N®. 16750
Zaterdag 3 October.
I>errle I31ad. A°. 1914.
Het Duitsehe Ryk na den Oorlog, zooals de Duitsehers zieh dat voorstellen.
Uit de Omstreken.
Vragen en Antwoorden.
Speel niet met Vuur.
LEIDSC1IE BERICHTEN.
Museum van Oudheden*
I Aan het verslag van licfc Rijks Museum
vail Oudheden alhier, loopende over lret
jaar 1913, is het volgende, ontleend:
Er wordt met do bewerking- der verza
meling rustig voortgegaan. Dr. Bocser bracht
het zesde deel van de beschrijving dor Egyp
tische verzameling in het Rijks Museum van
Oudheden in gereedheid.
Van dr. Holworda. verscheen als supplement
op den catalogus dor Nederlandsclio oud
heden een geïllustreerde catalogus van de
nieuwe af dee ling voor de Oudste Geschiedenis
,van Nederland. Ziju beschrijving van het
'Romvi rische aardewerk uit klassieke landen
£n liét musoiun aanwezig, die. zooals .reeds
Sn het vorige verslag vermeld werd, gehe-l
gereed is, zal, naar wij hopen, eerlang in
het licht gegeven kunnen worden.
Mej. Brants vervaardigde een afbeelding
van een half uitgewischte hoogst merkwaar-
waardige voorstelling op een sarcophaag in
het museum aanwezig, wolkc afbeelding in
het „Jahrbuch va-u hot Duitsehe archaeolo-
gische Instituutgopublioe-erd werd. Zij
.ordende de tot nog too chaotische verzame
ling van antieke lampen, waarvan van haar
hand verschoon oen geïllustreerde beschrij
ving; zij gewerkte een catalogus voor den
gewonen bezooker van de gipsgalerij, dien
wij hopen, dat veel nut zal doon. In heb
algemeen was haar hulp en steun onniis-
baav.
De heer G. M. Kam, te Nijmegen, ging
voort met zijn verzameling aan ie vullen.
Dr. Ilolwerda bracht eenigo malen een
bezoek aan Guyk, waai' in tuinen van par
ticulieren een groot aanbal Romeinsche gra
ven worden gevonden en door de eigenaars
uitgegTaven. Do fabelachtig hooge prijzen,
welke hier voor de gevonden voorwerpen
werden govraagd on naar hot schijnt ooit
werkelijk betaald, maakten het zoor moeilijk
hier voel te' behouden.
1 Te .Winterswijk werd. door genoemden on
derdirecteur op aanwijzing van den lieer
Iding aldaar, oen bezoek gebracht aan een
groot Germaansch grafveld, dab daar in do
•buurt langzamerhand door de boeren wordt
- --"^nitgegr a v en
aanleiding van oen.'-vraag van den
Minister van Biunentandscho Zaken, werd
door h^m een bezoek gebracht aan do z.g.u.
.fWater burcht bij Wittel te, waaromtrent aan
Z. Exc. rapport, werd uitgebracht. Verder
werden Nijmegen, Lottum, Voorhout on
éenige plaatsen in de buurt van Valken
burg, met het oog op oudheidkuadige vond
sten ter plaatse, door hem bezocht; de zé
laatsten to zamen met prof.Goossens.
Ten slotte had dr. Holwerda met den
Duitschen Arch'aeoloog C. Kccnen, op diens
verzoek een samenkomst op den Eitenberg,
t-en einde daar do kwestie van do aanwezig
heid van een Drususoastellum ter plaatse-
te bespreken. De hoer Koenen heeft daar
eODige ingravingen gedaan, waarvan het re
sultaat door hem zal worden gepubliceerd.
De opgravingsoampagne nam dit jaar we-
deTom veel tijd in beslag.
Meende de Vereeniging Arenisbiu'gh dit
jaar geen groote opgraving te mocteu onder
nemen, in overleg met haar bestuur en dr.
II. hadden toch nog belangrijke opgravin
gen en metingen aan do oostzijde van het
terrein plaats. Ook elders was men op dit
gebied werkzaam.
Het Museum werd door 8708 personen
bezocht.
Museum van Natuurlijke Historié.
Verschenen is het verslag omtrent 'sRijles
Museum van Natuurlijk» Historie alhier,
loopende over liet tijdvak' van 1 - Sept. 1913
tot 1 Sept-. 1914. De waarnemende direc
teur, dr. D. van Ooft, geeft, daarin aller
eerst een waard eeixmcle levensbeschrijving
van dr. F. A. Jen tin Ir, sedert 1 Mei 1884
directeur van het Museum, die den 4dcn
November 1913 overleed.
Met onverflauwden ijver werkte hij aan
de uitvoering van zijn levenswerk, den bouw
van een „ideaal museum", zooals hij het
placht te noemen. Een deel van de kroon
op zijn werk heeft hij nog kunnen aan
schouwen in het thans in gebruik genomen
ma ga z ij nsgebouw aan het Van-dcr-Werf-
parkeen smartelijke teleurstelling echter
ïs zijn deel geweest door het niet voort
zetten van den verderen bouw volgens zijn
plannen.
Het ma ga zij nsgebouw. zooals het thans
voltooid staat, is^ zijn schepping, waaraan
uitsluitend zijn inzichten, die niet altijd
-strookten met die van zijn staf van weten-
schappelijke ambtenaren, ten grondslag lig
gen. De toestand, waarin de verzamelingen
zich bevinden in het nieuwe gebouw, is over
het geheel van blijvend gunstigon aard.
In steeds sterkere mate doet de nood
zakelijkheid zich gevoelen de collecties van
liét Museum, die nu in twee van elkaar
verwijderde gebouwen ziju. ondergebracht, in
cén gebouw te voreenigendeze collecties
vormen toch één groot samenhooi-cud geheel,
aldus de verslaggever.
Tegenover een groot, aantal aanwinsten,
door schenking en door aankoop verkregen,
«tonden geen verliezen.
Op con ernstig gevaar, dat dreigde, achb
dr. an Oc t zich verplicht .te wijzen. In
dien de Regeer mg „iet spoedig oen beslis
sing neemt in de definitieve benoeming van
•een directeur en ila-ardoor oen einde maakt
aun den toestand van onzekerheid belref.
fondc liet voortbestaan van bet Museum te
Leiden, dan zal de toezending van hoogst
waardevol materiaal uit onze koloniën voor
het Museum en voor Nederland verloren
zijn. Den der begunstigers in Indië, die ge
durende vele jaren uiterst- belangrijk® col
lecties aan het Museum doet togkomen, geeft
in zijn laatste -schrijven--te kennen, dat hij
-onder zulke omstandigheden er piot aan
denkt nog een enkel-dier naar Heiden te
zenden, maar er veel meer voor gevoelt zjich'
in verbinding te stellen met het Britseh.
Museum. Zoo denken er meer, ook hier in
het land. De Regeering zij gewaarschuwd, al
dus besluit dtr. Van Oort. Zij zet de be
langen van een onzer Rijks-instellingen, van
een kostbaar eigendom der Leidscho Univer
siteit op hot spel,, door langer dan noodig
is liet oor te leenen aan, het Museum blijk
baar niet goedgeziude adviseurs.
Hot Museum werd in het studiejaar be
zocht door 3134 personen.
Maatschappij van Ncderl. Letterkunde.
In oen der lokalen van het Nutsgebouw
had. gisteravond de hervatting plaats van
de maandelijksclie wintervergaderingen van
de Maatschappij van Nederl. Letterkunde.
Als spreker trad in dezo bijeenkomst op
prof. di'. N. van Wijk, hoogleeraar alhier,
met hot onderwerp: „Taal en muziek in ver
band met don rompstand'.
Aa n deze voordracht is het volgende ont
leend: -
Prof. Sievera heeft het eerst met vol
doenden nadruk er op gewezen, dat olk
literair product zijn in ha rente eigenschap
pén Heeft, waaraan de reproducent zich moet
onderwerpen. Het rhythme, de. melodie lig
gen in het kunstwerk, niet in den voor
drager. Jozef Rutz ontdekte, dat de stem
klank en anclore eigenschappen van zang.
en voordracht in verbind, staan met den
rom'pstapd.
Deze theorie is door Sievers uitgewerkt
én thans woten we, dat iedere handeling
van een menscli (zijn spreken, zijn schrij
ven, schilderen, loopen, enz., enz.) zekere
elementen bevat, samenhangend niet zijn
géheelen psyclnschen en physischen persoon
on die ook uiting vinden in den stand
der rompspieren. Wil men zich goed in
het werk van een auder invoelen of dit
reproduceei-en. dan moet men uitdrukkelijk en
noodzakelijk den aan die persoon gewonen
rompstand aannemen, hetgeen menigeen on
bewust doet. Het aantal categorieën, waarin
de menscheu op grond van rompstand en
daarmeo samenhangende eigenaardigheden in
stemklank, rhythmus, enz., zich laten ver
deden beloopt eenigo honderden, maai' or
ziju vier hoofdklassen, waarvan al de anderen
onderafdoelingen zijn. Ieder mensck behoort,
zoolang hij geheel zichzelf is, zoolang hij
scheppend werkt, slechts tot een dezer vier
klassen. Vandaar, dat de leer Van Rulz-
Sievers ons vooral in staat stelt geschrifteu,
die door twee of meer personen zijn ge
maakt, te analyseeren; we hebben hier een
nieuw middel van tekstkritiek, dat ook op
Nederland&clie teksten reeds met vrucht is
aangewend.
Na liet einde dezer rede werd den spreker,
namens zijn toehoorders, door den Voorzit
ter dank betuigd voor zijn belangrijke voor
dracht.
GEMEENTELIJKE ARBEIDSBEURS.
AANVRAAG VAN WERKZOEKENDEN.
4 Klerken. 1 Klerk (Vrouwelijke), 3 K-eiaigers,
33 Timmerlieden, ló Metselaard, 4 Voegers, 4 Be-
hnngerd, 16 Sohiklers, 16 Meubelmakers, 3 Sto
kers, 12 .Smeden, 1 Blikslager, 60 Typografen,
10 Kleermakers, 36 Sigarenmakers. 2 Schippers,
8 Bloemisten, 7 Warmoeziers. 12 Grondwerkers,
12 Loopknechts. 20 Jongens (allerlei), 3 Rijwiel-
reparateurs, 1 Mach. Monteur, 1 Typogr. mach.
zetter, 10 Voorslaaoders, 1 Babbelaarekoker, 130
losso Werklieden, 170 Mannen allerlei, 3 Waach-
vrouwen, 30 Naaisters. 29 Werketora. 22 Dienst-
boden, 1 Winkeljuffrouw, 4 Strijksters. 170 Vrou
wen (allerlei), 2 Motorschippers, i Bakker.
LISSE.
Vergadering
•afd. ïïollandschc Maatij. van Landbouw
Oegstgecst en Omstreken.
Nadat de voorzitter, de; lieer Magjui3 (Sas-
aanlieim) gisteravond, in 'hotel
Zwaan" de vergadering Iiad geojj^jin^en dc
secretaris, de heer W. Qudshoorn'jOegst-
geest) de notulen had vqorgelezeh,'%Tng de
voorzittei- tot do behandeling van de inge
komen stukken over.
Onder deze kwamen voor «enige toege
zonden landbouw verslagen, waaronder opga
ven van de Rijks-la-iidbouwprocfvelden en
waar deze gevestigd waren.
Namen van leden van de afd., die zich
voor het aanleggen - van een proefveld, had
den opgegeven, kwamen hieronder niet voor,
deelde, de voorzitter mede.
Aan de orde kwam liet schrijven van het
Hoofdbestuur betreffende de bevordering van
de varkensfokkerij, waarbij de vraag ge
steld werd of de afd. bereid zou zijn onder
haar controle voor varkenshouders een beer
beschikbaar te stellen, waarvan bij aankoop
de keuze uit drie soorten mocht geschieden,
en dan (zoo niet meer dan acht af deelingen
zich aanmelden) f 50 subsidie voor den aan
koop zou gegeven worden.
De heer Hartveld, te Warmond, was wel
bereid de gelegenheid voor het houden open
te stellen, waarom deze met het bestuur do
zaak nader zal bespreken, wat werd goed
gekeurd.
Ingekomen was een vragenlijst in ver
band met den voorraad en het benoodigde
veevoeder. Daar al de vragen beantwoorden
groote moeilijkheid zou geven, met het oog
op de eigenaardige situatie der afd., welke
door den secretaris werd geschetst, werd
besloten hierop in algemeene termen bericht
in to zenden.
Een circulaire van het Hoofdbestuur was
lieden nog ingekomen, waarin gevraagd werd
naar een op 6 October te Rotterdam te
houden vergadering, twee leden van het be
stuur (voorzitter en secretaris) af te vaar
digen, ten einde de besprekingen bij te
wonen, die daar gehouden zullen worden
in verband met liet gebrek aan veevoeder,
als maïs, lijnkoeken en gerst, die ontstaat
door het opbrengen van schepen, met deze
zaken bevracht, naar buitenlandscho ha
vens, als aan een Nederlandschen handelaar
was geadresseerd. Met algemeens stemmen
werden de -voorzitter en de secretaris af
gevaardigd.
De voorzitter deed hierop nog modedeeling,
dat de landbouwtentoonstelling te Schagcn
niet was doorgegaan, en do op 3 Sept. te
houden algemeene vergadering daar even
min had plaat3 gehad, en nu gehouden zou
worden op 4 November to Amsterdam. Als
afgevaardigde naar de laatste algemeene ver
gadering bracht de heer Marbus daarvan
een uitgebreid verslag -uit, naar aanleiding'
waarvan verschillende besprekingen volgden.
Do Iheor v. d. Marei (Hillegom) bracht
daarbij ter sprake de willekeur in prijs en
de niet spoedige behandeling van in te enten
varkens.
De afgevaardigde-, de hoer Gerritsen, deel
de daarover mede, dat, de kosten van het
serum .zeer uiteen liepen, n.l. van 6 cents
tob 50 cents, naar gelang het in te enten
varken, en het serum niet aan onbevoegden
weid verstrekt.
Dit punt jzal in de volgende vergadering
nader worden besprokcu.
Do Voorzitter deelde hierop mede. dat men
voornemens is niet-offieieel gezamenlijk
kunstmeststoffen in te koopeu, daar voor de
voorjaarslevering in de tegenwoordige tijds
omstandigheden geen inschrijvingen le ver
krijgen warou.
Voor de in hot najaar te gebruiken mest
stoffen had de voorzitter prijzen gevraagd
en opgaven bekomen, waarop nu bestellingen
konden worden opgegeven voor de volgende
week.
Nog; werdcu besprekingen gehouden over
ben vertegenwoordiger van de zwart-witkop-
veehouders, welk vee 'speciaal uit deze
streek minder de. aandacht trekt dau ander,
waarom een der leden vroeg of het geen tijd
was hier ook het -bonte vee in te voeren.
Men hield zich echter liever bij hot- witkop,
vee en zal trachten dat meer tot zijn
recht te doen komen.
Bij. de rondvraag stelde dé heer Verklei
(Sassenheini) voor, nu de gemeenten Sas-
senheim, Lisse en HLUegom een vérordening
gemaiilcb hebben op het- trichinen-onderzoek
bij varkens, dezen gérneéfiteu, voor zoover
dit niet- reeds was geschied, te verzoeken
evenals le Hillegom 70 procent schado te
vergoeden, indien een varken wordt afge
keurd. Met een verloting, .waarhij de prijzen
in volgorde werden gewonugri- door de hoe
ren P. Ciggaar, \V. v. d. Marei, A. v. Seiiie,
J. Verdegaal. W. Stokman en P. v. Dijk,
word de vergadering - gesloten.
KUNST, LETTEREN, ENZ.,
Do Heropening van don Haag&chen Schouwburg.
Men meldt uit 's-Gravenhage
Nadat, teil gevolge van de- schouwburg-
wederwaardigheden, gedurende -drie jaren
duisternis heerschte voor het gebouw van
heb kunstinstituut in het. Korte Voorhout,
deed het gisteravond vreemd aan, ter
plaatse alles weer in glans te zien, zoowel
het uifc.de vensters naar buiten uitstralende
licht als door de verlichting van het straat-
emplacement.
Voor velen was de schouwburg inwendig
schier onherkenbaar geworden, maar alle
bezoekers gaven eenstemmig hun vreugde
te kennen, dat zij in den ouden, thans ver
beterden schouwburg, terug mochten zijn.
Heb coquette zaaltje in zijn lichte tinten en
luisterrijke verlichting bood op alle rangen
een mooien aanblik.
De eerste voorstelling was ten voordeele
van het Steuncomité te welks bate eenige
dames programma'3 en bloemen verkoch
ten en op schalen giften inzamelden.
De avond werd ingeleid door liet opera
orkest met do volksliederen door het pu
bliek staande aangehoord.
De nieuwe directeur, dc heer Roosen,
bracht, zijn beste krachten voor het voet
licht ia verschillende opera-fragmenten.
Men deelt ons mede, dat de restauratie
van het tooneelorgel in de herbouwde en
vernieuwde Koninklijke Schouwburg is uit
gevoerd door de firma Van Gelder te Lei
den.
Eduard Verkade als Lid van den Raad
van Beheer.
De heer Verkade heeft in een onderkou 1
het volgende gezegd
„Hoe liet dit seizoen zal gaan in ver
band met mijn benoeming tot lid van den
Raad van Beheer van de Koninklijke'*'
is nog niet te zeggen, ving de heer Ver
kade aan. Tot mijn benoeming was beslo
ten vóór de crisis. Voor het oogenblik is
er alleen een gevolg van een meer zake
lijke samenwerking tusschen het „Neer-
landsch" en ,,de Haghespelers". 't Neer-
landsch geeft van tijd tot tijd voorstellin
gen in mijn zaal en wij eens in de 14 dagen
in den Stadsschouwburg te Amsterdam.
Ook vermindert de concurrentie in de
provincie. Voortaan komen wij niet- on
voorbereid in een stad tegelijk met of een
avond voor of na ,,'t Neerlandsch".
In hoeverre mijn artistieke medewerking
a-an ,,'t Neerlandsch'' zal reiken, hangt
voor een groot deel waarschijnlijk af van
den tijd, dien ik beschikbaar heb, naast
mijn werkkring als directeur en acteur
van de „Haghespelers", en ook van wat
onze tooneelgezelschappen in verband met
de tijdsomstandigheden mogen onderne
men.
,,Croot-Noderland".
Naar men ons mededeelt, zal rar. Frans
Coenen in plaats van wijlen dén heer
W. G. van Nouhuys als redacteur-secreta
ris van het- maandschrift „Groot-Neder
land" optreden. De keeren Cyriel Buyssc
en Louis Couperus blijven eveneens aan
de redactie van „Groot-Nederland ver
bonden.
Ned. Tooneolverbond.
Tot Voorzitter van het Nedcrlandsch
Tooneel verbond werd, in de plaats van den
heer Mare. Emants, die, na 25 jaren presi
dent van liet Tooneel verbond te zijn ge
weest, zich niet herkiesbaar stelde, geko
zen door het hoofdbestuur jhr. A. W. G.
van Riemsdijk.
V raag: Tot welken minister moet men
zich wenden, wanneer men meent, aan
spraak te kunnen maken op schadeloosstel-
ling, door onder de wapenen te zijn'! Moert
een, tot hem te richten verzoek, op zegel
gebeuren 1
Antwoord: Tot den minister van Oor*
log, verzoek op zegel.
Vraag: Zou het in den Gemeenteraad
geen punt van bespreking kunnen vormen,
om aan gehuwde lieden, welke thans met
de mobilisatie, onder de wapenen zijn, vrij
stelling of vermindering van belasting toe
te staan, daar het onmogelijk is, de belas
ting te betalen van de toelage, welke men
krijgt?
Naar welken maatstaf wordt de te geven
steun berekend?
Antwoord: Natuurlijk zou dat kun
nen, maar of hét zal geschieden is een an
dere vraag. Wij voelen daar niet veel voor-.
De gemeente lieeft haar geld ook o, zoo
dringend noodig ^n de mobilisatie ga&t niet
van haar, maar van het Rijk uit. Evenwel
waar niets is verliest de-keizer, djn recht.,
De maatstaf voor vergoeding aan militairen
in dienst zijnde, is de behoefte van liet ge
zin.
V raag: Kunt u mij ook zeggen of do
kleine witte luisjes, die zich in biezen mat
ten. van stoelen.-bevinden, schadelijk zijn?
Als men ze eye-ri met den vinger aanraakt,
doodt men ze. Weet u ook een afdoend mid
del om ze te verdelgen?
Antwoord: De crinluis ia absoliut
onschadelijk. Zij kan niet tegen drog
warmte. Als u de meubelen in dc zon zet,
gaan de diertjes dood. Ook droge kachel-
warmte is goéd vóór verdelging. In ccd
vochtige omgeving gedijen ze.
Vraag: Waar moet ik mij vervoegen
om te solliciteeren naar de betrekking van
surnumeiair bij S.S. of H. IJ S. M. 1 Wat
zijn bij beide de aanvangssalarissen? r
Antwoord: U moet eerst examen
doen, dat wordt afgenomen naar behoefte
Wat de S.S. aangaat, aanmelden aan do
Maatschappij tot Exploitatie1 van Spoor
wegen, Centrale Dienst (2de af deeling),
Utrecht.
Do surnumerairs ontvangen tijdens hun
surnemerariaat een tegemoetkoming van
1 daags.
Bij de Holl. IJzeren Spoorweg-Mij. bo-
gint men als leerling-klerk. De oproeping
geschiedt in de voornaamste dagbladen.
"LtïiAll KS, 1541 40
tl 40 Cent.* per regel.
De kleinste onvoorzichtigheid kan de
ernstigste gevolgen hebben? Gij weet dat
en toch speelt gij zelf niet met vuur Als
gij hoest kucht, fluimt, dikwijls niest of
als gij licht verkouden zijt, denkt gij dan
niet dikwijls: „O, het is niets, het zal van
zelf wel overgaan".
Is dat niet met vuur spelen Gij weet
toch dat een lichte hoest tot een ernstige
borstkwaal kan leiden, dat de gevolgen var
een gewone verkoudheid verschrikkelijk
kunnen zijn, indien zij door verwaarloozing
in een longontsteking ontaardt. Velen die
bedachtzaam eri nauwgezet zijn in allerlei
zaken, zijn onnadenkend en lichtzinnig ala
het hun eigen gezondheid betreft Het ia
U.v plicht, tegenover U zeiven, en allen,
die U liefhebben, liefc minste hoestje, de
geringste verkoudheid onmiddellijk be be
strijden met het eéïiigst daarvoor aange
wezen middel, de beroemde Abdijsiroop.
De Abdijsiroop zal niet alleen snel en
grondig Uw hoest en verkoudheid genezen
en zoodoende ernstige gevolgen voorkomen,
maar is ook een onovertroffen geneesmiddel
tegen slijm- eri kinkhoest, asthma, bron
chitis, influenza, en vele andere borst-,
keel- en longaandoeningen. De Abdijsi
roop sterkt borst, keel en longen, zuivert
ze snel, pijnloos en onschadelijk var. ver
ouderde en ontsteking veroorzakend© slijm,
verjaagt benauwdheden, verdrijft Uw
hoest, herstelt daardoor Uw nachtrust
en eetlust. Met den dag zult gij U pret
tiger gevoelen, on weldra volkomen gene-
zen zijn. Per flacon ƒ1.—, 2—, en ƒ3.50.-
Eischt onze handteekeningL. I. Akker,
Botterdam. Alom verkrijgbaar.
