De vingers in het volksbijgeloof.
Een auto raot stocht* tweo «rtalea.
In de straten van Londen wekt veel opzien een auto, welke, in plaats van vier wielen,
•r aleobta twee heeft, welke achter elkaar zijn aangebracht. Voor het evenwicht van
den wagen wordt door een gyroecoop gezorgd.
Een Balisch gebruik.
Men schrijft aan ,,De Loc." van een ge
bruik van den Baliër
Zoo nu en dan probeert hij den boozo»
geesten, in plaats van zo met lekkere
boeitjes gunstig voor zich te stemmen, door
een listig opgezette mystificatie een loer te
draaien en zichzelf en zijn land te vrijwaren
tegen de akeligheden, die bedoelde kwaad-
gezinde machten om zich heen plegon te
zaaien in den vorm van allerlei ziekten on
der de menschen en dieren.
Zoo was het nog pas kort geleden „Men-
jepi" wat zooveel zeggen wil als „verla
tenheid" en dien naam dan ook met alle
recht verdient.
't Duurde van Vrijdagnacht 12 uur (27
Maart) tot Zondagmorgen 5 uur d. a. v.
en gedurende die periode werd er op alle
mogelijke manieren door de Balineezen op
toegelegd om goden eoi geesten, die over
het eiland rondwaren, in den waan te bren
gen, dat Bali geen levende nel meer her
bergde en het dus verspilling van krachten
sou wezen, om over zoo'n onbewoond oord
ook nog maar het geringste van hun voor
raad narigheden uit te storten, 't Was daar
toe, zoolang „Menjepi" duurde, aan alle
Baliërs, mannen en vrouwen, groot en
klein, eenvoudig streng verboden zich op
straat te vertoonen of zelfs ook maar bui
tenshuis te komen.
Den heelen Zaterdag had gansch Bali
huisarrest, en wie het mocht wagen, toch
zijn woning maar even te verlaten, werd
met een boete van 5 mille gestraft, nu
wel geen „mille" in den zin, dien wij ge
woonlijk aan dat woord hechten, nd, van
f 1000, maar in dien van 1000 képongs, Chi
nees c he bronzen muntstukjes met vierkant-
gat in het midden, die bij heele rissen aan
elkaar geregen worden en waarvan er vijf
in waarde gelijk staan met een cent, zoo
dat dus de bewuste met 10 pop gelijk
stond. Het spreekt wel vanzelf, dat daar
voor contröle noodig was, en die werd dan
ook uitgeoefend door een aantal, elk uit
2 of 3 Baliërs bestaande patrouilles, die
Boeleleng en Singaradje zwijgend door
kruisten, om zich er van te overtuigen, dat
het huiaarrest-gebod niet overtreden
werd.
Nu zal men allicht vragen, of dan die
rondzwervende controleurs zelf niet mee
telden voor heeren-gecsten 1 Weineen,
want die lui hadden een zwart jasje aan
geschoten, droegen geen hoofddoek en slo
pen zorgvuldig langs de kanten van de we
gen, zoodat ze geacht konden worden, voor
de boven aar dsche machten onzichtbaar te
zijn. Of die ongeluzaaiers dus ook aardig
in de luren gelegd werden
Ook mocht er gedurende den heele „Men-
jepi"-tijd nergens rook uit de huizen op-
Stijgen, alweer natuurlijk om de verlaten
heidsfictie nog te versterkenterwijl er om
dezelfde reden in geen enkele inlandsche
woning vuur of licht ontstoken mocht wor
den. Van etenkoken kon dus geen spra
ken zijndaar had men de vorige dagen
maar alvast voor moeten zorgen.
Aldus geschiedde het, dat Bali door al
deze welberaamde listigheden nu weer voor
een poosje tegen veeziekten, hondsdolheid,
pest en soortgelijke van booze geesten af
komstige narigheden gevrijwaard is. Jam
mer alleen maar, dat die „Menjepi"-toe
stand bezwaarlijk permanent gehandhaafd
kan blijven
De verdamping op zee-
In de huishouding der natuur wordt
streng boek gehouden. Inkomsten en uit-
'gaven moeten elkaar dekken, of anders
moet nauwkeurig aan te geven zijn, waar
lhet ontbrekende blijft of het surplus van-
'daan komt. Het water, dat jaarlijks ver
dampt, slaat neer als. damp en regen met
betrekkelijk kleine verschillen, veroor
zaakt door het tijdelijk vastleggen van
•hoeveelheden water in den bodem of elders
is het totaal van den neerslag gelijk aaD
dat van de verdamping. Doch hoe groot
zijn beide?
De wetenschap is een nieuwsgierig ac
countant, die graag alle cijfers precies wil
kennen daar haar eliënt, de mensch, zeer
bij de onderneming geïnteresseerd is. Het
bepalen van den neerslag op zee is voor
alsnog moeilijk uit te voeren. Men wil dat
cijfer berekenen, door dat van den neer-
slag te land, af te trekken van de bedra
gen voor de verdamping op Land en zee
te zamen. Het komt er dos op aan te
weten, hoe groot het bedrag der verdam
ping ia.
Bruckner berekende deze verdamping op
zee door waarnemingen te doen op meren,
liggende op verschillende breedtegraden.
Want de zon werkt in de tropen natuur
lijk heel wat 6terker dan in de pooizee. Het
cijfer, dat hij kreeg, was ruim 3S4.000 kub.
K.M., met een waarschijnlijke fout van 10.
Lotgens deed later waarnemingen direct
op zee, die, vergeleken met de door an
deren verkregen uitkomsten, het cijfer
500,000 kub. K.M. opleverden. Daar de
vermoedelijke fout hier ook ongeveer 10
pCt. bedraagt, kan men door bemiddeling
tusschen beide uitkomsten, het werkelijk
bedrag op 450.000 kub. K.M. schatten.
Voor de poolzee beschikt men nog niet
over gegevens, zoodat men hier geheel op
schatting is aangewezen. Daar de verdam
ping daar uitteraard zeer gering is, kan de
gemaakte fout niet groot zijn. De oorzaak
van het verschil tusschen de cijfers van
Bruckner en Lütger ligt waarschijnlijk
hierin, dat de tweede ook rekening gehou
den heeft met de verdamping door den
wind, die zeer aanzienlijk is, vooral in de
zóne der passaten.
Wat men ran walrlscholie maakt.
Het vleesch der walvisschen, waaruit in
Noorwegen aan boord der walvischvaardera
in persketels het grootste gedeelte der olie
uitgeperst is, wordt in droogschuren ge
bracht en op 300 a 400 gr. C. verhit en
gedroogd. Daarop wordt het, naar Offer-
dahl in het „Pharmaceutisch Zeitschrift"
bericht, tot kleine stukken verbrokkeld en
in een pers aan een stierken druk blootge
steld, om de zich nog in het vleesch bevin
dende olieresten te verwijderen. Van hier
uit gaat het nogmaals in eon droogtoestel
en eindelijk in den molen, waar het tot een
fijn poeder vermalen wordt. Van daar
komt het nog warm op het dek von het
schip tot afkoeling, wordt daar gezeefd en
in zakken gedaan. De beenderen worden met
een stoomzaag in kleine stukken gesneden,
in droogapparaten gedroogd, gemalen,
doorgezeefd en in zakken gedaan Beende-
renmeel en vleeschmeel worden dan in be
paalde verhouding gemengd en blijken een
uitmuntenden mest. op te leveren, die niet
meer dan 2 b. 3 pCt. vet. ongeveer 12 pCt.
stikstof en 14 a 15 pCt. fosforzuuur bevat.
Guano van dit fabrikaat wordt gewoon
lijk met 10 tot 12 Mark de 100 K.G. be
taald.
Uit een walvisch van gemiddelde grootte
kan men 40 tot 60 zakken van 100 K.G.
bereiden.
Nog pas 10 a 16 jaren geleden werd de
waivisoholie uitsluitend in looierijen en als
toevoegsel aan smeerolie voor grove ma
chines gebruikt. Slechts een klein deel van,
den voorraad gebruikt man voor de zeep-
fabricatde. Toen begon men de olie in
glycerine en vetzuren tie splitsen, daar het
verbruik van glycerine voor de fabricatie
van dynamiet, dat men bij het graven van
het Panamakanaal in belangrijke hoeveel
heden noodig had, zeer in prijs gestegen
was. Toen echter de glycerine-prijzen weer
daalden, werden verscheidene fabrieken
tot stilstand gebracht en daarmee daalde
ook de walvi8cholie in prijs.
Nu is men in den laatsteo tfijd weer be
gonnen die olie met waterstof te harden.
Een fabriek in Noorwegen hardt in 24 uren,
150 ton olie en levert: een walvischvet met
een smeltpunt van 40 tot 50 gr. 0. El co-
trol ytisch gewonnen waterstof wordt
uaarvoor gebruikt, en het aldus verkregen1
vet is zuiver, reuk- en smakeloos en bevat
alljUe natuurlijke beEtfinddeelen van. de
walvischolie. Het vet wordt hoofdzakelijk'
voor de zeepfabricatfie aangewend.
Dat de duim van een gehangen dief geluk
aanbrengend is, geloofde men eeuwen lang.
Herbergiers meenden door het bezit van
zulk een duim gasten te kunnen lokken en
staken ze zelfs in wijn- of biervat, om daar
uit veel winst te too veren. In menige oud
heidkundige verzameling ziet men ver»
schrompelde duimen, in goud en zilver ge
zet.
De eigenaren van zulk een dieven duim
moesten echter het bezit van zulk een klei
nood geheim houden, warrt de zaak gold
als goddelooze tooverij.
Een andere gewoonte, die de beteeken is
van den duim als geluksvinger verraadt,
bestond hierin, om bij het gelukweuschoD
of het sluiten vaD een koop de duimen'
tegen elkander te stooten of contracten te
bezegelen choor het afdrukken van den duim.
In den duim steekt de kracht van de hand.
j de kracht beteekent macht, kracht-, heer
schappij. Uit het sprookje van Klein
Duimpje blijkt., hoe deze kleinste der broe
ders alle ouderen in slimheid overbef. Vele
oude spreekwoorden getuigen van deze
macht van den duim. Onder den daim heb
ben. Hij zet er den duim op, enz.
De wijsvinger heette vroeger ook hoog
spanner en pannelikker, de middelvinger
heet in alle talen zoo. de ring/->e/>r wordt
ook goud- of hartvinger geno-mc' Men
meende, dat een zenuw va° daar rechtstreek*
naar het hart voerde. P»ij de Grieken was
hij de zonnegod toegewijd en heette ge
neeskracht te bezitten, waarom hij ook de.
arts-vintrer werd genoemd. In het Sanskrit
heet hij de ongenoemde, omdat hij alle
