Geschiedenis van Leiden.
Uit de Rechtzaal.
1)8 vele omslachtige middslea
aambeien
tegen
Keel ea Borst-Aandoeningen
Burgerlijke Stand.
Finaneieeie Causerie.
Finascieele medeöeelmgen.
stille straten. Terwijl de Banken-van-Lee-
ning daarentegen niet zelden mooie, groote
gebouwen zijn, gelegen aan drukke ver
keerswegen en voorzien van tal van op
schriften en andere k enteeken endie met
onmiskeribare duidelijkheid don aard en de
bestemming van het gebouw den voorbijgan
gers kenbaar maken.
Nu laat het ich inderdaad wel begrijpen,
dat tal van beleeners, uit zekere berchroom-
heid, liever naar het pandjeshuis gaan
in do onaanzienlijke buurt, waar zij goed
in en uit kunnen loopen, dat dat zij zich
begeven naar c.e openbare Bank-van-Lee-
ning, waar zij ten aanschouwe van velen,
wellicht van bekenden, gedwongen zijn hun
vaak toch al zoo moeilijke gang te maken.
Hét z« u wel leerzaam zijn eens na te
gaarr, in hoeverre de stand van de Banken
van-Leening en die der pandjeshuizen van
invloed is op het bezoek. Leerzaam voor
gemeentebesturen vooral, die dan bij het
stichten eener Bank- van-Leening wel dege
lijk rekening zouden moeten houden on met
de standplaats èn met- de meerej^re of min
dere aanzienlijheid van het gebouw."
De uitgaven van de oudste Leidsclic Stads
rekeningen (13901434) dc*:tr nir. G. Meer
kamp van Embdcn in de Werken
van het Historisch Genootschap,
•waarvan dezesr dag-en het eefrste doel ver
schenen is, goeft een gereed© aanleiding een
zoo beknopt mogelijk overzicht te geven van
hetgeen de laatste 40 jaar ons voor de ken
nis der Leidsche geschiedenis hebben ge
bracht. In 1873 verschenen 2 publicaties,
'dio de aanvang waren van een sindsdien rijk
vloeiend en stroom van studies over het ver
leden van onze stad. Toen publiceerde nl.
dr. II. G. Hamaker: De Middcnceuw-
cclie keurboeken der stad Lei
den, die uit de jaren 136397, 140G, 1435,
1450, 1508 en 1545 op het Gemeente-Archief
bewaard worden. Ben zeer belangrijke bron
voor do kennis der stedelijke geschiedenis in
do Middeleeuwen was hiermede publiek do
mein geworden, want de keurboeken bevat
ten de verordeningen van het gerecht over
We meest uiteenlcoponde onderwerpen. Men
zou ze met onze hedendaagsche gemeente
lijke verordeningen kunnen vergelijken, maar
in een belangrijk punt wijken zij echter
yan deze af.
Terwijl nl. thans in de gemeente in de
leerste plaats de Noderlandsche wetten gel
den en de gemeentelijke verordeningen
pas in de tweede plaats komen voor die onder
werpen, die als van plaatselijk belang door
den algemeenen aan den gemeentelijken wet
gever zijn overgelaten, was in de middel
leeuwen de verhouding geheel anders. Vóór
•en boven alles golden toen de stedelijke
keuren, en dientengevolge bevat ben zij niet
alleen politieverordeningen omtrent speciaal
Leidsche aangelegenheden, maar werd het
leven dn het algemeen in zijn meest ver
schillende uitingen door haar geregeld. Om
een voorbeeld te geven: zij bevatten zoowel
vcorso!Lriften voor de Leidsche «lakennijver
heid, vcor do Leidsche markten enz., als
bepalingen omtrent voogdij en anders onder
werpen van burgerlijk recht, die thans
alleen in de rijkswet gevonden worden. Men
zal dus begrijpen, van hoe groot belang de
publicatie van dr. Hamaker was. Prof. Pruin
wijdde aan haar dan ook een uitvoerig arti
kel in „De. Gids" van 1873 onder den sinds
dien klassiek geworden titelEen I-I o 1-
landsch© stad in de Middel
de u w c n, (herdrukt in zijn Verspreide Ge
schriften I), waarin hij uit de op zichzelf
wat drego keuren een loeiend en levendig
tafreel van liet Leidsche leven in de Middel-
leeuwen ontwierp* En sindsdien hebben tal
rijke onderzoekers meer steenen aangebracht
of nieuwe inzichten geopend.
In 1883'84 verschenen van de hand van
prof. Blok, toenmaals nog leeTaar aan het
Leadsoh Gymnasium, onder den titel: Een
Hollandse he Stad dn de Middel
eeuwen, en Een Hollandschc Stad
onder de Bour go n dis ch-0 os ten-
rij lcsche Heerschappij, 2 werken,
waarin op het voetspoor van Fruin, maar
veel uitvoeriger, de geschiedenis van Lei
den in die tijdvakken gegeven werd. Tege
lijkertijd publiceerde prof. Blok uit het Leid
sche Archief, vcor deze zaken rijk voorzien,
een bloemlezing: Leidsche rechts
bronnen uit de Middeleeuwen,
waarin vcoral burgerlijke- en strafrecht-bron
nen werden uitgegeven. Vijf en twintig jaar
later, in 1908, verschenen niet minder dan
3 belangrijke publicaties over de Leidsche
Geschiedenis. Dr. L. Knappert, hcogleeraar
vanwege de Ned.-Herv. Kerk aan de Leid
sche Universiteit, gaf in een werk, getiteld:
De opkomst van het Protestantis
me in een Noor d-N ederlandsch©
Stad, een overzicht van de groote veran
deringen op kerkelijk en godsdienstig ge
bied, waardoor zioli de 16de eeuw mede ken
merkt; mcj. dr. C. Lagtenborg beschreef in
haar dissertatieDe Armenzorg te
Leiden tjot het einde van de 16de
eeuw, zeer volledig de verschillende instel
lingen, die in de Middeleeuwen den strijd
tegen de armoede hadden aangebonden, zoo
als daar zijn het Katrijnengasthuis, het Vrou
wen gasthuis, het St.-Elizabethsgasthuis, het
Leprooshuis, het Heiligegeesthuis (op de
Hcoglandsclie Kcrkgracht), de hofjes en vrij-
woningen, waarvan meerdere nog heden ten
dag© taan en onzen lezers welbekend zijn.
Ten slotte verscheen wider in dat jaar de
dissertatie van dr. H. W. Posthumus over
de Geschiedenis van de Leidsche
Lakenindustrie, I de Middel
eeuwen, spoedig gevolgd door de uitgave
der bronnen, die aan deze uitnemende stu
die ten grondslag lagen, in 's Rijks geschied
kundige publicaties. Tot lieden zijn 3 doe
len van deze omvangrijke uitgave versche
nen en de publicatie tot 1650 gebracht. Ons
bestek veroorlooft ons niet, op deze belang
rijke werken nader in te gaan; wij volstaan
met de raededeeling, dat zij niet alleen vcor
de Leidsche lakenindustrie, maar voor de
geheel© sociale organisatie van liet Middel-
ccuwschc Leiden van het allergrootste be
lang zijn.
Nadat aldus veel voorbereidend werk was
verricht, kon prof. Blok, nadat hij zijn
groote Geschiedenis van het Ne-
d c r l a li d s clie "V o 1 k had voltooid, over
gaan tot de herziening van zijn bovenge
noemde werken. In 1910 en '12 verschenen
dan cok onder den titelGeschiedenis
eener Hollandsche Stad de 2 doe
len, die ons een volledige beschrijving van
het oude Leiden, naar de nieuwste onder
zoekingen, hebben geschonken. Niet lioht zal
men tevergeefs deze werken naslaan, als men
omtrent een of ander onderdeel der Leid
sche geschiedenis wenscht te werden inge
licht. In liet eerst>3 deel, dat over de Middel
eeuwen handelt, bespreekt de sóhr. achter
eenvolgens het ontstaan en de oudste ge
schiedenis van Leiden, de stadsprivileges,
Oud-Leiden in de 14de eeuw, de stad cn
haar burggraaf, de stal en haar landsheer,
de stedelijke regeering, rechten en plichten
dei' poorters, het giluewezen en de nijverheid,
marktverkeer en handel, dc stedelijke geld
middelen, welvaart, armeode cn armenzorg
cn geestelijke belangen. En in het 2de deel,
dat loopt over het Bourgondisch-Oostenrijltsch
Bestuur, worden die verschillende onderwer
pen vcor die periode geschilderd. Genoeg
dus om den rijkdom, vau deze werken te
deen zien; we bevelen ze dan ook oan ieder,
die belang stelt in Lvidcn's verleden, ter
lezing ten zeerste aan.
Ook in de naaste toekomst staan ons nog
belangrijke publicaties omtrent de Leidsche
geschiedenis te wachtenen thans vrnl. over
de 17de cn 18de eeuw. Prof. Blok nl. heeft
het plan, zijn Geschiedenis van Leiden tot
in de 19de eeuw voort te zetten en van de
uilgaven die de daarvoor noodige voorar-
beid zullen verschaffen, zijn sommige alreeds
verschenen en staan andere cms nog te wach
ten. Zooals reeds gezegd, is de groote pu
blicatie van ilr. Posthumus over de Bron
nen der Leidsche textielindus
trie thans reecls tot 1650 gevorderd; deze
belangrijke uitgave zal wc-rden voortgezet
tot 1795. Dezelfde geleerde heeft onsrverder
belóofd een nieuwe uitgave van het W e 1-
varen der Stad Leyden van den be
roemden, 17de -eeuwschcn Lcidschen laken
fabrikant Picter de la. Court, wiens belang
rijk geschrift tot nog too ons slechts in on
voldoende uitgaven ten dienste stond.
Geven deze publicaties nieuw materiaal
vcor tot nu toe weinig behandelde perio
den van onze stedelijke geschiedenis, ook voor
de Middeleeuwen, waarover reeds zooveel is
geschreven, komt aan de nieuwe uitgave vcor-
Icooig nog geen eind. De Lciische Keurings-
bccken, dat zijn de boeken, die de procedures
vcor het gerecht bevatten, en die ons van
14341570 op liet Leidsch Arcliief bewaard
gebleven zijn en waarvan prof. Blok in
zijn bovengenoemde bloemlezing voor 30
jaar reeds een en ander heeft meegedeeld,
zullen worden uitgegeven door mr. J. van
Kuyk. En thans zijn gepublioeerd de oudste
I/cidsche Stadsrekeningen door mr. G. Meer
kamp van Embden, tot voor kort commies
aan hot gemeente-archief, die hiermee een be
langrijke bron voor de kennis van. hot Mid-
deleeuwsche Leiden lot gemeen goed hoeft
gemaakt. Over deze publicatie tot slot nog
een enkel weerd. Zooals de uitgever zelf
zegt, is het grootste belang dezer publi
catie hierin gelegen, dat zij de zuiverst©
afspiegeling lieden van het werkelijke le
ven, terwijl de keuren, door dr. Hamaker
uitgegeven, ons laten zien, hoe dc overheid
die zc gaf, zich de ontwikkeling van het
stedelijk leven dacht, geven de rekeningen ons
het beeld van dat leven, zcoals het zich!
inderdaad heeft •ontwikkeldhier zien wij
de bepalingen der keuren dus in functie.
En naast dit meer algemeen, zijn de reke
ningen onmisbaar vcor tal van zaken van
meer speciaal belang;
IX* oudste hier afgedrukte rekening is een
uittreksel van de burgemeestersrekening van
1390/91do laatste, die in het tweede deal
zal verschijnen, loopt- tot 1434, het jaar
waarin de organisatie van het bestuur van
Leiden oen ingrijpende verandering onder
ging. (Belangstellenden verwijzen wij hier
voor naar dc bovengenoemde werken van
prof. Blok).
Al is Leiden dus niet de stad, die de
oudste stadsrekeningen keofL (Dordt b.v.
heeft er zelfs uit de laatste jaren der 13de
eeuw), ticch hebben niet veel andere Hol
landsche steden zco betrekkelijk veel uit
de jaren rond 1400 bewaard.
W. S. U.
£ft:iat*lcai«clie Kcciitbank.
Blo emendiefstat
De firma Polman Mooy heeft onder
Heemstede een tulpenveld. In den nacht
van 3 op 4 Mei is uaar een werkman van
genoemde firma met een man<l dier firma
gekomen en heeft eenige tulpen t - waarde
van een paar gulden weggenomen.
Waarom heb je dat gedaan?" vroeg de
president aan beklaagde, een op het oog
knap werkman, die nog bij de firma in
dienst is.
,,Wel Edelachtbare, ik was door mijn
groot gezin ook mijn vrouws moe
der woont bij me in in financieele moei
lijkheden geraakt," antwoordde bekl., die
zijn spijt over liet voorgevallene betuigde.
Het O. M. vorderde, qO omstandigheden
in aanmerking nemende, hoewel afkeurende
dat de werkman het vertrouwen, dat zijn
patroon in hem stelde, geschokt had, slechts
een geldboete van f 1.50 subs. 3 dagen hech
tenis.
Mishandeling.
Tegen een Haarlemmermeerder, een bak
ker, die ruzie kreeg met een broer van het
meisje, dat bij hem diende, en dezen een
klap toediende, vorderde heb O. M. f20
boete.
Bekl. beweerde zoo onschuldig als een
lam te z jn.
Yeroordeeld werd Ch. J. M., metselaars
knecht te Haarlemmermeer, wegens belee-
diging f 5 boete of 5 dagen hechtenis.
Rechtbank te 's-Hertogenbosch.
De archivaris mr. Ebell.
Mr. C. C. D. Ebell heeft cassatie aange-
teekend tegen het vonnis der arrond. recht
bank te 's-Hertogenboseh, waarbij hij tot 7
dagen gevangenisstraf is veroordeeld.
KKCXAraiiS,
a 40 Cent per regel.
6744 13
DER VOORTDURENDE
VIRSTOPPiNG
kar* gevolgen, als
HOOFDPIJN, (£2 t*€£¥s'Ai:&S-AAHDOENINGEN,
LEVÊR-9PÏETTWG
6ASOA9A »A«RAOA
Y«r»«rxakaa (tea k«iUk«B.
Elke flae*a. waarey> £e üBudtcckenlag
"OEBAZiERE''••tfcrcckt. Je namaak.
Voorradig ia alle vootmkc Apotheken
-i DrogLjtwinketa.
HOOFP-DIPOT: »E6L0s|lSrRM -frYamlmd. P.ri»
MONSTER GRATIS «HMMHBÉI
moeten opstoppingen in den endeldarm
de grondoorzaak dezer lastige kwaal
voorkomen en zoo mogelijk wegnemen. Het
eenvoudigst en goedkoopst bereikt men dit
doel door het methodisch gebruik- van het
van ouds beproefd gebleken Franz-Jozef
bitterwater, -1 a 1 wijnglas daags, vóór het
ontbijt genomen. De prompte en toch zacht
afvoerende werking van dit minerale bron
water is reeds door vele duizenden her
stelden erkend. Een Pommersch grondbe
zitter zegt daaromtrent het volgende: Het
natuurlijke Franz Josef-bitterwater heeft
mijn zuster, die vreeselijk aan aambeien
leed, volkomen genezen. Telkenmale dat ik
menschen over die kwaal hoor klagen, zal
ik steeds het echte ,,Franz-Josef"-water als
voortreffelijk afvoermiddel aanraden. Ver
krijgbaar in apotheken, drogisterijen en
depots van minerale wateren. 8079 24
eo
De ondervinding van 37 jaren bewijst dat ter
voorkoming van verkoudheden, influenza en
bronchitis zoowel als ter genezing van
er geen geneesmiddel bestaat dat zóó zeker en
zóó. snel werkt als de echte
(VAN LEVERTRAAN)
Ket „Visscher" handelsmerk
op de verpakking onderscheidt
het echte artikel van alle
namaaksels.
8080 22
Beste middel om de schoonheid der liuüd to
bevorderen. Keizer-Borax maakt de huid zacht en
blank.SlechtsechtinTüodecartonsalO 20&50ck
Keizcr-Borax-Zeep40 et. HeinrichMack, Ulm a. D.
8082 8
ALKE?4 ADE. Bevallen: M. Borst geb Opdam
P. E. v. d. Meer geb Van 't Hart D. MM.
de Kowing geb. Rodewyk Z. P. M. van der Poel
geb. Hoogeveen l>.
Overleden: Co:n. L. van 7oen 10 m
Ondertrouwd: 0. v. d Pnnne im. 24 jen
Chr. Verzijde ld. 28 i. H Li. Stipdonk jm.29j.
en (5. M. Pouw id. 24 j.
HAZEftSWOUDE. Bevallen: A H. Moraal
geb. Vei mei Z.
HAARLEMMERMEER. Bevallen: P. de
Vo mer geb. Eveleens D.
O v e r 1 e d o n: lt. Mastenbroek 33 j.
SASSENBEIM. Getronwd: W. Bergman
28 j. en 1) H. Thijs 29 j.
TER AAR- Bevallen: J. M. van Zaal geb.
Bakker L>. F. A ftink geb StinjjviDg Z. M.
van Wijk geb Roolenburg Z M. Heemskerk
geb. Hofstede D.
Overleden: W. J. Ditzel Z. 11 m.
VOORHOÜT. Geboren: Bernardus Eugel-
te tue, Z. van Corneüs Werkhoven en Elizabeth
Pet- onella de Grnatf. Cornelia Enierentia, D van
Leonards van der Geer en Maria van Hemert.
Dorothëe Celes'ine, D van B rend ter Haar Romenij
en Helena Jacoba Mnrgaeiita Tinant Adrianus
Chiistianus, Z. van Leonardus 'obann s den Hol
lander en Johanna Maria Verst eegen Petronella,
D. van Petrus van Dijk en Johanna van der KI ugt
Gerardus Adrianus, Z. van Gerardus van don Berg
en Maria van der eer. Sophie Johanna. D van
Joh noes van Kampen en G< rnelia Franck.
Franciscus, M van Jan van der Ploeg en Petronella
Wijnand
Ondertrouwd: Petrus Anlhonius de Greeff
im 23 j te Sloten, en l'heresia Baibera Uuyts jd.
26 i., te Voorhout.
Getrouwd: Francieous van der Ploeg im
21 j. en Petro ella van Kesteron jd- 21 j., beiden
van Voorbout.
Overleden: Geert Wijnbes, 24 j., overleden
te Leiden, echtg. vau Maria Havelnar. Leonardo*
Diemel.44 j., eclitg van KI artje Culijn. Anoldus
Doe®, 73 j., wednr. van Maria Elisabeth Faas.
Petronella van Dijk. 3 d., D van Petru# van Dyk
en Johanna v,u der Klugt.
VALKENBURG. Getrouwd: J. van Egmond
44 j. en A Binnendijk Hdr., 36 i„ beiden alda r.
Geboren: A«ie, vau D. Bol Az. on T. Bol.
WOUBRUGGE. Gehuwd: A. Ultco im 26 j.
en G. il. Oostenburg 24 j., wed. v.m J. van der Lee
ZWAMMERDAM. Be va IJ on: R. van Dijk
geb. Van Ho en Z. N Uo?refim geb Zuidim D.
De pessimistische zienswijze, waaraan wij
verleden week uiting gaven, is door de fei
ten niet gelogenstraft. De afg^loopcn woek
begon met een daling, die tot Donderdag a&n-
liield en vaak het karakter aannam eener
paniek. Feeds meerder© Londensehe firma's
m-resten haar betalingen staken, terwijl dc
liquidatie barer posities, of van die barer
cliénteele, in niet geringe mate tot de
inzinking der prijzen bijdroeg. Blijkbaar
waren zij nog al belangrijk geëngageerd in
Canadian Pacifies en in 2d© Preferente Mexi
can Nationals, die dan ook bijwijlen onver
koopbaar waren en aan heftige fluctuaties
onderhevig.
Teen deze posities waren opgeruimd en
er gToote zekerheid bestond, dat de modio-
bctaaldag zonder verdere faillissementen van
bet-eekenis zou verlcopcn, nam New-York het
initiatief tot een zeer krachtige reprise, waar
toe het betere Balkannieuws onderwer
ping van do Bulgaarsch-Servisclie geschillen
aan Jt scheidsgerecht van Rusland en dc
belofte van den Amerikaanschen schatkist
minister om zco noodig over te gaan tot uit
gifte van 500 millioen dollar nood-biljetten
te gemakkelijker aanleiding gaf. Ons pu
bliek, dat gedurende de geheel© week reeds
als kcoper optrad, vond in deze aanmoedi
gende houding van New-York aanleiding op
de hcogere koersen op nog grooter schaal bij
te kcopen. Ofschoon wij er ons wel voor
zullen wachten om ten opzichte van 't ver
loop der fondsenmarkten in 't algemeen en
van de New-Yorksche markt in 't bijzonder,
een profetisch oordeel uit t© spreken, omdat
de ondervinding nu eenmaal geleerd beeft,
dat daaromtrent niets met zekerheid valt t©
voerspellen, vooral niet ten opzichte van
Amerika, schijnt men toch algemeen den
aard van 't kwaad óf in 't geheel niet te
kennen, óf zeer te onderschatten. De over
groot© meerderheid van hen, die dobbelen met
geleend gvsld een zeer gevaarlijk spel
onder alle omstandigheden of van hen,
die bij tijd en wijle de een of andere share
kcopen en betalen, maakt zich in den regel
niet zoo heel druk om de redenen, die tot
een daling leiden. Men vindt iets goedkoop,
omdat 't laag staat-, of omdat 't zooveel hoo-
ger heeft gestaan en dat is meestal 't eenige
motief, waarop tot een aankoop wordt be
sloten. In den regel blijkt deze nuchtere
opvatting van zaken do juiste t© zijn. Wie
beschikt over een kapitaal van, laat ons
zeggen, 10 mille, en daarvan lU gedeelte
belegt dn Amerikaansche aandeelen, van
alles wat, op een oogenblïk als 't huidige,
meet na langer of korter tijd goede zaken
maken. Maarde groote meerderheid be
vindt zich niet in zulke benijdenswaardige
omstandigheden. Is 't speculeeren op zich
zelf altijd af te keuren, zcoveel te meer is
zulks 't geval op dit oogenblik, nu dc oor
zaak van 't kwaad dieper schuilt en er
greote kans bestaat, dat wij nog veel leelij-
ker dingen zullen i© zien krijgen, alvorens
cr weer kans op beterschap, althans van
duurzamen aard, in zicht komt. Als we
het faillissement der Sk-Louis San Fran
cisco eens even wat naderbij beschouwen, dan
vinden we al direct eenige zeer onaangename
feiten, die tot nadenken stemmen. Deze Maat
schappij controleert een spoorwegnet van
ruim 6000 mijlen, waarbij 350 millioen dollar
is geïnteresseerd en gaat banlcreet omdat ze
-buiten staat is 21/i millioen dollar „notes",
die kortelings vervielen, af te betalen of te
verlengen. Dat wijst toch op een geweldig
gespannen toestand op de crodietmarkt en
doet werkelijk denken aan moedwil. Deze
laatste gedachte kan zeker niet achterwege
blijven als men ziet hoe diezelfde Maat
schappij 140 millioen francs ha-rer 5 pCt.
General Lien-obligatiën sedert 1909 in
Frankrijk plaatste, waarvan 15 millioen frs.
in de maand April dezes jaars. D© laatste
betaling vcor deze emissie had plaats op
17 Mei, en twee dagen daarna stelde d©
Maatschappij zioh in curator's handen. Tor-
wijl dezelfde obligatie, identiek wat betreft
onderpand en zekerheid, alleen verschil
lend in greotte der stukken in Duitsch-
land tot 80 pCt. niet te plaatsen was, kreeg
Parijs ze nog in de maag tegen 90 pCt. Is
't wonder, dat de Franschcn in lichterlaaie
staan over de manieren van Uncle Sam?
Dat ze zich 't slachtoffer achten van in
brekers en dat de Fransehe markt zoo niet
voor goed, dan toch voor zeer langen tijd,
„niet thuis" zal geven vcor Amerikanen?
Typisch is, wat de heer Verneuil, bestuurs
lid 'dier Parijsche Beurs, in een interview
zcide: „Niet mijn waardeering van 't land
is veranderd, doch wel die omtrent de mo
reel e waarde van sommige van zijn inwo
ners." Een andere Parijsche bankier merkt
op:* „Weesi overtuigd, dat 't Amerikaansche
crediet in Parijs hoeft afgedaan. Bij zulke
financieele zeden begin ik de politiek van
president Wilson tegen de Amerikaanscihe
financiers te begrijpen; hij is wel genood
zaakt den Augias-stal te reinigen maar zal
hij daarin wel slagen?" En wat antwoorden
die Y~ankees?
Men zou allicht excuses verwachten, of een
gematigdeT tcon. Verre van dien, 't antwoord
is zco cynisoh als 'tmaar kan: „Elke gek,"
zco heet 't> „kan begTijpen, do.t oen Maat
schappij met een kapitaal van 50 millioen
in aandeelen en 300 millioen in obligation
topzwaar is. De Parijsche bankiers wisten
't wel deugdelijk, want ze namen de 5 pCt.
obligatiën over tegen 75 pCt., dat is een
onmogelijk cijfer voor een solvente Maat
schappij, terwijl de clienteele zc to slikken
kreeg tegen 90 pCt.
Wat er ook zij van deze fraaie aange-
leger\heid, Amerika heeft zijn crediet in
Europa een zwaren slag toegebracht. De
vraag is dus of het er in slagen zal zich'
er door te slaan. Zonder Europa's hulp.
Zeker zijn de in- en exportcijfers gun
stig. De eerste dalen, de laatste gaan
vooruit. Maar hoe staat 't met de „on
zichtbare invoeren?". Deze zijn groot,groo
ter dan men tot nu toe wel dacht. Men
schat ze op 300 millioen doll., geklen, die
de reizende Yankee buiten zijn land ver
teert, 250 millioen aan interest, 100 mil
lioen aan vrachten, 500 millioen, de bespa
ringen van in Amerika arbeidende Euro
peanen, en welke dezen naar 't moeder
land remitteeren; eindelijk 150 millioen,
die per jaar naar Canada verhuizen. To
taal 1 milliard 300 millioen dollar. Het
tegenwoordige excedent der uitvoeren be
draagt 650 millioen. dollar, zoodat, als wij
met deze „onzichtbare", uitvoeren rekening
houden, de betalingsbalans een deficit
aantoont van 650 millioen dollar, dat
slechts kan worden vereffend door den
verkoop van Amerikaansche fondsen in
Europa, dus door de hulp van Europeesch
kapitaal. En als die bron niet vloeit, dan
moet 't gevolg zijn een teruggang in de
Amerikaansche industrie. Al mogen oud-
gevestigde ondernemingen, zooals de At
chison, de Pennsylvania, de Great Nor
thern en zelfs de Union Pacific niet in
moeilijkheden geraken, dc zwakkere zus
ters en vele van de als paddcnstoelen-uit-
deo-grond-Ycrrczen industriëele onderne*
mirtgen zullen den terugslag daarvan voe
len en gedreven worden in reciwers han
den. De toekomst voor Amerikaansche;
waarden ziet er allesbehalve vroolijk uit
en de aard der moeilijkheden*moet teiY
spoorslag dienen om de grootste voorzicht
tigheid in acht te nemen. Trouwens nog
steeds werden wilde maikten, zooals wij
die de laatste dagen zagen, gevolgd door
een langdurige periode van hoogst nood
zakelijke rust, waarin een verdere afbrok
keling van 't koersniveau aan dc orde is.
Eerst als die weer achter den rug is en
de toestanden zich beier laten aanzien zal
't oogenblik aanbreken om zich voor Yan
kees te interessen en.
Het lang verwachte oogenblik, waarop
de goudvconaad van de Nedcrlandsche
Bank zou worden aangespiokcn, is ten
langen leste aangebroken. De laatste bank-
staat toonde een afname in de buitenlaiid-
sche wisselDortcfcuille van bijna 9 ton,
eqp bewijs, clat dc Bank dus een aanvang
gemaakt had met den verkoop van haar
Engelsch en Duitsch papier. Gedurende
deze week heeft zij daarmede verderen
voortgang gemaakt en schijnt haar voor
raad dermate uitgeput tz zijn geraakt, dat
zij ten laatste is begonnen met Engelsche
Sovereigns voor den uitvoer beschikbaar
te stellen tegen f 165873 per kilo fijn. Op
Donderdag vei lieten Yi miiiiocn pontlen
de kelders dei Bank. Gestadig is daar
mede in verband de.i koers van 't geld
aangetrokken, zcodat wij heden reeds 4
pCt. prolongatie hebben, tegen 2 pCt. kon
geleden. Indien deze beweging nog enl.e'.e
dagen aanhoudt komt dan een verhooging
van de rentekoersen b.j dc Neder la ndsche
Bank aan de orde en herkrijgen we ein
delijk een toestand op onze geldmarkt,
die meer in overeenstemming is met dien
op de buitcnlandsche markten. W.
Volgens het Weokblad van de Com
missie bank te Amsterdam, zijn in de
wsea:, geëindigd 10 Juni, door tus
schenkonist dier Bank verhandeld do
navolgende incourante en mind8r cou-
ran te fondsen:
i pUt. Obl. Amstordam^cho Hypotlieokwaar-
borg-Maatschappij 6} pCt.
Aand. Anistcidani6che Voorschotbank. 03
4 püt Obl. 13icibrouwerij «n AzymnakoriJ do
Gckrooudo Valk voorheen Van
Vollonhovoo Co. 92»/.
Aand Cultuur Maatscb. Goenoeng Malang 233
Aand. Cultuur Maatsch. Sehoioh t-SeiioA) 93
Aand. ExpJoiatio en Expleltaiie-Maatsch.
Bolong Mongondou(Soiio B) 23
3 pCt Obl Gomeonlo Lceuwardon (leoning
1306) S3
4 pCt. Obl. Gemeento VJaardiugon (leening
1912)96#
Aand. Handelsveroonlgiag iloliand Bombay
(ex div j 95 m
Aand. Holland* Canada Hypothookbank (10
pCt gestort) 195—190
Pret aand. Holland clio Cacao- on Chocolado-
labtioken v|h Bonsdorp «t Co. 55—51
5 pCt. Obl ilollandscho Cacao- on Chocolade-
fabrieken v|h Bunsdorp Co. 95
Aand. Landbouw-llaatsch. Pasir Kananga 100
Aand.Maatsch. Yan Assurantie.Disconteoring
on Bólcentng der Stad Rotterdam
(löpCt.gestort) v 92
Aand. Maatsch. voor Bchoeps* cn Werktuig
bouw Fyenoord" 133
Aand. Mijnbouw-Maatsch Balida. 53
5 pCt. Obl. Kodorlandsch Indische Cultunr-
Maatschappy —37
Aand, Nedorlandsche Horverxokoring-Maat-
schappU (10 pCt. gestort) 93
Aand Nedorlandsche Maatsch van Zoker-
heidsstolling voor Ambtenaren ou\
Boamoten pCt. gestort) 275
Aand Noord Nederlandscho ifootwortolsuikcr-
fabriek 133)£
Gew. aand Oostorschc Hypothookbank (ex
dividend)50 9
Aand. Orerzeosche Hypotheekbank (10 pCt.
gestort) 93 9
Aand Ramoonia Cukuur-MaatschappU 230
Aand. Rotterdam—Canada Hypotheekbank
(10 pCt. goatort)ISO n
Aaud. Botteidamsche Hypotheekbank voor
NoderJand (10 pUt gestort) 30)
Aand. Serdang Tabak Compagnie (Serio A)
(kloino coup100
Aand. Stoomboot Maatsch. HiUigorsborg 95
434 pCt Obl IJzorgietery en E uailleertahrieken
„Vuicaansoord" Yoorhoen Raesfèld
de Both ik Co. 83
Oprichtorsbew\jzon Holland Argentiniö Hypo
theekbank F 19)
Oprichtersbewijzen Holland Canada Hypo
thookbank P175
Oprichtersbew(jzen Holland La PLrta Hypo
theekbank .F 2Ö5
Oprlchtersbowtjzen Holland—Waeh'ngton
Hypotheekbank r' 100—103
Oprlchtersbowtjzon Hollandsche Hypo
theekbank F 53—55
OprichtersbewljzoQ Hypothookbank Holland
Aniorika P 165
Oprichtersbowijzen Hypolheokbrief on Scheepa-
verband-Maatschappij F 13)^
OprichtersbewiJzon Intornatlonale Hypo
theekbank F 235
Oprlchtersbowjjzon Javasch© Bosch Exploitatio-
Maatschappi). .F 50)
Opilchtersbowtfzon Javascho Cultuur Maat-
echappü F 470—467>£
Oprichtorsbew\jzen Landbouw-Maalschappl)
Rongga F 100
Oprichterebowtizen Noord-Amerikaansche
Hypotheekbank F 70
Oprichtersbowijzen Oranjo Nassau Hypo
theekbank .F 2i5
Oprichtersbowijzen Rotterdam—Canada Hypo
theekbank .F ISO
OpTlchtersbowüzen Westersuikerraffmadorü F 5000
Winstbowijzon Konlnxiyke Pakotvaart
Maatschappij .F 1250
Bew. van deolger Noderlandsch Amerikaansche
Stoom vaart-Maatschappij. F 650
Bew. van deolger. Nedorlandsch-Indische
Landbouw-Maatschappij F 205
Bew. van deelger. Vereentgd bezit van Ameri
kaansche Foudsen Korkhovon c. s.
(F 1000) (Eerste 8erie) F 190
Bew. van voorkeur Oost-Java Stoomtram-
Maatschappij F 70
Pram sch. (1 pCt.) Hongaarsche Hypotheekbank F 12#
Pram sc-h (3 pCt.)Uongaarscho Hypotheekbank F 10i£
Claims Somamngicho Stoomboot en Prauwonvcor F 11
Leeuwarden, 13 Juni. T. veemark; waren aange
voerd 202 stieren 60 a 240, ossou a f
260 vette koeien f 20) a 330, per kilo 36 a 42 c
579 melk en kalfkoeien f 180 a 290,70 pinken f 60
a 125, 235 vette kal/, ƒ50 a 70. per po-.«i 42ft a 474
c., graskalveren a 1-6 nuchtere dito 5 a
12, 254 vette schapen f 28 a 30.302 weideschapen
f 20 a 25, 288 lammeren, f 12 a 17, 80 vette
varkens, f 40 a 60. per kilo 24 a 25c„ 65 magere
varkens 30 a 40, 604 vette biggen ƒ30 a 40,
per i kilo 25 a 26 c., 346 9peeuvaiken# /9 a
13, paarden f a -
