HASSELMAN PANDER, Leiden. c™"'-
Vischmarkt 5.
„Maibowle".
Zwarte-, Crème- en gekleurde Japanstoffen
het BOMAGAZIJN va»
litel-Restaurant „HET HOF VAN HOLLANS".
StöOHilftOiniaatscinppij „CARSJESS".
FERWERDA TIEHI9AMI-
J. C. KORT,
WEGENS UITBREIDING
No. 16316.
Buitenlandseh Overzicht.
Tweede Kamer.
De Kamerverkiezingen.
Kamer-, Kantoor-, en Bootbetimmeringen, 5687 4s
STADS-OSH003.ZA.AL. LSIDEN.
Woensdag 7 Mei 1913, 's avonds I s uu<3
Uitvoering van Koorwerken
o. m. „De Schipbreuk",
voor Mantels en Mantelkostnmes.
Blauw Serse en Cheviot.
De Leidsche Begrafenis-Onderneming „PIËTAS".
NOORD WIJK Interc. Telef. 48.
Specialiteit de la Maison
5818M F. C. &BMSt®WSKY\
Dag- en Nachtdiensten. LEIDEN-AMSTERDAM V.V.
Uiterst billijke tarieven. Goederen worden afgehaald.
Men is thans doende, den jeugdige
{verloofde van keizer Wilhelm's benige
Hochter, prins Ernst August van Bruns-
iyvyk, langzamerhand een positie te
{verschaffen. Wanneer niet alle vooi'-
jteekenen bedriegen, dan zafl. hij spoedig
|ia het huwelijk met prinses Victoria Louise
Jniet slechts als Duitsch hertog, maar da
delijk als groothertog in de rijen dieT Duit-
scjhe bondsvorsten worden opgenomen, 7,als
de kring der sterren, die de zon omgeven."
Uit Gmünden, den zetel van den hertog
yan Cumberland, wordt n.i. gemeld, dat
aldaar in welonderrichte kringen verluidt,
dat de troonsbestijging van prins Ernst
August in den Bondsraad reeds is uitge-
|maakt en dat voorts de reeds aangeduide
uitbreiding van Lüneburg met Hanno-
yersch gebied overeenkomstig de waarheid
IS; en dat de prins den tkel van 7,Herzog
jfcu Braunschweig und Groszherzog von
lüneburg" zal voeren:
Er zal dus een stuk van de Pruisische!
jprovincie Hannover worden afgenomen en
.bij het nieuwe groothertogdom worden ge-
yoegd. Een dergelijke afstand van gTond-
jgebied is in de geschiedenis van Pruisen
juist niet iets alledaagsdi, evenzeer
{Zouden zijn staatsrechtelijke gevolgen niet
#00 gemakkelijk te overzien zijn. Men zal
'echter met een nader onderzoek van deze
iWelsch.Hohenzollernsche transactie gevoe
gelijk kunnen wachten tot het Pruisisch
yerzoek aan den Bondsraad ook publiek
bekend is geworden.
Het hoofd der firma Krupp te
[Essen, Krupp von Bohlen und Halbacli,-
fclie met zijn familie te Mittielwolde, bij
Mühchen, was aangekomen, waar hij lan-
jgen tijd'dacht te blijven om er te jagen, is,
ito ontvangst van een telegram vaar het
tninisterie van Oorlog, plotseling naar
iB er lijn vertrokken. Men brengt dit
överhaast vertrek en de ontvangst van het
telegram natuurlijk in verband met de be
kende aanklacht van dr. Liebknecht tegen
0e firma Krupp.
Wij deelden dezer dagen het een en an
tler mede omtrent onregelmatighe
den, die aan het Belgische mi
'fiisterievanoorlog zouden zijn voor
gekomen. De „Gazette", heeft nu naar aan
leiding daarvan een onderhoud gehad met
generaal Hellebaut, die minister van oor.
log was ten tijde, dat die malversaties zou
den zijn gepleegd. De generaal verklaarde
ten aanzien van de kanonnen van 28, die
in Duitschiand besteld waren en waarvan
(enkele in het arsenaal en andere nog steeds
Jbij Krupp zouden zijn, dat het niet
de schuld van het departement van oor
log was, dat die kanonnen niet geplaatst
(en de forten niet gebouwd zijn.
De Qud-minister wees er op, dat in 1907
(een commissie was benoemd, die. de ver
dediging van de Schelde -zou hestudceren
ien dat in 1912, toen hij aftrad als mi-
duster van oorlog, nog mets was vastge.
Steld en men nog steeds niet wist waar
0e forten gebouwd zouden worden.
Generaal Hellebaut voegde daaraan toe,
dat hij zich niets te verwijten had en dat
tij zich bewust was steeds correct ge-
andeld te hebben. „Het zou te wenschen
Jzijn," zoo eindigde hij, „dat iedereen dat
kon zeggen."
Het Parlementslid Sir William Byles
heeft twee wetsontwerpen ingediend ter-
gedeeltelijke afschaffing van de
|doodstraf. Het eerste schaft de dood.
istraf af voor minderjarigen. Op liet oogen.
blik geldt zij niet voor personen onder de
16 jaar. Vóijr de kinderwet van 1908 be-
bedreigde de wet ook jongeren dan 16 met
]de doodstraf. Het tweede wetsontwerp
schaft 'de doodstraf af voor moeders, 'die
hun kind hebben vermoord, indien het kind.
jonger is dan vier weken. In beide wets
ontwerpen wordt in de plaats van de dood
straf voorgesteld: gevangenschap zoolang
het Z. M. behaagt; m. a. w. levenslang,-
met kans op kwijtschelding van straf na
zekeren tijd.
Kustverdediging.
De heer Lohman, replicecrend, bleef
niet de minste waarde hechten aan de ge
ruchten omtrent een door het buitenland
op de tot-stand-koming van dit ontwerp
uitgeoefende pressie. En zij, die de nadruk
kelijke verklaring, op dit punt door den
Minister van Buitenlandlsche Zaken afge
legd, in twijfel trekken, moeten dan maar
bewijzen, dat er wèl geïnfluenceerd is door
buitenlandsohe Staten.
De Minister van Oorlog, du-
plioeerend, izette tegenover hen, die oor
deelden, dat voltooiing van het veldleger
urgenter was dan verbetering der kustver
dediging, uiteen, dat uit het gewijzigde
wetsontwerp, zooals het thans bij de Kamer
in behandeling is, voldoende blijkt, dat met
de eiscben van het veldleger op zeer vol
doende wijze rekening ia gehouden. Maar
om nu te eisohen, dat ook het andere deel
van de aangevraagde gelden voor het veld
leger moet bestemd worden, gaat niet
aan. Het geldt hier voor de Regeering een
kwestie van wikken en wegen wat op het
oogenblik het meest dringend voorziening
behoeft. En dat doende, is de Regeering
tot de besliste overtuiging gekomen, dat
op dit oogenblik de strategische voorberei
ding van de kustverdediging urgenter is
den verdere verbetering van het veldleger.
Want ©preker heeft in eersten termijn niet
gezegd, dat een landing op open kust van
een vijandelijke macht tot de onmogelijkhe
den behoort, maar dat zonder het bezit van
een haven een blijvend succes van zulk een
landing noodwendig uitblijft.
De Minister zeide ten aanzien van de be
weerde pressie van het buitenland op het
bouwen van het fort te "Vlissingen, welke
geï-uchten blijkbaar nog steeds geloof blij
ven vinden ook na de categorische verkla
ring van den Minister van Buitenlandsohe
Zaken, nogmaals met den meesten nadruk:
„dat al die beweringen, als zou er, in wel
ken zin ook, eenige pressie zijn uitgeoefend,
volkomen en klinkklare onzin is." Dit moge
niet parlementair zijn uitgedrukt noch di
plomatiek, maar aan duidelijkheid laat het
althans niets te wenschen over, meent de
Minister.
De fortenbouw te Vlissingen werd hierop
verder nader door den Minister met klem
verdedigd. Een tweede fort wenseht de Mi
nister niet en als een daartoe strekkend
amendement zou worden ingediend, zou hij
dat. niet kunnen aanvaarden, terwijl een af
doende bescherming van de kleine marine
vloot niet kan geschieden door de verdedi
gingswerken van Neuzen en Ellewoutsdiik
die eerst ten koste van l-Jf millioen daartoe
zouden geschikt moeten gemaakt worden
maar wèl van uit het Vlissingsche fort, dat
kant en klaar daarvoor dadelijk geschikt
zal zijn
Wij moeten beslist gereed zijn om onze
thans zwakke punten Vlissingen, Den Hel
der, Hock-van-Holland en IJmuiden tot
sterke punten te maken. Want uit militair-
strategisch oogpunt mag in de verste verte
geen rekening gehouden worden met de po
litieke buitenlandsehe constellaties van het
oogenblik, hoe vreedzaam deze zich dan ook
op een gegeven oogenblik laten aanzien;
maar moet er gerekend worden met plotse
linge veranderingen in die constellaties.
Niemand toch denkt op dit oogenblik meer
aan een oorlog tusschen Engeland en
Frankrijk. Toch was er toenmaals een Fas-
hoda-inoident, dat plotseling zulk een oor
log mogelijk maakte. Zulke incidenten kun
nen elk oogenblik rijzen en oorlogen na
zich slepen.
Ten slotte verdedigde de Minister nader
het gekozen geschutskalibererkende ver
der, d-t het thans ingetrokken amendement-
Thó&son inderdaad een compromis was
maal geen deugdelijk, en antwoordde den
heel* Eland, dat het niet op 's Ministers weg
lag: de toezegging te doen, dat hij nog geen
oontracten zal afsluiten, en zulks niet o. a
in verband met de prijsaanbiedingen, die
slechts tot 15 Juni gelden.
Eindelijk beantwoordde de Minister de
politieke gedeelten uit de redevoeringen
van de heeren Thomson en Marchant, daar
bij opmerkend, dat hij slechts samenwerking
met de vrijzinnigen had kunnen zoeken in
dien hij daarvoor gewichtige beginselen had
prijsgegeven. En dat mag men van spr.
niet verwachten.
De Minister van Buitenland
sohe Zaken, dupliceerend, zeide, dat de
vraag van den heer Troelstra, of Nederland
de bevoegdheid, het recht of de verplich
ting heeft om een Engelsche vloot, die naa^
Antwerpen wil gaan, om de neutraliteit van
België te handhaven, dit te beletten, geen
beantwoording behoeft, omdat door dm
fortenbouw te Vlissingen deze vraag niet in
het minst van aspect verandert en heb ont
werp dezer vraag op geen enkele wijze on-
noodig acoentueert, zoodat het ontwerp vrii
van een onvriendelijkheid tegenova'
België.
Na nog eenige gedachtenwisseling tus
schen den heer Marchant en den Mi
nister van Oorlog werd het alge
meen debat gesloten.
Het amendement-Eland, om geen fort
te Vlissingen te bouwen, werd nogmaals
door minister C o 1 ij n onaannemelijk ver
klaard.
De stemmingen over dit amendement en
over het wetsontwerp werden verdaagd tot
Dinsdag a.s.
Dinsdag za.l de Voorzitter voorstel
len Woensdagavond te vergaderen.
De Voorzitter deelde mede, dat de
Centrale afdeeling besloten heeft Dinsdag
middag a.3. om 3 uren verschillende wets
ontwerpen in de afdeelingen te onderzoe
ken. Spr. deed dienovereenkomst een voor
stel.
De heer S m e e n g e vroeg van de
agenda voor afdeeling© on der zoek af te voe
ren de suppletoir© Waterstaatsbegroo-
ting betreffende een vaste brug over de
Waal bij Nijmegen, waar dit plan, als na-
deelig voor de scheepvaart, tot uitvoerig©
beschouwingien aanleiding zal geven. Bo
vendien bevat dit ontwerp de verbetering
van de Achterzaan en de verbetering der
afwatering van Friesland, over welk laat
ste onderwerp ongetwijfeld ook gesproken
Eal worden. Spr. hoopte, dat de Minister
in elk geval aanleiding zal vinden de brug
voor Nijmegen uit het ontwerp te nemen.
Spr. zou geen stemming vragen over het
voorstel.
Het voorstel betreffende de regeling van
werkzaamheden werd dan z. h. et. aange
nomen.
De vergadering werd verdaagd tot Dins
dagmorgen.,
Derde Zendingsfeest op „Oud-Poelgeest."
De Vereeniging tot Bevordering der Zen
dingszaak to Leidon, hulpvereeniging van
het Nederlandsoh Zendeling-Genootschap,
hield gisteren op het schoons landgoed „Oud-
Poelgeest", door de eigenares mevrouw Wil
link, weider welwillend voor dit doel af
gestaan, andermaal haar Zendingsfeest, dit
maal het derde, dat door deze' Vereeniging
werd georganiseerd.
Ondanks het minder gunstige weder, dat
zich vooral in het eerst niet prettig liet aan
zien, was de opkomst toch zeer bevredigend.
Er werden, zoo verzekerd© men ons van
bestuurszijde, ongeveer 1800 toegangsbewij
zen uitgegeven. Op het landgoed zelf, op
d© open plek waar het met de vaderlandsche
kleuren gedrapeerde spreek gestoei be was op
gericht van alle kanten door de in jongi
groen prijkende hoornen beschut, voelde men
de koude trouwens niet. Om het spreekge
stoelte heen waren zitplaatsen aangebracht,
waar ouden van dagen ©n vel© vrouwen had
den plaatsgenomen en daaromheen in een
wijden cirkel stonden nog velen geschaard.
Achter 't spreekgestoelte plaatsten zich
hot Christelijk Harmonie-gezelschap „Poly
hymnia" en de zangvereeniging „Halle
luja" der afd. Leiden van den Ohr. Nat.
Werkmanshond, die hun medewerking ver
leenden en zeer tot het welslagen van dezen
dag hebben medegewerkt.
Er was een can tine op hot terrein, waar
tegen betaling van de daarvoor bestemde
bons ververschingen waren te verkrijgen en
waarvan vooral in de pauze een druk ge
bruik gemaakt werd. Rijwielen konden in
bewaring worden gegeven en ook voor andore
uitwendige zaken van regel en orde was
uitnemend gezorgd.
Overal op het landgoed bloeiden reeds de
eerste bloemen in overvloed, geurden er de
in het wild groeiend© witte en blauwe hya
cinten, maar voor zoover wij hebben kunnen
nagaan, hebben de meeste bezoekers zich
trouw gehouden aan de waarschuwing van
den Voorzitter, om niets te beschadigen, en
hébben toch niet minder van de heerlijke
natuur van hot wezenlijk schoon© landgoed
genoten.
Nadat te ruim halftwee de muziek zich
had doen hooren en de zang van de Zang
vereeniging had weerklonken en wijding
aan den dag had gegeven, beklom de eerc-
voorzitter, prof. dr. H. M. van Nes, het
spreekgestoelte.
Nadat hij het feest met gebed geopend
had, las hij het verhaal der hemelvaart
voor uit Lukas 24 en Hand. 1, en wees daarop
aan, welk verband bestaat tusschen de kro
ning van den Heiland en de Christelijke Zen
ding, die zijn koningsrecht over de aarde
uitroept. Lukaa begint zijn tweede boek met
hetzelfde, waarmede hij zijn eerste boek ge
ëindigd heeft. Het einde, da,t de menschen
aan het leven des Heeren hebben gemaakt,
bedoelde zijn werk te verijdelen; het einde,
dat God er aan gemaakt heeft, bedoelde
juist de voortzetting van dat werk mogelijk
te maken en te waarborgen. Zegenend ging
de Hoogepriester heen; zegenend troont hij
aan Gods rechterhand. De Zending bedoelt
dien zegen te brengen aan alle volken.
De belangstelling in het Zendingswerk
gaat voortdurend vooruit, en ook de Leidsche
Hulpvereeniging, van welke het feest op
„Poelgeest" uitgaat, mag zich in blijvenden
bloei verheugen. Als verblijdend teeken van
samenwerking vermeldde spreker, dat dr.
Gunning, die reeds drie corporaties verte
genwoordigt, ook tot director der Rijnsehe
Zending voor Nederland benoemd is, en in
hetzelfde verband wees hij op den Bazaar,
die eind November in Leiden zal gebonden
worden voor drie ZendingsvereenigingettL te
samen.
Ten slotte wees hij op de gebeurtenissen:
in de wereldgeschiedenis, die ook voor de
Zending zoo belangrijk zijn; op den Balkan
oorlog in verband met den Islam, op de be
weging in China-, dio aan het Christendom
scnoone gelegenheid biedt om zijn negetiende
kracht te openbaren.
Daarna veerden achtereenvolgens, afgewis
seld door gemeenschappelijk gezang en door
muziek en koorgezang nog het woord: df.
R. P. A. Rutgers, van Katwijk-aan-Zee, over
het onderwerp: „Het licht der wereld"; d*.
H. C. Briët, van Utrecht, over: „Christus
het Middelpunt", ds. W. Breukelaar, van
Zaandam, over: „Het Koninkrijk der He
melen" en ds. C. J. van Paasscn, van Haar
lem- over: „Getuigen van Jezus Christus".
In de pauze en aan hot eind dood prof.
Van Nes nog eenige meded©dingen. Zoo
deelde hij o. a. mede, dat de heer Ten Katev
vroeger onderwijzer aan de Ohr. M. U..
L. C.-school alhier opgeleid tot zendeling
als zoodanig naar Indio vertrekt en beval
nogmaals den bazaar, die in het najaar ten
voordeele der Zending zal worden gehouden,
aan.
Br D. Plooy, van Leiden, hield de slot
rede, waarin hij op het welslagen van dozen
dag wees.
Met dankgebed en het gemeenschappelijk
zingen van Gezang 274:1 en 5 werd deze
Zendingsdag besloten.
Mr. J. O. Kielstra, adviseur van het be
stuur voor de buitenbezittingen in Oost-
Indië, zal de candida-at zijn van de oentrale
vrijzinnige kiesvereeniginging in het dis
trict Katwijk.
In het district Gouda heeft de christo-
lijk-sociale partij candiaat gesteld, don heer
E. A. Keuchenius, te Scheveningen, die de
oandidatuur heeft aanvaard.
De centr. antirev. kiesvereeniging in liét-
district Brielle heoft thans den hee-r A. Co-
lijn Jr. officieel candidaat gesteld, Dszo
oandidatuur zal door de christel ij k-histori-
sohen worden gesteund.
Het bestuur der Christ. Hist, kiesvereeni
ging „Koningin en Vaderland" te Nijvcr-
dal, heeft besloten aan de ledenvergadering
voor to stellen, in het district Ommen tot
candidaat te proclameren dr. J. Th. do
Visser.
De heer H. J. Diemer, lid van den Rot-
terdamsohen gemeenteraad heeft de oandi
datuur hem aangeboden door de centrale
antirev. kiesvereeniging in het district*
Weststellingwerf, niet aanvaard.
De vryzinnige kiesvereeniging „Almelo"
stelde candidaat mr. II. Goeman Borgesius.
Baron JE. Mackay heeft de hem door
plaatselijke Christ.-Hist, kiesvereoiiiging te
Hilversum aangeboden Kamercandidatuur
niet van de hand gewezen. Hij heeft echter
eenige voorwaarden gesteld, waarover neg
onderhandeld wordt.
Men deelt ons nog mede, dat de Ohr« .t
Hist. Kiesvereeniging pogingen in het werk
stelt om de candidatuur-Mackay door de
andere Christ.-Hist, kiesvereenigingen in 't
district gesteld te krijgen.
In verband hiermede herinner ik er aan,
dat de kiesvereeniging te Bussum het poli
tiek en electoraal accoord heeft goedge
keurd. („Hhld.")
De Oentrale Anti-Rev. Kiesvereeniging
op Walcheren heeft definitief candidaat go»
M eubeMabriek ,,I>o Ilijn".
SEÏRiEliÊMMCEÏ CJiO M2 SLmESJST.
van JOH. W&SEHAAft.
met medewerking van een klein Dameskoor uit SJtrecht, onder
leiding vau Illej. 1IEXDR1KA VAN TUSSENBROEK.
Solis:en: M vr. JEANNE BROEK—Landré (Sopraan)
en de Heeren GOVERT VAN WIJK (Tenor) en JOHAN
SCHMIER (Bas.)
Entrée f I.
Kaartenverkcop en plaatsbespreking in den Muziekhandel van
J. M. EGSERS, Botermarkt 14, waar ook Tekstboekje, a
f O.SO verkrijgbaar zijn. 6712 40
AANBEVOX.EN ME LIKEN
Per flesch.
Zeltinger. 1 f 0 90
Brauneberger1.10
Oude Boode Port f 1.20 en 1.35
Oude Witte Port 1.20 en 1 60
Fine Old Gold Sherry 1.—
Fine Madeir»1.20
Malagac 1-60
Tokayer Ausbruch p J fl.2.20
Vermout Dom Bellardi 1.80
NETTO h CONTANT. 5988 46
BIJ ORDERS VAN MINSTENS 12 Fl. (OOK GESORTEERD) VERLEENEN
WIJ 5 pCt. KORTING, MITS DE BETALING A CONTANT GESCHIEDT.
Per flesch.
St. E8tèphe Médoc
f 0.70
La Roso Ludon
0 85
Médoc Supérieur
0.90
St. Emilion
Breede stoffen in 5817 34
Stalen op aanvrage verkrijgbaar.
Telet. Interc. 767.
Haarlemmerstraat 123.
Verplaatst:
O. "W. N7V A. 3ST :F8.,
van Nieuwe Rijft 6, naar 284& 50
TELEFOONNUMMER 64S.
Hedenationsl Heropanimg-
Directeur: H. KEEÜÏWEE8.
Kantoor: Aalmarkt 16. Telefoonnummer 861.
Dr. J. C. M. TIMMERMANS.
W. F. VERHEY VAN WIJK.
Dr. C. M. VAN V00RTHUYSKN.
Onder aanbeveling der H.H.
Notaris J. J. TER LAAG Czn.
S. J. LE P00LE. 4476 20
Dagelijksche goederendiensten van Leiden, Haven 11
en van Amsterdam, yingel 135. Vertrek s avonds acht uui.
Goederen met deze diensten verzonden worden in beide
steden 's morgens besteld. Voorts worden goederen welke
's morgens te 10.30 te Amsterdam, Singel 185 zijn aange
nomen, denzelfden dag te Leiden besteld, en goederen, welke
's morgens 10 uur van Leiden gaan, worden denzelfden dag
te Amsterdam besteld. 620 31
