HET BESTUUR der LEIDSCHE SPAARBANK bericht, dat tot nadere aan
kondiging de SPAARBANK eiken werkdag zal geopend zijn van des voormiddags
HALFELF tot des namiddags EEN uur; de Zittingen van 1-2 uur en de avond
zittingen zullen voorloopig NIET GEHOUDEN WORDEN.
N°. 16696
Zaterdag 1 Augustus.
I>er<le Blacl. A0. 1914.
MAANDELIJKSCH OVERZICHT DER LEIDSCHE SPAARBANK
Offieieele Kennisgeving.
BUITENLAND.
Jaurès vermoord.
Eerste Kamer.
Tweede Kamer.
LEIDSCH
DAGBLAD
RECLAMES, 40 Cents per regel.
t T Tl f,i m n Juli 10l4fc.
DEBET 1914.
Onroorend» goederen f 19.610.87
Onderhoud onroerende goederen 372.03
Meubilair828.65£
Spaerbusjes319.69
gasBa228 526.724
Effecten 1.750.083.624
Prolongation486.000.—
Hypotheken 860 750.
Diverse Onkosten8.041.49^
f 8.842 913.05
CREDIT 1914.
Inleggers (sonder rente)
Reserve weduwen en weezon
Interest
Huur ven hulzen
Nederlandsche Bank
876 205
RESERVE 1914
f 233 790.81£
HOOFDKAPITAAL
Inleggersrekening 1914.
ra ma i>o m Saldo aanvang der maandf 3.087.569.49
5*00- 177.893.45
50 731 46 Bijgeschreven rente op afgeloste boekjes 712.54
359.60 3.266.176.48
880.000.— Terugbetaald I889.763.38
Saldo van hst tegoed einde der maand f 2.926.422.10
Aantal Inleggers 1914.
Aanvang der maand13829
Nieuwe Inleggers94
8.842.913.05 18923
Inleggers waarmede Is afgerekend 118
Einde der maand13807
Inlage alt Spaarbns)es 1914.
In deze maandf 984.59
Aantnl Inlagen 1914.
In deze maand
1661
Aantal terugbetalingen 1914.
In deze maandjgoa
Totaal Ingelegd 1914.
Sedert 1 Januarif 1.074.970.38
Totaal terugbetaald 1914.
Sedert 1 Januarif 185.546.89
Totaal nit Spaarbagjes 1914.
Sedert 1 Januarif 8669.77
VERKIEZING KAMERS VAN ARBEID.
Burgemeester on Wothoudera van Leiden
8eaien de besluiten van den Minister van
Landbouw, Nijverheid on Handel van den 29en
Juli 1914, No. 2025, Afdeeling Arbeid;
Brengen ter algemoeno konnis:
lo. dat de stemmingen tor verkiezing van 6
loden-patroons en 5 loden-werklieden der kamer
van Arbeid voor do Voedlngs- on Cenotmlddslen,
dl® behooren te worden benoemd ter vorvuliing
van de op 15 December 1914 open zijnde plaataon.
gullen plaats hebben op Woensdag 2 September
1914 en de horstommlngen, zoo noodig, op Woens
dag 9 September d.a.v.i
2o. dat (le stommingen ter verkiezing van 5
leden-patroons en 5 leden-werlcliedon der Kamer
van Arbeid voor do Textielnijverheid, die behoo
ren to worden benoemd tor vervulling van do op
16 December 1914 open zijnde plaatsen, zullen
plaats hebben op Vrijdag 4 September 1914 en
de herstemmingen, zoo noodig, op Vrijdag 11 Sep
tember d.a.v.
3o. dat de stembureau* zitting zullon houden
In een der lokalen van het Raadhuis, voor zoo
veel betreft de verkiezing voor do Karaor van
Arbeid voor de Voodings- en Genotmiddelen, van
Ó6n uur des namiddags tot drie uur dos namid
dags en van acht uur deB avonds tot tlon uur des
avonds en voor zooveel betreft de verkiezing voor
do Kamer van Arbeid voor do Textielnijverheid
van elf uur des voormiddags tot twee uur des
namiddags en van zes uur des avonds tot acht
liur dos avonds.
Voorts vestigen zij do aandacht van belangheb
benden op den inhoud van do artikelen 17 on 18
der wet op de Kamers van Arbeid, luidende als
volgt:
Artikel 17.
„Hot hoofd of do bestuurder van een bedrijf
of een onderneming, waarin personen die op een
klozerslijst voor een Kamer van Arbeid zijn ge
plaatst, arbeid verichten in fabrieken en werk
plaatsen, is verplicht te zorgen, dat ioder van
dezen gedurende ton minste tweo achtereenvol
gende uren van den voor de stemming bepaalden
tijd gelegenheid vinde om mede te werken tot. de
keuzo, waartoe hij bevoegd is".
Artikel 18.
„Het hoofd of de bestuurder in hot voorgaande
artikel bedoeld, is verplicht te zorgen, dat in zijn
fabriek of werkplaats, op een plaats, waar ar
beid wordt verrioht, fcedurondo tweo werkdagen
vóór en tijdens de tot stemming bepaalde uron,
op een zichtbare wijze is opgehangen een door
hem onderteekendo lijst, de uron in hot "voor
gaande artikel bedoeld, vermeldende voor elk af-
gondorlUk of groepsgewijze of voor allen geza-
tnonlijk".
,,Op de woorden „arbeid" en „fabrieken" en
„werkplaatsen" In dit en in het vorige artikel
is 5 1 dor Arbeidswet, met uitzondering van het
laatste lid van art. 2, toepasselijk".
Burgemeester en Wethouders voornoemd.
N. 0. DE GIJSELAAR,
Burgemeester.
VAN STRIJBN.
Seoretarls.
Lelden. 31 Juli 1914.
Daar komt uit Parijs do vroeeelijke tij
ding dat Jaurès, de leider der Fransohe so
ciaal-democraten, vermoord is.
Jauès had met eenige vrienden in het
café Croissant geiten hij zat bij een raam,
dat op straat uitzagmen had opgemorkt,
<Jat er een groep jonge lieden bij het raam
stond.
Opeens werd het gordijn voor het raam,
Waaraan Jaurès zat, opgelicht en een re
volver er door gestoken. Vóór Jaurès een
beweging had kunnen maken, kreeg hij twee
schoten in het hoofd. De moordenaar is aan-
gohouden.
Toen hij naar het politie-bureau geleid
werd, zeide hij, dat hij nog een revolver in
zijn zak had. Het wapen werd hem terstond
«tgenomen. Bij zijn ondervraging weigerde
bij zijn identiteit bekend te maken.
Het eenige papier, dat hij bij zioh had was
een kaart waarop stond, dat hij de Louvre-
Bchool bezocht.
Jaurès ie slechte 55 jaar oud geworden.
De „Figaro" geeft
EEN BRIEF VAN den inhoud weer
MEVR. GUEYDAN. van een brief, dien
mevrouw Gueydan,
de eerste vrouw van Cailkuix, geschreven
heeft aan mr. Labori, den verdediger van
mevrouw Oaillaux.
Meester Labori, zoo schrijft mevrouw
Gueydan, ik heb niet de middelen te be-
oordeelen, tlot wolke gij uw toevlucht ge
nomen hebt om het requisitoir op te stel
len, dat gij voor het hof van assisen tegen
de slachtoffers uwer beide oliëntlen gehou
den hebt. Maar het is mijn recht feiten
recht te zetten, die fa mijn nadeel verdraaid
zijn.
Mevrouw Gueydan spreekt dan over heli
teruggeven van de foto's der brieven, die
„intieme brieven" genoemd zijn en over
door Caillaux geuite en door Labori over
genomen verdachtmakingen die bij haar
schoiding mn CaAllaux to pas gebracht
zijn „en de gescheiden vrouw blootstellen
aan ik weet niet welke vermoedens, die
door niets gerechtvaardigd zijn, zooals u
heel goed weet, mijnheer 1'
Mevrouw Gueydan schrijft verder
Een enkel woord nog. Gij hebt er spijt
van, monsieur le b&tonnier, dat gij toege
geven hebt aan een minuut van oprechte
ontroering, toen gij zaagt, hoe ik er in een
plotselinge opdrift toe kwam de brieven,
waarover zoovéél gesproken was, in uw
handen te stellen.
Nu schaamt gij u over die goede
opwelling als over iets, dat niet paste in
het melodramatische repertoire van uw
wolsprekende advokaten-gevoeligheid. Tal
leyrand zeide: „Pas op voor de eerste op
welling, zij is de goede". Doe ons niet
gelooven, dat gij db uwe betreurt en d)a<t
gij neiging zoudt gevoelen u daarover op
mij te wreken. Ik zou u beklagen zoo u er
toekwaamt uw eigen oprechtheid te ont
kennen, maar ik zou niet toelaten, dat u
d»> mijne aanvalt.
En nu genoeg, mijnheer, ik spreek voor
hot laatste over deze ellendige dingen,
waarin men mij zonder aarzelen betrokken
heeft. Gaat gij voort met spreken, meester
Labori, dat is uw rol. Ik keer tot Be stiltö
terug. w. g. Borthe Eva Gueydan.
KORTE BERICHTEN.
De toestand van den hertog van Aosta
eohijnt opnieuw zorg te baren. Althans in
dien we de berichten kunnen gelooven, die
uit Napels komen, waar do prins ziek ligt.
Heb worden nu al twee maanden, dat de
hertog van Aosta aan zware koortsen lijdt.
Zijn gestel is zoodanig uitgeput en z'n
krachten zijn zoo afgenomen, dat de docto
ren deze nieuwe instorting niet zonder vrees
aanzien en ernstig bezorgd moeten zijn. De
bevolking van Napels interesseert zich zeer
voor den zieke.
Het prooes tegen Peruggia, den man,
die de „Gioconda" uit het Louvre meenam,
ie "Woensdag voor het Hof te Florence be
handeld. De rechtbank erkende de juistheid
van eenige argumenten door de verdediging
aangevoerd en verminderde de gevangenis
straf van Peruggia tot zeven maanden en
acht dagen. De president gelastte de onmid
dellijke invrijheidssteJling van beklaagde,
die reeds dien tijd in voorarrest had door
gebracht.
Huerta vertrekt 9 Augustus van Jamai
ca naar Santander.
Kardinaal Lugari ia overleden.
De vertegenwoordiger van Caibajal te
Washington verklaart, dat Carbajal en
Carranza een definitieve schikking omtrent
de overneming der rogeering in Mexico door
Carranza getroffen hebben. Laatstgenoemde
heeft allen amnestie verleend, behalve hun
die rechtstreeks bij den moqrd op Maderoa
betrokken zijn. Deze laatste zijn trouwens
allen gevlucht.
Volgens do authentieke berichten is de
ontmoeting tusschon den grootvizier en Ye-
nizelos, die te Brussel zou plaats hebben,
niet opgegeven. Venizelos verwacht te Mün-
chen het bericht, wanneer de grootvizier
vertrekt.
De ingenieur Pierre, die na„langen tijd.
in voorloopige liechtenis te hebben doorge
bracht op verdenking zijn patroon,, den in
dustrieel Cadiou te hebben vermoord, was
vrijgelaten, zal toch nog terechtstaan. Hij
is naar het gezworonenhof te Hennes vter-
wozen.
Te Orsun (bij Lourdes) is een bpurte
trein door een sneltrein aangeredennegen
passagiers zijn gewond, waarvan drie zwaar.
Het onderzoek heeft uitgewezen, dat den mié-
'dadige hand den wissel heeft vet zet.
Invaliditeitswet.
Blijkens het af dee lings verslag van de Eer
ste Kamer omtrent het wetsontwerp tot voor
ziening in de gevolgen van het gelijktijdig
aanhangig maken van een groot aantal be
roepen betreffende het reoht op de rente,
bedoeld bij de artti 369 en 370 der InvalL
diteitswet hadden vele leden ernstige bezwa
ren tegen dit wetsontwerp. Zo verwijzen
naar de bezwaren, in het voorloopig verslag
en de vergadering der Tweede Kamér te berde
gebracht en door de regeering li. l aller
minst afdoende weerlegd. Ze blijven in het
ontwerp zien een onderstboven kecren van
do algemeen geldende regelen onzer rechts
bedoeling en achten het een bedenkelijk ante
cedent om af to wijken van het beginsel,
dat een rechterlijke uitspraak eerst uitvoer
baar wordt, wanneer zij in kraoht van ge
wijsde is gegaan. Hier wil men aan iemand
een reoht toekennen, ook waar later zou
blijken geen reoht te hebben bestaan, en
de Rijksverzekeringsbank dwingen reeds aan
een uitspraak, die zij onjuist vindt, uitvoe
ring te geven, vóór dat de rechter in hooger
beroep hoeft beslist. Ook wordt de uitspraak
van den 1 ageren rechter gesteld boven die
van den hoogeren, liet eerste onderzoek bo
ven het latere grondiger, allioht ook meer
deugdelijker.
Het motief, dat de aanvragers ten gevolge
van de veelheid der zaken langen tijd op
de eindbeslissing moeten wachten, kwam hun
veel te zwak voor, om ter wille daarvan op
de uitspraak in tweede instantie vooruit te
loopen.
Ei' waren ledon die betwijfelden, of de
z.g. noodstand een zoodanig ingrijpen van
den wetgever als hier wordt voorgesteld wet
tigde. Tegen bovengenoemde beschouwingen
werd door andere leden opgemerkt, dat de
bevoegdheid van dan rechter is ontleend aan
da wet en dat dus ook de wet zooals
hier kan bepalen, dat een uitspraak van
een raad van beroep ingaat vóór de beslissing
In hooger beroep is gevallen. Zij erkenden,
dat, bijaldien do Centrale Raad afwijzend be
sliste, de betrokkene eon onverdiend buiten
kansje heeft gehad, maar vondau, dat geen
groot bezwaar, omdat hot doorgaans tooh
beüwftdgeA ia! betreffen.
Wettelijke regeling aanleg enz.
van havens.
Door de heeren Van der Molen en Gvrretson
is, naar men weet, ingediend een Voorstel van
wet tot regeling van den aanleg, de uitbrei
ding en de exploitatie van havens, geschikt
voor het laden en lossen van zeeschepen.
Deze wetsvoordracht strekt tot het aanvul
len van een leemte in onze wetgeving, waar
van het bestaan in de laatste jaren bijzon
der is gebleken. Tenzij bijzondere omstan
digheden cenigé vergunning ingevolge wet
of verordening vereischen, slaat het ieder
geheel vrij om waar en zooals hij dit
wenscht over te gaan tot den aanleg
en do exploitatie van oen haven, die in
rechtstree.ksaha gemeenschap staat met open
bare wateren.
Dat uit dezen toestand nog geen ernstige
moeilijkheden zijn voortgesproten is een ge
volg hiervan, dat de havenexploitatie tot
dusver als regel nog berust in handen van
de overheid, waarin zij van nature ook be
hoort.
Doch in den laatsten tijd dreigt hierin
meer en nicer verandering te komiein.
Aan den Nieuwen Waterweg zijn thans
reeds door particuliere maatschappijen een
tweetal ovorlaadhavens aangelegd, terwijl
door andere maatschappijen getracht wordt,
daar of elders nieuwe havens te maken of
bestaande te veergrooten.
De voorstellers meen en, dat op dezen weg
niet mag worden voortgegaan, zonder dat
de noodige waarborgen bestaan, dat dit
streven van oeVereigen aars niet ten nadeelo
komt van het algemeen belang, hetwelk bij
den aanleg en de exploitatie van havens
zoo nauw is betrokken.
Ten bewijze van dit laatste wordt gewezen
op de gevaren voor de openbare gezondheid,
die inhaerent zijn aan de zeescheepvaart, en
die een waakzame sanitaire zorg noodig ma
ken op de ongelukben, die bij den haven
arbeid zoo veelvuldig voorkomen on die in
richtingen tot het verleenen van hulp cn
de aanwezigheid van behoorlijke medische
hulp vereischenop de talrijke diefstallen,
die blijkens de ervaring in los. en laadhavens
woTdon gepleegd, en die een behoorlijke af
sluiting en vcrliohting en een scherp politie
toezicht vorderen, wil die haven geen broei
nest van misdrijven worden. Worden nu, zoo
als veelal het geval is, particuliere havens
aangelegd aan een rivieroever in Oen lande
lijke gemeente en zijn aldaar de bovenge
noemde maatregelen niet naar behooren ge
troffen, dan zal ter plaatse een toestand
ontstaan, die in meer daii een opzicht ge
vaar kan opleveren voor do openbare orde,
veiligheid en gezondheid. Bovendien zal in
do hand gewerkt worden het ontstaan aan
onzo rivieren van grootere en kleinere be
volkingsagglomeraties, die zelve niet in
staat te voorzien in hetgeen van publiek
standpunt noodig is daarvoor bijna uit
sluitend zullen zijn aangewezen op da kas
der landelijke gemeente, waar zij toevallig
zijn gevestigd, cn aldus zullen medewerken
om het aantal noodlijdende gemeente tie Vör-
grooten. Ook mag nieb uit het oog worden
verloren, dat de aanleg eener voor zeeschepen
bruikbare haven aan een onzer grooto water
wegen of het bezit van eon zoodanige haven
door een buitenlandscho maatschappij nadeer
lig, ja gevaarlijk zou kunnen zijn voor de
veiligheid van den staat. Gelijk in menig
ander geval (Spoorwegwet, Telegraaf, en Te-
lefoonwet, ontworp.Electriciteitswet) be
hoort ook hiór de w,et het middel to geven
om, heb algemeen belang, togen sc^ajde tej vrij
waren. De regeoring verklaarde in de mém',
van antw. op hoofdstuk IX der begrooting
voor 1911 het volgende: De wenschelijkhedd
van wettelijke bepalingen, welke aanleg ön
exploitatie door anderen dan het rijk van
een rijksconcessie afhankelijk stellen, Werd
door den ambtsvoorganger ingezien. In ovefc.
leg mot de hoofden van andere befcrokkéfc
departementen werd een wetsontwerp tot n*.
geling dezer aangelegenheid in gereedheid
gebracht."
Mocht aanvankelijk uit dit antwoord wor
den afgeleid, dat de tegenwoordige Minister
van Waterstaat het standpunt van zijn voor
ganger deelde, nu de indiening van een wets
ontwerp uitblijft en er intussclicn beslis
singen zijn on zullen worden genomen, die
het vraagstuk van de .particuliere haven-
exploitatie uitermate urgent maken,- meenen
de voorstellers zelf hot initiatief te moeten
nemen en stellen voor aanleg en exploitatie
van los. en laadhavens aan openbare wate
ren slechts te vergunnen na een voor dat doel
verkregen concessie van de kroon, die daarin
uiteraard alle voorwaarden zal stellen, die
in olk concreet geval ter bescherming van
heb algemeen belang gewenschfc zijn. Önnoo-
dig achten zij de concessie daar, waar dé
havenaanlcg berust bij de overheid, van wie
mag worden verwacht, dat zij gelijk tot
dusverre als regel gebleken is behoorlijk
voor do aan haar toevertrouwde belangen zal
weten te waken, zoo mede ton aanzien van
dio havens, waarvan in verband met hét
doel, waarvoor zij bestemd zijn, de boven
gesignaleerde bezwaren voor het algeméén
belang niet zijn te vreozen. Mede is getracht
de aan hot water gelegen industrieel© onder
nemingen, die voor haar bedrijf een havent jé
behoeven,, niet meer te belemmeren dan in het
algemeen belang noodig is. (Aan de kroon
wordt de beslissing gelaten, in hoeverre voor
het opleggen der voorwaarden in ©enig
concreet geval reden is)
BIKfóEHLAiïD.
H. M. de Koningin, ciio voornemens
was heden, met het oog op den verjaardag
van H. M. de Koningin-Moeder, naar
•Soostdijk to vertrekken, zal voorloopig
daar niet heengaan.
Tijdens de afwezigheid met verlof van
clen minister van Waterstaat, dr. Lely is
de minister van Landbouw, mr. Treub met
het beheer van het waterstaatsdeparte-
ment belast. De heer Lely zal zijn verlof
afbreken en wordt spoedig hier terug
verwacht.
Te Rotterdam is opgericht de Studenten-
vereeniging Rotterdam, welke zich ten doel
stelt een nauwere aaneensluiting te verkrij
gen t-usschen, en de belangen te behartigen
van spoorstudenten a. d. Nederl. universi
teiten en hoogescholen, te Rotterdam
woonachtig.
Het bestuur is samengesteld als volgt:
W. Wessel, voorzitter, T. P. Tours, secre
taris; A. Nieulant Pelkman, penningmees
ter; Ph. Lansberg, 2de voorzitter; W. O.
van Goor, 2o secretaris.
Bij kon. besluit is de Gereformeerde
Bond tot verbreiding cn verdediging van da
Waarheid in de Nederlandsch Hervormde
(Gereformeerde) Kerk, gevestigd te
Utrecht, aangewezen als bevoegd om bij de
faculteit der godgeleerdheid aan de Rijks
universiteit to Utrecht, oen leerstoel te
vestigen, opdat door den daarvoor te benoe
men hoogleeraar onderwijs wordo gegeven
in de Gereformeerde godgeleerdheid..
