N°. 16580. ^atei'clag; 14 IVÏaart. X>ei*cle Blad. A0. 1914. Brieven van een Leidenaar. Buitenlandseh Overzicht. LEIBSCH M&BLAD OCCCLXXIV. :-i-Tocn jk mij voornam om een persoonlijk onderzoek in te stellen naar de in 0112e ge meente bestaande bioscopeu, met het doel het belangstellend publiek daarna mijn be vindingen mede te doelen, begreep ik daar mede geen aangename taak op mij te ne men. Aan den anderen kant meende ik toch nuttig- werk te doen, wanneer ik, onbevoor oordeeld en geheel onpartijdig, uit ervaring iiieueueo 1de, welke beelden er worden ver toond en op welke wijze, 't Zou aanleiding kunnen geven een actie tegen de vertoonin- gen op liet touw te zetten, heb zou ook die nen kunnen ter geruststelling van hen, dio zich beangst maken voor de bezoeker#! in het bijzonder voor de jongeren onder hen, die nog een behoorlijk 011derscheidingsver- mogon missen en dius niet kunnen weten of de vertooningen voor liun gemoedsleven kwaad -/uilen kunnen doen. Wio mijn vori- gen Brief gelezen heeft weet, dat de twee lüer bestaando bioscopen voorshands door mij niet gevaarlijk geacht worden, zoodat nviju critiek nogal mild kon zijn. Niettemin is er Anti-oritie-k opgekomen. Niet van bet publiek zelf, zoodat dit mij in hot gevoelen versterkt, dat hetgeen ik heb opgemerkt vrijwel weergeeft wat 0.I9 regel wordt vertoond. Indien er onder do lezers waren, die geheel andere ervaringen van onze bioscopen hadden verkregen, zoudcu zij dit zeker nu wel hebben gezegd. Maar de twee ondernemers hebber, nier, kunnen zwijgen. De redactie zond mij oc 1 ingebonden stuk ter opneming a,an heb ,,L. IV' aangeboden, niet \an den eigonaur der American-Bios- oope zelf, dio zich te „fansoenlijk" gevoelt, om op zco'11 ,,broodzoekerigeu" Brief te antwoorden, maar van diens operateur. De schrijver is erg gebelgd, dat ik d<-u t on van de piano niet mooi en liet geluid van den phonograaf die tussen en twee haakjes t?en pathéplione schijnt le zijn wat schor vond. Men ziet, dat het buiten de hoofdzaak omgaat. Ik kan me begrijpen, dat hij liever had gezien, dat ik eens flink reclame voor zijn ,,Amcrican-Bio8Coop had gemaakt, doch overigens is zijn schrijven een bevestigiag van het oude spreekwoord, dat ondank 's werelds loon is. Dat hij heb „primitief" vindt, dat ik iets boters weet voor de jougd dan herhaald bioscoopbezoek en daar de ouders op v/ijs, daartegen kan ik niets zeggen. Ieder heeft zoo zijn eigen meening over opvoeding. Waarom.^ou een operateur \an eeu bios coop daiïróver ook- niets nvogen meepraten En daarom geef ik zijn oordeel hier naast liet mijne: De ouders, ook in de Leicteohe f shrieks wijken, mogen beslissen aan wiena oordeel zij de meeste waarde mogen hechten. D? directeur-eigenaar van Imperial" heeft mijn persoonlijk adres weten uit- te vladen en heb schrijven, dab ik van hem ont ving, is in waardeerenden toon gesteld, vrat ik misschien mode aan den zetter heb to dan ken. Deze Jieb cüens explicateur m e t cor rect Kollandsoh spreken, terwijl ik juist had bedoeld te zeggen, dat dit «iet al te cor rect was... lJoch dit in liet voorbijgaan. De beer Hartman ia zakelijk. Ook hij erkent het nut van wetenschappelijke en opvoedkun dige schooIfiLms voor kinderen, doch meent te moeten afraden cp de scholen een eigen apparaat aam te schaffen. Hij noemt er de bezwaren van op. waaronder er zijn, die ook mij niet denkbeeldig voorkomen. De heelden ZJlllen volgens hem, te klein zijn, bijv., waar door kleinigheden, waar liet- dikwijls juist op aankomt, niet gezien worden. En nu wilde hij met de gemeente een overeenkomst aan gaan voor het houden van scliooibijeeiikom- 3ten. waar alleen oriderv/ijsfilrrfis zouden worden vertoond, die door de onderwijzers z*lf moesten worden verklaard. L>e bioscoophouder levert de films, stelt heb gebouw voor dat doel op de bepaalde uren open, en leerlingen uit een of meer klassen van verschillende scholen zullen er van kunnen profiteeren. Be weet niet welke financieele gevolgen 'Ut voor do gemeente zou hebben ver moedelijk zou het wel de goedkoopste op lossing zijn. omdat men allicht uren kou nemen, waarop in heb gebouw toch geen voorstellingen worden gegeven, doch daar over kan worden onderhandeld. Of er echter ook onoverkomenlijkc on derwijskundige, en opvoedkundige bezwaren aan verbonden zijn, waag ik lüer niot uit to maken. Hierover zou men de hoofden dor scholen zelf moeten hooron. Het idco zelf geef ik echter gaarne tot nader overweging aan. ,:;Over het groote nut voor het onderwijs, °t> deze wijze gegeven, zullon alle paeda- So&en het wel eens zijn. Was hot niet do fftootc opvoedkundige Pcslalezzi, dio zei ..als ge over een kalf spreekt, breng een kalf in school Ha bioscoop heeft het mogelijk gemaakt <j&ze stelling zonder gevaar voor het on derwijs zelf in practijk te brengen Bock afgescheiden van de onderwijs kundige waarde, waarover ik niet in de J^rste plaats bevoegd ben mij uit te epre- herhaal ik wat ik reeds in den vori- Brief deed uitkomen, dab het vertoo rn van schoolfilms tot gevolg zal hebben, d*t hot nieuwtje van de ongecontroleerde bioscoopvoorstellingen voor de sohooljeugd af zal gaan, waardoor heb gevaar, dat ®l door prikkelende, misschien voor heb 3&mo°dsloven schadelijke vertooningen, uilen worden bedorven, meteen vermin- «örd. De aankomst van liet nieuwe Albaueesciie Vorstenpaar* Yorst Wilhelm van Albanië en zijö gemalin Vorstin Sofia bij hun aankomst in de haven van Durazzo. Daarom grijp 13 deie gelegenheid nan, I oni de aandacht van autoriteiten, ónder- wijzers cn, ouders nogmaals op dit vraag- stuk te vestigen. Wien het in de eerste plaats aangaat, dat j zijn B. en W. Deze. mogen in overleg nv t de hoofden der scholen uitmaken wat het j best en het voordeeligst iseen afzonder- lijk toestel voor de scholen of een con- j tract met een bestaande bioscoop. I Ilct heeft er wel van DViTSCIILAXD of de mogendhcJ n EN RUSLAND, niet kunnen dulden dat er eens geen wolkje 13 aan den hemel der internatio nale politiek. Als men denkt dat- alles rustig is, komt er een, schijnbaar door officieclc personen geïnspireerd artikel in een of ander blad en de poppen zijn weer aan het dansen. Nu is dat weer tus- schen Duitschland en Rusland zoo het geval. De St.-Petcrsburgsche Beurscour.) nt komt vertellen dar het Russische leger zoo in alle opzichten vooruitgegaan is en dat is reeds voldoende. Het blad vestigt de aandacht op de vergrooting ca de homo geniteit van het officierskorps, de uitrus ting van de veldartillerie met deugdelijk geschut, het belegeringsgeschut en d - ic< h- nische hulptroepen. In de luchtscheepvaart heeft men de voorkeur gegeven aan vlieg tuigen boven bestuurbare luchtschcixm. Tn één woord, het Russische leger is niet alleen groot, maar ook voortreffelijk uit gerust. -„Het Russische leger, zoo luidt het ver der, dat steeds overwonnen heeft en altijd oorlog heeft gevoerd in het land des vijands, zal het begrip defensie, waar in men in liet laatste tijdperk van het leven van onzen staat gewend is geraakt, geheel vergeten. Het Russische leger, waarvan de yredesslerkte reeds met een derde is loc genomen, is het eerste in de wereld, niet alleen door zijn cavalerie, maar ook door zijn materieel. Rusland is voor alle ge vallen toegerust, maar slechts tot behoud van den vrede, welken de Tsaar, die tot 'de Haagsche vredesconferentie het initiatief heeft genomen, heeft verkondigd." Een mogendheid, die echter het plan mocht koesteren, om Rusland aan te val len, is deze legermacht natuurlijk onaan- g'-enaamniemand wage het, aanspraak te maken on Russischen grond. 7,In volledige overeenstemming met den wensch van den Tsaar, wil Rusland vrede. Het is echter ten oorlog bereid." Uit liet noemen van den Tsaar, blijkt dat het artikel een officieelen oorsprong heeft. Daar is de Duitsche pers op afgekomen. Men heeft er onder de telegrammen al iels over kunnen lezen en eerst een arti kel van de 7,Nordd. Allg. Ztg." heeft iets kalmeerend gewerkt. De ;,Köln. Ztg." had anders vele hoofden reeds weer verhit. Do i„Temps" noemt het artikel in do Beurscourant het antwoord van Rusland op do aanvallen van al.Duitsche zijde en schrijft verder: Te Berlijn en elders moge men er de Leering uit* trekken, dat noch Frankrijk ,noch Rusland afstand zulten doen ,van hun rang, Vreesaatxjaging en Babelgckletber zullen in geen van beide landen indruk maken. Miss Richardson heeft DE GEVOLGEN haar landgenooten en DER de vreemdelingen, die „PROPAGANDA", er de bezienswaardig heden komen aan schouwen, een eleohten dienst bewezen. Steeds meer kunstverzamelingen worden voor heb publiek afgesloten. Zoowel open bare als particuliere. Miss Richardson was tijdelijk vrij. Ze had straf nog te vereffe nen, maar do hongerstaking bracht haar weer in de vrije natuur. Aan critiek, dat men niet meer toezicht op haar is gaan houden, ontbreekt het nu niet. Een zoo ge vaarlijk juffie had men onder strengere- contróle willen plaatsen. Als verontschul- rtiging voor de museum-beambten kan ze ker dienen, dat Miss Richardson een nie tig persoontje is, uiterlijk volstrekt niet toonend, dat ze zulk een feeks is, en dat niets in haar houding of Optreden eenig wantrouwen kan wekken. Toon da mu- seumwachter dan ook in de zaal van de Venus gla-. hoorde breken, dacht hij eerst dat een ruit was gebróken, toen echter zag hij de vrouw de bijlslagen toebrengen aan het schilderij, hij .snelde toe en greep haar vast. Miss Richardson liet zich zonder ver zet daarop wegleiden. De artisten zijn oók onmiddelijk na het gebeurde ia actie gekomen. Zij ook pleiten voor het sluiten der musea, wat volgens hen en anderen nog dit voordeel heeft dal: men de groote massa goed kan doen ge voelen, hoe deze vrouwen de vijanden der maatschappij zijn. Dit zou dan tot krach tiger optreden aanleiding kunnen geven. Miss Richardson heeft zes maanden ge kregen. Natuurlijk gaat ze weer honger- staken. De rechter merkte nog cp, dat dit vonnis niet in overeenstemming is met de gepleegde misda-ad, maar het is liet maxi mum dat voor beschadiging van kunst- work^n kan worden opgelegd Als het een vensterruit was geweest, die vernield was, 1 had hij achttien maanden gevangenisstraf I kunnen opleggen. In het Lagerhuis is ook reeds over de j kwestie gesproken. Daarbij ontbrak ook het komisoh element niet. De minister zei vra genderwijze wat kunnen we er aan doen, waarop een conservatief riep Verban de bedrijvers der wandaden. Heel gemakke lijk gezegd voorwaar. Waarheen, vroeg de minister en onmiddellijk klonk gevat heb antwoord van een der leden Naar Zuid-Afrika I Lord Winterton trachtte van minister Mac Kenna do verzekering te krijgen, dat ditmaal de veroordeelde juffer nu eens niet na een zoogenaamde hongerstaking zou worden vrijgelaten. Maar de minister zeide alleen dat in geval van een „zooge naamde" hongerstaking hij zeker niet aan in vrijheidstelling zou denken. Als de hon gerstaking niet „zoogenaamd" is, maar als werkelijk miss Richardson de beproef de methode der voedselweigoring gaat vol gen en men behoeft daaraan niet to twijfelen zal ze dus wel weer worden vrijgelaten, mag men uit dit antwoord be sluiten. Dat is juist de groote moeilijk heid do rechters veroordeelen de dames wel, maar tégenover de door de veroor deelden gevolgde methoden staat de re geering vrij wel machteloos. Er ia overal kaf onder het EEN DER koren Ook de nodcpoiteor- „NEGEN don uit Ziijd-Afnka zijn. niet allon onberispelijke mannen. De Daily Sketch" verleide dezer dagen dat een hunner, de machinist Livingsto ne, wegens dronkenschap was ingere kend. Tegen borgstelling was hij vrij gelaten, maai* hij "getrooste zich niet de nioeile om voor den pol die-rechter te verschijnenHij was toon naar het ver trek van Tom Muun gaan kijken. Dit bericht trok zeer do aandacht. De Lon- densehe correspondent van de „Tób", die verklaart zioli over het Gebeurde niet te verwonderen, heeft zich eens omtrent een en ander nader op de hoogte gesteld. Hij hoeft eops nagegaan wio on wat. Livingstone eigenlijk is. Livingstone weid door de andere ge- dep or Ie eixlcu met den nek aangezien en vrijwel geschuwd. Zij voelden zich door zijn aanwezigheid in hun midden belee rt igd< Hot gedrag van Livingstone to Jo hannesburg was van dien aard, dat de regeering aldaar hem met 'tvolste recht als een origewenschlen vreemdeling het land kon uitzetten. Ware hij een vreem deling in Engeland geweest, dan zou de justitie daar hem stellig krachtens de be palingen der wet tegen den handel in blanke slavinnen, het land hebben laten uitzetten. Door dat individu bij de acht andere gedeporteerden te voeren, poogde do Zuid-A fnkaansche regeering op hen blijkbaar een blaam te werpen. Poutsma zoiue den correspondent, Li vingstone in Zuid-Afrika nooit te hob- ben gekend, en naar hetgeen hij omtrent hern vernam, ook nimmer te heb ben willen ontmoeten. Tijdens hun lange zeereis sprak hij aan boord geen woor l met hom, en ook hier in het hotel heeft hij dien. inan immer genegeerd. Een lei- Her der arbeidersbeweging in Zuid-Afri ka is die man nooit geweest. De manier waarop hij aan den kost kwam, kon'ge -n licht verdragen. Hij speelde verleden Juli bij de onlusten te Johannesburg een rol, die zijn veroordee-ling ten volle zou hebben gerechtvaardigd; Zijn gedrag was schandelijk en onzedelijk. Daarom werd hij stellig mei veroordeeld, mair bij de andere gedeporteerden gevoegd. Hi| noemt zich een syndicalist, ma ir dat is vooj* die richting der arbeiders beweging geen eer. Up de „L'ingeni" g - droeg hij zich ook op een manier, die lie ^pdere gedeporteerden zeer schandelijk vonden. Te Londen in het hotel der go- deporteerden, word hij aanvankelijk op gesloten gehouden, zoo bang was men, dal. hij door open ban: dronkenschap de anderen publiek zou blame eren. Er weid een poging gedaan, om van hem af le komen. „Ik hield mij daarbuiten," zeide Poutsma, „omdat ik met. dien man niets wilde te maken hebben. Ik ken hem eenvoudig niet." KOiJTK Te Brussel, zal zich een commissie vor men, die een inschrijving zal openen voor een standbeeld voor kouing Leopold II. Koning Albert heeft reeds IOj.COO franc toe gezegd. Een \luchtig overzicht van de winst en verliesrekening der wereldtentoonstel ling te Gent toont aan, dat het tekort minstens drie-eu-een-hali millioen franc is. In aansluiting op wat we meldden over do relletjes der studenten te Leuven tegen den -nachtveiligheidsdienst en den rector- rnagnificus kan nog meegedeeld, dab de studenten met staking dreigen tenzij een hoogleeraar, vice-rëetor der hoogeschool, ontslag neemt. Te Dublin heeft kapitein "White, de zoon van cbn generaal uit den Boerenoorlog de slachtoffers der sbaking toegesproken. Het heeft destijds zeer de aandacht getrok; ken, dat kapitein White de staking heeft aangemoedigd. Na afloop der vergadering nam de menigte White op de schouders en trok in optocht naar de woning van den lord mayor. Onderweg kwam het tot een botsing met de politie die er met den wa penstok op inranseldo "White werd gewond en 111 hechtenis genomen. Bij het gevecht zijn ook tal van politieagenten gekwetst. De „Times", het groote Engelsche dagblad, dat indertijd reeds den prijs per los nummer verlaagde van drie op twee stuivers, zal die nu met. ingang van Maan dag brengen op één stuiver. Het aantal bestelde nummers voor clien dag is zoo enorm, dat sléchts a-an oen tiende der aan vragen kan worden voldaan. De vecartsenijkuncïige studenten te Weenen blijven voortgaan met hun vijandige houding. Ze hebben nu de gebouwen der uni versiteit met steenen gebombardeerd. Po litie jaagde met den sabel de bende uiteen en arresteerde velen. Zoowel agenten als studenten liepen wonden op. De Portugèesche Kamer is met de be raadslagingen over het decreet der voorloo- pige regeering over de scheiding van kerk en staat aangevangen. De Grieken hebben de ontruiming van Epirius hervat. De Italianen in Lybie zijn door 1500 k 2000 vijanden overvallen Wel werd de vijand met groote verliezen teruggeslagen, doch de Italianen hadden 74 doodeo en 107 gewonden. Uit een telegram aan de „Daily Tel." valt op to maken dat de grooto slag bij Torreon nog niet is geleverd. Generaal Villa, zoo seint do New-Yorksche corres pondent van het Engelsche blad, maakt, zich gereed om met zijn leger dat over 65 kanonnen en evenveel machinegeweren beschikt, de -stad aan te vallen. Als zij er in slagen Torreon te veroveren zullen zij vandaar den veldtocht tegen do Mexicaan- sche hoofdstad beginnen. Deze corres pondent verwacht, dat in het noorden van Mexico een tegenomwenteling zal uitbre ken, zoodra de opstandelingen met hun hoofdmaoht. naa-r het zuiden oprukken. Charles Murphy, de beruchtte Tam- many-boss uit Walstreet, over wiens prao- tijken hier zoo dikwijls gesproken is, is door zijn vriendjes uit de club geworpen. Over die ruzie hadden we het ook te voreu reeds. Men wijb hem den nederlaag bij de laatste verkiezingen. Erg onbillijk, want zooala men zich nog wel herinneren /.al, knoeide lüj geweldig om de zege te be halen. De Qe!ie«m»3ïinlge Moordzaak. De moordzaak van la Grand' Palud blijft nog even geheimzinnig als ooit. Thana heeft een wapenhandelaar te Guingamp, Siraon genaamd, verklaard, eenigen tijd geleden een bezoek ontvangen te hebben van een handelsreiziger, die henj mede deelde, in den omtrek van Landcrneau van iemand, wiens naam hij niet kende, een revolver van 6 m.M. caliber gekocht te hebben. Zooals men weet, heeft ingenieur Pierre, die zich nog steeds in voorarrest bevindt, na zijn arrestatie verklaard, zijn revolver aan een onbekend handelsreiziger verkocht te hebben. De „Mabin" heeft een onderhoud gehad met den wapenhandelaar. Deze hield zijn verklaring staande, er aan toevoegend, dat hij de revolver in Januari 1912 ge kocht had, terwijl Dc Marie, de wapen handelaar van Landemeau zegt, de revol ver aan Pierre in Mei of Juni 1913 ver kocht te hebben. Pierre heeft ook gedu rende zijn verhoor door den rechter van instructie veihlaarcl, dat hij zijn wapen in 1.913 verkocht had, doch niet meer wisb in welke raaaud. De wapenhandelaar Si mon deelde verder mede, dat genoemde handelsreiziger, die hem de gekochte re volver liet zien, Mislay genaamd was Hij vertegenwoordigde een fabriek van mine rale oliën. Ook met Meslay heeft een ver tegenwoordiger van de Matin" een on derhoud gehad. Deze zeide zich inderdaad te herinneren, den heer Simon c«?n bezoek gebracht te hebben, maar wat de revolver betreft, hiervan wist hij niets. Hij veron derstelde, dat de wa,penhaudelaar hem met een ander reiziger van denzelfdeii naam verwarde. Hij verklaarde zich be reid zijn verklaringen, in tegenwoordigheid van Siraon, voor den rechter van instruc tie te herhalen. Dit is een van de vele tegenstrijdigheden in deze zaak. Ook is het merkwaardig, dab de mail, belast met de bewaking van de garage, le Landcrneau, verklaart, dat hij de twee rijwielen van Oadiou ia de maand October heeft, schoongemaakt en dat zij sedert dien tijd geen dienst hebben ge daan. Men vraagt zich nu af, welk rijwiel Ca- diou den lsten Januari op heb station te Saint-Pol-de-Léon hij zich had, toen hij door twee zijner bekenden werd gezien. "Wanneer het een zijner eigen rijwielen is geweest, hóe komt het. dan op, .geheimzin nige wijze terug in de garage van C'acliou* Do banden van een cler rijwielen zijn be dekt met aangedroogcl slijk. Hoe rijmt zich dit met de verklaringen van den be waker? Het parket, van Brest schijnt zich dan ook niet te laten overtuigen, clat de moord niet op den SOsten December i3 geschied, al zijn er thans IS personen, die verklaren, dat zij den fabrikant op 31 December of 1 Januari 1.1. nog levend gezien heb ben. Verschillende personen vragen zich op het oogenblik af, of men hier wel met eea misdaad te doen heeft. Volgens hen is net best mogelijk, dat Oadiou zelfmoord heeft gepleegd en dat zijn lijk later op clie- ge heimzinnige wijze is begraven. Verder wordt nog verklaard, dat door don rech ter van instructie waarschijnlijk ook een onderzoek ingesteld zal worden naar den dood van een jong machine-schrijver, uio den oOsten December te Morlaix verdween en wien3 lijk den löden Februari d. a. ia de rivier werd teruggevonden. Dagen op oen onbewoond lilajul. Te Havre is aan boord van het "stoomschip „Rociiambeau" Heiu-i Ducos, de kapitein van hot in Octobor 11, bij de Palmerstori- eilanden vergane zeilschip „La Tour d'Auvergne" aangekomen. Sedert de schip breuk had men niets au het. lot der be manning, bestaande uit den kapitein, 2 stuurlieden en 20 matrozen, vernomen. Ducos deelde over dc catastrophe cle vol gende bijzonderheden medo Den löden October van Tahiti vertrok ken, bevond men zich zeven dagen daauta in de nabijheid der Palmerston-eilaiidon, toen een buitengewoon groote baar het schip op de klippen dezer eilanden wierp. De mast en brug werden overboord gesla gen en de kapitein begreep, dat men heb schip moest verlaten. In de twee sloepen liet hij alle levensmiddelen en eenige an dere onmisbare zaken brengen, waarna de bemanning zicli inscheepte en naar het naastbij liggende ei-land roeide. Dit eiland was geheel verlaten. Vijftien dageu bracht men op dit eiand in tenten door. Toen passeevde het zeilschip .„Antilope" maar men kon aau boord van dit schip slechts 15 schipbreukelingen opnemen, zoodat beslo ten werd op het eiland te blijven. Gedu rende zestig dagen waren de medegenomen levensmiddelen voldoende voor het onder houd der bemanning, maar daarna moesten do mannen leven van do vischvangst, co- cosnoton en eenige voedingsproducten, dia heb eilaucl opleverden. Eindelijk na 9S da gen van ballingschap kwam de bevrijding in de gedaante van den kruiser „Zélcé" die den 29sten Januari do ^schipbreukelin gen van hek eiland afhaalde. B ij Poorla, in do staat Illinois, hebben bandieten een trein aangerand, Daarbij is een ingenieur gedood en worden nog oenigo passagiers gewond. Twoe roo- vere zijn gevat.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1914 | | pagina 9