N®. 16585. Vrijdag 20 Maart» A®. 1914. <§eze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zón- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. Offieieele Kennisgeving. FU:L'. c* de gijselaab, üit de Omstreken. LEIDSCH DA&BLAD PRIJS DHR ADVERTENTIES I Van 16 regels 1.05. Iedere tegel meer f 0.17J. Grootere lettere naar plaatsruimte. - Kleine aitertentiSu Tan 30 woorden 40 Cents contantelk tiental woorden meer 10 Oente.—Voorliet inoasseeren wordt/0.06 berekend. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per week 0 Oents; per 3 maanden j 1.10. Buiten Leiden, per looper en waar agenten gevestigd gijn 1.30. Franco per post9 1.65. HINDERWET. Burgemeester en Wethouders tan L'eit 'den; gezien art. 8, le alinea, der Hinderwet Brongen by deze ter algemeene kennis, dat door hen op heden vergunning is verleend lan de firma MONHEMIÜS en HA.ENTJENS •n rechtverkrijgenden tot het uitbreiden van de maohinefabrlek in het perceel Overran No. 6, Sectie K No. 1816. jU I Burgemeester en Wethouders voornoemd, i rm Burgexaeester. - VAN STRIJEN, Secretaris. Leiden, den 19 Maart 1914. Leiden, 20 Maart. De Cliristelijk-ISociale Party. In ,,De Graanbeurs" hield gisteravond (le afd. van do Chr.-Sociale Partij een Openbare vergadering, waarin als spre ker optrad de hoofdman dezer partij, mr. dr. A. R. v. d. Laar, uit Gendriu- gen. Do vrij goed bezochte vergadering wlerd door den voorzitter, den heer Smit, met een kort woord geopond. De spr., na eerst in gebod to zijn voor gegaan, ving aan, met op to merken, da| het Christendom het uitgangpunt is Tan alles, hot alles overheerschende. Het feit is ook voor de overheid, dat Jezus Christus geboren is. Ook zij kan Zich daar niet buiten houden. Spr. ge looft niet, dat wi] in de bijzondere open haring een handboek hebben voor den Staat en de Maatschappijmaar er ligt wol in een richtsnoer voor verschillen de punten van staatsbeleid. Spr. wijst Onkel op de schoolkwestie. Indien het middelpunt van alle gebeuren is de komst van Gods Zoon op aarde, moet dan daarvan niet in de schooi ges pro- kien worden? Persoonlijke vrijheid bo venal, niet iedere openbare onderwijzer zal daarvan dus kunnen getuigen;doch iden onderwijzer, die er wel in gelooft, moet niet den muilkort aangedaan wor den. Met meerdero voorheelden dienaan gaande met betrekking tot het ge-zin bijv., toonde spr. den alles omvatbenden oisch van het Christendom aan. Maar dezo duigen willen ook de anti- revolutionnairon en do Christclijk-Histo- rischen i wordt spr. toegeroepen en waar om hebt gij dan zoo hard go konctet meegewerkt om de Christelijke regeering omver te werpen „Och kom," roept spr. uit, „de Mei boom moest wel in de kap, maar dat be wijst niet, dat het beginsel zuiver werd gesteld. Men wildo gelijkheid voor allen, dit wil op schoolgebied zeggen: ook do ongeloovige. de atheïst, ©en ovsrheids- sofiool. Wat do coalitie wilde was niets meer en minder dan een liberale leuze. Daarom mocht de Christelijk-sociaJo par tij hier niet 0011 mr. Briët steunen. Omdat het beginsel door de coalitie is overboord geworpen, hebben wjj haar bestreden. Wij liebben bet vaandel van Groen van Prinslerer en Keuchenius hoog gehou den, toen het was neergehaald door de anti-revolutionnairen en Chï.-Histori- schen," zcide spr. liet ging op schoolgebied bij de drie rechlsche partijen om een accoordje, dat feitelijk liberaal was. Ook met. ons Christelijk beginsel staan wij tegenover do maatschappij, zeide spr. Er staat boven de maatschappij „ter eere Godsl" Waarom dan die ellen de, die strijd, die verwording, die on gelijkheid? In het Ned. volk tientallen welke zoo- voel bezitten, dat het voor hen een zede lijk gevaar is, en daartegenover 'de dui zenden, die zoo weinig hebben, dat zij geregeld oudervoeu worden. Mogen wij dan van welvaart spreken? En dal is geen klein ding. De bijzondere openba ring sprcc-kt van den zegen van een groot gezin, maar wat is dat voor een zegen, als er oen tekort is aan voeding? En nn kwam daar con coalitie met een Christelijk beginsel een tariefwet voorstellen, die verschillende eerste le vensbehoeften duurder zou maken. Zulk een coalitie mochten wy niet steunenI riep spr. uit. En daar kwam de wet-Talma voor in- validitcils- en ouderdomspensioen en we der eischte men ©enige oenten meer van de 'duizenden, die steeds te kort Jieb- ben. Zulk een coalitie moesten wij be strijden, zij het ook met een bloedend hart, zei spr. alweer. En de coalitie is gevallen, het mi nisterie Cort van des Mnden iet geks-: men. Wil dit ministerie sociaal recht? Minister Treub sluit de bedeelden uit van het ouderdomspensioen en minister Bertling wil een bier- en tabaksbelasting. En waarom doen zij dat, en waarom deed de coalitie het? Omdat zij vastzit ten aan het conservatieve bloc. Bij concentratie, en bij coalitie is het conservatisme troef. Zoo moet er ook nu nog gestreden worden voor sociaal recht. En daar naast ziet spr. de ontwrich ting der maatschappij, door den klas senstrijd, den vakbond tegen den onder- nemersbond. De klassenstrijd valt niet. te loochenen. Wat daartegen te doen? De vrijzinnigheid heeft het antwoord ge geven! Vrijheid, heette het. Wi] zien wat er van geworden is. En nu de coalitie? De Christ.-Hist. „Nederlander" schreef vóór twee jaar, dat er gestudeerd moet worden en de Christ.-Hist. studeeron nog. De R.-Katholieken, waarmede de anli- revolutionnairen meegaan, willen orga nisatie van het bedrijf, maar hoe zal dat, waar men het bedrijf gelijk laat? De Christelijk-Social© partij wil de constitutioneel©, fabriek 'met winstda ling en medezeggensschap in de rege ling ook voor den arbeider, waardoor samenwerking zal ontstaan tusschen on dernemer en werklieden. Vraagt men: Lost gij 'daarmede alles op, dan antwoordt spr.Neen, maar wij doen wat wij kunnen. Schetsende de stoffelijke en zedelijke ellende, in en door de fabrieken geleden, riep spr. zijn hoorders toe: Weest pnt- roerdl 'Het is veel gemakkelijker een gul den voor de Zending tó geven en 's zon dags naar de kerk te gaan, dan ont roerd te worden. Daarom roept spr. don Christenen in de zaal loe om met hem mee te strij den voor het recht. Er kan veel gedaan worden, wat spr. nader aantoont; doch niet alles. En daarom is spr. geen sociaal-demo craat. Het socialisme meent het soms zoo goed, doch het is zoo grenzeloos oppervlakkig. Het socialisme moet een wereldbeweging zijn, zal het kunnen be slaan, en wie .zal 'durven zeggen, dat Rusland, dat Japan socialistisch zal worden? Waar het socialisme zoo on zeker is, waarom dan alles, wat niet zuiver socialistisch is, knutselwerk ge noemd? Is het streven van het socia- lismo niet een jagen naar een droom beeld? En het gevaarlijke daarvan is, dat dit najagen van een droombeeld de menschen afhoudt van het ideaal van den Christen en den hemel uitscha kelt. Daarom kan spr. het socialisme niet aanvaarden. Met een krachtigen oproep om met spr.'s partij te strijden voor sociaal recht, besloot, spr. zijn welsprekende en meer malen pakkende rede. Eigenlijk debat had er niet plaats. De heer Schepper deed ©enige vragen. Hij meende, dat het studeeron van „De Nederlander," dat spr. eenigszins be lachelijk had gemaakt, nog zoo kwaad niet was. en vroeg op spr. meende, dat hij, als hij minister was, zijn idealen in wetten zou kunnen omzetten? De heer Van de Laar vond het be denkelijke in liet. studeeron van „De Ne derlander" hierin gelegen, dat bot alleen do sociale wetgeving geldt, als het tarief 011 dwangverzekering betreft, dan is dit niet noodig, dan loopt zij de R.-Kath. en ahü-revoiuliormairen na. En wat spr.'s ministerschap betreft, hij zou geen coalitie- noch 'concentratie- jasje aan hebben. Ats Talma eu Treub' dezo ook niet droegen, dan zouden zjj ook .veel meer kunnen. De vergadering ging te elt uur uiteen, B. en W. der gemeente Leiden stellen den Raad voor om óver te gaan tot aan vulling en wijziging van de verordening regelende het verleenen van pensioen en wachtgeld aan gemeente-ambtenaren en van de verordening regelende het verleenen Van pensioen aan weduwen en kinderen van gemeente-ambtenaren. Vorder bieden zij den Raad aan een verordening regelendo het verleenen van wachtgeld aan gemeente ambtenaren en een tabel voor de waardee ring van het genot van vrije voeding, vrije kleeding en vrije woning ter bepaling van pensioensglondflïagon, B. en W. stellen voor afwijzend te beschikken, op het verzoek om de ko9ten voor afname in het Rijkspensi- oenfonde voor rekening dor gemeente te nemen. In ons volgend nummer komen we op een en ander nader terug. De gisternamiddag op den Rijnsburg- schen weg alhier overreden 19-jarige jonge man was een Belg, Jozef Wittere genaamd, manufacturier van beroep en eedert gerui- men tijd hier verblijf houdende bij zijn broe der tn de Besohultsteeg. "Vereeniging Iteetrijdlng Tuberculose. Gisternamiddag 4 uren hield de Ve'r- eeniging tot bestrijding der Tuberculose een ledenvergadering in bet Nutsgebouw alhier, onder voorzitterschap van prof. dr. Wc Noten. Aan de vergadering ging een bestuursvergadering vooraf. De secretaris, dr. C. J. A. van Iter- son leest de notulen van de vorige ver gadering voor, die zonder verandering goedgekeurd worden en brengt het jaar verslag uit, alsinedo het verslag van de werkzaamheden van liet consultatiebu reau, over het afgeloopcn jaar. Aan dit laatste is het volgende ontleend: Van 1 Jan. 19131 Jan. 1914 werden in geschreven 255 patiënten, waassfh 216 uit Leiden en 9 afkomstig •uit- de. om liggende gemeenten. Van dezen waren 89 mannen, 83 vrouwen en 93 kinderen. Bil 19 patiënten werd huisbezoek af gelegd, de overigen kwamen ter onder zoek op het consultatiebureau. Bij 83 van deze patiënten konden door het gewone - pliysisclie onderzoek aan toonbare afwijkingen van tuberculosen aard worden vaslgcsleld, Hij 29 waren deze niet met zekerheid te constateeren. De 19 lijders, bij wie huisbezoek werd afgelegd, leden bijna allen aan verge vorderde tuberculose. Dij 34 kinderen werden huidreacties voor tuberculose toegepast, bij 19 met positieven en bij de overigen met nega tieven uitslag. Van 102 patiënten, 'die dit jaar voor het eerst werden ingeschreven, werd één of meermalen sputum onderzocht, bij 33 met positieven en bij 69 met nega tieven uitslag. In het geheet kwamen 369 sputa ter onderzoek. In ziekenhuizen werden 2S patiënten verpleegd. In sanatórisr en zeehèspitura werden 7 patiënten verpleegd: Ia het afgeloopen jaar overleden 31 patiënten. In 1913 werden huisbezoeken afge legd over 531 gezinnen, hetgeen belang rijk meer is dan in vorige jaren. In het geheel werden 6228 bezoeken afgelegd. Hierop legt de penningmeester, do heer A. L. Reimeringcr, rekening en verant woording af. Daaruit blijkt, dat de reke ning aanwijst een bedrag aan inkomsten en uitgaven van 14.079.18', s. Het batig saldo bedroeg f 1322.67. Aan contribu tie werd ontvangen f899. Het rijk ver leende een subsidie van f2875, -ie pro vincie een van f 300 en de gemeente Leiden een van f 1250. Aan giften werd ontvangen 112. Het kapitaal bedraagt f 7861. De inkomsten hebben in totaal bedragen £6278, de, uitgaven £4955. De rekening van de inkomsten van het Weldadigheidsfonds wijst aan een be drag van £1972.75'/;, waarvan als op brengst van de ïuberculosebloem f 1372.49'/;. Het totaal der uitgaven bedroeg, met inbegrip van het kassaldo ad f 642.88'/,, de som van f 1482.44'/;. Tot leden van de commissie.tot nazien der rekening en verantwoording, wer den benoemd de heeren mr. Ven Eaum- hauer en D. Hartevelt en tot hun plaats vervangers de heeren J. G. T. \iruly en dr. It. Van Gelder. Tot bestuursleden werden herkozen idr. W, 'Ui. M. Weebers, nicj. D. Coobergh en mevr. S. G. Do Vries-De Vries. De voorzitter deelt mede dat niet 1 Maart als enquêtric© is afgetreden niej. Privé en brengt haar een woord van dank en hulde \oor wat zij aan de Vereeniging en de (looi haar bezochte lijders gedaan heeft. In haar plaats is benoemd mei. Jons- sen, die haar betrekking recas aan vaardde. De voorzitter sluit de vergadering on der dankzegging aan de aanwezigen. Christelijke Znngvereenixiug „De I.oWfm", Gisteravond gaf bovengenoemde zangver- eeiiiging haar eerste openbare uitvoering onder haar directeur, den heer M. v. Wijk, in het kerkgebouw aan de Hooigracht al hier. Te kwart over achten opende ds. Thomas de samenkomst met gebod en sprak een kort. welkomstwoord, waarna het zangkoor aan de afwerking van het programma be gon met het zingen van „Morgenzang". De verschillende nummers, zoowel voor koor als solo werden naar genoegen uitge voerd. Ook het orgelspel, in de pauze ten gehoore gebracht, viel in den smaak der aanwezigen. Te circa 101 uur, sloot Ds. Thomas, deze zeer goed bezochte uitvoering met gebed na vooraf „De Lofstem" en haar directeur te hebben gefeliciteerd met deze bijzonder goed geslaagde uitvoering. Met Ingang van 1 April b benoemd tot inspecteur van politie te Delft de heer H. R. van der Meel en, adjunet-in- speoteur van politie alhier. Oud-Minister Talma over de Ar heidsbewegi Dg. De oud-minister Talma, door de Synode van het Ned.-Hervormd Kerkgenootschap daartoe öitgenoodigd, houdt voor de Leid- sche studenten in het Klein-Auditorium der Academie een drietal lezingen over de Arbeidersbeweging. Een groot aantal studenten, waaronder vooral velen, die zich aan de juridische studie wijden, woont de lezingen bij. Nadat de heer T„ zooals wij reeds meld- don, in de eorste bijeenkomst als inleiding een en ander had meegedeeld over de ar beidersbeweging in het algemeen cn aan getoond, dat zij is ontstaan uit het ver langen om door wetgeving als anderszins verbetering te verkrijgen van de voor den arbeider bestaande toestanden, schetste hij gistermiddag dc drie hoofdverschijnse len dezer bewegingde vakbeweging, de coöperatie en de politieke actie In alle drie vinden wij het algemeen streven te rug naar de nieuwe en verbeterde verhou dingen. Spr. wilde deze bewegingen niet beoor- deelen, slechts mededeelen. nog wel sche matisch, omdat voor grondige behandeling geen tijd is gegeven. Ilij hoopt echter de belangstelling te prikkelen Do bronnen, om studie over deze uitingen der arbei dersbeweging te maken, zijn in ruime ma te aanwezig. Achtereenvolgens behandelde hij deze drie uitingen van de arbeidersbeweging, haar ontstaan en ontwikkelingen, bene vens verschillende vormen, waarin zij ;ich voordoen, waarop de tijdsomstandigheden zoowel als het volkskarakter hun invloed doen gelden. Ten slotte deed spr. uitkomen, dat, hoe I men ook tegenover de arbeidersbeweging 1 en haar drie door hun geschetste uitingen mag staan, er toch altijd iets sympathieks in gelegen is. Het is ccn van dc. lichtpun ten der 19de eeuw, dat zij doze arbeiders beweging tot uiting iieefb gebracht. Ih een volgende en laatste lezing zal spr. dit onderwerp nader bespreken. Dc heer Do (èilyter over Shelley. Yoor do Literarische Faculteit der Lcid- scue süudentien iieetv de heer J. de Gruyter in het, Klein-Auditorium der Academie gis ter-avond een lezing gehouden over den Eu- gelschcn diohter Shelly, dien hij voorname lijk als mensoh schetste, waarbij bleek welk een groot vereerder spr. van dezen diohter is. Wat het zakelijk gedeelte der rode betrof 'kwamen in zonderheid ter sprake zijn ver blijf aan de Universiteit, zijn huwelijk roet Harriet Westbrook, zijn omgang met Keats en Leigh Hunt, zijn tweede huwelijk inet Mary Godion, bun vertrek naar italic en blijvende vestiging daar, het een en ander geïllustreerd door de voordracht van frag menten uit enkele zijner voornaamste ge dichten Queen Mab The Revolt of Islam Abator, Prometheus Uubound, Epipsischy- dion, Adonaïs en enkele kleinere verzen. Spr. drukte ten slotte zijn spijt, uit, dat hij van vele zijner, zoo onovertroffen schoone, kleinere gedichten als The Ode to the West Wind, Tho Sensitive Piant, The Skylark The Cloud, ook van zijn vrijheidsliederen The Ode to Liberty, e.a slechts den naam kan noemen, eu van zijn omgang met By- ro in Italië, voor de kennis van beide dicii- t zoo belangrijk, slechts vluchtig mel ding kan maken. Hij eindigde met cc-n be schrijving van de catastrophe, die aan Shelley's leven een einde maakte, zijn ver drinken op eën zeiltocht van Livorno naar Lerici, en ho verbranden van zijn lijk, eerst verscheidene dagen later teruggevon den, in tegenwoordigheid van Trelawny, Byron en Leigh Hunt. Wij maakten er onlangs melding van, dat door de politie aanmerking was ge maakt, dat op heb huis van den heer Van der Nat op dc Jan-van-Goycnkade een toe stel was geplaatst voor draadlooze tele grafie. Feitelijk mag dat ook niet, wanneer men er geen toestemming voor heeft. De heer Van dor Nat heeft zich echter tot den Minister gewend en wij zagen het antwoord, waarbij aan hem vergunning wordt ver leend een toestel voor draadlooze telegrafie op zijn huis te hebben alleen voor het ont vangen van berichten. Verzenden is na, tiiurlijk niet geoorloofd. BODEGRAVEN. De „Sts.-Crt." bevat de statuten van de Mij. tot Expl. van Kaasfabricken „Oud- Holland", alhier. Kapitaal f20,000, aan- deelen van f 500, waarvan 20 gepl., na een maand vol te storten, BOSKOOP. De burgemeester waarschuwt tegen het aanknoopen van handelsrelatiën met, of het doen uitvoeren van werkzaamheden in liet boomkweekersbedrijf door H. O. van Zome ren en P. Knepper Pz., beiden alhier woon- aohtdg. HOOFDDORP. Op dv premiekeuring van 3-jarige en andere hengsten in Noord-Holland, word van de tuigpaaxden alléén in liet stamboek opgenomen „Primus" van de vereen. „Slotenvcg" te Haarlemmer meer. Niet opgenomen werden: „Wittels- bacher" van A. Biesheuvel„Asmar" van do vereen. ..Vooruit"; „Osiris" van do veroen. „Nieuw-Vennep"; „Nelson XI" van de veroen. „Sloterwcg"; „Con current" van A. van Wieringen. Van de trekpaarden worden opgeno men: „Paul" van de veroen. „Ons Be lang" te Anna-Paulowna, en „Certain d'Eslime" van H. F. Bultman to Haar* lemmermeer. Hierop hadden <le navolgende bekro» ningen plaats f250 aan „Primus" van de vereen. „Slo* tervveg"; f250 aan „Architect" van C, Geerhngs t© Anna-Paulowna; f 250 aan Demi-alond©" van N. C. llupkes, to ['urinerend; f250 aan „Cicero III" van de vereen. „Vooruit" to Haarlemmer- moer; £100 aan „Wilhelm V" van do vereen. „Sloterwég"1250 aan „Ham. lot" van J. D. Balk le Haarlemmermeer; f 100 aan „Kasimir" van J. Koperdraat,' Muiderborg; £250 aan „Tancred" van B. Biesheuvel, te Haarlemmermeer; f lOGt aan ..Maitrank' van H. F. Bultman to Haarlemmermeer £250 aan Elegant V" van Gobi's, van Gulpen, te Spanrndam- merpqlder, en f250 aan „Mj-lord" van de vereen. „Oostzijde" te Haarlemmer* meer; £400 aan Aristo" van H. F< Bultman te Haarlemmermeer; f 1350 aan premiën werd ingehouden. Er was veel belangstelling. KATWIJK-AAN-ZEE. Het tweede liefdadigheidsconcert don gemengde zangvereeniging .Excelsior", gisteravond gegeven, ondervond nieb min der belangstelling dan het eerste Do groo- le zaai was tot in alio hoeken govuld ve len moesten zich met een staanplaats tevre den stellen. Het programma was eenigszins gewijzigd. Nuance, rythme cn uitsjïraak lieten niets te wenschen over, terwijl het enthusiasms van het publiek somtijds geen grenzen kende. Het koor cn de solisten uit het koor hielden zich kranig 't was niet te hooren, dab „Excelsior" den vorigen avond ORgo- vecr 'fc zelfde programma -eld uU.,cvo.id; integendeel, het koor bleef uitstekend op toon, er was geen sprake van vermoeidheid. Aan het einde werd door ds. A. J. van Wijngaarden, ecu woord van dank uitge sproken, waarna de hoorders na dankge bed cn het. zingen van Gez. 98 dankbaar ge stemd het gebouw verlieten. LISSE. Uitgenoodigd door het bestuur Van de plaatselijke atdeeling van „Het Groen© Kruis", hield dr. Van Kek, directeur van den Gemeentelijken Keuringsdienst t<a Leiden, gisteravond in hét Hotel „De! Wille Zwaan", een lozing over do ver- vajsching van levensmiddelen cn hek doel en de werking van oen keurings* dienst op eet- en drinkwaren. Vóór dat dr. Van Eek echter met zijn lozing aanving, werd door dr. Blok een inleidend woord gesproken. Dr. Blok zei o. a. er zich over te verheugen, dat hij een deputatie uit den Raad der gemeente Lisse aanwezig zagf vooral omdat ook hier ter plaatse hij zeed velen d>: wensch naar voren treedt, naar hot stichten van oen keuringsdienst og de levensmiddelen. Dr. Van Eek zclte toen in con duide lijk betoog, uiteen, welko voedingsmid» delen liet." moest werden veryalsclit en vooral, op welke manieren deze vervals schingen plaats hadden. Oolc besprak hij in verband raeji dö strafbaarheid der feiten van verval- selling, de artikelen 329 cn 330 van hek Wetboek van Strafrecht. Voorts toonde spr. aan, dat het stich» ton van keuringsai1 ris ten op voedings middelen in-de steden al moeren meer '11 Vtichten van dergelijke keuringsdiensten ten platten lande noodzakelijk maakten, omdat de fabrikanten met hun vervalsc.h» te waren'in de steden al moer en meel* in hel gedrang komen on dienteng-volgel hun alzo!geleed meer speciaal gaanzoei ken in de dorpen. Dat ecu keuringsdienst voor de dorpert geen overbodige woelde blijk! wol, zei spreker, int liet feit, dat in Wasset naar, Noord wijk, Warmond, Valkenburg en oorschoten, welke gemeenten alle» zijn aangesloten bil den Gemeentelijken Keuringsdienst te Leiden, in de getrok ken monsters werd geconstateerd een vcrvalscliing van respectievelijk 26pCt.j 36pCt„ 39pCi„ 39',-pCt. en 40pCh - Voor velen in do dorpen, zoo ging dr. Van 'Eek vorder, is de alnSluiting bij een keuringsdienst in 'de stoeten, oen financieel bezwaar, maar men vergeet; dat men ieor het gebruiken van ver- Tatschto vuedfngs- en genotmiddelen een veel grooter beurag botaa.ll; aan wink©-.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1914 | | pagina 1