werkzaamheden 6
Weken vroeger dan andere jaren begonnen
Waren en dat er van af Sept. reeds was
ontvangen f 1199.05 en uitgegeven f928.4572,
zoodat nog in leas is f 270.597;- Het opge
richte Steuncomité geeft daarbij voorloopig
ëen voorschot van f 300. Een commissie uit
het bestuur kocht een bosch met flink hak
hout en een 30-tal opgaande hoornen te
Rijswijk. Verder heeft het Steuncomité zich
in contact gesteld met het bestuur der
„Hazerswoudsclic Droogmakerij" tot het uit
voeren van grondwerken in den polder. Het
Vooruitzicht van de arbeiders is voor den
naderenden winter dan ook niet slecht.
HILLEGOM.
Zaterdagavond is odzo gemeente in
duisternis gezet; er brandde niet een straat
lantaarn, eu de maan. waarop B. en Wi.
gerekend hadden, hield zich schuil. Het
Dagelijksch Bestuur heeft van den Raad den
wenk gekregen, op de straatverlichting zoo
veel mogelijk te bezuinigen. Het doet dat,
door bijna de helft der straatlantaarns ge-
blnsclit te houden en wil van het maanlicht
profiteeren, nu liet tegen volle maan loopt.
Als ;lo hemel echter beneveld is, zooals
Zaterdag, dan is het genot van het maan-
lioht in onze donkere straten eu steegjes
twijfelachtig.
RIJNSBIURG.
Van de. ruim 80 Belgische vlucflri
telingen liter, zijn er tot heden 37 weer
naar. hun haardsteden .vortrokken. Daaiv
onder zijn ear, dóe hun betrekkingen hier
tijdelijk achterloeten, mn zich eerst op 'do
hoogte van den stand van zaken te stel-;
len.
De uitslag van de aanbesteding voor.
het herstellen dei' O. L. School is als
volgtC. v. d. Kwaak f 325Gebrs. v. d.
Vijver f287; H. v. Itcrson f295 en P.
Kort Jr. f 300. Het werk is gegund aan
de laagste inschrijvers, Gebrs. v. d. Vij
ver, alhier.
Doom het personeel der N. Z. H. ,Té
Mij., wordt aan het steun-comité, alhier,-
ook elke veertien dagen f 3.10 afgëdra-i
gen.
TER-AAR.
Door de leden van len Tuindersbon 1
is een vergadering gehouden in het Bon 's-
café. Omtrent de financiën werd medege
deeld, dat de stand vrij gunstig was. Uit
heb jaarverslag bleek, dat 84 veilingen
waren gehouden, 90.000 zak erwten waren
verkocht, 37.000 zak op contract met een
totale opbrengst van 785.776 94.000 zak
snijboonen, 12.000 zak prinsonboonen,
4000 zak witte pronkers, en 700 zak tuin-
boonen met een totale opbrengst van
ƒ83.144. Het geheel totaal leden bedraagt
236. Als lc-den der eindcommissie wer 'en
benoemd de heeren B. J. Verhagen en J.
Heenk, terwijl een derde lid door het be
stuur zal worden benoemd. De aftredende
bestuursleden, de heeren J. van Zwieten
en P. van der Ster, en het contrólelid, de
heer G. C. Weeren, wer 'en herbenoemd.
De twee eerst genoemden, aanwezig, ver
klaarden de benoeming te aanvaarden.
Besloten werd een rekening-courant aan
te gaan van 20.000. Met het nog op de le
vering van spek en witte pronkboonen zal
opgave van leden aan het bestuur worden
gedaan. Verkoop daarvan zal plaats heb
ben voor niet minder dan respectievelijk
50 ën 40 per H. L., terwijl don leden de
gelegenheid is gegeven, om zoo spoedig
mogelijk eveneens opgave te doen van do
hoeveelheid kunstmeststoffen die zij wen-
schen, dat door tusschcnkomst van het be
stuur wordt geleverd.
Een aanvulling van het reglement be
treffende aansprakelijkheid in de schulden
van den Bond bij uittreding van leden of
ophouding van het lidmaat-schap, lokte vele
discussies uit met duidelijke toelichting,
dat op de leden, op wie zulks betrekking
heeft, de aansprakelijkheid in de schulden
blijft voortbestaan. De vergadering heeft
besloten de jaarwedde van den secretaris
met 50 te verhoogen en zulks op voorstel
van den voorzitter, voor welk besluit die
functionaris zijn dank uitbracht.
Na eenige besprekingen van huiskoude-
zen de aftredende leden, de hoeren J. van
Duikeren, J. van Egmond en A. Imthorn.
tWARMOND.
Het bënicht, als zou een Belgischen
machinist zijn maandloon van 200 fr.
uitbetaald zijn, is onjuist.
OUDSHOORN.
Gemeenteraad.
Voorzitter: de burgemeester; aanwezig:
alle leden.
Naar aanleiding van een tweetal adressen
van den Ned. Sigarenmakersbond, enz., en
van den Chr. Sigarenmakersbond, wordt op
voorstel van den Voorzitter besloten, aan
genoemde Bonden mede te deelen, dat er
geen voldoende grond bestaat om voor
alsnog van gemeentewege tot- de oprichting
van een werkloozen-verzekering over te
gaan. De in deze gemeente gevestigde
werkloozen kunnen zich wenden tot het
Steuncomité.
Van G. de Jeu is een adres ingekomen,
waarin hij voorstelt den voor zijn pan 1,
"Wijk 3 no. 207, gelegen grond, aan de ge
meente voor don publieken dienst af te
staan voor den prijs van 40, een en an
der door de gemeente te bestraten.
De Voorzitter stelt namens B. en W.
voor, genoemden grond door de gemeente
te doen aankoopen voor 40, voor den pu
blieken dienst te bestemmen en te bestra
ten, terwijl de kosten van opmeting van
den over te nemen grond voor rekening
van adressant blijven. Aldus besloten.
Wordt besloten tot wijziging van de ge
meente-begrooting, dienst 1914, overeen
komstig liet overgelegd concept-besluit.
Wordt herbenoemd tot gemeente-genees
heer, belast met de armenpraktijk en de
i kostelooze vaccinatie, de heer W. van Wer-
meskerken, arts, alhier.
Wordt vastgesteld de door de Commissie
van Beheer van de Gasfabriek ingezonden
ooncept-regeling voor bot gas- en electri-
citeitsbedrijf.
Wordt overeenkomstig het rapport der
financieele commissie* beslotenlo. tot
goedkeuring van de rekening van het Al
gemeen Armbestuur, sluitende met een ba
tig saldo van 636.312o. tot voorloopige
vaststelling van de rekening der gemeente,
sluitende met een saldo van 5963.56;
3o. tot goedkeuring van de begrooting van
het Algemeen Armbestuur voor 1915, be
dragende in ontvang en uitgaaf 3486.34.
Komt aan de orde een voorstel van Ie
Commissie van Beheer van de Gasfabriek
om de jaarwedde van den Directeur als
volgt te regelen.
Aanvangwedde 2200, waarvan 400 ge
bracht. wordt ten laste van het Electrici-
teifcsbedrijf. De Commissie van Beheer heeft
de bevoegdheid dit salaris te vermeerderen
na twee jaar dienst met V2 pCt. van de
exploitatiewinst na 4 jaar met 1 pCt., na
6 jaar met lL/2 pCt. en na 9 jaar met 2 pCt.
Het salaris zal echter hoogstens 3000 mo
gen bedragen plus vrije woning, vuur en
licht.
Voor den tegenwoordigen directeur
wordt bepaald, dat het bedrag van het
percentage van de exploitatiewinst niet la
ger "zal zijn dan het door hem over 1913
genotene. Aldus besloten.
Daarna wordt besloten, zulks overeen
komstig het rapport der financieele com
missie lo. tot goedkeuring van de begroo
ting van de Gasfabriek en het Electrici- 1
teitsbedrijf; 2q. tot vaststelling van de be
grooting der gemeente.
WOUBRUGGE.
Gemeenteraad.
Voorzitter: de burgemeesteraanwezig
alle leden.
Medegedeeld wordt, dat Gedep. Staten
goedgekeurd hebben het besluit van den
Raad tot wijziging van art. 5 der verorde
ning Elecbrisch. Bedrijf. Op het verzoek van
den kantoorhouder om f 16 subsidie, voor
de 65 nachten, dat hij gedurende de mobili
satie het tielephoonkantoor geopend moest
houden werd afwijzend beschikt, aangezien
alle ambtenaren dien tijd meer diensten
hebben verricht cn aan andere Rijkskanto
ren daarvoor ook geen vergoeding wordt
gegeven.
De Commissie die de rekening 1913 heeft
nagezien, rapporteert bij monde van den
heer Van der Voorn die rekening voorloopig
va-st eti stellen in ontvangst- op 55,440.19£.
en in uitgaaf op 53,553.15-1.
Het verzoek van deu heer T. P. Kleyn,
^urgemeester, om concessie gedurende 50
jaren tot het leveren van drinkwater, wordt
gesteld in handen van B. en W. om pread
vies.
De Voorzitter zet in groofce trekkcu de
plannen uiteen en hoe do levering van wa
ter zal geschieden, o.a. dat geen verplichte
aansluiting zal geëischt worden.
De meeste leden vonden de tijdsomstan
digheden niet- geschikt voor zulke groot-
sche plannen. De- heer Lïeverse was zeer
pessimistisch gestemd omtrent de toekomst
op financieel gebied, terwijl de heer Van
Dam meer optimist was en oordeelde dat de
stagnatie in het electrisch bedrijf door den
oorlogstoestand veroorzaakt werd.
Do Voorzitter deelde, mede, dat- hij van
plan was weder te verzoeken een jaar bui
ten de gemeente te mogen wonen en wensch-
he het advies van den Raad bij dit verzoek,
aan do Regeering te richten.
Alle leden zouden liet gewenscht achten
als de burgemeester weder in de gemeente
kwam wonen. De heer Lieverse was vaJi
oordeel, dat uitwoning schadelijk is voor de
gemeente. De heer Molenaar zou gaarne
zien, dat de burgemeester hier een huis liet
'bouwen.
De heer Heenk was van oordeel, dat er
wel particulieren waren, die een heerenhuis
zouden willen bouwen, als de burgemeester
de rente, enz. ais huur zou gestand doen.
De Voorzitter antwoordde, dat hij, zoodra
een geschikt huis te 'Woubruggc gesticht
wordt of open komt, gaarne zich hier weer
zou vestigen.
De heer Peters stelde voor te adviseeren
uitwoning te verleenen totdat een geschikte
woning in de gemeente open komt. Dit
voorstel werd met 4 tegen 3 stemmen ver
worpen.
Het voorstel-Lieverse tc adviseeren, het
verzoek niet toe te staan, werd aaugenomen
met 5 tegen 2 stemmen. Tegen stemden de
heeren Heenk en Peters.
Bij de rondvraag wijst de heer Van der
Voorn op een defecte lantaarn, en de heer
Heenk op het onderstation, dat weder vooi
de werkzaamheden in orde moet worden
gebracht. De Voorzitter zal de zaken in or
de laten brengen.
DOOR GETEISTERD BELGIË.
Van de hand van den heer Aa. Hoelen Jr.
ontvingen we de volgende beschrijving van
zijn fietsreis door de geteisterde streken
van Belgic.
Slechts met een binnenlandsche pas ge
wapend. begon ik Vrijdag mijn tocht per
fiets te Breda. Over Zundert bereikte ik
in 4 uren Merxem, op korten afstand van
Antwerpen gelegen. De Duitache wachtpost
vond mijn pas onvoldoende en beduidde
me, dat ik zonder Duitsche pas niet naar
Antwerpen doorgelaten zou worden. Een
minder aangename boodschap, met 't oc-a
op de honderden, die voor 't Merxemsche
stadhuis op een pas stonden te wachten.
Na eenig onderhandelen liet men mij
tooh doorgaan, onder voorwaarde, dat ik mij
direct na aankomst te Antwerpen, op het
Stadhuis vervoegen zou om mijn papieren
in ordo te doen brengen.
Ook daar wachtten een duizend men-
schen, gelaten, op hun beurt om geholpen
te worden. Wanneer er gedrongen werd.
zorgde een Duitache soldaat, soms door
middel van zijn vuisten, dat de orde niet
werd verstoord. Merkwaardiger wijze, werd
ik als Hollander, vóór de anderen geholpen.
Ik kon slechts een pas voor Mechelen en
Lier bekomen, in Mechelen moest ik me
voorzien van een pas voor Leuven
Do stad Antwerpen zelf had nog een
doodsch aanzien, slechts enkele menschen
bewogen zich door de straten, vele winlceïa
waren nog gcslotc-n, evenals de huizen in
de gegoede wijken. Naar mijn schatting wa
ren ongeveer 200 huizen vernield de Van
Brcestraat, een straat in hoofdzaak uit def
tige woningen bestaande, was aan de eeno
zijde over een afstand van 200 meter totaal
verwoest.
De stadsklokken zijn er alle naar Duitsclien
tijd geregeld en 's avonds na 9 uur mag
niemand op straat komen.
Een groote drukte iu do straten veroor
zaken de in dolle vaart rijdende automo
bielen der Duitschers, wagens van allerlei
slag. Renardtreincn, kolossale vrachtauto's,
motoromnibussen, luxerijtuigen etc. Op en
kele auto's stond met krijt geschreven ,,nach
London".
Het Koninklijk paleis te Antwerpen is
niet door de Duitschers in gebruik geno
men het wordt door een paar schildwach
ten bewaakt. De Kommandantur is in 't
stadhuis gevestigd
Het eerste dorpje op den weg van Ant
werpen naar Lier, Morstel genaamd, was
op een enkel huis na geheel uitgebrand.
Een inwoner vertelde me, dat. dit door do
Belgen en Engelschen was geschied Op den
dag der verwoesting kwam een Belgisch
soldaat hem aanzeggen binnen 5 minuten
zijn huis te verlaten, daar 't in brand zou
gestoken worden. De man antwoordde
Schrijf hët maar op papier en ondertee-
ken het." Do soldaat liep door en 't
bleef gespaard, ongeveer het eenige dat-
van het dorp nog restte.
Na een uurtje fietsen volgt Lier. De eer
ste straat in deze plaats, de Antwerpscho
straat meen ik, was tamelijk ongedeerd,
maar overigens is de verwoesting volkomen.
Een treurige cn niet- te beschrijven aan
blik. Een door de Belgen opgeblazen brug
was vervangen door een houten noodbrug.
Op eenigen afstand daarvan lag de ton-
nenbrug, welke door de Duitschers bij hun
overtocht was gelegd. Verschillende tuinen
waren in kerkhoven herschapen soldaten
van verschillende nationaliteit lagen hier
bijeen. Do graven waren voorzien van een
kruis, waarop ecu helm of kepi de nationa
liteit aangaf. Op sommige puinhopen zoch
ten weenende menschen naar achtergela
ten voorwerpen. Men vertelde mij, dat velen
voor de komst der Duitschers hun kostbaar
heden en wijn in den grond hadden begra
ven. De soldaten staken echter hun bajo
netten in den grond, waar de versch om
gewoelde aarde hun verdacht, voorkwam
en konden zoodoende' veel van 't verborgene
te voorschijn brengen
Het buiten Lier liggende fort is ernstig
