Nederland en de Oorlog.
N°. 167*1
Maandas: 31 Aiiaiistiis.
A®. 1914.
(Deze (Courant wordt dagelijksmet uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uit
TWEE Bladen.
Eerste Blad.
OORLOGSKAARTEN,
voor 772 Gt
Officieele Kennisgeving.
Oit de Omstreken.
Het Leidsche Steuncomité. Het Fonds voor de Lands
verdediging. Een Verklaring der Belgische
Regeering. Geen Port voor Militairen.
De Nederlandsche Veeuitvoer.
IN ONZE STAD.
LEIBSCH
BA&BLAB
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Van 18 regels ƒ1.05. Iedere regel meer ƒ0.171. örootere letters naai
plaateruimte. Kleine cdiertentieo ran 30 woorden 40 Oents contantelk
tiental woorden meer 10 Öente.-Voor het inoasseeren wordt 0.05 berekend.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leidea per 3 maanden ƒ1.30; per week. 1 f 0.09.
Buiten Leiden en waar agenten garestigd zijn per week. 0.10.
Franco per post L65.
Wij hebben thans voor onze a-bonnés
een verzameling oorlogskaarten vaü den
Europeeschen oorlog, clie v/ij voor ge
ringen prijs onzen abonnés kannen aan
bieden.
Men zal zich een veel bet-er oordeel
Icuunen vormen over de berichten, die
inkomen, wanneer men de ka-art bij zich
heeft en de plaatsen opzoekt, die in de
berichten worden genoemd. Daar heeft
men bijv. vandaag de nederlaag vol
gens Duiteche lezing
der ?i ussen.
Op de kaart lean men dan zien hoever
dezen reeds waren doorgedrongen in
Duitschland, hoo noodig heb voor de
Duitscher3 was daar een stokje voor te
steken
De Kaarten zijn in de vestibule te be
zichtigen.
Wij kunnen deze leveren
alleen moet men zooveel mogelijk met
gepast geld betalen
Woensdag a.s. heeft de aflevering
plaats op het Bewijs dat- men geabon
neerd is.
Gemeentcraadsverslagea.
Met den meestcn aandrang verzoeken
wij onzen correspondenten, met bet
oog op de weinige plaatsruimte, waar
over wij thans kunnen beschikken, -nog
meer dan anders beknoptheid ie be
trachten wat betreft de verslagen van
de Gemeenteraadszittingen op morgen,
1 September.
DIRECTE BELASTINCEM.
De Burgemoester van Loiden brengt ter olgo-
taeene lcennis, dat aan dea Ontvanger der Directe
belastlngeu aldaar is ter hand geteld h*t kohier
der Belasting op bedrijf3- en andere inkomsten
No. 16 van den dien9t 1914-15, exeoutoir verklaard
den 23en Augustus j.l. eu herinnert den belang
hebbenden aan hun verpliohtingen oui den oauslag
op deu bij de "Wet bepaalden voet te voldoen.
De Burgemeester voornoemd,
N. C. DE OIJ3ELAAK.
Leiden, den 31en Augustus 1914.
LEIDEN, 3L AUGUSTUS.
31 Augustus.
De dag* van lieden, sitids vele jaren de
nationale feestdag*, die alom ia het land werd
gevierd, de verjaardag' van Tl. M. de Ko
ningin, gaat ditmaal stil voorbij. Het is
geen tijd om feest te vieren. H. M. wil dat
zelve dan ook niet. Maar toch past de ver
zekering. dat.lieden dankbaar eu ernstig Haar
geboortedag wordt herdacht, want Zii, die
heden verjaart, is het middelpunt dc-r natie.
En de bede, dat zij voor e;i met Nederland
gespaard moge blijven, komt ditmaal van
.veler lippen inniger dan ooit te v .?n in
gelukkiger dagen.
I-let Nederlandsohe volk biel; dezen
dag zijn Vorstin zijn beste wensoken avan,
zonder feestklanken, maar met de Ij Me, dat
spoedig- uit deze duistere tijden de dageraad
van den Vrede weder moge verrijzen, wetende,
dat deze voor Haar zooals voor cms align e'en
verademing zal zijn.
Nedcrlaud en Oranje één in de dag.-a van
beproeving als in tijden van voorspoel. Bij
al. wat ons neerdrukt en doet lijden, is dit
do verheffende gedachte, waartoe deze Olsle
Augustus aanleiding geeft
Nederland en Oranje één. M-jg> hel zoo
blijven ook in de duislero Io -komst, welke
vóór ons ligt.
De Leidsche Christelijke Oranje-Vereeni-
ging, die door de tijdsomstandigheden, heeft
afgezien van een openbare feestviering, aan
deii avond van dezen dag, verzond lïet vol
gende telegram
Aan JI. M. Wilhelmma
Koningin der Nederlanden.
Namens de Leidsche Christelijke Ovanje-
Vereeniging heeft ondergeteekende de eer
Uwe Majesteit op deze wijze zijn hartelijke
gelukwenschen te bieden.
Moge God Uwe Majesteit sparen tot in
lengte van dagen, en ook in dezen span
nen den tijd bijzonder nabij zijn.
Ds. A. BOORDA
.Voorzitter h. C. O.-Y.
De heer C. J. W. cle Reuver, alhier,
is in Den Iiaag geslaagd voor het examen
Duitsch M. O.
In de Graanbeurs is Zaterdag wond
opgetreden prof. Proper, illusio nat-presti-
digitateur. Het grootste geleelte van de
belangstellenden in zijn prestaties bestond
uit militairen, wien dan ook reductie op
den toegangsprijs werd verleend
Niet alles, wat de handige hooggeleerde
voor wonderbaarlijks vertoonde, was nieuw,
maar er was toch wel wat nieuws bij. en
vast staat, dat hij het gezelschap oen
gaiischen avond heeft geamuseerd Aange
zien do heer Propèr voornemens is voor
kinderen en volwassenen terzelfder plaatse
nog eenige malen op te treden, 'zullen wij'
maar niet vertellen wat hij al zoo iaat zien
maar bepalen wij er oüs toe te zeggen,
dat het de moeite waard ;.3 hem met een
bezoek te vereeren.
De heer H. J. van Leeuwen Jr., zorgde
voor goede muziek.
De heer A. Ebbinge, ontvanger, thans
belast met de tijdelijke waarneming van het
kantoor Leiden dir. belastingen, wordt met.
ingang van 1 Oct. tijdelijk werkzaam gesteld
aan cle inspectie Arnhem.
Gisteravond, te ongeveer elf uren, be
vonden zich op de' Blauwpoortsbrug eenige
beschonken soldaten. Een drietal officie
ren maanden hen aan kalm naar huis te
gaan. Heti publiek begon er zich mede te
bemoeien, zoodat de hulp der politie moest
worden ingeroepen, die dan ook krachtig
optrad.
PARKCONCERT.
Dinsdag, 1 Sent., 8 uur.
PROCRAMMA.
1. Amazone MarschBlon.
2. Ouverture ,.Les Diamant-s de la'
Couronne" Anber.
3. „Künstler-Lebou". Wals Strauss.
4. l'aiitoi^ic ..La vie Darisicnue" Offenbach.
5. ..Chanson ilu bon vieux Temps" Bachman.
o. Potpourri No. 7 Benaud.
7. Marsoh Granado.
ALPHEN.
Met ingang van 1 Sept. wordt de
kommies tfweede kl. dir. belastingen, de
heer J. Delhez, tijdelijk alhier, definitief
hier geplaatst.
BODEGRAVEN.
De heer L. J. van Andel, alhier, is in
Den Haag geslaagd voor het examen
Duitsch M. O.
HTLLEGOM.
De afd. Hillegom van het Holl. Bloemb.
Genootschap heeft gisteravond een leden
vergadering gehouden. Bij de bespreking-
van cle handelsbelangen constateerde men,
dat er betrekkelijk veel vraag is voor tul
pen. In elk geval is de toestaud iets beter
clan in het begin van de maand. De Yoorz.
deed verder verschillende mededeeling over
't Bloembollensyndicaat. De vei tegen worcli-
ger der afdecling kreeg de opdracht in de
oprichtingsvergadering verschillende zaken
te bepleiten. De aEdeeling zal f 25 aan het
Steim-comitc „Hillegom" afdragen.
Tot rijksontvanger aan het in deze ge
meente binnenkort te vestigen kantoor van
rijksbelastingen is benoemd de heer C. Y.
Everhai'dt, van Amsterdam. Dit kantoor zal
gevestigd worden in een lokaal van het
oude raadhuis.
LEIMUIDEN.
De Unie-collecte bracht G6 99 op.
OEGSTGEEST.
In den Raad, waarin afwezig waren
de hceren Den Haan en Boon, deelde de
Voorzitter mede, dat, nu door de militai
ren de openbare school gebruikt wordt,
B. en \V. er in geslaagd zijn, in overleg
met den schoolopziener, twee lokalen a an
den heer P. de Groot, caféhouder, hoek
Lage Voort en Warmonderwég, te krijgen,
om daarin onderwijs te doen geven.
Ten slotte deelde de Voorzitter nog me
de, dat de gemeentebegrooting 1915 ter vi
sie zal gelegd worden, terwijl een afschrift
aan de Raadsleden zal worden toegezonden.
Bij de rondvraag deed de heer Van der
Spek twee vragen. Ten eerste: Bestaat er
geen mogelijkheid om de inning van den
TI. O. een paai* maanden uit te stellen in
verband met de moeilijke financieele om
standigheden, waarin velen verkeeren?
De voorzitter achtte het beter hierin
geen beslissing te nemen, omdat hij het een
gevaarlijken weg vindt, daar hij vreest, dat
er dan misschien misbruik van gemaakt
J zal wórden. We moeten niet vooruitloo-
pen
De tweede vraag is van dezelfde strek
king, n.l. Of do militairen, die opgeroe
pen zijn, niet kunnen vrijgesteld worden
van de betaling van belasting. Nogmaals
verzekerde de voorzitter met klem, dat het
v; oruitloopen is.
Het Leidsche Steun-Comitc iu Actie.
Het Leidsche Steuncomité, heeft, om te
beginnen, een vrij aanzienlijk bedrag bijeen,
doch nu inet de uit keering is aangevangen,
zal daarvan spoedig e^n groot deel uitgegeven
zijn. Een talrjjke schare van werkers en
werksters is reeds atui deu arbeid. Al ontgaat
dit aan de aandacht van liet publiek, mén
krijgt er een behoorlijk denkbeeld van, als
mien een kijkje neemt op het hoofdbureau, dat
in het ruime perceel Brecstraat 119 is ge
vestigd. Baar is het hoofdcömïté met zijn
assistenten den geheel en dag bezig'.
Zooals nVen weet, hebben zieli voorloopig
900-tal personen voor steun opgegeven. Na-
naar hun woonplaats iu wijken te zijn inge
deeld. zijn zij verwezen naar de verschillende
wijkcommissies; huisbezoekers stelden een
persoonlijk onderzoe-lc in, maakten rapport op
en in de wijkvergaderingen word het bedrag
der noodig geachte ondersteuning vastgesteld.
Deze rapporten gaan weer naar het hoofcl-
comité, en dit, .na, zoo noodig-. een nader
ondelzoek verzocht, of ingesteld te hebben,
bepaalt ten slotte het bedrag der uitkeering,
dat door middel van .den huis bezoeker aan
liet ondersteund gezin wordt ter hand ge
steld.
Van ieder ondersteunde krijgt inen écn
belangrijk dossier, dat later bij veranderde
omstandigheden geraadpleegd kan. worden.
Natuurlijk worden er ook afgewezen. Er zijn
altijd inenschen, die, al hebben zij het niet
bepaald' noodig, wel iets willen ontvangen.
Zoo blijven er op het oog-enhlite, naar wij
vernamen, ruim 700 gezinnen ter ondersteu
ning over.
Men heeft de aanvragers in een vijf!al
groepen verdeeld. Mensdien zonder eenig ge
regeld inkomen, die dus van de hand in den
tand leven; losse- arbeiders, vaste en vak
arbeiders, enz. Voor iedere rubriek geldt een
andere maatstaf. De hoofdbestuursleden-heb
ben hun werk verdeeld. Ieder heeft zijn
groep, al is samenwerking natuurlijk niet
uitgesloten.
Men ziet liet: er wordt, wat bij het ver
kenen van steun een eerste vereischte is.
een'ernstig en grondig onderzoek ingesteld
en allerminst roekeloos le werk gegaan. Al
moge nu successievelijk liet aantal steun-
vragenden toenemen, het werk zal door d?/«?
uitnemende organisatie het Comité niet licht
over het hoofd groeien.
Als inmiddels de giften maar blijven tr»o-
vi&eien, want er zal steeds meer gvld noodig
zijn
Niemand, die door den oorlogstoestand in
tijdelijke ongelegenheid is gebracht, behoeft i
zich ie schamen tot het Steuncomité zijn toe
vlucht to nemen, doch zij, die, al zouden ze
het schaamtegevoel om te vragen missen,
lieb best zonder steun kunnen stellen; be
hoeven liob niet to wagen. Het syst-om van
onderzoek is zóó degelijk, cl.it et' van bedrie
gen geen sprake kan zijn.
Stichting voor YTcrkloozen door
Rampen.
Op verzoek van directeuren en .commissa
rissen is door de Nederlandsche Bank tegen
in-pancl-geving van de Insein. Grootboek,
waarin de bezittingen der Stichting zijn be
legd, een crediet geopend. Daarvan zal
f 10,000 worden opgenomen en geschonken
aan- het Steuncomité.
Ter besparing van door cle Stichting ver
schuldigde interesten zal eerst bij clc Neder
landsche Bank wórden beschikt, wanneer
het Steuncomité zulks gewenscht acht.
Circulaires van den Kamer van Arbeids
voor de Winkel- en de Grossicrsbedrijvcii.
Door de Kamer van Arbeid voor ''c
Winkel- en Grossiersbedrijven alhier zijn
circulaires gericht aan het publiek en aan
de patroons en heb personeel iu de bij-
drijven, vertegenwoordigd in die Kam sr.
In de circulaire aan het publiek wordt
gezegd, dat de ernst der tijden ook door
de-n middenstand aan den lijve wordt ge-,
voeld, waarvan het gevolg is, dat de winke
lier zijn personeel óf slechts met do aller
grootste moeite óf slechts gedeeltelijk óf
soms ook niet kan betalen, wat het aantal
werkloozon vergroot^ terwijl menige wissel
van den fabrikant 'die anders stipt wordt
betaald, wordt geweigerd. En ontvangt de
fabrikant geen betaling van zijn afnemers-,
clan is het hern onmogelijk zijn bedrijf
gaande te houden, en moeten ook zijn werk
lieden de gelederen der werkloozeri gaan
versterken. Het raderwerk der maatschap
pij moet weder in gang komen, daaraan kan
«n moet het publiek mede helpen. Het
houd© zijn geld niet vast, konie zijn ver
plichtingen na.
In de circulaire aan de patroons lezen wij
o. m.
Reeds bereikten cle Kamer talrijke mecle-
cU -dingen van werknemer^,' dat hun pa
troons hen óf hadden ontslagen óf op ver
minderd loon" hadden in dienst gehóuden.
De algemeene vraag was of de wet op het
arbeidscontract in deze clagen nog van
kiacht was. Hierop kan de Kamer een be
slist bevestigend antwoord geven; echter
levert de wet in deze tijdsomstandigheden
bijzondere moeilijkheden op.
De Kamer richt tot alle patroons en werk
nemers een ernstig woorcl.
Laten cle patroons, voor wie dit niet abso
luut onvermijdelijk is, geeu personeel ont
slaan. laat 'b personeel dat ontslagen wordt
door een patroon, van wien het personeel
zelf overtuigd is, dal? deze niet anders kan,
dezen niet onmiddellijk met een rechts
vordering bedreigen. Men zoeke den mid
denweg.
De Kamer verwacht, dat de patroons, die
nu het loon moeten -verlagen, heb ais een ze-
zedelijken plicht zullen beschouwen, later,
wanneer de tijdsomstandigheden gunstiger
zijn. hetgeen hun werklieden thans te kort
komen, bij te passen en de plaatsen open te
houden van hen, voor wie zij thans geen
passenden arbeid hebben.
'Laten cle ongehuwde werknemers, die on
der cle wapenen ziju en niet voor derden te
zorgen hebben, afstand doen van het hun
mogelijk toegedachte loon, waardoor het
overige personeel misschien aan den aibeicl
k--. n worden gehouden.
J)c Kinderen weer naar School.
Morgen zullen cle meeste lender en weder,
zij het dan niet op de gewone wijze en niet
zoo gereg'cld als in normale tijden, lager
onderwijs ontvangen. Dat is voor vele moe
ders, vooral in de werkmansklasse, een op
luchting. Reeds onder gewone omstandigheden
is de- vacant ie al te lang voor hen. die niet
in .do gelegenheid zijn dagelijks oens met
hun kinderen uit te gaan Gelukkig lcomt
de Y pre enig ing voor Kinderspeeltuinen dezen
ouders te liuln dooi' dagelijks de knapen en
meisjes op liet sportveld eenigen tijd bezig
te houden, maar ook clit behoeft hun niet
algeheel voor verveling, die op haar beurt
weer aanleiding geeft tot het plegen van
stiaatschenderij, waardoor de kiemen kun
nen worden gelegd tot losbandigheid. Bo
vendien wordt de leertijd den kinderen uit de
volksklasse al reeds krap toegemeten. Eén
of meer weken extra-verzuim wreekt zich
op ds geheels opleiding. Van dit standpunt
bezien is liet vooral jammer, cl at de her
vatting der lessen voor de scholen der 4 b
klasse en sommige 3de-kla»«s?-seholen nog 111
uitzicht moest worden gesleld. Waar echter
deze scholen straks zullen worden ontruimd,
was daaraan niets te doen.
Moge met tl-o ontruiming' en het schoon
maken spoed worden betracht
Wanneer men de regeling, zooals deze in
ons blad is opgenomen, nagaat, krijgt men
wel de overtuiging, dat er heel wat werk
aan geweest is eu clat men niet zou zijn
klaargekomen, indien niet cle besturen der
bijzondere schol-en de schoolgebouwen beschik-
.baar liadclen gesteld.
.Tiet komt ous voor, dat voor deze welwil
lendheid een woord van clank aan deze school
besturen hier op zijn plaats is.
Fonds voor t!3 Landsverdediging.
De „Staatsct." van Zaterdagavond bevat
de volgende meclecleeling
Tot haar gróote voldoening mag cle regee
ring constateeren, clat het in de „Staatscou
rant" van 23/24 dezer, door een vaderland
lievend burger ontwikkelde plan in ruimer
kring bijval vindt. Zij acht daarom thans
het oogenblik gekomen om eeuigszins nader
aan te duiden, welke bestemming aan de
ten behoeve van het fonds tot verdediging
van heb vaderland en de koloniën te storten
gelden eventueel zal zijn te geven.
De ontzettend zware lasten, welke de te
genwoordige toestand op de schatkist- legt,
kunnen^slechts zonder blijvende schade voor
's lands economische welvaart en zijn weer
baarheid gedragen worden, indien alle ver
mogende ingezetenen de handen ineenslaan
en op het voorbeeld van dengene, clie den
stoot in deze gaf, een min of meer belang
rijk deel van hun vermogen afstaan. Er zal
dan een fonds gesticht kunnen worden,
waardoor de oorlogslasten worclcn verlichÜ
en zoo mogelijk ook de toekomstige vcrdedH
ging van moederland en koloniën, zal wor«
don gesteund. De regeering stelt zich voor,
zonder echter de vrijheid der schenkers om
bepaalde voorwaarden te bedingen in het
minst te beperken, bij de vorming van clib
fonds de volgende regelen in acht te nemen
lo. Het maximum bedrag van zoodanig
fonds wordt op 100 millioen, het minimum
op 50 millioên bepaald.
2o. Mocht het maximum worden overschre
den, dan worden cle toegezegde bijdragen
pondspondsgewijze verminderd.
3o. Voor hen, die een zeker deel van luin
vermogen willen opofferen,' zal als basis
voor cle berekening gelden de eeiste aangif
te voor de vermogensbelasting, nadat de
vrede tusschen Engeland, Frankrijk,
Duitschland, Oostenrijk cn Rusland is ge
sloten.
4o. De namen van hen die bijdragen toe
zeggen zullen, tenzij uitdrukkelijk het te
gendeel wordt verzocht, in cle „Staatscou
rant" bekend worden gemaakt.
De Regeering richt tot- alle vermo
gende ingezetenen, die op den aangegeven
voet hun medewerking willeu verleenen, cle
uitnoocliging om zich bij den minister van
Binnenlandsohe Zaken aan te melden.
Nederland en België.
I Onder het opschrift „Onz-e betrekkingen
tot Nederland" publiceert het Belgisch
ministerie van buitenlandsche zaken 'neb
volgende
„Wij achten het onzen plicht, onze me
deburgers te waarschuwen tegen zekere
geruchten, die van Duitsche zijde, worden
verspreid en die ten doel hebben, cle goede
betrekkingen tusschen België en Neder
land te verstoren. Wij stellen er prijs op
te verklaren, dat onze buren van het Noor
den niet opgehouden hebben tegenover ons
de meest nauwgezette neutraliteit in acht
t»e nemen. Ten opzichte van. onze uitgewe
ken laudgenooben nemen zij 'n edelmoedige
gastvrijheid in acht, en zij beijveren zich
ons alle mogelijke diensten te verleener«
die met hun situatie als neutrale mogend
heid vereeuigbaar zijn".
De Ministerraad.
De ministerraad is Vrijdag en Zaterdag
in buitengewone vergadering bijeen ge
weest.
Iii staat van beleg verklaard.
Staatscourant" no. 203 bevat het kon.
besluit houdende verklaring in staat van
beleg van verschillende gemeenten.
Daarbij is goedgevonden te bepalen, dat-,
met ingang van 29 Augustus 1914, in staat
van beleg worden verklaard de navolgende
gemeenten
a. in Zeeuwsch VlaanderenSas van
Gent, Westdorpe, Zuidclorpe, Koewacht,
Overslag, Axel, St. Jansteen, Graauw en
Langendam, Hulst, Cliugc
b. in Noord-Brabant: Putte, Oss end recht,
Woensdrec-hfc, Huybergen, Bergen op Zoom,
AVouw, Roosendaal en Nispen, Rucphen en
Vorenseincle, Zundert, Rijsbergen;
c. in Limburg: Aruby, Bemelen, Berg eir
Terblijt, Bocholtz, Borgharen, Cadier eu
Keer, Eygelshoven, Egsrien, St. Geertruid,
Gronsveld, Guipen, Heer, Heerlen, Hou-
them, Husberg, Kerkrade, Klimmen, Maas
tricht, Margraten, Meerssen, Mescli, Mheer,
Noordbeek, Oucl - Valkenburg, Oud Yrcen-
hoven, St. Pieter, Rijekholt, Schaesberg,
Schin op Geulle, Simpclveld, Slenaken,
Vaals, Valkenburg, Voerendaal, Wijlre,
Wittem.
Niemand behoeft zich over dezen maat
regel ongerust te maken. Tiet is alleen een
voorzorgsmaatregel, om incidenten aan de
grenzen te voorkomen.
O ndero f tic ierska der.
Ten einde het weder in dienst treden te
bevorderen van onderofficierskader, heeft
cle minister van oorlog bepaald, dat gewe
zen onderofficieren van leger, mariniers
en troepen in Oost- en West-Indië, voor
onbepaalclen tijd weder in hun rang of ia
een lageren onderofficiersrang kunnen wor
den aangenomen bij de verschillende korp
sen van het leger, met uitzondering van da
cavalerie cn de bereden artillerie (echter
wel bij het korps pontonniers).
Zij worden bij voorkeur bestemd voor da
depóts.
Zij zullen boven cle jaarwedde, waarop
zij, met inachtneming van hun vroegere
dienstjaren in een rang aanspraak hebben,
genieten de zoogenaamde mobilisatie-toe
lage, voorts een vooruitbetaalde premie
van 150, en, voor zooveel zij gehuwd zijn,
de verhooging naar reden van 200 per
jaar, door de overige onderofficieren ge
noten wordende.
Zij komen in aanmerking voor bevorde
ring volgens cle daarvoor geldende rega
len.
Zij, die blijk hebben gegeven ten volle
geschikt te zijn, kunnen later desverlangd
tot een definitieve verbintenis worden toe
gelaten.
Belanghebbenden behooren zich aan te
melden bij cle plaatselijke- en garnizoens
commandanten of bij de chefs van korp
sen en korpsonderdeelen.
