Zaterdag y
Tweede Blad. A0. 1S14.
Brieven van een Leidenaar.
Voor de ongelukkigsu,
die aan de maag lijden.
PSMK PILLEK.
Gemengd Nieuws.
PERSOVERZICHT.
R\ 16574.
CCCCLXX11L
Po rraag of het gevaar, (lat men van bios
copen, oie lner en daar als paddenstoelen uit
den grond oprijzen, voor ons volk en voor
namelijk voor de jougcl vreest, in onze ge^-
meente ook van dien aard is, dat ingrijpen
van de overheid noodzakelijk, in ieder ge
val gerechtvaardigd is, werd ook hier aan
de orue gesteld. In den gemeenteraad is door
een der raadsleden aan B. en W. gevraagd of
zij al ree»cis in overweging hebben genomen
oin de bioscoopvoorstellingen in deze ge
meente onder controle der overheid te stel
len. Het antwoord van clcn Burgemeester
was voor den vrager niet bijzonder bevredi
gend, maar elk raadslid heeft het recht om
zelf voorstellen in te dienen zoodat het niet
geheel onwaarschijnlijk is, of onze gemeente
raad komt te eeniger tijd te staan voor de
practische beantwoording van bovengestelde
vraag.
Pit deed mij al vast besluiten om zelf
eens op onderzoek uit te gaan en weer eens,
nat ik, na dat eerste nieuwtje er voor mij
ook ai lang af was, in den laatsten tijd zel
den deed, do bioscopen in Leiden te bezoe
ken, kindervoorstellingen, zoowel als avond
voorstellingen. Voor een stad ais Amster
dam, waar men groot en klein, een paar
honderd von zulko inrichtingen heeft, en
zelfs in andere steden, in grootte ongeveer
niet Leiden gelijkstaand, en waar allicht een
lO-tal over de stad verspreid zitten, zou zoo'n
onderzoek lastig en tijdroovend zijn geweest,
hier ging het nog gemakkelijk. Wij hebben
er maar drie, één aan den Stationsweg, één
nan het Rapenburg en oen aan de Oranje-
gracht, in een volksbuurt dus. Er is er ook
nog eenipon tijd één geweosb in de Manden-
raakerssteeg, die nu echter weer is verdwe
nen, blijkbaar, omdat zij niet voldoende
rendeerde.
Pc inrichting in den R.-Kath. Volksbond
heb ik niet bezocht. Juist in dezo dagen
werden er vanwege den vastentijd geen uit
voeringen gegeven, doch waar deze bioscoop
van een R.-Kath. vereeniging uitgaat, mag
men veronderstellen, dat hier niets ver
toond wordt, dat strijdig is met do goede
roden, en prikkelend voor de jeugd.
Mijn onderzoek kan rich dus bepalen tot-
het biosooop-theafcer Imperial" aan den
Stationsweg en Anierieain" aau de Öran-
i'egjaöbt, wanneer ik mij niet badriog, twee
particuliere ondoruetmingen. Om een zoo
juist mogelijk oordeel te kunnen vellen heb
ia mijn eigen ervaring getoetst aan het oor
deel van goede kennissen, die af en toe die
inlichtingen ook hebben bezocht, rij het
(hm niet met 't speciale doel ora critiek uit
ifi oefenen.
Laat mij al dadelijk zeggen^ dat het bios
coopbezoek in Leiden nog niet een harts
tocht schijnt te zijn geworden. Behalve de
Zaterdag- en Zondagavond-voorstellingen
worden ze slechts matig bezocht en de onder
nemer ran Imperial" speelt tegenwoordig
enkel drie avonden iu de weok, evenals do
inrichting aan heb Rapenburg.
Het theater aan den Stationsweg mag,
wat het uiterlijk betreft en wat liet inwen
dig# aangaat-, genen worden. Het fcjrn met
de boste biosooop-theaters in andere plaat
sen wedijveren. De ,fAmoricaln" is minder
luxueus ingericht. In een der, aan de Onau-
j< gracht gelegen, ouderweteche woonhuizen
njn de iusschenmuren doorgeslagen en zoo
is er een lokaaltje ontstaan, waarin, met
een smalle doorgang m heb midden, juist-
hónderd stoelen konden geplaatst worden.
Het lokaaltje is laag van verdieping en van
fiii# weelde gespeend. De zoldering van
kraal stro oken heeft een grijs Verfje, de zij
randen rijn behangen met een imitatie van
blauwwitte tegeltjes en er prijken, behalve
enkel# spreuken, die nu niet bepaald aan
een propaganda voor de geheelonthouding
ójen denken, eenige helkleurige platen, die
een voorstelling schijnen te willen geven van
hetgeen hier wordt vertoond.
Voor het doek, waarop de beelden wor
den vertoond, is oen piano geplaatst, die
vroeger zeker betere dagen heeft gekend.
Ter rijde daarvan staat op een tafeltje eeu
I phonograaf. Aan de' andere zijde van het
kloek is een opening, waarboven „nooddeur"
geverfd staat en waardoor zoo af en toe de
-'•aas van 't- spul" en ook wel eens een be
zoeker «ventjes verdwijnt. Ik heb mijn on
derzoek tot klit gedeelte van het gebouw
riet uitgestrekt, doch op mijn vraag wat
daar nog was, kreeg ik ten antwoord: „een
soortement hok
En nu de vertoom ngen* en dc bezoeken-
*aas het in dit geval het meest op aan
kyinfe.
Aa» d» Oranjegracht evenmin als aan
deil Stationsweg heb ik hinder gehad van
het- trillen der beelden en het schitteren
voor de oogen.
Men schijnt dit kwaad, dat aanvauke-
Hik den toesteïlen aankleefde, reeds te
hebbou overwonnen, ook in meer .priüu-
tie.v# inrichtingen.
Hel ruime lokaal aan den Stationsweg
tag ik niet eenmaal vol. Des Zondags
avonds was liet 't best bezocht, doch op
jaeer dan 300 schatte ik het aantal heeoe-
ni#|. Er waren personen van allerlei
Rt»nd, vooral echter jongelui, die do bios
coopvoorstelling als een prettig uitgaaus-
hondje .benutten. Op de avondvoorstelling
*ag ik slechts weinig kindereneen enkele
longen eu meisje van 12 tot If> jaar.
'Jok op een Zaterdagavond ben ik cr
geweest, t-oen was het bezoek vrij
K'-lijkinatig over alle rangen verdeeld, min
der talrijk en meer stemmig. Enkelen ge-
3 bruikten een glas bier.
Wat er vertoond werd, was in het geheel
niet prikkelend, noch op den Zaterdag
avond, noch <ies Zondags.
Een pianist speelde Diet onverdienstelijk
cenigen tijd, dan gingen do lichten uit en
de vertooning nam een aanvang. De expli
cateur 'verduidel ijkte en met bijzonder
correct Hollandsqh een en andor, doch liet
het meest aan het publiek zelf over.
Behalve een romantische geschiedenis,
waar ook wel eens een liefdesavontuur in
voorkwam, doch zelfs een zinspeling op
sexcneele dingen niet voorkwam, zag ik er
enkele natuurtafereelen en verder bijzonder
komische, meestal sterk overdreven voor
stelling en, waarom het meest werd ge
lachen. Ais voorbeeld noem ik het geval
van een man, die een schoen in een schoe
nenwinkel aanpast, welko hem te klein i9
en niet meer uit kan, waardoor hij allerlei
zotte en onmogelijke avonturen beleeft.
Ik vind fcoo iets allerminst mooi, doch
sommigen moesten er geducht oin lachen
en de eigenaar vertelde mij later, dat hij
met zulke films het meeste succes had. Elk
zijn smaak, nietwaar?
In een z.g. matinéo hoofdzakelijk be
zocht door kinderen, waarvan enkelen ou
der geleide van moeders of kindermeisjes,
werden, behalve enkele leerzame films: na-
fcunrtooncelen, kleederdrachten, het fabri-
ceeren van een cn ander, allerlei komische
dingen vertoond, dio ook ai .weer geen
kwaad konden, doch waarvan m i. even
min eenige opvoedkundige kracht kan uit
gaan.
Op een matinéc aan do Oranjegracht
vond ik liet zaaltje tjokvol met kleuters
uit dc fabriekswijkeu van zes tot twaalf
jaar, waarvan sommigen or blijkbaar stam
gasten waren, althans bij elk nummer wisten
zij al of het mooi zou wezen of niet. De
toegangsprijs is er dan ook al heel billijk:
do eersto rang 5, do tweede 3 ets.
De explicateur bleek hier wat plastischer
bij zijn uitleggingen to zijn cn de moraal
werd er wel eens wat heel dik opgelegd.
Enkclo zeer gevoelig© films legdo hij niet
uit, omdat dc kinderen zoo aantrekkelijk
rijn, zooals hij mij meedeelde. Godsdienst
en politiek is ook bij hem contrabande, zei
hij.
Natuurtafereelen werden hier niet ver
toond, doch over het alge-meen was het
geen er afgedraaid werd, wel pakkend.
Een blijkbaar zeer geliefde film was de
„Bergheks", een leelijke oude vrouw, die
niet alleen door de kinderen, maar door
al dc dorpsbewoners voor een heks werd
gehouden cn door groot en klein uitgejouwd
en voracht.
Eens gaat een jongen haar hut bombar
deeren en als de heks zich buiten ve-rtoont,
vlucht hij het bosch in, waar hij in slaap
valt. Do dorpelingen meen on echter, dat
hij het slachtoffer van de licks is geworden
en men wil haar daarvoor dooden als do
jonge geestelijke, dio trouwens al heel wat
inishruiken in het dorpje heeft weten af to
schaffen, tusschenbeido komt en, nadat liet-
jongetje gevonden is, do overtuiging weet
te wekken, dat d# borghoks een gewoon
medcmensch is, die eer medelijden dan ver
achting verdient.
En als ,,Jim de inbreker", dc hoofdper
soon van een ander© pakkende film, na al
lerlei pccli* als dief gehad te hebben, ten
slotte zijn diploma als inbreker verscheurt
cn aan het steenendragen gaat, dan
leeraarfc dc explicateurJa jongens, zijn
geld eerlijk verdienen, al is heb dan ook
maar met steenen sjouwen, is beteridan te
gaan inbreken.
Er werden -in dezekindervoorsteling ook
wel filnA vertoond, die allesbehalve kin
derlijk waren, doch blijkbaar om liet sterk
op den voorgrond komen van liet komische
waren gekozen; maar zelfs bij een zeer
strenge censuur had van hetgeen il^ ge
zien heb m. i. door de overheid niets kun
nen worden verboden.
Een schorre phonograaf hield in de pau
zen dc aandacht van de kleinen bezig.
Ot het overigens niet beter voor dezo
kinderen was, dat rij dc vrije namiddagen
de natuur ingingen dan in dit bedompt lo
kaaltje to vallen, zal ik niet graag ontken
nen, cn evenmin spreek ik tegen, dat het,
zij dit dan ook kleine, bedrag aan entree
gelden in dc huishouding boter besteed
zou kunnen worden. Vooral waar dit be
zoek vrij geregeld plaats schijnt te heb
ben, wordt het bij elkaar in een jaar nog
al eeu aardig sommetje.
Uit deze overwegingen alleen zal men
echter moeilijk de bioscoop in een volks
buurt- kunnen verbieden, dunkt mij.
Op een donkeren, regenachtigen avond
toog ik weer eens naar het obsouur lokaal
tje aan do Oranjegracht. Er zou worden
opgevoerd een drama in drie bedrijven,
„De Wolf" getiteld. Erg had deze pakken
de titel nog niet getrokken, blijkbaar.
Slechts een 40-tal mannen cn vrouwen,
waaronder enkele paartjes en een paar
knapen, hadden een kaartje voor f 0.10 of
ƒ0.15 genomcu
De eigenaar vertelde mij, dat het zaaltje
don vorigen avond .vol was geweest en dat
liij het 's Zaterdags- en Zondagsavonds ook
altijd vol had. In het eerst had hij veel last
van de opgeschoten jongens uit den fa-
brieköshand gchack Die schepten er den boel
op. Maar door rijn energiek optreden en
pakkende films de man leek mij nogal
pienter had hij cle lui geleerd wat or
de was. En nu had hij geen last moer. Zoo
beredeneerde hij, dat er van zijn bioscoop
een ,,bes£havenden" invloed uitging.
Ik zal „De Wolf", welk drama, waarvan
de beelden moed waren, met spanning werd
gevolgd, hier niet gcheoj. oververtellen. Een.
compagnon van een kaasier, die gelukkig ge
trouwd is, dringt rich tussohea dit echtpaar,
en weet de vrouw over te halen haar echt
genoot te verlaten en met hem, dié: al heb
geld van het kassierskantoor meeneemt, te
vluchten.
Het berouw achtervolgt echter de vrouw,
te meer, waar blijkt, dab de liefde van den
oompagnon niet eebt is en het slot is, dab
de echtelieden na allerlei wederwaardighe
den weder bij elkaar komen, terwijl de slech
te compagnon ongelukkig aan rijn emd
komt.
De explicateur, die dit „drama", waar
van hij de vreemd© namen wel een beetje
vierhaspelt, met bijzondere voorliefde „expli
ceert", moraliseerde ook hier weer sterk cn
deed uitkomen, dbfc de slechte compagnon
zijn „gerechte" straf heeft ondergaan en
waarschuwde zijn publiek niet den weg van
dien „Wolf" op te gaan.
Zoo'n stuk, hoe pakkend ook, lijkt mij
voor kin-deren althans allerminst geschikt,
maar wilde de overheid het verbieden, dan
zou het ook meer dan één tooneelspel moe
ten weren, zooals rnïj dezer dagen een voor
stander v-.xn bioscoop- en tooneelgebicd
censuur beide, opmerkte.
Uit mijn ervaring, die, omdat ik overi
gens geen trouw bezoeker van bioscopen
ben, slechts op een niet bijzonder groot aan
tal avonden berust, zou ik alsnog niet wil
len aanraden wettelijke maatregelen tegen
het bioscoop bezoek in het leven te roepen.
Het gévaar lijkt mij hier, op dit oogen-
blik althans, niet gToot. En rui de aandacht
op het vraagstuk is gevestigd, zullen de on
dernemers zich meer dan anders wachten
voor films, waaraan „een luchtje" is.
Dit sluit echter allerminst in, da^ ik het
bioscoop-bezoek voornamelijk voor kinderen
zou willen aanbevelen.
Alleen wanneer de bioscoop staat in dienst
van het onderwijs en de voeding, acht ik
haar voor kinderen zeer doelmatig en aan te
bevolen. De beste film zou bovendien door
een onpaedagogischen „difclegger" nog kun
nen worden bedorven.
En daarom zou ik onzen wethouder van
onderwijs en den hoofden der Leidscb© scho
len dit vraagstuk eens ter bverWegrn^wiUen
voorleggen.
Men koopt tegenwoordig voor een 150
een goede huis- of schoolbioscoop, en huurt
tegen een betrokkeijk klein bedrag een
reeks wetenschappelijke en onderwijskun
dige films.
Als men voor de- gezamenlijke scholen
bi Leiden zulk ©en toestel aanschafte en
om beurten voor oanschouwingsonderwijs
in de scholen liet gebruiken, kou men
daarvan heel wat nut van kunnen trek
ken voor het onderwijs. Men zou er echter
nog wat anders mee bereiken, en wel dit,
dat de. lust bij de kinderen, om buiten de
Bohool do bioscoop t© bezoeken, zeer zou
verminderen waardoor men de gevaren,
welke aan het bioscoop-bezoek-volgens ve
len rijn verbonden en die mijn» inziens vol
strekt niet. geheel denkbeeldig zijn groo-
tendeels zou ondervangen.
Voorkomen toch is beter dan genezen en
een goede zaak zóó aan te wenden, dat
dc ontaarding, waarmede rij wordt be
dreigd, kan worden weggenomen, lijkt mij
beter dan het toepassen van verbods
bepalingen om do ontaarding te bestrijden,
waaronder ook de goede zaak zelf moet
lijden.
ItROIiAMES,
ft 40 Cent per regel.
2075 41
Een middel ora er een eind aan te maken.
Een middel dat do maagziekten geneest,
is eon kostbaar middel. Allen die aan die
ziekte lijden moeten zich lieden reeds de
Pink Pillen aanschaffen Indien zij clie wel
dadige behandeling volgen, suilen zij bin
nenkort een uitmuntenden eetlust hebben,
waaraan zij ruimschoots kunnen voldoen
zonder de minste bijgedachte. Do Pink Pil
len verrijken vooreerst heb bloed en ver
sterken de verteringsorganen. Die orga
nen, door zwakte traag geworden, lier ne
men nieuwe kracht en werken op uieuw uit
stekend. Het voedsel wordt dan volkomen
verteerd en opgenomen tob het grootste wel
van geheel heb organisme dat. zijn krachten
herwint. De overblijfselen der spijsverte
ring worden ook volkomen uitgedreven en
weggevoerd cn allo zoo pijnlijke ongemak-
kon zijn niets meer dan eon treurige herin
nering. Behalve hun ongemeen krachtige
werking op de maag, maakt hun zuiveren
de en herlevende werking op heb bloed deze
pillen onovertroffen tegen do volgende
ziektenbloedarmoede, bleekzucht, neuras
thenie, zenuwziekte, algemeene zwakte.
Do Pink-Pillen ziju verkrijgbaar k f 1.75
t per doos, en /'9 de 6 doozen bij het Ilo-ifd-
depót der Pink-tillen, Dacostakode No. 15,
Amsterdam; te Leiden bij -T. EL8INGA,
v.h. Firma DIJKHUIS, Hoogstraat 5- en
bij REYST KRAK. alsmede bij ver
schillende Drogisten en Apothekers.
Te Nieuwe P'-eke 1 a ontstpnd
brand in de groote, eenige honderden me
ters van den weg staande Ned. Hervorm-
kërk. De heer T'. Venninga, koster der kerk
die eiken morgen een wandeling
om do kerk en het daarachter gelegen
kerkhof doet, zag root wolkjes uit het dak
kronkelen en liet de torenklok luiden,
waarop men het vuur spoedig meester
was, door do brandenden vloer en banken to
verwijderen. De oorzaak moet zeker ge
zocht worden in een omgevallen test of iets
dergelijks.
Aan alle fabrieken to Joureis
het werk neergelegd, zoowel cjjot ae meu
belmakers ais ooor de meucoiscuiluers. (Jp
een enkele ra brick werken nog een paar
halfwassen, die cioor de stakers van en naar
hun werk worden gebracht, oneer politiege-
leide. Ook de cayisteiijko gezellen staken.
Bij twee kleine bazen, niet aangesloten bij
de patroonsvereeniging, wordt doorgewerkt.
Van patroonszij do is zonder sm ces nog
een poging gedaan, om lot cc v cplJssmg te
komen.
To Rotterdam is dcarchi-
tect, de heer O. H., terwijl hij naar een
gederailleerde tram stond te kijken, door de
auto EL 3868, die in snélle vaart passeerde,
gegropoa' cn overreden. De auto ging hem
dwars over het lichaam, waardoor hij ver
schillende inwondigo kneuzingen bekwam.
Do chauffeur bcweerclo, dat hij tengevol
ge van den regen niet door do ruiten had
kiuincu zien.
M c n s c li r ij f fc uit F r i c s 1 fl n d;
In geen jaren is het op het Friesehe platte
land zoo druk in het bouwvak geweest als
thans. Overal worden nieuwe woningen aan
besteed. Do timmerpatroons kunnen echter
geen voldoende werkkrachten verkrijgen, het
aantal timmerknechts blijkt to gering tc
zijn. Wel looft dc aannomcr van oouwwer-
kon hoogo looneii uit, maar veel hulp komt
daarop niet in. Bij de diverse aanbestedin
gen blijkt ook dat er veel werk is, het aan
tal inschrijvers is minder groot en de iu-
schrijvingsommca zijn vrij wat honger dan
verleden jaar.
Te Barnevcld schrikte gister-
middag een paard, gespannen voor ecu
wagen, met 6000 eieren, tacbehoorende. aan
den koopman T. v. d Hui, aldaar, voor
een auto en geraakte roet voertuig cn al
in een sloot. Do voerman, een ongehuwd
jcogmensch, kwam onder den zivaren wa
gen terecht cn Icon slechts met veel moei
te bevrijd worden. De eigeuaar van den
auto, do heer E. A. Heijse, van Amster
dam, dio zeer kalm gereder^ moet hebben,
bracht den verwonde per auto naar een
geneesheer en vervolgens naar zijn wo
ning. Bovendien betaalde hij hot slacht
offer ee ai go weken loon uit, cn was ver
der bereid, behalve de doktersrekening ook
deachade, aan eieren en voertuig toege
bracht, te betalen,
We hebben dezer dagen iets
gemeld over een onnieuschelijkc bestraffing
van een knaapje, een kind van Nederland-
aohe ouders, te Duisburg door zijn moeder,
zo o dat liet kind. korf. nadat de buren het in
liet ziekenhuis hadden gebracht, overleed.
Het jongetje had iets uit de keukenkast ge
geten en filoot bij het hoeren van de terug
komst der inocder uit angst d«e deur af. Daar
nu niet opengedaan werd, klom de vrouw
daarop -door een raam uaar binnen en mis-
hancIMde, in woede ontstoken, het kind met
ecu klomp zoodanig, dat het bewusteloos
neerzeeg cn de buten toeschoten. Ook in de
vorige woning was het cferi buren bekend,
dab het knaapje dikwijls mishandeld werd en
wordt cle oorzaak gczbdht in het feit., dat cVe
moeder ongeoorloofde betrekkingen onder
hield met den kostganger, waarvoor het kind
langzamerhand een hinderpaal werd. De
harlelooze moeder is in hechtenis genomen,
terwijl hij da gerechtelijke schouwing van
liet kinderlijkje bleek, dat de dood was in
getreden. door het springen van eenige
bloodadertjes, tengevolge van de toege
brachte slagen op hot hoofdHet ruggetje
vertoonde overal blauwe vlekken en serie»
men. De ontanide oioeder heeft nu gelegen
heid, om over, 1 war oumenschelijke daad na
te denken en zal haar gerechte straf zeker
niet ontgaan.
Kastekort van f55000. In de
kas van den ontvanger van 's lands gehlen te
SemjKing (Madoera), is volgens „Nw. Socr.
Cl." dezer dagen door den assistent-resident,
een tekort bevonden van f 25.000. Die ont
vanger, de heer Phoff, heeft tegenover (ten
ossistent-residefit als hulpofficier vtan justi
tie bekend, dat hij deze gelden ten eigen ba
te heeft aangewend.
Daar er geen.gevaar voor ontvluchting van
den verdachte bestaat, achtte de hulpoffi
cier van justitie zijn arrestatie niet uoodig.
To Ulm kwam do vrouw van den
arbeider Marion in het gerechtsgebouw me
dedeel en, dal zij haar drie kinderen ver
moord liad. Men hechte eerst geen geloof
aan haar bewering, maar ocu te haren
huize ingesteld onderzoek he vestigde de
waarheid ervan, in do huiskamer vond
men haar vijfjarigen knaap aan een
haak van een lamp hangen aan den knop
van de deur hingen de lijken van naar
vierjarig dochtertje en haar jongetje van
vijf maanden. De vrouw moet.-fn een vlaag
van verstandsverbijstering gehandeld heb
ben, daar er andtej? geen enkele roden
voor de wanhopige daad te vinden is. Toen
rij het geval kwam aangeven, maakte zij
echter een heel gewonen indruk.
De „Nieuwe Rotterdamse he
Courant" zegt;
Het is meege^ allen.
Ycfor de tien opcenten, die reeds op ver
mogens- en bedrijfsbelasting gelegd zijn, ko
men er twintig in de plaats. Dat is, vergele
ken met de hoofdsom, een heel bedrag, doch
in verhouding tot het totaal van hetgeen
over dc verstreken jaren geheven werd, en
over het thans loopendo jaar is verschuldigd
een verhooging van ongeveer negen pereent.
Het had erger kunnen te land komen."
Alleen de belasting van de naamloozo ven
nootschappen wordt zwaarder getroffen
daar worden dé tien opcenten vervangen
door zestig, waardoor dez ebelasting ineens
opgevoerd wordt tot het bedrag, dat, naai'
de laatste wijziging, die in het ontwerp der
nieuwo Inkomstenbelasting is aangebracht,
hij het in-wer'nug-treden van die wet van do
vennootschappen zou worden geheven.
Doch blijkens het verschenen voorloopig
verslag van het nieuwe af<ieeling3onderzoek
van daó ontwerp is tegen deze verhooging in
de Kanier ernstig bezwaar gerezen, ülen
meent, dat door zulk een verhooging beslag
zal worden gelegd op inkomsten, die voor do
gemeenten in het vooruitzicht gesteld zijn.
Het lijkt ons daarom verre van zeker, dat de
Kamer reeds nu tot deze verhooging zal wil
len overgaan. Men zal niet m het voorbij
gaan, ter dekking van een tekort over heb
loopende jaar, over deze zaak die voor cle
gemeenten van zeer veel belang kan zijn,
willen beslissen.
Het blad verwacht niet, dat de Kamer te
gen do twintig opcenten bezwaar zal maken;
er zit niet veel anders op, dan ze te aan
vaarden.
Zij vormen de nawee van het financieel©
beleid van het vorig kabinet, en gelijk wij
dat hebben ondergaan, zullen wij nu ook dit
gevolg nog moeten dragen. De eindfout, do
fout, waardoor n.u het water wei heel ge
vaarlijk tot aan de lippen is komen te staan,
schaalt hierin, dat art. 369 der Invaliditeits
wet in werking is getreden zonder dat er
een maatregel aan gepaard ging, ora in do
groote kosten van dat artikel te voorzien*
Minister Kolkman heeft al zijn groote plan
nen bij plannen gelaten, en toen, terwijl tooli
iedereen wist, dat reeds de gewone dienst
der begrooling niet, of nauwelijks sluitend ta
maken was, heeft de vorige liegeeriug o.i«
geen been in gezien, de begrooting nog met
eenigemillioencn te bezwaren en die millioe-
nen ziju, dank zij de uitlegging, welke minis
ter Talm» aan de overgangsbepaling van do
Invalif&teitówët gegeven heeft, nog vervier*
dubbeld, ongeveer.
Ook afgezien van dezen tegenvaller, ia
het echter wel kras, dat ook dit jaar weder
om zoo hoogc heffing voor den gewone»
dienst noodzakelijk is. In de Memorie van
Toelichting tot het opcenten wet je becijfert
do Minister van Financien, dat de gewon©
inkomsten bijna 229 millioen zullen bedragen^
dat is ruim 101- millioen meer, dan de uit
gaven zullen beloopen. Over 1S0S, het jaar*
waarin het vorig Kabiuet aan het bewind
kwam, bedroegen do gewone inkomsten oa«
geveer 3821 millioen. Er is dus in deze
jaren tijds een vermeerdering van inkomsten
vau omstreeks 46^ millioen. Een t-ija perk
van buitengewonen bloei ligt achter ons.
Maar van alle sociale maatregelen, die ona
oplossing roepen, is niets tob een eiudc ge
bracht. Onze vloot moet worden vernieuwd.
In bet onderwijsvraagstuk .zal niet dan ten
koste van millioencn een bevredigende rege
ling kunnen worden verkregen. Behalve dan
de reorganisatie .welke bet leger heeft on
dergaan, is alles als geheel genomen nog
vrijwel in dcnzelidsn toestand als zes jaar
geleden. En nu, ondanks de buitengewono
vermeerdering van de Staatsinkomsten,
moet men tot zeer buitengewone maatre
gelen overgaan, om in eeu dreigend te
kort te voorzien. „Gedeeltelijk", want van
het verwachte tekort, van ruim 10.V millioen,
zal slechts 4.37 millioeu uit de opcenten,
kunnen worden gedekt. Eei> verhooging
van don accijns op bet bier wordt iu voor
uitzicht gesteld, en daaruit zal dan nog
ongeveer C ton aan de inkomsten van 1314
ten goede koiucn het outworp zou dan
1 Juli web moéten rijn. Dan blijft cr dus
toch nog eeu tekort van ongeveer 5 mil
lioen.
Dit wijst toch wel on een fout iu bob
beheer van onze financiën, zoo groot,, als
•er niet dikwijls een kan worden geboekt,
lutusschen, wij zitten nu met do gebakken
peren. Er is maar één uitweg: het ont
werp aanvaarden en zooveel doenlijk schoon
schip maken, opdat wij weer tot een ge-
regelden toestand terug kunnen komen.
Naar bet zich laat aanzien, zal dit Ka
binet er op uit zijn, aanstonds dc voor
genomen belastinghervormingen tot stand
te brengen, die noodzakelijk zijn, om in do
nieuwe uitgaven, die voor de deur staan,
te voorzien. Dat is zeer gewcnschtj want
eerst, Nvanueer dab geschiedt, zal weer een
i normaal evenwichtig budget kunnen wot-
den hérkregen, cn zal het staatsleven van
hand in den tand, zooals wij dat in do
laatste jaren hebben geleid, een einde kun-
j nen nemen.
Het is droevig, maar waar: zooals het nu
I ging, kon het niet langer.
..De M a a s b o d c zegt o m.
Verontrust u niet, waarde, hclostingbeta-
Ier. want. er komt nog-veel meer.
Als go slechts een weinig' geduld wPt
I hebben.
