Leidsch Dagblad | 1913 | 14 oktober 1913 | pagina 3

üe ramp van de „Volturno."

Telegrammen.

Advertentiën.

officieren en manschappen, ■welkom. In het kort
ging tij vervolgens de geschiedenis van het
Ponds en van deze stichting na.

In de 17de eeuw en vroeger werd de oorlog
hoofdzakelijk gevoerd met huurtroepen, die, als
zij invalide waren, met z.g. smartegeld werden
afgedankt en als bedelaars door het land zwierven.
Hij vertelde hoe daarin verandering is gekomen,
[toen. de staande legers werden ingevoerd en hoe
'toen ook moest worden geaorgd voor den gewonden
en ouden soldaat. Daarvan was ook het Invaliden
huis een vrucht. Het oude gebouw heeft zijn
diensten bewezen, doch voldeed niet meer aan
de eischen van onzen tijd, en naar een nieuw
gebouw moest worden omgezien.

Leiden bleef haar traditie ten opzichte van
dc goede gezindheid voor deze stichting getrouw
door het kosteloos afstaan van terrein; de Raad
van Administratie zette de schouders onder het
werk en aan den heer Posthumus Meyes werd
opgedragen een plan te maken, dat geheel bleek
to voldoen en werd door de aannemers Dorlas en
Semmelink, iot tevredenheid van het bestuur uit
gevoerd en zoo kwam dit groote en grootsche ge-
houw tot stand, terwijl de kosten nog heneden
de bcgrootiag hieven.

Zich tot de invaliden richtend, zeide spr., dat
zij met opgericht hoofd hier kunnen plaats nemen.
Zij genieten geen liefdadigheid. "Wat zij hier ont
vangen wordt gedeeltelijk door hun pensioen be
taald, voor een ander deel is het de vergel
ding voor dieasten aan heb vaderland bewezen.

Hij deed eindelijk een beroep op den steun
van alle belangstellenden, voor dit nuttige werk
en prees in dit verband wat majoor Fischer
'door het uitgeven, van het bekende werkje voor
het Fonds had gedaan. Met de beste wenschen
voor de toekomst en met een ecrc-saluut aan
'den Voorzitter van den Raad van Administratie,
generaal Van Braam Houckgeest, verklaarde hij
he^ Invalidenhuis geopend.

Er volgden op deze ïede, die trouwens reeds
af en toe door applaus was onderbraken, luide
toejuichingen.

Het orkest speelde het [Wilhelmus, dat staande
[werd aangehoord.

Hierna hield generaal F. A. van Braam, als
Voorzitter van den Raad van Administratie, een
krachtige toespraak. Het leeuwenaandeel van den
flank, die den Raad van Administratie was toe
gezwaaid, bracht hij over op den commandant,
[den heer. Van Waveren, die 6tccds de leiding in
het 6tichtingswerk heeft gehad, wat te mc-er moet
[worden gewaardeerd, omdat de heer Van Waveren,
In die dagen een zwakke gezondheid genoot. Hij
herdacht verder nog twee leden uit hun midden,
fle heeren Leendertz én Rollandet, den Raad van
(Administratie door flen dood ontvallen. Hij deed
Verder yitkomen, dat het Invalidenhuis, hetwelk
In het' verleden fen ook thans nog zulke goedo
'diensten bewijst, ook in de toekomst noodig zal
blijken te wezen. Er zijn wel eens andere 6tem-
Jnen opgegaan, ook zelfs uit de kringen van het
leger zelf, wat den generaal vooral leed heeft
"gedaan,-

Dat de natie in haat geheel fer echter anders
fever denkt, bewijzen de vele blijken van sympa
thie, in geld en artikelen voor deze ptichtiiig
ontvangen,- Deze spreker feindigde zijn geestdriftig
betoog met den wenscE yit te spreken, dat God
geve, dat hel gebouw hooit in oorlogstijd en voor
bijzondere doeleinden behoeft te worden gebruikt.
jfjLuid applaus).

Generaal J.- W» Boelaard tot Herwijnen richtte
ylch als invalide, zooals hij zich noemde, tot do
invaliden zelf, wenschfe hun geluk met dit mooie
gebouw en drong er hij hen op aan, om nu vooral
niet het genot huiten te zoeken op plaatsen, waar
het voor gezondheid en zedelijk welzijn niet
goed is.

Jhr. De Gijsclaar, als burgemeester de woor
den van dank, tot het gemeentebestuur gericht,
beantwoordende, zeido dat ook Leiden er dank
baar voor is, dat het Hoofdbestuur onze gemeente
'tot plaats voor dit gebquw heeft verkoren. Niet
.uit egoïstische overwegingen, èr zijn in Leiden
instituten genoeg maar vooral, omdat de
Leidsche burgerij veel met de invaliden op heeft.
Hij feliciteerde dezen mek hun mooi huis zoo
dicht hij het Plantsoen en hij hoopte, dat de
burgers, wanneer zij een bank in het Plantsoen
hadden ingenomen, zouden opstaan, wanneer een
invalide daar wilde zitten. (Applaus).

Hierna was het officiecle gedeelte afgeloopon
en werd een rondgang door het gebouw gemaakt,
Waarna cenige verveTschingen werden genoten.

De plek, waar de ramp van de
„Volturno" plaats greep.

Nu eenigszins do éérste opwinding geweken
kan iets kalmer worden nagegaan, hoe-
Joel slachtoffers de ratnp van do „Volturno"
leeft geëisoht. Juiste gegevens bestaan evén
wel nog niet, niet meer dan do cijfers die*
^o verschillende mailstoomers opgeven van
'Ie dooh die vaartuigen geredde slachtoffers.
£eker is, dat er bij deze ramp tientallen
personen het leven, hebben verloren. Do re-
'dingsbooten zijn direct bij het te wateüj
laten vernield en vrijwel alle inzittenden,
[kwam'cn om.

Een vraag die zioh voor ons, Nederlanders,
paar voren dringt, is, hoeveel onzer land-
genooten zijn omgekomen. N

Op 't oogenblik is dit moeilijk na te gaap'.
Do opgaven van do aan boord zijnde Hol
landers verschillen.

Gisteren méldden we reeds, dat oen Haag-
iche dame met vier kinderen aan boord was.

Volgens de „N. R. Ct." waren onder de
bemanning do volgende Nederlanders: Lind-
.berg, matroos; Dobbelaar, lichtmatroos; Steg-
jnéyer, 5de machinist, (laatste door s. fij..
„Kroonland" gered); Kaling, timmerman;
Kipkens, stoker; Liebrecht, id.; De Bruin,
eerste kok; Mennema, tweed*, kok; Keiler,
teerste bakker; De .Wachter, tweede bakker;
Hoef kens, slager, Muller, Blitz en Ballor,
hulphofmeestors, (laatste drie gered -door de
I „Kroonland")Kraan, Berkemeycr, Kunst,
- Arends, Dd Groot-, (laatste gered door do
„Kroonland"); Koster, Huiser, Dijkstra, Den
iExter, allen bedienden,

i dfi do „Tol. vjndgg we 4$ yolgendê na

men vermeld: J. den Ekster, 16 jaaTK.
H. Dijkstra, 14 jaar; K. Koster, 29 jaar,
Rotterdam; W. Huizer, 15 jaar; J. Arends,
24 jaar, Rotterdam; A. Dobbelaar, 15 jaar,
Rotterdam; M. Stegmeyer, 24' jaar; J. Mirtel,
31 jaar; J. W. Putter, 41 jaar, Rotterdam;
H. W. Pijl» 18 jaar, J. Funken, 26 jaar;
N. Grauw, 33 jaar; A. de Bruin, 24 jaar,
Rotterdam; G. Kraan, 21 jaar; M. A. van
Arent, 30 jaar, Rotterdam; M. de Groot,
19 jaar, Rotterdam; H. Mennema, 33 jaar,
Rotterdam; C. Wachter, 33 jaar, Rotterdam;
J. Hofkens, 38 jaar, Amsterdam; L. Goudart,
24 jaar.

Do agent van de „Comp. Gén. Trausatlanti
que" heeft van den gezagvoerder der „Tou-
raine" de lijst van geredde schipbreuke
lingen, die zich aan boord van zijn scbip
bevinden, gekregen. Daaronder zijn 16 Oos
tenrijkers, 12 Russen, 7 Duitschers, 1 Bul
gaar, 2 Italianen, 1 Roemeen en 2 Neder
landers. De nationaliteit van twee der ge
redden is nog onbekend.

Onder de geredden zijn 39 landverhuizers,
van wie 2 vrouwen en 10 kinderenverd-er
2 leden van de bemanning. Verscheidend
kinderen zijn van hun ouders gescheiden.

De „Touraine" zou om S uur hedenooh-
tend te Havre pankomen.

Hedenavond wordt het stoomschip „Czar"
te Rotterdam verwacht. De 102 geredden
worden in verschillende hotels ondergebracht
en, indien zij willen, worden ,zij per eerst
volgende scheepsgelegenheid naar Amerika
vervoerd.

Kapitein Srniltneck van het stoomschip
„Czar", van de vRussian East Asiatic Co.",
seinde aan zijn agenten te Rotterdam, dc
heeren Buys en Co. draadloos een rapport
over de ramp, die zooveel elaohtoffers heeft»
geëischt. Hij deelt da-arin mede, dat hij Don
derdagmiddag om 12 uren de MaïC011i-
waarschuwing kreeg, dat het 6toomscliip
„Volturno" in brand stond en dat het
stoomschip „CaTmania" ter assistentie was
aangekomen. De positie van zijn eigen schip
was -op dat oogenblik 150 mijlen, terwijl
er een matige N. W.-storm woei. Onmid
dellijk koers zettende naar de aangegeven
plaats, bereikte het deze omstreeks mid
dernacht. Na de positie te hebben opgeno
men, bracht hij zijn schip aan de wind-
zijde van de „Voltmrno" cn liet om écn
uur een zijner booten te water, onder bevel
van den eersten officier. Nagenoeg .onmid
dellijk keerde deze weer terug met 15 _go-
tredde schipbreukelingen. Nadat deze aan
boord waren gebracht, vertrok de reddings
boot opnieuw, ditmaal onder commando
van den derden officier en met een nieuwe
bemanning. Deze officier deed telkens met
frissche bemanning drie tochten. Voor den
gezagvoerder zelf was alle zeemanschap
noodig om zijn 6toom-er zoo dicht mogelijk
bij het brandende schip te houden. Bij het
aanbreken van den dag blckc-n er elf
stoomschepen aanwezig te zijn, die alle
booten te water lieten, toen de zee kalmer
werd. Het reddingswerk giri£. Joen be
trekkelijk spoedig in zijn werk. De red
dingsboot, van de „Czar" deed pog een,
vijfde reis, onder bevel van den tweeden
officier, waarbij allen, die nog op do „Vol
turno" waren, werden afgehaald, behalve
de. kapitein en zes officieren. Het red
dingswerk was om acht uur afgelcopen,
terwijl daarna alle schepen, die hulp hadden
verleend gingen ronds toornen' om te zoeken
naar do vermiste booten.

Uit dit zoo sober gestelde rapport blijkt
wel, dat door de bemanning van de
„Czar", die vijfmaal met de reddingsboot
uitging, heldenmoed is betoond. Trouwens
het stoomschip heeft dan ook de meeste
schipbreukelingen aan boord.

De kapitein seint ook verschillende pa-
men van de door de jjCzar" geredde tus-
schendekspassagiers, mannen vrouwen en
kinderen. Blijkens don klank zijn het allen
Russen of Polen; daarnaast zijn iaan boord
van de „Czar" dè administrateur van do
„Volturno", de heer W. L. [Brown, de
doctor Canter, de olieman Holl, fle stoker
Paul en de steward Underwood.

Uit Londen wordt aan de ■#rN. R. Ct."
gemeld, dat de kapitein van Je „Carraa-
nia" bij aankomst te Fishguard geweigerd
heeft iets over de ramp mee te deel en voor
hij te Liverpool verslag aan zijn Maatschap
pij (de Cünard-lijn) heeft uitgebracht. Het
dagelijksch bulletin, dat aan boord van de
„Carmania" wordt uitgegeven, houdt in, dat
de passagiers van hot schip pan het ontbijt
zaten 'toen zij hoorden dat teen draadloos
sein was ontvangen over een schip, dat op
75 mijlen afstand in brand stond.

Onmiddellijk werd de steven gewend paar
de opgegeven plaats. Toen de „Carmania" die
bereikte, bleek het brandende schip de „Vol
turno" te zijn. Het was .duidelijk, dat het
vuur niet meer te blusschen was en dat
kapitein Inch alle pogingen in het werk
stelde om de passagiers te pedden.

Vier booten werden echter aan stukken
geslagen bij het strijken en slechts twee
kwamen te water. Dan volgt iee.n overzicht
van hetgeen verder gebeurde, dat in niets
afwijkt van reeds openbaar gemaakte ver
slagen.

De passagiers van de „Carmania" gaven
teekenen aan de schipbreukelingen om moed
te houden; sommigen van laatstgenoemden
wuifden als antwoord met zakdoeken.

De mailboot „Seydlitz" daagde toen pp,
gevolgd 4oor de „Grosser Kurfürst" en
de andere schepen.

Kapitein Ba'rr (van de „Carmania") Jiet
lijnen naar de „Volturno" schieten, in de
hoop, dat men die zou gunnen opvangen.

Bij zonsondergang sloegen de vlammen
hoog op en wolken van rook verspreidden
zich. Kort d aarop werd een wanhopig flraad-
locs telegram .ontvangen, en kapitein Jnoh
liet een boot strijken, die onder bevel van
den tweeden officier van de „Volturno" een
lijn naar de „Grosser Kurfürst" ,zou trach
ten te brengen. Die boot werd tegen de
„Grosser Kurfürst" aan splinters geslagen,
doch de vijf inzittenden' als door een won
der .^loor het Duitsche sc-hjp gered.

Nogmaals liet kapitein Inch dringend om'
hulp seinen eh meteen volgde pen ontplof
fing, die het doodvonnis van het brandende
schip scheen te teekenen. De passagiers van
de „Cairmania" volgden m[et ontzetting het
ijselijke schouwspel. Toen zij $en man mét
de golven zagen woyatelefl sprong ge£ ma

troos yan dë „Oarmjania" in pee en rédde hem.

Tegen hot aanbreken ypx den dag, teen
de hoep pp redding haa^t waa opgegeven,
bedaarde (te woeste Böe ftafcfcierkelijk. Alle
schepen treken de booten; het bleek, dat
het grootste deel der opvarenden jan de
„Volturno" pog in leven was.

Kapitein Jnoh was de laatste die bet
brandende scthip Verliet. De scheepspapie
ren bad hij bij xioh.

Te New-York ia een draadloos telegram'
ontvangen yan de „Grosser Kurfürst". Dit
zegt, dat de brand op do „Volturno" Don
derdagochtend tegen zevenen ontstaan is
door ieen ontploffing in het voolTuim. Bij
de komst van de „Kurfürst" sloegen do
vlammen tachtig voet hoog uit de luiken
van het sohip. Vijftig of meer van de be
manning ien de tusschendekspassagiers zijn
doctr do ontploffing of in de vlammen om
gekomen.

Den gehee-len dag kon men de vlammen
nog jeenigszins in bedwang houden, maar
tegen pegen uur avomd9 hadden £ij de
kolenbunkers bereikt en moesten de water
dichte schotten worden gesloten. De pompen
konden lang niet met volle kracht werken
en de vlam men sloegen weldra uit hot ge-
heele vcorste gedeelte van het schip. Om 9
uur 40 volgde een nieuwe ontploffing, die
een paniek onder de bemanning en de pas
sagiers veroorzaakte.

De „Kurfürst" streek toen drie booten,
die 32 schipbreukelingen, die in zee waren
gesprongen of over boord geslagen, oppikten.

Een der booten is zes uur onderweg go-
woest en was bijna vergaan.

Llcyd, de tweede officier van de „Vol
turno", is bij herstel van het toestel voor
draadlooze telegrafie van 20 voH-sHioogte
gevallen. Toch. bleef hij den gehcelen dag
helpen bij 't bestrijden van den brand en
ondernam om zeven uur 's avonds een ge
vaarlijken tocht in een kleine boot naar
de „Kurfürst". De boot werd aan splinters
geslagen, doch de (vier) inzittenden allen
gered door een reddingsboot van de „Kur
fürst."

Aan boe'rd van de „Carmania" was de
technische leider van de „Daily Mail", die
aan dit blad een verhaal seint over de red
ding.

Hij beschrijft de ontzetting vaji de passa
giers en de bemanning der „Carmania", die
uren aan uren. vlak bij het brandende schip
bleven zonder hulp te kunnen bieden.

Om negen uur Donderdagavond hoorden
zij een hevige ontploffing aan boord van
do „Volturno'1 en kort daarop schoot een
vuurzuil uit het middenschip op. Van de
„Volturno" werd meteen het draadlooze
sein ontvangen: „Help ons om Godswil,
anders moeten we omkomen!" Het sein was
zeer zwak; er bleek uit, dat de dynamo's
niet meer werkten en slechts de batterijen
het toestel nog van stroom voorzagen.

Herhaaldelijk heeft de „Carmania" toen
gepoogd verbinding door lijnen met de „Vol
turno" te krijgen, doch alle pogingen mis
lukten.

Eerst tegen middernacht, toen de storm,
bedaarde konden de ter redding opgedaag
de schepen het wagen booten uit te zetten.
De zee was echter toen nog zoo woelig,
dat de redding de grootste gevaren mee
bracht. Bij liet aanbreken van den dag kwa
men nog twee schepen aan, de „Czar" en
de „Narragansett", laatstgenoemde een olie
boot, die aan de windzijde van de „Voltur
no" ging liggvm en een geweldige massa
olie over dé woeste zee uitstortte. Het wa
ter werd onmiddellijk kalm en het redding-s-
werk daardoor 'aanmerkelijk vergemakkelijkt.
In snelle opvolging worden de schipbreu
kelingen nu langs lijnen in de booten neer
gelaten.

's [Morgens tegen negen uur waren ,de
521 overlevenden allen van de „Volturno"
afgebracht.

Alle elf stoomschepen ondernamen toen een
korten Huistocht om in do buurt naar de
twee vermiste reddingsbooten van de „Vol
turno" te zoeken. Ze zijn echter, gelijk
bekend, niet gevonden en de hoop, dab de
inzittenden nog door een ander schip zijn
opgepikt, is nu vrijwel opgegeven.

Te New York heeft zich een comité ge
vormd, om een fonds tot steun van de over
ledenen te vormen. Kline, de burgemeester,
heeft met De Forest, voorzitter van het
New-Yorksche Rcode Kruis-comité, en den
bankier Jacob Schiff do leiding van die
beweging tot steun op zich genome.n

Reeds is op het stadhuis de eerste ver
gadering gehouden.

De landverhuizers die nu aan boord van
de „Kroonland" en de Grosser Kirfurst"
zijn, zullen van de gewone formaliteiten
worden vrijgesteld en zonder onderzoek in
de Vereenigde Staten worden toegelaten.

Hoe zeldzaam soms de spelingen van het
lot kan ziin blijkt hieruit, dat onder de
door de „Czar" geredden drie leden voor
komen van een familie Schneider, waarvan
zeven personen aan boord der „Volturno"
waren.

Reeds nu bekend dat de overigen aan
boord zijn van de „Devonia", zoodat deze
familie in haar geheel werd gered.

De Oostenrijksche bladen beklagen in
woorden van innige deelneming de rampza
lige slachtoffers van do ramp aan boord
van de „Volturno", en prijzen de brave
mannen, die zich met zoo groote offervaar
digheid en met onvermoeide krachtinspan
ning aan het reddingwerk wijdden.

Aan de „Times" wordt uit Toronto ge
seind, dat de Noord Canadeesche spoorweg
maatschappij het verlies van de „Volturno"
op 80.000 raamt, waarvan 60 000 door
verzekering gedekt is.

Het zal nog in rechten uitgemaakt moeten
worden, wie aansprakelijk is voor het verlies
van menschenlevens, ofschoon de „Voltur
no" gescharterd is door de Uranium Stoom
vaartmaatschappij, waarbij de Noord-Cana-
decsche in geen enkel opzicht belang heeft.

Naar Lloyds verneem heeft het ministe
rie van marine de kruiser „Donegal" last
gegeven het wrak van de „Volturno" op
te zoeken en te vernielen.

Uit New-York wordt aan het Persbureau
Vaz Dias geseind, dat hedenmorgen een
extra-editie is uitgekomen van het blad de
„Tribune". Het blad doet de volgende sen
sationeels onthulling: De directie yan de

Uranium Company gelooft, dat het onge
luk moet worden toegeschreven aan een
duivelsch oompiot. De heer Tinsly de ma
nager van de maatschappij verklaart, dat
er sedert eenigen tijd een stijgende verbit
tering werd waargenomen door de directie
der maatschappij van de zijde der Holland-
ache en Belgische zeelieden. De maatschap
pij had een dreigbrief ontvangen juist voor
het vertrek van de „Volturno", waarin ge
zegd werd, dat indien de eischen der zee
lieden niet zouden worden ingewilligd een
der schepen in brand zou worden gestoken.
De manager schrijft de oorzaak van den
brand toe aan het plaatsen van bommen in
het ruim van het schip.

Dit bericht nemen we slechts onder de
grootst mogelijke reserve op, slechte vol
ledigheidshalve. Men kan het toch onmoge
lijk achten dat een dergelijke aanslag in
volle zee zou plaats vinden. Dan immers
worden ook de zeelieden, die op het stoom
schip in dienst zijn, slachtoffers van den
aanslag. Voorloopig hechten we aan dit be
richt geen waarde toe.

JËware braad to Amsterdam.

Hedenmorgen ongeveer halfelf is te Am
sterdam een zware brand uitgebroken in de
fabriek van teerproducten van de firma
Spalteholz en Ameschot, aan de Kostvcrlo-
renvaart. De brand greep dadelijk snel om
zich,heen en vond gretig voedsel in de op
geslagen materialen. Tegen kwart over c l-
ven stond nagenoeg het geheele fabrieks
complex in lichter laaie. De brandweer was
met zeer veel materiaal uitgerukt. Af aan
toe hoorde men. kleine ontploffingen.

Naar men mededeelde is de ooizaak van
den brand het inslaan van een vlam in een
trekdomper. De fabriek is op beurspolis
verzekerd.

Tegen écn uur was de brand zoo goed als
gebluseht. Het is thans mogelijk om het ge
heel te overzien. Verbrand zijn het midden
gedeelte van de fabriek, een aantal ketels
en loodsen. Het hoofdterrein, dat wat ver
der gelegen is, is intact gebleven. Ook de
opslagplaatsen van benzine konden door
het optreden van dc brandweer gespaard
blijven.

Moord.

Men meldt .ofts uit Heerlen:

Twee Duitechcrs kregen Maandagnacht
twist in een herberg te Eichelshoven. Een
hunner bekwam daarbij eenige doodelijke
messteken. De geroffene is gisteren in het
hospitaal te Heerlen overleden. De dader
is gearresteerd in de mijn „Laura en Ver-
et niging"

t, aiwijk-aan-Zee.

Te ITmuïdcn zijn binnengekomen de bom
men ^Handel en Visscherij" K.W. 32 met
18 last cn „Schevcningen" 160 met 17 last.

LlCSüJEiy, 4 October.

Thermometer^.?ndGisteravond om 8 uren
6° C. m 42 S° F. heden morgen om 8 uron
4.0° C 40. 0 F. 's mid lags om 12 uron
10° C. 50° F '8 middags om 4 uren
11.5° 0. 02 7° F.

Frof. dr. S. G. de Vries, alhier, is be
noemd tot besturend lid van dc Palacogra-
p'iical Society te Londen. Hij is do eerste
Nederlander, aan wicn die eer tc beurt
valt.

HAZKRsWÖUDE. By do Goref Gemeento'
alhier is beroepen D<, 11. van dor Kamp,
van Broukelen.

Aan do eerstdaags to openen bewaar
school is bmio md mej. P. G C. do Koekoek.

Nederland c;i Oosteüiijk.

Een aantal Nederlandsclie journalitton maken
op hot oogenblik oen studiereis door Oostenrijk,
('aartoo uitgonoodigd door da Oo3tei.ri)kscno
Journallsionvereeniging. Gisteren bobben dozo,
journalisten mot oen aantal Oostenrijksehd
collega's geluncht bij do Ncderlandocbo gozant
te Weonon, jhr. Van Weodo.

Do gezant hco'.te do gaston wolkom en
wees or op, dat Oostenrijk en Nederland,
hoevrol tweo ver van elkanter verwijderd lig
gende landen, gemeonsch \ppal\jko belangen
hebben, zonder dat er wi\jvingen voorkomosi,
als by aangrenzende staten v.nk hot geval is.

De leider van de NeJerlandsche journalisten,
do beer C. K. Elout, beantwoord Jo doze too
spraak.

Dr. Ehrlich, prosidont van do Oostonryksche
journaliscenvoroèniging „Concordia", z-ide
aldus lez9Q wo in do „Tel."dat do Nedor-
landscho journalisten daarom zoo v;elkom
waren, omdat do financioole bolangen van
Oostenryk het noodig maakten, dat do betrek
kingen met Nederland vaster aangeknoopt
werden.

Deze laatste woorden maakten op velen
een pynlykon indruk, voogt gonoomd blad
hieraan toe.

JBcnad voor VronvvoMkicsB'ecïfit.

Hèdcnnamiddag opciido de afdeeling Leiden
van den Nedcrlandschen Bond voor Vrouwenkies
recht de reeks harer vergaderingen voor liet win
terseizoen niet een voor allen toegankelijke bij
eenkomst in liet Nutsgebouw.

De vergadering werd geopend door de presi
dente, mevrouw A. van Reedt DordtlandSillevis

Zij heette allen hartelijk welkom en noemdo
het een voorrceht een studiegenoot© van haar als
spreekster tg mogen inleiden. Zij gaf daarna
het woord aan de spreekster, mevrouw G. Druc-
ker Helfrich, jur. doet. te 's-GxavcnLage, die
een voordracht hiold ovor „de Kinderwetten."
Zij wilde in deze vergadering het burgerrechte,
lijk gedeelte om in do volgendo bijeenkomst, die 28
October zal worden gehouden, van deze wetten
het strafrechterlijk gedeelte te bezien.

Spr. zette voorop, dat do bedoeling van deze
wetten is den toestand van do misdeelde en ver-
waarloosdo jeugd to verbeteren en haar te bescher
men en wees er op, dat deze wetgeving aan do
orde ia in alle landen van Europa en vooral ook
in Amerika. Hoe noodig het is voor do misdeelde
kinderen op to komen, maakto spreekster met tal
van voorbeelden uit de huidige samenleving duide
lijk verschil tusschen verwaarloosde en onhandel
bare on misdadige kindoren wilde spr. liefst niet
maken. Eigenlijk rijn ze allen verwaarloosd en do
laatste eigenschappen zijn veelal een gevolg van
verw a arl oo zing.

Na dez$ algemeens beschouwingen bokandelde

spreekster het burgerrechterlijke der kinderwetka
meer in het bijzonder en werd door do artawe-
zigen met groote aandacht gevolgd. Het bleek toch
ook, dat mevrouw DruckerHelfrick van haat
onderwerp veel stndio had gemaakt.

[Wij hopen, dat over een veertien dagen haar
gehoor talrijker zal zijn. Er valt uit do groots
hoeveelheid stof, die de spreekster over- en fn
verband met de kindcrwotgeving, haar geboot
aanbiedt, veel te leeren.

En onze vrouwen en moeders mogen toch wel
weten wat de kinderwetten inhouden.

Grooto Mijnramp.

LONDEN, 14 Oct., (R. O.). Hedenmorgen
had een ontploffing plaati ln de .Unlvorsal"-
kolenmyn, by Cardiff. 700 mijnwerkers be
vonden zich in de myn.

LONDEN, 14 October, (V. D.). In een kolen-
myn to Senchonyd, ln Zuld-Wales, had he
denmorgen een ontploffing plaats. 700 mijn
werkers zyn in do mynputten. Kabels en
touwen zyn weggeslagen.

SENCHENYD, (Y. D.) Er la geen hoop
een der kegravon mynwerkers gered kaa
worden. boofdput is totaal vernield. De
reddingsbrigade is te tien uur nog niet weer
gekeerd, geen enkel man is nog gered.

LONDEN, 14 Oct., (V. D.) Tot dusrarre
zyn 827 mijnwerkers gored. Het aantal dooden
is niet onder 150. Reeds zyn 6 lyken to voor-
schyn gehaald.

LONDEN, 14 Oct., 12.44 uur. (V. D.). In
de schacht bevonden zich 900 mijnwerkers.
Men vrcost dat 500 z\jn omgekomen.

CARDIFF, 14 Oct., (R 0). Er zou brand
uitgebroken zyn in do mynputten waar zich
nog 8 400 arbeiders ln bsvlndon. Do too-
stand wordt als zeer ernstig beschouwd.

De ramp van de „Vol turn a"

HaVRE, 14 Oct. (R. O.). De „Tourraine"
is hedenochtend hier aangekomen met .42
schipbreukelingen van de „Volturno", op
gewacht door talrijke journalist-en. De schip-
kelingen durven hun hut niet te verlaten.
Het havenpersoneel moot hun beduiden dat
zij aangekomen zijn. Een droevig gezicht zijn
acht kinderen, die zonder ouders aan boord
zijn gekomen en door do passagiers van do
„Tourraine" vertroeteld worden, doch we-e-
nend om hun ouders roepen; ,de overige pas
sagiers der „Volturno" zijn gekalmeerd. Zij
dragen kleeren, die zij van ,de opvairetndein;
der „Tourraine" kregen. De eerste officier
van dit schip gaf ons inlichtingen over do
redding door de „Tourraine". Het bericht
omtrent clen brand werd draadloos om half-
negen ontvangen, waarop de „Tourraine"
met groote snelheid naar de Volturno"'
stoomde. De passagiers op de jioogte ge-'
steld, hielpen do bemanning om de redding
voor .te bereiden.

Teen de „Tourraine" om 9 uur 's avonds
bij de „Volturno" kwam was dit schip reedsl
voor dc helft verbrand. De vlammen sloe
gen wel tien meter hoog op. De tien stoom;-
schcpcn konden wegens do hooge zee on de^
rook geen sloepen strijken. Niettegenstaan
de het gevaarlijk was, kwam de „Tourraine"
zoo dicht mogelijk bij de „Volturno".

[Men kon de passagiers op elkander ge
pakt zien staan en vrouwen hielden fvn
kinderen in den arm. Do bemanning zag
men vruchteloos trachten het vuur te be
dwingen. Hier moest de 1ste officier het
onderhoud .afbreken.

Een auto in een ravijn gestort.

ROME, 14 Oct. (R. O.). De „Messagero"
onving een dépêche uit Accumoli, dat een'
autobus met 3-1 personen er in, door het
breken van een as, in een ravijn is gestort.
Er zijn een doodc, vier stervenden en 29
gekwetsten.

De Dardanelles

KONSTANTIN0PEL 13 Oct. (R. O.) De
bevelhebber van de Dardanellen heeft beper
kende bepalingen voorbeschreven voor do
doorvaart van hai-dtdsschopen. Binnenkomen-
do schepen mogen alleon gedurende een uur
des morgens doorvarenuitgaande schepen
gedurende eon uur des middags.

Frauduleus baaikroet.

Te Zaamslag zijn door do marechaussee
uit Ter-Neuzen gearresteerd de Gcbr. V.,
verdacht van frauduleus bankroet. Toen de
commandant na gedaan onderzoek des
avonds met de arrestanten naar Ter-Neu
zen wilden vertrokken, schoolden eea aantal
mannen samen on kwamen met een hoop
steencn naar de marechaussee.

Deze borgen hun arrestantes weer op en
joegen de menigte met do blanke sabel uit
een. De tusschenkomst van don burgemeea
ter, die de bevolking tot kalmte aanmaan
de voorkwam niet, dat nog meermalen
moest gechargeerd worden door d)e inmid
dels versterkte marechaussée. Dez© bleven
in het dorp, terwijl do burgemeester mot
den commandant der rijksveldwacht per
rijtuig de arrestanten overbracht naar Ter
Neuzen, van waar zij hedenmorgen naar het
huis van bewaring tc Middelburg werden'
overgebracht.

Do Heor en Mevr. WENSINCK-
Daubanton geven kenn!» van de
go'ioorle van oen Koon. 4160 1

Leiden, 13 October 1918.

DANKBETUIGING.

Voor do groote deelneming, gedu
rende de ziekte en na het overlijden
van mijn gelleldo Eohtgonoote onder
vonden, betuig lk, ook namene mUn
klnderon, mUn hartelljken dank.
4125 7 0. J. UITTENHOUT.