Nederland en de Oorlog. üe Eurapeeselie Oorlog. N°. 16733 Maandag 14 ^eptemT»ei-. A0. 1914. Qeze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Offieieele Kennisgeving. IN ONZE STAD. UIT ONS LAND. Groote overwinningen der Franschen en Engelschen.— Soissons, Amiens, Luneville, Mlars-la-Tour enz. op de Duitschers heroverd.— De omstreken van Nancy door de Duitschers verlaten. De Russen behalen een groote zegen in Galicië en Russisch Polen. Herhaalde uitvallen der Belgen i Hoe Zuid-Afrika zal optreden uit Antwerpen. j tegen de Duitschers. LEIBSCI DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIEN 7an 16 regels ƒ1.05. Iedere regel meer 0.17L Grootere letters naar plaatsruimte. - Kleine advertentiën van 30 woorden 40 Oents contantelk tiental woorden meer 10 0ent3. Voor het incasseeren wordt 0.05 berekend. PRIJS DEZER COURAUT: Voor Leiden per 3 maanden 1.30per week. I \f 0.09. Buiten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per week. 'Si, 0.10. Franco per post 1.65. DRANKWET. Burgemeester en Wcthoudei i van Leiden; Gelet op de artt. 12 en 37 der Drankwet; Brengen ter algemeeno Lenuis, dat door J. VAN DAM, wonende to Leiden, ten ver- zocksohrift is ingediend, om verlof voor den verkoop van alcohol houdenden, anderen dan ster ken drank, voor gebruik tor plaatse van verkoop, in do benedenlocalitcij; van hot perceel Pietors- kerkohoorateeg no. 23. Burgemeoster en Wothouders voornoemd, N. O. DE GIJ8ELAAR. Burgemeester. VAN STBIJEN. Seoretaris. Leiden, 12 September 1914. LEIDEN, 14 SEPTEMBER. Prof. Bolland alhier, is thans zoo ver hersteld, dat hij zijn colioges in Den Haag weder kan hervatten. Op October hoopt hij ziju eerste co)lego te houden, over de .wijsbegeerte van de natuur. De openbare les op de scholen der ode ion 4de klasse en die op de openbare her halingsscholen, die deze maand zou gehou den woi'den, zullen niet plaats hbben,. aangezien dib bezwaar zou opleveren bij de door B. en W. getroffen regeling in zake de hervatting van het onderwijs, met het oog op het tijdelijk in gebruik nemen door het Rijk van verschillende oponbare scho len in deze gemeente. De heer A. Aderua, alhier, is in Den Haag voor de hoofdakte geslaagd. Bij resolutie van den Min. van Kol. zijn de hee-ren J. F. Dee, H. O. Grupstra en A. Dirks, allen alhier, aangewezen als candidaat Indisch ambtenaar. Zondagochtend vroeg waren eenige personen in den Zoeterwoudsohen Singel met 43 dobbers aan 't visschen. Door de po litie is proces-verbaal opgemaakt. Zondagavond te halftien is wederom oen winkelier bekeurd wegens overtreding der wet op de winkelsluiting. Hedenmorgen t<o kwart vqoT zevenen, Legaf zekere H. N. rich naar zijn work. Waarschijnlijk door een toeval overvallen, NvaarAcin genoemde man leed, is hij in de sloot, grenzende "aan de Kooiloan, geraakt. Eeïsl omstreeks acht uren werd hij daarin gevonden. De levensgeesten waa*en reeds ge weken. Het stoffelijk overschot word naar ida woning vervoerd. Door de poliiie alhier is Zondagochtend hangehuuden de zestienjarige jongen M., vei pleegde in „Nieuw Voordorp", te Voor-' schoten, on sedert eenigo dagen van daar 'ontvlucht. Hij is weder naar dat gesticht overgebracht. Zondagmiddag is door den hevigen Morin op den Iloogen Rijndijk alhier cou hoorn omgeworpen. Persoonlijke ongelukken Icwamieu niet voor; de passage werd ook niet gestremd; de boom werd spoedig verwijderd. LEIDSCHE BESTUURDERSBONI). Opgave voor de week van 31 Aug.5 Sept. Totaal Ledental 1743. Werklooze ledan 119 Aantal liinderen be neden 16 jaar. 63 Loonverlies per week f 1413.11 Vergoeding v. d. patroon f Uitkeoring wertloozonkaa 210.70 210.70 Loonverlies per week f 1202.41 CedeeltelIJk wcrkloo- zo lodon360 Aantal minder werk uren per week 8065 Aantal kinderen be den 16 jaar 433 Loonverlies per woek f 1551.97 Aantal onder do wapenen255 Aantal kinderen be neden 16 jaar 249 Loonverlies por week f 3119.42 Vergoeding van den werkgeverf 426.89 Vergoeding van het Rijk 621 10 1047 99 Loonverlies por week 1 f 2071.43 Totaal loonverlios per week, waarbij betrok- ken 734 lodon c-. f 4825 81 LIJST vnn geliccl en gedeeltelijk Werkloozen, die zioh onngeuicid lieb- lion bij de Arbeidsbeurs. Hot Stoun-Comltó elscht als voorwaardo voor ttoun aanmoldlng bij do Sours, zoodat dit Staatje vel oen juist beold zal geven van de Werkloosheid. Ook Werkloozen uit da Omstreken zijn hieronder begrepen. (Dit aantal vrij goring). Grondwerkers8 Overige vakarbeiders bij de bouw vakken in ruimsten zin...76 84 Mannol. vaklieden in andere vakken 131 Vrouwelijke vaklieden (waaronder dienstboden, naaisters, werksters) 73 Losse werklieden140 Gedeeltelijk Werkloozen. Mannen allerlei vakken (veelal weekloon)150 Vrouwen voor allerlei vakken (veelal weekloon150 "Jongens voor allerlei 20 Totaal 7ö7 Leidon, 14 8eptembgr 1914. Lcidscli Studcnten-Vrijuilligcrs-Corps. Medegedeeld wordt, da.t al degenen, on verschillig of zij Corpslid of geen Corpslid wonschen le worden, dip zich dit jaar al hier laten inschrijven bij den rector-mag- ni ficus, gelegenheid hebben zich als vrij williger bij het Leidsch Studenten-Vrijwil ligerscorps aan* te sluiten; verplichtend zijn oen rijwiel cn een uniform. Dit laatste wordt nader opgegeven. Gedurende den lijd, dat do rijwiel-compagnie hot kamp bij Vier houten betrekt, kan men zich schriftelijk aldaar aanmelden bij den kapitein-instruc teur Blom. Na 24 September aan zijn adres Rijnsbuvgerweg C 23. Dc Bioscoop cn dc Oorlog. Behalve tal van andere nummers van allerlei aard wordt thans in het Bioscope- theotcr aan den Stationsweg, dat sedert geruimen tijd weer alle avonden voorstel lingen geeft en een goeden tijd beleefd, want het bezoek laat er niets te wenschen over, een echte oorlogsfilm vertoond, n.l. de inval der Duitschers in België. Waar wij dagelijks zooveel omtrent den oorlog te lezen geven, zal hot menigeen aangenaam wezien ook eens een cn ander daarvan ia} beeld te zien. 't Komt wel veel later dan het oorlogsnieuws .op heb papier, maar doet aan de waarde er van niets af. Del beelden zijn helder en duidelijk, zooals-wij dab trouwens in dit Theater gewoon zijn. Onze Neutraliteit. Va.u verschillende zijden zijn den Minister van Oorlog gevallen ter oore gekomen van militairen, die verzuimden de noodigo voor zichtigheid in acht te nemen in hun gesprek ken nopens de oorlogvoerenden. In verband roet de handhaving van een strikte neutraliteit is het zijn verlangen, dat ieder militair zich onthoudo in het openbaar good- of afkeuring uit te spreken over do handelingen der oorlogvoerenden, dan wel zijn voorliefde voor, of afkeer van een de zer to verkondigen. Do Minister heeft zulks ter kennis doen brengen van allo commandanten van leger en landweer Voor dc Landsverdediging. De Minister van Binnenlandsche Zaken deelt mede, dat ten behoeve van het ver- dedigiugsfonds in dank ontvangen is een toezegging van den heer A. Tigler Wy- btandi, tot een tiende van zijn vermogen, welk tiende deel thans geraamd wordt op 30.001). Ned. Comité tot Steun vaa Belgische en andere Slachtoffers. In totaal is tot nu ontvangen 41,948.10, 49.58 fr. cn 96.82 M. Hoefijzcrvcrhoud. Roodc Kruis. Het hoofdbestuur van het Hoefijzerver- bond heeft reeds 16.000 gulden afgedragen aan het hoofdbestuur van het Roode Kruis, nagenoeg alles in kleine gemeenten inge zameld. Uit vele gemeenten worden nog bijdragen verwacht. Brood hakkers contra Meelhandelaren. Als gevolg van de te Haarlem op 1 Sep tember j.l. gehouden vergadering van de besturen van verschillende broodbakkers- X^atroonsvereenigingen hebben nu ook in Leiden verschillende bakkers hun leveran ciers (meelfabrikanten) in dcn: lande ge sommeerd tot nakoming der contracten met betrekking tot de door dezen geannu leerde voorkoopen. Een der fabrikanten heeft zich thans bereid verklaard, 40 pCt. van den voorkoop tegen den gecontracteer- den prijs te leveren, op voorwaarde, dat de betrokkenen van het recht op de overige 60 pCt. afstand doen. Met dit aanbod wordt echter geen genoegen genoemen. De Wet op het Arbeidscontract. Verscheidene patroons beschouwen thans de wet op het arbeidscontract als scheurpa pier, maken misbruik van do ellendige eco nomische omstandigheden", aldus ,,Onze Strijd" het orgaan van don Algemeenen Nederlandschen Bond van Handels- en Kan toorbedienden, en het blad vervolgt dan: ,,Wij hebbon het oordeel gevraagd van professor inr. II. L, Drucker, deJ^Kider van de wet op het arbeidscontract. Deze schrijft ons het volgende: U wenscht te weten, hoe ik denk over de vraag, of werkgevers aan de tegenwoordige omstandigheden de bevoegdheid kunnen ontloonen, de dienstbetrekking anders dan op de gewone wijze te doen eindigen. Mijn antwoord is, dat in de wet op de arbeids overeenkomst geen enkele bepaLing voor komt, waaruit dergelijke bevoegdheid zou kunnen worden afgeleid. Ook tot „schor sing" zonder loon, geeft de wet geen grond. In bijzondere gevallen kan de werkgever wellicht de toepassing van art. 1639w B. W. vragen; doch dan bepaalt de rechter, na behoorlijk onderzoek, op welk oogenblik de dienstbetrekking zal eindigen. Bestrijding Werklooslteid Een suppletoire Waterstaatsbegrooting 1914 is ingediend om het eindcijfer met 8V-1 millioen te verhoogen tot bestrijding van de werkloosheid. Gemeentelijke Woningbouw te 's-G raven liagc. B. en W. van 's-Gravenhage zullen thans binnenkort den gemeentelijken woningbouw met kracht bcr hand nemen, mede als mid del tot werkverschaffing in de tegenwoor dige omstandigheden. De wethouder van P. W., de heer Jur- riaan Kok, hield Zaterdagmiddag ten stad- huize een conferentie, met verschillende autoriteiten, ten eincle de uitvoering der plannen zooveel mogelijk te bespoedigen. Dc „Nias". Het vrachtstoomschip „Nias" van de „Nederland", is op de thuisreis bij Deal door een Engelsch oorlogsschip aangehou den en naar Londen gezonden. Dc „Tauibora" teruggekeerd. De directie van den Rotterdamschen Lloyd deelt het volgende mede Het s.s. „Tambora" is Zaterdagmiddag te haifzes aan de Lloydkade gearriveerd De kapitein rapporteert, dat op 28 Augustus in den voormiddag het schip werd aangehouden door hot Engelsche oor logsschip „Sutley", dat 1 passagier 3e klasse, 1 matroos, 3 stokers en 1 tremmer, allen Duitschers, meenam. Later, op 31 Augustus, in den namid dag, werd het 6chip aangehouden door den Franschen kruiser „Lavoisier", welke ons bevel gaf naar Brest te stoomen. Het schip moest daarvoor wachten op de komst van een hulpkruiser, die het schip tot Brest zou convoyeeren, ten einde aldaar dat ge deelte der lading te lossen, hetwelk door de Fransche Regeering als contrabande werd beschouwd. Door opkomenden mist kon de hulpkruiser ons niet vinden, en kregen wij 1 September order om het oor logsschip „Lavoisier" te volgen, onder welk geleide wij dienzelfden avond ter reedo" van Brest ankerden. Den 2en Sep tember werd het schip naar de binnen haven gebracht en werd door de Fransche admiraliteit de mail en pakketpost van boord gehaald. Den 3en September werd begonnen met het lossen van de lading, alles op aanwij zing van de Fransche autoriteiten, en was 10 September alle contrabande-lading ge lost in hoofdzaak bestaande uit cacao, koffie, thee, rijst en tapiocameel. In den namiddag van 10 September mocht het schip weder naar de buitenree- de verhalen en vertrokken wij des namid dags te 4 uur naar zeé. In het Engelsch Kanaal werd het schip nogmaals aange houden door het Fransche oorlogsschip „Surcouf" en den Franschen hulpkruiser „La Lorraine" en later onder de Engel sche kust door het Britsche oorlogsschip „Winchester". Veldpredikers. De kerkeraad der Geref. Gom. te 's-Gra venhage, die één Geref. veldprediker onvol- doeude acht, heeft besloten den deputaten te verzoeken, zich tot den Minister van Oor log to wonden om aanstelling van een twee den veldprediker van de Geref. kerken, en wel voor de 4de divisie. Utrccktsclf Studentencorps. Het Utrechtsch Studentencorps zal een veert-iendaagschen groentijd Laten aanvan gen op 23 September, daar het om prakti sche redenen onuitvoerbaar blijkt, dien tot later uit te stollen. Hot spreekt vanzelf, dat alle feestelijk heden zijn geschrapt en dat de groentijd zooveel mogelijk in overeenstemming zal worden gebracht met de huidige tijdsom standigheden. Te dien einde zal de Senatus Veterano- rum de novieten in do gelegenheid stellen in de ochtenduren deel te nomen aan de oefeningen van heb Utrechtsch Vrijwilli gerskorps, terwijl de avonduren bestemd zijn tot muzikale oefening voor mogelijke uitvoeringen in de forten. De Senaat van heb Groningsch Studen tencorps „Vindioat atque polib" heeft be sloten met het oog oi> den tegenwoordigen toestand-, den groentijd niet tie houden. Wel zal voornamelijk om de nieuwe leden kennis te doen maken met een zoo groot mogelijk aantal der corpsleden, één we^k van verpliohte kennismaking volgen op den 'dag der aangifte. In de spoedig bo houden corps vergadering zal de goedkeuiing op dit Senaatsbesluit worden gevraagd. De opofferingen dar Franschen, die de gG- he-ele wereld hebben verbaasd doen staan en de mooning hadden gevestigd, dab liet Fiamsohe leger ook in het veld niets te be ttekenen had, hebben heb gwvionschte suoces gebracht. De naam van den Franschen geue- ïalissimus Joffre als strateeg is in de vorige week schitterend naar voren gekomen. Daar is in die dagen veel gebeurd, wat niemand zoo had verwacht. En naast de Fransoh'-Engelsche overwinnin gen staan dan nog de Russische successen tegen de Duitsch-Oostenrijksche macht, die voor gemiïnen tijd machteloos schijnt ge- slagen. Voor dè geallieerden zijn Irefc goede dagen geweest, zooals duidelijk blijkt uit de uit voerige mlededeelingen, die wo hierna geven. Do opm&rseh naar Wieenen door de Russen acht men in sommige bladen der verbonden ïnogendh-oden iets, waartegen dé Oostenrij kers geen maatregelen mber kunnen treffen. De Sarviers zouden ook niet over succes te klagen hebbon en reeds 180,000 mjan zouden op vijandolijken bodem: zijn aangekomen. Volgens berichten uit Nisj maken ze zioh! gereed voor den opmarsch' naar Budapest. De achtergebleven manschappen met de Mon- tenegrijaen zouden voldoende kracht ontwik kelen voor den verderen inval in Bosnië, die met suoces zou worden bekroond. Dan moe ten de Oostenrijkers er toch wel geheel ge slagen zijn. Te Budapest zonden do Serviërs zich1 mieb de Russen willen vereenigëa en gezamenlijk naar Weenen oprukken. Die berichten uit het oosten zijn wel zé-ar rooskleurig voor de entente-mogendheden en haar vrienden. In het westen hebben zich ook do Bol gen geroerd. Door hun actio hebben ze do Duib- Bche'rs verhinderd nog mjeer manschappen naar Frankrijk te steuren. En sucoesjea zijn behaald ook, waarbij niet van belang ontbloot is, dat1 de spoorwteg tussc-hen Tliienen en Leuven is opgeblazen. De Belgen zouden ook Cor- tenberg hebben bezet, waardoor heb Duitsche leger tusschen Leuven en Brussel iq tweeën is gesneden. De voorspoed heeft ook al tot sensatic- nicuwtjes aanleiding gegeven. Zoo o.a. dat Brussel weer in Belgische handen was. Dib is onjuist. Do Duitsclusre zouden zich gereed imaken om er krachtig weerstand te bieden én daartoe versterkingen maken op liet plein voor het paleis van justitie, vanwaar zo ever de westzijde der stad kunnen schieten. In België zouden bij de laatste gevechten tiog eenige vorstelijke personen gewond zijn én een hunner zelfs reeds overleden. De 18- jarige luitenant hertog Karei van Wurtem- berg zou overleden zijn en gewond, 's kteiz-jra zoon Adalbert en een verre neef prins Fre- dërik Willem van Pruisen. 't Is nu natuurlijk voor België van be lang, dat 't ook wat versterking krijgt. Mis schien zal Engeland daar wel voor zorgen, want de stroom uit do koloniën begint te kumjen. Een gedeelte dor Oanadetezen zijn ïcëda in Engeland on de Indiërs zijn onder Weg. Van déze heeft de onderkoning, en Kitchener zal wel heb advies hebben gege ven, de troepen van twaalf staten aanvaard. Ook komt er een kameelkorps uit Bikaner, een wapen dat zeker niemand bij Gen vlucht gaarne achter rich heeft. Deze toevoer van eteeds vorscho troepen is voor de legers dér bondgenooten oen ver bazend voordeel. Uit Italië komen nu weer voor de zoo- vëelste maal berichten over troepenconcen traties der Oostenrijkers aan de Italiaansch- Oostenrjjksolie grens. Tegen Italianen in Oos tenrijk zou ook worden opgetreden op den wijze Zooals men dat niet doet met onder danen van oen bevrienden of neutral-en staat. Dat het publiek in Italië niet zoo heel veel gevoelt voor die neutraliteit, zou mén haast opmaken uit het volgend telegram van 'den burgemeester van Genua namens den gemeenteraad aan den burgemeester van Antwerpen: „In zijn Zitting van gisteren drukte de municipale raad van Genua een wensoh van bewogen bewondering uit aan het volk van België'3 grootmoedige verdedi ging van hot recht "en van de vrijheid. Ge lieve heek burgemeester mi ju hulde lo ont vangen", waarop burgemeester De Vos ant woordde: „Het oollege van burgemeester en BchepeneR bedankt u uit gansolver harte uit naam van 't Bolgisohe volk voor uw aan* toicodigendo woorden. Wij zullen tot heti uiterste strijden voor de verdediging van onze rechten eu onze onafhankelijkheid." Dc grooto Zege der Fransehen. De zegevierende opmarsch der Duitsehera had zoo langzamerhand algemeen de opinio gevestigd, dat de Duitsehera op het weste lijk oorlogsveld onoverwinnelijk waren. Wo geloofden haast niet andera meer dan Duit sche overwinningsberiohten. Die opmarsch is nu niet alleen tot staan gekomen, hij is zelfs veranderd in een haastige vlucht. Merkwaardig weinig berichten kwamen do vorige wëek binnen, maar nu komt eens klaps de stroom los. En 't blijkt nu, dat Frankrijk een groot-en slag gewonnen heeft. Dat er hardnekkig gevochten is, blijkt uit alle tijdingen. 'b Is een succesx>eriode geweest voor do gealliëerden. De eene linie na de andere moesben de Duitschers opgeven. En dat niet alleen op Fransch grondgebied tea westen van de fortenlinie VerdunToul, doch ook ten oosten daarvan. Soissons en Amiens zijn zelfs den Fran schen reeds weer in handen gevallen. En aaa de Lotharingsche grens zijn vele plaatsen ontruimd St. Dié, Lunéville, Pont h Mous- son en nog meerdere steden en dorpen. Bo vendien is de geheele beurt van Nancy ont ruimd. En in Berlijn was de tijding reeda verspreid, had zich de meening reeds ge vestigd, dab deze stad in een paar dagen zou vallen. Door het herkrijgen van Pont Mousson zijn de Franschen reeds weer halfweg Nancy cn Metz aangekomen. Het officieelo Fransche bericht en het Engelsche gaven allebei een uitvoerig over zicht van het gebeurde. Bij beide valt op de kalme toon, waarin die stukken ge steld zijn. Heb Engelsche bericht van Zaterdag geeft een goed overzicht van den slag gedurende de laatste dagen. Zondag 6 dezer bereikte de oprukkende Duitsche rechtervleugel in zuidelijke rich ting zijn verate punt in do streek van Cou- lommiers. Cavalerie-patrouilles drongen door tot Nogent 6ur Seine. Deze beweging werd gedekt door een grooto flankdekking ten westen van de Ourcq; dienende om do vooruitgeschoven verdedigingstroepen van Parijs te observeeren, alsmede iedere strijd kracht der verbondenen tegen te houden, die van de stelling Parijs uit zou kunnen komen optrekken. De zuidwaarbsohe beweging van den vij and had zijn rechtervleugel in een gevaar lijke positie gebracht, aangezien de Duit sehera de 6treek van Oreil, Senlis en Com- piègne hadden ontruimd. De verbondenen vielen Dinsdag den 8sten September dozen blootgestelden vleugel in heb front en in do flank aan. De Duitsche dekkingstroepen werden aangevallen door een Fransch le ger, dat in actie trad op de linie Nanteuil- le-Haudouin—Meaux. De hoofdmacht van ■den Duitschen rechtervleugel werd door het Britsche leger aangevallen, hetwelk van een punt ten noorden van Parijs naar een punt ten oosten van Pari ja was overge bracht. Deze aanval werd gesteund dooieeiï Fransch legercorps, dab langs zij daarvan oprukte op de linie CrécyCoulommiers— Sézanne. Deze gecombineerde bewegingen zijn tot nog toe met volkomen succes bekroond. De uiterste Duitsoho rechterzijde werd teruggedrongen op de linie van de Ourcq. Aldaar nam zij oen sterke defensiestelling in en deed onderscheidene lievige tegen aanvallen. Zij was echter niet in staat om de krocht van den Franschen opmarsoh te breken. De hoofdmacht van den Duitschen rechtervleugel trachtte zich tevergeefs langs de Grand Morin en vervolgens langa de Petit Morin te handhaven. De Duit echo rechtervleugel, over beide rivieren teruggedrongen cn in de rechterflank be dreigd, daar de verbondenen de dekkings troepen hadden verslagen, trok den lOden September over de Marne terug. De Engelschen, door Fransohe verster kingen aan do linkerzijde gesteund, trokken beneden Chöteau Thierry over do Marne. Deze beweging dwong de vijandelijke strijdkrachten ton westen van de Ourcq, die daar reeds een aanval van het Franscho

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1914 | | pagina 1