16488. 33oii<lei'<iag SO November. A®. 1913. feze <§ourant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad, De herdenking van onze 100 jarige onafhankelijkheid. PRIJS DER ADYERTENTIEK: Tan 111 regels f 1.05. Iedere regel meer A 0.17J. Grootera letten naif plaatsruimte. - Kleine idyertentiën yan 30 weerden 40 Oents contantelk tiental woorden meer 10 Oents. Voor het incaaeeeren wordt/0.05 berekend. PRIJS DEZER COURANTi Voor Leiden per week 9 Oents i per 3 maanden I f 1.10, Buiten Leiden, per looper en waar agenten gerestigd tijn 1.30. Franco per post x.65. Het einde, een goed einde vooral, kroont het werk. En zoo kunnen dan nu allen, die hebben medegewerkt aan de voorbereiding en uitvoering van onze onafhankelijkheids- feesten, daarop met zelfvoldoening terug zien. En voor we tot dè eenvoudige beschrij ving der feestelijkheden over gaan willen we vastleggen de waarheid rdeLeidsche feesten zijn uitnemend geslaagd. Daartoe heeft vooral ook moeder natuur meegewerkt: een mooie herfstdag, met een frisschen wind; die de in November anders veelal blibberige straten droog en sohoon hield en do honderd on vlaggen en ba nieren vroolijk wapperen deeden daarbij af en toe een warm zonnetje alsof het Septem ber was. Als we hot voor 't wenechen hadden ge had, had het niet mooier kunnen zijn. Maar aan mooi meer alieen hadden we niet genoeg. En daarom jhiichen we het nog meer toe, daE op aandrang der burgerij, de bestu ren der Stedelijke Vereenigingen der Feestcommissie die al huiverig was voor den gureri November om een optocht op het programma te plaateen, een hart onder den riem heeft gestoken en ge steund door de Commissie bet initiatief tot den optooht hadden genomen deze uitne mend is geslaagd en'in het welslagen van den feestdag zoo'n groot aandeel heeft gehad. Want aan d'en optooht hebben wij liet voor al te danken, dat honderden Leidenaars versterkt door evenzooveel buitenmen- schen onze straten hebben gevuld. En wat wil men vrqolïjk en opgewerk feestvieren, als or geen menschen zijn In de inorgeiinren. Te aoht uren luidden de klokken van alle kerktorens en wekten stemmingvolle ge- Waarwordingen op gelijk op den Zondag morgen, als de menschen kerkwaarts roe pen. Een uurlang beierde de klokken voort, toen de Koraalmuziek. aangeboden door dc gemengde zangvereeni- ging „Zang zij onze leus" met medewerking van vele zangeressen en begeleid door het Harmoniegezelschap „Polyhimnia" in den tuin van het Laboratorium, tegenover het Park de tot feestvieren gereedstaande bur gerij naar dit gedeelte der stad riep. En niet minder talrijk dan op den morgen van den gedenkwaardigen 3den October zijn wij opgegaan naar deze plaat-s om daar wij ding te ontvangen voor den dag. Plechtig ingezet met Psalm 119 volgden verschillende vaderlandsche liederen, waar onder natuurlijk ook het „Wien Neer- landsch Bloed" en het „Wilhelmus". De wind, die in de ochtenduren zeer krachtig woei, verhinderde dat overal evengoed kon worden genoten van den goe den zang en muziek, wat echter niet afdeed aan den algemcenen indruk. Godsdienstige Tiering. Ongetwijfeld zal de koraal muziak bij vele ernstige menschen religieuze gevoelens heb ben gewekt, die op hun beurt het verlan gen naar een godsdienstige herdenking deed ontstaan. Welnu, ook daartoe was in ver schillende kerkgebouwen gelegenheid ge geven en zeer velen hebben er gebruik van gemaakt. De feestcommissie heeft deze kerkelijke viering middellijk in de hand gewerkt door tusschcn 10 en 12 uren geen feestelijkheden te doen plaats hebben. Een goede maatre gel, die door de kerkbesturen zal zijn ge waardeerd. De feestredenaars aan het woord. 's Middags twaalf uren, terwijl honder den menschen zich langs de straten bewo gen, meest in de richting van het Noord- einde waar de intocht van den Souvereinen Vorst te'Wachten wa-s, terwijl het in het Noordeinde zelf zoo vol was, dat er geen doorkomen mogelijk scheen, hield prof. dr. Blok een feestrede in het Klein-Auditorium en sprak prof. L. Knappert in de Stads wal Het leek een vermetel pogen thans nog menschen te trekken naar een voordracht ook al werd ze gehouden door een geleerd en gevierd spreker. En toch was in beide zalen de opkomst zeer bevredigend. Het Klein-Auditorium waar vele hoogleeraars met hun families waren, was zelfs geheel gevuld en, in de veel grootere Stadszaal schotten wij 't aan tal bezoekers op nog ongeveer 500. Trof. Blok sprak over De beteekenls van liet herstel onzer onafhankelijkheid. Spreker begon met eenige opmerkingen over de waarde der gegevens uit de ge schriften van tijdgenooten te putten en de taak van den geschiedschrijver ten opzichte van die gegevens. Hij wees op de wording der oudere traditie omtrent November 1813, vooral steunend op het Gedenkschrift van Van der Palm en de mondelinge overleve ringen van tijdgenooten. In 1863 was men nog niet veel dieper in de kennis van het tijdvak doorgedrongen. Jorissen voelde toen behoefte aan meer licht maar legde spoedig moedeloos de taak der uitgave van nadere gegevens neder ten gevolge van geringe medewerking, meestal geboren uit vrees voor openbaarheid. Hij herinnert aan de feestviering van 1863 in die stem ming. Thans zijn wij door Colenbrander's overvloedige publicatie van „Gedenkstuk ken", door de jubileumsuitgave van dit jaar tot veel betere kennis van bet 1813 gebeurde gekomen. In een kort overzicht schetst hij dan het in November 1813 voorgevallene om er op te kunnen wijzen, dat de daad van Hogon- dorp en de zijnen werkelijk getuigde van grooten moed en van weloverwogen be leidde opstand geschiedde op het juiste oogenblik om ons land te vrijwaren voor eerst voor de gevaren eener krachtige ver dediging door de Franschen, maar ook voor de gevaren eener verovering door de Bond- genooten zelf. Daartegenover doet hij uit komen, dat de „voorzichtigen" van 1813 niet den smaad verdienen, waarmede zij, vooral sedert. Jorissen, worden overstelpt.' Maar niet alleen de bevrijding hebben wij thans te herdenkenook de gevolgen er van, de ontwikkeling van Nederland in de verloopen honderd jaren. In een kort over zicht toonde hij aan, dat ten gevolge van de beweging van 1848 in het laatste kwar taal der 19de eeuw Nederland met reuzen schreden is vooruitgegaan en nog steeds vooruitgaat in welvaart en in bete'ekenis voor de wereld, zoo dat de bloei van het land hoöger is gestegen dan zelfs in do 17de eeuw, al is onze staatkundige bet ee kenis onder de veranderde politieke ver houdingen niet met de toenmalige te ver gelijken. Hij eindigde met een opwekking om niet t© rusten, om in de eerste plaats boven allo verdeeldheid het Vaderland te stel len, welks onafhankelijkheid do onmisbare voorwaard© is voor zijn verdero ontwik keling. Prof. Knappert herinnerde in zijn inlei ding aan veler onthouding voor alle feest betoon, begrijpelijk wel, waar hier en daar de historische waarheid is verkracht en het gebeuren van 1813 is opgetild tot een ver hevenheid, waartoe het nooit wezenlijk op klom. Maar wie waarlijk de geschiedenis spreken laat, die ervaart, dat ook hier de waarheid vrij maakt, tot zuiverder oordeel brengt over .menschen en dingen en, in- plaats van de gewaande schoonheid, hem een andere toont, niet onbezoedeld, maar zeer wezenlijk en vol bekoring, terwijl hij het eigene evenzeer blijft liefhebben, niet waarlijk omd^t het in alles beter, maar omdat het nu eenmaal vleesch yan zijn vleesch, bloed van zijn bloed is. Spr. schetste nu, wat wij^aan Napoleon's regeering te danken hebben, een periode van wel uiterst pijnlijke, maar gezegende genezing van oude kwalen en van de schepping van nieuwe toestanden, waarbij wij ons nog altijd wèl bevinden, periode, waarin des Keizers machtige hand deze kwalijk geünieerde provinciën omschiep tot den éénen Staat en vereenigde, wat tot nog toe door gewestelijke en plaatselijke zelfzucht en naijver verdeeld en gescheurd was. Voor de welvaart des lands heeft do Keizerlijke regeering gedaan^ wat zij kon, en het was niet haar schuld, dat oorlog en continentaal stelsel die welvaart tot telkens dieper kwijning brachten. Maar wat zij kwaads of goeds bracht, zij was een vreemde, zij belaagde de taal, die im mers gansch het volk is, zij haalde de oude vlag neêr, zij stremde alle vrijheid van be wegen en wekte zóó die verbittering, die, uit gekwetste liefde geboren, eindelijk uit sloeg tot een laaien brand. Maar aan deze vrijwording heeft zich ook een legende gehecht, die voor een algemeene, eendrachtige, alles wagende beweging, legende, ook wat Leiden betreft. Spr. doet het verhaal van „Drie schoft Oranje boven" en daarna van de gebeur tenissen in November, ingeleid, als het ware, door de moedige rede van Van der Palm op 4 October, van de weifelende re geering, de al roeriger bevolking, de pa niek bij het bericht van Woerdens val, de moedige houding van Kemper's kloeke vrouw, de oranjevlag van den toren ge stoken, weder ingehaald, maar eindelijk voor goed waaiend over de nu vrije, van angst verloste, nu jubelende stad. Den 20sten December bracht de Souvereine vorst Leiden een bezoek, in zijn persoon de belichaming van het nieuw gesloten verbond tusschen het oude stamhuis en de natie. Te midden van veel kleins in deze dagen, staan de groote figuren om Van Hogendorp en zijn paladijnen in onbene- veld licht en wat zij allen hebben gedaan en gewaagd en gewonnen is onze warme bewondering overwaard. Onder hen, meer of minder bekend, wijden wij ook Hendrik Doeff onze hulde, die ver weg, op 't kleiue Decima, de Nederlandsche vlag wapperen laat, toen zij overal elders was neerge haald, de vlag, die, toen zij 21 November weer uit het paleis op den Dam was uit gestoken, Willem de Olerq in verrukking bracht en voldoende tranen storten deed. Na 1813 treedt de periode van rust en reactie in, er komen jaren van matheid, die tot groote werken onbekwaam laten, voor wonderlijke blindheid voor de schoon heid van het eigene, voor den luister vau het verledene, voor de beloften der toe komst. De tweede helft der eeuw brengt langzamerhand die herleving, dien krach- tigen bloei, dat nieuwe geloof in onze toe komst, waarvan wij nu getuigen zijn. Voor ijdel roemen. Bewaren ervaring en waarneming. Den sluier der toekomst licht niemand op, maar altijd zal hij het gerustst mogen opzien naar de vlag, die het eerlijkst streeft naar een eendracht, die met ieder wil samenwerken aan 's lands belang, dat gediend wordt door toenade ring, door verlevendiging van het besef voor sadmgehoorigheid. Wij zijn ons he den onze liefde weder welbewust gewor den voor vlag en lied en taal en volk, en van wat groep of richting, van wat staat of conditie wij zijn mogen, onze heiligste wenschen vloeien samen in de bede: „Be scherm, o God, bewaak den grond...", dat ten slotte gemeenschappelijk werd ge zongen. Deze twee voordrachten, die beide uit muntten der degelijkheid va-o inhoud en schoonheid van verzen werden met groote aandacht gevolgd en warm toegejuicht. Een luid hoera steeg opt de muziek speel de het „Wilhelmus^' en het talrijk publiek zong hét lied mee alsof allen £olvt was. Na afloop van deze plechtigheid tferd een stoet geformeerd uit niet minderdan 16 groe pen bestaande, te voet, te paard en per rij tuig, burgers, studenten^ hoogleeraren, vroedschapsleden en leden der provisioneel© regeering, ja zelfs Kaat Mossel, terwijl'heb vorstelijk rijtuig het middelpunt vormde, welke stoet zich door het Noordeinde naar de B reestraat begaf om zich met de twee an dere afdeelingen die op de Lammerenmarlct waren opgesteld en reeds eenige straten wa ren doorgetrokken te vereenigen. Achter den historischen 6toet sloot zich al lereerst aan het allegorisch gedeelte een twaalftal keurige groepen, waarvan wij als de ruimte het toeliet, gaarne bij elk num mer bijzonderheden mededeelden. Natuurgetrouw en treffend werd door de dames gymnastiekvereniging Brunhild®" „de winter" voorgesteld; de Leid soke Tuin- derspatroonsvereeniging beeldde het acht tal goden en godinnen op land en tuinbouw gebied uit, ieder der goden heerlijke vruch ten meedragend. De muziek en tooneelvereeniging Kunst naar Gave" bracht deze Godinnen liulde en zette te gelijk aan den stoet levendigheid bij. Het Leidöcbo Kraisverbond" leverde een pakkende nropaganda voor de drankbestrij ding, daarin waardig bijgestaan door de ar beiders geheelontk.-vereen. „Volharding", die de tegenstelling tusschen dronkenschap en nuchterheid demonstreerde. Een drietal vereenigingn toonden vervol gens, Overwinning, Vrede, Gerechtigheid en Welvaart, zooals deze heb deel is geweest van one Vaderland onder het bewind der Oranjevorsten tot op den huidigen dag en de Leïdseh'e Sol li etvereeniging „Willem Teil" stelde haar schutspatroon voor zooals hij eenmaal zijn land bevrijdde van dwinge landij. De Optocht. Wij komen thans tot het hoofdnummer van het programmade optocht. Hoog waren de verwachtingen daarover niet gespannen. Er was zoo weinig tijd van voorbereiding geweest en men had zich in de geldmiddelen moeten beperken. Wel leek het in het programma nog al iets; maar het papier is gewillig. Het doet ons genoegen, als vertolkers van de openbare meening te mogen zeg gen, dat de algemeene indruk zeer gun stig i9 geweest. Uitspraken als„toch mooi! er is heel wat werk van gemaakt!" wat zien de kostumes er frisch en helder uit! waren schering en inslag. Goed voorbereid, zooveel mogelijk aan de historie getrouw bleek de uitvoering aan goede handen toevertrouwd en is met animo en liefde volbracht geworden. Het eerst trok de historische afdeeling, de intocht van den souvereinen vorst in Leiden, op 20 December 1813, onze aan dacht. Luit. Op ten Noort had bij de voorberei ding de regelingssommissie (voorzitter de heer C. J. van der Linden, secret, de heer A. J. van der Lijke) met zijn meerdere kennis bijgestaan. De leiding had het lid der feestcommissie de lieer A. J. den Hol lander. Een elftal Leidsche vereenigin gen nam er aan deel. Te 12 uren kwamen twee wagens met Scheveningers door de voormalige Witte Poort de stad binnen rijden om aan Lei- dens burgerij de blijde mare te verkondi gen, dat de omwenteling in Den Haag heeft plaats gehad cn men daar algemeen Oran je begint te dragen. Zij werden met vreug dekreten begroet. Te half één kwam een estafette melden, dat de Souvereine Vorst in aantocht is, waarop onmiddellijk door heb geschut, op gesteld in den tuin der Kweekschool voor Zeevaart, 21 saluutschoten werden gelost. Even 12 uur 40, den Prins was op De Vink een lunch aangeboden, intocht van Z. K. H. Willem Frederik Prince van Oranj'e en Nassau, Souverein Vorst der Vereenig de Nederlanden, gezeten in een koets be spannen met 4 paarden, vergezeld van den Erfprins, Van der Duyn van Maasdam, Fa- gel, den gezant van Engeland en Lord Gorer. De koets hield stil voor het hek van do Kweekschool voor Zeevaart, alwaar Z. K. H. werd toegesproken door Prof. J. M. Kemper (P. J. Wetselaar) en hem bij monde van Mr. W. P. Kluit, (J. W. Harting), lid der vroedschap, de sleutels der 6tard wer den aangeboden. De vorst (de lieer Bloot), die de geest driftige toespraken rustig eD met een trek van ernst op het gelaat staande voor heb hek van de Kweekschool had aangehoord, beantwoordde deze toespraken in een fier woord, met krachtig geluid en zelf bewust uitgesproken. Waarde Landgenooten, zoo ving hij aan. Na zoovele rampen heb ik het onuitspre kelijk genoegen, dat ik door U zeiven een- stemming in Uw midden word teruggeroe pen. Ziet mij aangekomen en gereed om on der Goddelijken bijstand in het genot van Uw vorige onafhankelijkheid en wel vaart te helpen herstellen. Dit is mijn eenig doelwit en het oprecht en vurig verlangen van mijn hart.. Ik ben bereid en heb vastelijk besloten, al het ver ledene te vergeven, en te vergeten. Ons gemeen en eenig doeleinde moet zijn de wonde van ons dierbaar Vaderland te hee- len en hetzelve in zijn vorigen luister en aanzien onder do volkeren te herstellen. Ik reken, aldus besloot de vorst, daar voor ook op Uw medewerking en opoffe ringen en na korte inspanning zal geen vreemdeling meer op onzen grond aan de geestdrift der horboren natie, aan de zege pralende wapenen onzer bondg*enoote)i, onder Gods hulpe tegenstand kunnen bie den. Daarop volgde een mooie, kostbare groep, gevormd door de patroonsvereen. in de bouwvakken een voorstelling van de verheffing van Kunst en Wetenschap door de herboren Vrijheid. De. bruiloft van „Kloris en Roosje", bij zonder aardig door de vereen. „Wilhelmi- na Juliana" bedacht, vormde het luimig element in dezen bonten stoet en leverde een welgevallige afwisseling. Dat padvinders niet zouden ontbreken, was te denken. De Leidsche jonge verken ners vertoonden een Padvinderskamp zóó natuurlijk, dat wij er liet vuur zagen branden en het vleesch aan het spit roos teren. Na den slag „bij Leipzig", waarin door „Nut en Genoegen" aanschouwelijk werd gemaakt de ellende van den krijg en zijn gevolgen, vormden een sterk contract met het jolige bruilofts-gezelschap, waarop het volgde. Maar zulke tegenstellingen span nen de aandacht vooral. Een elftal wielrijders van de „L. F.C." op met bloemen rijk versierde rijwielen, sloten deze mooie afdeeling. De Fransche afdeeling met Keizer Na poleon op zijn wit paard, die, hij mocht dan alreeds van zijn macht zijn beroofd, nog de bijzondere aandacht trok vormde het 3luitstuk van den lan gen drievoudigen sleet. De roode lan- ciers, die ohs nog aan den militairenop tocht in September herinnerden, gingen de Keizerlijke groep vooraf, terwijl er op volgden de kurassiers van 's Keizers lijf wacht, een korps artillerie en genie, weer gevolgd door een ambulance-wagen, om geven door gewonde soldaten en vergezeld van de marketentster. Bij deze afdeeling hadden de samen stellers zeker leentje-buur moeten spelen bij ons garnizoen. Zij zag er nu ook pa tent uit. Opmerking verdient dat in den optocht een ongekostumeerde te paard meereed, zich noemende een vertegenwoordiger van de pers (gelukkig niet van ons blad. Red.) welke ongewone verschijning nog al de aan dacht trok. Kalm en ordelijk trok de drievoudige Btoet bont van kleur en vol afwisseling door de overvolle straten; overal, ook van uit de woningen, begroet. De orde werd geen enkele maal verstoord, dan zij de goede voorzorgsmaatregelen der politie. Do Commissaris en de hoofdinspecteur Pronk leidden aan heb Koordeinde de re geling persoonlijk. Aan het punt van uitgang op de Lam- merenmarkt werd de stoet, toen de scheme ring aanbrak, weer ontbonden. Enkele groepen, waaronder die der Tuinders, konden het echter niet over hun hart krijgen dat cr aan do bewoners der ver sierde straten aan den Maresiugcl niet een bezoek werd gebracht. Met toestem ming van den dienstdoenden inspecteur, den heer Eskens toog men er heen en werd er met groot enthusiasme ontvan gen. Door den voorzitter van de versierings commissie, den heer Kempenaar, werd de cerewijn aangeboden. Daarmede behoorde deze uitnemend geslaagde optocht, waarvan de herinne ring lang zal blijven bewaard en waarvan ouden van dagen nog zullen spreken, wan neer een volgend geslacht een halver! eeuw later de onafhankelijkheid opnieuw herdenkt, weer tot het verleden. Uit naam van een groot deel der bur gerij danken wij allen groot en klein, dia er aan medegewerkt hebben. Op straat bij avond. Op straat bleef liet ook na afloop van den optocht druk. Vooral toen de eleotrisoh® gloeilampen het StaHhuis schitterend deden uitkomen en de Korenbeurs met groot» vreugdevuren verlicht werd. Ook „De Turk" en het Biosooop-theater trokken -door d» mooie illuminatie do aandacht. In vele win kels was een bijzondere zorg aan de éta« lage besteed waarbij het electrisch licht won deren deed. Ook verscheidene particulier» woningen praalden met lichtversieringen.; Om aan het gevaar te ontkomen, een enkele te vergeten, zullen geen namen noemen, doch alleen zeggen, dat met een zinrijke illuminatie, het hoofd der gemeente de burgerij is voorgegaan. De electrisch verlichte masten bij d® Kweekschool voor Zeevaart deden het bes^ en het vuurwerk daar in den tuin leverd» een aardig gezicht op. Verschillende ingezetenen hadden aan een binnenver siering de voorkeur gegeven; die hier en daar den wandelaars een aangeno men aanblik bood. Vermelden wij hiervan alleen die van den hoogleeraar Blok, aan den Ouden Singel, den goeden vaderlander, di» in deze dagen met geestdrift dë historisch» beteekenis van 1813 hier en elders tot zelf# in Londen en Brussel heeft uiteengezet. Do muziekuitvoeringen op <le Korenbeurs, de Lammerenmarkt en het Gerecht waren natuurlijk de groote aantrekkingspunteu voor het in feesstemming verkeerend pu-t bliek. Het was vooral in den omtrek van de Ko renbeurs bijzonder druk en het gedrang op een oogenblik er zoo sterk, dat een viertal personen te water geraakten, wat eenige consternatie verwekte. Een politieagent en een paar burgers sprongen te water en heö gelukte eindelijk allen weer op het droge t® krijgen. Vermoedelijk zullen zij verder niefc aan de feestelijkheden hebben deelgenomen. Het muziekkorps dat op de Lammerenmarkti speelde trok na afloop, van het programma, omstuwd door een talrijke menigte nog naar de versierde Maurits- en Frederik-Hendrik- straat die nu in kleurig lioht nog mooier uitkwamen dan op den dag en brachten d® bewoners een serenade. Deze hebben dus wil van hun vaderlands lievend werk gehad. Ook de Molenstecgbewoners die hun eero- poort, ovenals de geheele straat met lam pions hadden verlicht genoten do eer va-n menigerlei bezoek, ook dat van een muziek» korps. Oranjeklanten" in den Schouwburg. Van uw tooneelverslaggever zal nie mand een beschouwing verwachten over de opvoering vau „Oranjeklanten" en over het stuk zelf, zooals dat gewoonlijk ge schiedt. Deze avond was een feestavond, een herinneringsavond, waarbij de kunst niet de eerste plaats innam. Van Sprinkhuysen heeft 't zoo nauw rr.cfl genomen met zijn „Oranjeklanten" en An- ton Ganter is even vrij van opvatting bij zijn muziek. De eerste laat Rosenvcldt it* 1813 een visioen hebben, waarin hij te mid den van vertegenwoordigers van verschil lende wapens uit het Nederlandsche leger de met oranje omslingerde buste van Ko ningin Wilhelmina ontwaart cn de laatst» gebruikt zelfs in zijn muziek het motief var* het „Wien Neerlandsch Bloed". Maar nu eens geen critiek. De avond wan belegd om het oranje-minnende publiek ge legenheid te geven zijn verknochtheid aai* het vorstenhuis te uiten. In grooten getale waren de feestvieren den aanwezig. Alles was vol, allen de beid® goedkoopste rangen boden nog plaats, 't Was er recht gezellig. De opgewekte stemming in de zaal ging over op het too< neel. Voor het gezelschap van Van Eysdeni is deze avond een waar succes gewordom Mien Duymaer van Twist moest onder c! verende toejuichingen een bloemstuk 'itï ontvangst nemen. Eenige minuten voor de pauze kwam dë Prins van Oranje met gevolg in dort Schouwburg. Z. H. kwam met groot gevolg, eaamgesteld uit versohillende deelen vaui

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1913 | | pagina 1