De iandbouwbanfe
Kalfs-Leverworst.
Engelsch Ontbijtspek.
EU WS,
FILIAAL.
v. d. HEBJDEÜ LIGTVOET,
8laas- en Nierziekte.
PEKELBORSTVLEESCH
HAM3URGERRIB
machinaal gesneden,
Vereeniging van Vrijzinnige Hervormden.
P. M. VERHOEF,
No. 1630*7.
IiEXDSCH DAGBLAD, Maandag- 21 April. Tweede Blad.
Anno 1913
Buitenlandseh Overzicht.
Telegrammen.
Gemeentezaken.
isvraagd:
A J. DEN HOLLANDER,
Teclrn. en ElectrotecïiD. Bureau
SANITAIRE ARTIKELEN.
BAD 3NRSGHT9NGEN.
GAS- EN WATERLEIDING.
P. v. d. 310ST v. SPIJK
i
Breestraat É99. Telef. intai*c. 32.
Van af liedleii steeds voorhanden
Een zeer fijne Delicatesse.
Dik vet Spek
Alette Lappen
De Administratie van het „Leidseh
Dagblad" belast zieh met het plaatsen
van Advertentiën in alle Bladen.
T Gelukkig heeft ook het incident te
N a n c y een bevredigend einde genomen.
[AJs er iets gebleken is, dan is 't wel dit,
idat Frankrijk het -uiterste wil doen om den
vrede te bewaren en zelfs in kleinigheden
Ingrijpende maatregelen wil nemen.
In Duitechland is men over het optreden
0er Fransche regeering ontslag van een
paar politiemannen en &et geven van een
'anderen werkkring aan den prefect van
IMeurthe en Moezel zeer goed te spreken.
De „Nordd. Allg. Zfcg." schrijft, dat er-
ikend moet worden, dat de Fransche regee-
ïing onverwijld en nog vóór zij kennis heeft
kunnen nemen van de verklaringen der be
ltrokken Duitschers, heeft ingegrepen en de
ambtenaren, die hun plicht verzuimd hebben,
Jieeft gestraft.
De politieke kant van de zaak schijnt ons
{derhalve op bevredigende wijze opgelost, ver-
Volgt het blad, natuurlijk onder voorbehoud
{van de aanspraken op schadevergoeding van
jcle betrokken Duitschers..
Wat dat moet zijn voor schadevergoeding
IS niet duidelijk, want niets in het rapport
Van Ogier wijst er op, dat er Sckade geleden
Ie, die vergoed moet worden.
Het „Berl. Tagebl.", dat meermalen blijk
keelt onpartijdig dergelijke kwesties te kun-
(nen bezien, doet uitkamen, dat het Fran-
feche rapport over 't gebeurde in verschei-
jdene opzichten afwijkt van dc Duitsche le-
jzing. De hoofdzaak is echter, dat dc Fran-
Bche regeering in de conclusies, die zij uit
Öe haar meegcdeeldo feiten heeft getrokken,
[toont den ernst van het geval niet uit het
fiog te verliezen. Het werd tijd, dat men
[do ophitsers en zwetsers niet alleen de
Fransche, maar ook de Duitsohe op hun
toummer zette, zegt het blad, en eindigt met
1de woorden: Wij verlangen geen toenadering
[tot Frankrijk, maar wederzijdsche achting
jen beleefdheid, welke alleen waarborgen ge-
Ven voor goede buurschap.
De officialise „Lok. Anz." 13 van oordeel,
fclat de door de Fransche regoering betracht©
Jrechtvaardigheid in Duitsoliland met vol
doening zal worden opgenomen.
De agrarische „Tagl. Rundsch." meent, dat
0e Fransche regeering thans nog haar leed-
Vezen aan de Duitsche zal mooten betui-
Üpen, vóór men het incident voor gesloten
tan verklaren.
Chauvinisme is bij de agrariërs haast een
we ede natuur.
De prefect, waarvan we hiervoor spraken,
(9 nog zoo slecht niet af. Die moet er een
||>aantje -yan 25,000 francs aangeven en
[krijgt er ©en van 60,000 francs terug. Hij
jls nu ontvanger van het departement Aisne
keworden. Voor zoo'n straf zullen ongetwij-
USeld alle Franschen te vinden zijn.
1 kWe hebben in de telegrammenrubiiek van
fins vorig nummer iets meegedeeld over ©en
jk'westie tusschen de Duitsohe regeering en de
{firma Krupp. :t Was de sociaal-democrati
sche afgevaardigd© Liebknecht, die de zaai
fter sprake bracht. Deze had in November
Van het vorig jaar bij den minister van oor
log een aanklacht wegens onbehoorlijke prak
rijken tegen de firma Krupp ingediend. De
Jfceschuldigdng komt in hoofdzaak: op het
Volgende neer:
De firma Krupp zou in haar Bcrlijn-
Ëhe afde.eling een oud-officier in dienst
ibben gehad, Brandt geheeten, die getracht
pou hebben officieren én ambtena-
Iglen om te koop en, opdat zij aan de
ïirma Krupp belang rijke geheime
jfn'ilitaire documenten, zooals prijs-
Bpgaven van andere firma's e. d. zouden
lie v e r e n. Liebknecht had medegedeeld, dat
Jlit ook gelukt was, dat de aldus verkregen
'fptukken onder de berusting van een hoog
mmbtenaar der firma te Essen waren en dat
pet gebeurde tot de inhechtenisneming van
pen aantal ambtenaren, onder welke zeetr
hooggeplaatste, had geleid. De minister had,
«adat Liebknecht hem! op de onregelmatig
heden attent had gemaakt, volkomen zijn
plicht gedaan, zeide de soo.-dem. afgevaar
digde, maar hij verlangde, dat de minister
nog verder zou gaan en alle relaties met
Krupp afbreken.
De minister erkende, dat door een „on
dergeschikt beambte" der firma Krupp po
gingen tot omkooping waren gedaan. Of
ook de directie der firma Krupp medeplich
tig was. was nog niet gebleken. En ter ge
ruststelling verklaarde de minister nog, dat
geen militaire geheimen waren verraden.
De bevestiging van Liebkneehts onthul
lingen door den minister maakte in den;
Rijksdag diepen indruk.
De minister ontlokte nog protesten aan
de socialisten door z'n aanvallen der lagere
beambten en de bescherming van de diréetie.
Ongetwijfeld terecht werd opgemerkt, dat die
lagere beambten niets konden uitrichten,
wanneer zo niet het geld der directie tot
hun beschikking hadden en zoo denken or
meerderen in Duitschland over.
Liebknecht vertelde Vrijdag ook nog, dat
de „Deutsche Waffen- und Munitionsfabri-
ken" een poging hadden gedaan om in de
„Figaro" een artikel 'geplaatst te
krijgen over nieuwe Fransche oorlogstoe
rustingen, orn daardoor, naar de afgevaar
digde zeide, den De. wapenfabrikan
ten materiaal te levere^-*m bij hetDuit-
sche legerbestuur op nieuwe be-
wapeningaantedringon.
De directie der Krupp-fabrieken doet nu
ferg onschuldig en schuift alle schuld op
den 1 ageren ambtenaar, die kleine cadeautjes
zou hebben gegeven. Erg ridderlijk is 't niet.
Bij Krupp denkt men zeker ook de vrije
beschikking te hebben over de eer van de
employe's.
De vertoogen van Japan bij het staats-
departement der Ver. Staten tegen de wets
ontwerpen om buitenlanders in Californië
landbezit te ontzeggen, brengen do regee
ring te Washington in verlegen
heid. Zij is van oordeel dat Japan het
feit miskent, dat iedere Amerikaansche staat
souverein is over zijn eigen wetgeving.
Japan wijst er daarentegen op dat het geen
verdragen met de afzonderlijke staten, maar
met de Federale regeering heeft gesloten en
dat deze die verdragen heeft na te komen,
ook waar het betreft de rechten van Japan
ners, die eigenaars zijn van Amerikaanschen
grond.
De Californische autoriteiten hebben de
regeering te Washington in een leelijke im
passe gebracht met hun voorstellen, 't Is
dan trouwens ook wel wat mal om op een
dergelijke wijze den invloed van een anderen,
staat tegen te willen gaan. Of men niet
zal zwichten voor den drang? 't Is mogelijk,
want gelijk men weet, is ook Italië al
eens gaan informeeren, hoe de vork in den
steel zit.
De staking in België.
BRUSSEL, 20 April. (R. O.). Afgevaar
digden der letterzetters bij de Brusselsche
dagbladen besloten den arbeid voort te zet
ten. De dagbladen zullen blijven verschijnen.
Volgens de „Soir" zouden eenige werklie
den bij de gasfabrieken vóór Dinsdagnamid
dag hun dienst hebben opgezegd. De burge
meester verklaarde, dat alle maatregelen ge
nomen zijn, om voor het goed funotioniieeron
der publieke diensten zorg te dragen. In
den omtrek van Bergen gaan vele stakers
als colporteurs rond om in hun onderhoud
te voorzien.
LUIK, 20 April. (R. O.). Een optocht van
15,000 stakers trok, zonder tot incidenten
aanleiding te geven, door de stad.
Bij een meeting spoorden de socialistische
leiders de werklieden, aan, de staking op
vreedzame wijze voort te zetten.
Een spreker verklaarde, dat morgen in Bel
gië een half millioen werklieden zullen sta
ken.
ANTWERPEN, 20 April. (R. O.). De dia-
mantbewerkers besloten morgen tot staking
over te gaan.
LUIK, 20 April. (R. O.). Be bom, die
gevonden werd in de tunnel van Halinsart, is
onschadelijk.
De gezondheidstoest an d v a n
den Paus.
ROME, 20 April. (R. O.). Het bulletiji
van heden luidt als volgt: De Paus heeft
sinds vier dagen geen £oorts. De verbete
ring in$3© aandoening d^r luchtpijpen houdt
aan. Paus herwint geleidelijk zijn
krach tei.
Do Constant ij nsoheF f e e s t e n.
ROME, 20 April. (R. O.). Heden had in
de bassiliek van het Vaticaan de plechtige
herdenking der Conitantijn=che feesten plaats.
Kardinaal Rampolla vertegenwoordigde den
Paus en deed den pontificalen dienst.
In Tripolis.-
BENGHAZI, 20 April. (R.,.,0.). Generaal
Tassoni maakte zich, na korten tegenstand,
van Merdje meester.
Frankrijk vredelievend
PARIJS, 20 April. (R. O.). In een toe
spraak, naar aanleiding van het feest der
onderwijzers-vereeniging, verklaarde de mi
nister-president Barthou, dat in den loop der
jongste gebeurtenissen Frankrijk door zijn
initiatief en daden getoond had, hoezeer het
aan den wereldvrede gehecht is. Geen volk,
geen land is oprechter in zijn vredelievend©
bedoelingen. Zij, die zeggen, dat Frankrijk
door chauvinisme tot een aanval in staat zou
zijn, kennen het niet. Frankrijk is gehecht
aan den vrede, maar wil den vrede slechts, zoo
zijn belangen, waardigheid en rechten ge
ëerbiedigd worden en niet, -zoo het afstand
moet doen van zijn verleden en zijn bescha
ving brengende missie.
De financieel© conferentie te
P a r ij s.
PARIJS, 20 April. (R. O.). De „Echo de
Paris" zegt, dat de Fransche regeering in
structies aan haar gezanten heeft gezor.den,
om aan de groote mogendheden het program
ma over te leggen van de financieel© confe
rentie, die in de eerste helft Van Mjed zal
bijeenkoigen.
De militaire aviatiek in België.
BRUSSEL, 20 April. (R. O.). Bij koninklijk
besluit is een compagnie aviateurs ingesteld,
die belast wordt met den dienst van cLe mili
taire aviatiek.-Be compagnie wordt verdeeld
in een zeker aantal kleine eskaders, terwijl
elk eskader in beginsel gevormd zal worden:
door vier vliegmachines. De manschappen
der lagere rangen zullen zooveel mogelijk
uitgekozen worden onder vrijwilligers en on
der hen, die hun diensttijd verlengen. De
tijd, doorgebracht bij de compagDie aviateurs,
zal worden beschouwd als te zijn doorge
bracht te velde.
Italië en T u r lc ij e.
KONSTANTINOPEL, 20 April. (R. O.).
D© betaling van 50 millioen lire, als schade
loosstelling, verschuldigd door Italië wegens
het aandeel van Tripolis in de Dette Pu-
blique, heeft gisteren bij de Ottomaanscho
bank te Londen ©n te Parijs plaats gevonden.
D'e tarief herziening in de V. S»
WASHINGTON, 19 April. (R. O.). De
amendementen op het wetsontwerp tot her
ziening van het tarief stellen 0. m. voor de
douanerechten met 15 tot 20 pCt. te ver-
hoogen voor geslepen diamant. De inkomende
rechten voor ruwe diamant blijven onver
anderd.
Bouw van een nieuwe H. B.-S.
voor Jongeni.
Nadat in de Raadsvergadering van 14
December 1911 met 25 tegen 2 stemmen be
sloten was, om als plaats voor de nieuwe
H. B.-S. voor Jongens te bestemmen het
terrein, gelegen Hoogen Rijndijk op den
hoek van dtezen straatweg en van den
nieuw aan te leggen boulevard, deel uit
makende van bet aan de gemeente toebe-
hoorende zoogenaamde Raainland, uroi.-g.-n
B. en Ws. den Directeur van Gemeente
werken op een plan voor het nieuwe gebouw
te ontwerpen en daarbij tevens in verband
met het nog overgebleven deel der motie
van den heer Sijtsma na te gaan, of de
bouwkosten niet zouden kunnen worden
gereduceerd tot f 150,009.
"Ingevolge die opdracht diende die Direo-
tëur 9 Oct. 1912 een sohetsontwerp voor
een nieuwe H. B.-S., waarvan de hoofdin
gang gelegen was aan den boulevard,
tegenover het Invalidenhuis, de zij-ingang
(voor wielrijders) aan den Hoogen Rijn
dijk, in.
De bouwkosten van het ontwerp werden
door den Directeur globaal geraamd op
220,000 a f230,000, de kosten van inrich
ting en meubilair op f 30,000, in totaal op
f 250,000 d f 260,000.
De belangrijke kosten van het ontwerp
waren o. a. een gevolg van den, overeen
komstig het gevoelen van de commissie van
Toewicht., gestelden eisch, dat geen der
leerlokalen aan de straat uitkwam, -doch
dat alle leerlokalen zich aan de achter-,
resp. binnenzijde van het gebouw moesten
bevinden, zooals o.a. het geval was in het
gebouw der H. B.-S. aan het Blijenburg- t.e
's-Gravenhage en in de nieuw gebouwde
H. B.-S. te Haarlem.
De Commissie van Toezicht op het M. O.
en de Inspecteur van dat Onderwijs konden
zich met dit plan vereenigen.
De stukken werden in handen gesteld der
Commissie van Fabricage, ten ©inde alsnu
ook haar advies te willen doen kennen. Te
vens deden B. en Ws. der Commissie daar
bij toekomen een door den Directeur van
Gemeentewerken ontworpen goodkoopor
plan, hetwelk echter niet was ontworpen
op de bij Raadsbesluit van 14 December
1911 aangegeven plaats, doch aan een ach
ter den Hoogen Rijndijk en daarmede even
wijdig geprojecteerde 15 M. breede straat
op het Raamland, 78 M. van den Hoogen
Rijndijk verwijderd.
Intusschen kwam de Directeur 14 Ja
nuari 1913 nog met een nieuw ontwerp.
Volgens de beschrijving kwam dit ontwerp
op het volgende neer.
Het gebouw had niet den U-vorm van
het oorspronkelijk ontwerp, doch een
L-vorm. De beide gevelfronten, lang
resp. 67 en 64 M., strekten zich uit
langs den boulevard en den Hoogen Rijn
dijk; de hoofdingang bevond zich in den
boulevardgevel dicht bij den hoek Hoogen
Rijndijk.
Alle gewone leerlokalen kwamen uit op
een binnenplein; slechts de laboratoria, de
kabinetten, de kamers voor Directeur en
leeraren en soortgelijke vertrekken bevon
den zich aan de buitenzijde. Een rustig on-
derwije was dus gewaarborgd.
Verschillende voordeelen waren, volgens
den Directeur, aan dit gewijzigde ontwerp
verbonden. Het plan werd met minder
f raaien gevel op f 205,000 geraamd, of met
inbegrip van de_ kosten van inrichting en
meubileering op f 235,000, terwijl hetzelfde
plan met een meer passenden gevel resp.
op f 215,000 en f 245,000 moest worden ge
rekend.
Ook deze plannen werden in handen ge
steld van de Commissie van Fabricage, en
het bleek weldra, dat in de Commissie
geen eenstemmigheid heerschte.
Uit een technisch oogpunt bestond noch
bij de meerderheid, noch bij de minderheid
tegen de duurdere plannen bezwaar, doch,
om redenen van financieelen aard kon de
meerderheid de uitvoering van een dier
plannen vooralsnog niet aanbevelen.
De Commissie voor het. M. O. en de In
specteur oordeelden echter over het goed-
koopere plan ongunstig.
De bezwaren van de Commissie en den
Inspecteur brachten kentering in het. ge
voelen der Commissie van Fabricage. Ter
wijl zij toch aanvankelijk met het oog op de-
kosten in haar meerderheid zeer geporteerd;
was voor het goedkoopere plan, was de-
meerderheid der Commissie, na kennisno
ming van de adviezen der onderwijsauto-
riteiten, met het oog op de door hen ge-
opperde ernstige bezwaren, van meening,
dat van alle ingediende ontwerpen het plan
van f 245,000 de voorkeur verdiende.
Ook B. en Ws. komen tot dezelfde con
clusie.
Natuurlijk betreuren ook zij het zeer, dat
het niet mogelijk is gebleken, een aan rede
lijke eischen voldoend plan met geringere
bouwkosten te ontwerpen en zulte 1 zij,
7.00 dit bij de nadere uitwerking mogelijk
blijkt, nog gaarne bezuinigingen aanbren
gen, doch de hooge bouwkosten, die intus
schen volgens opgave van den Directeur
van Gemeentewerken bij vergelijking met
de kosten van verscheidene scholen elders
eer lager dan hooger zijn, mogen, er h.i.
nimmer toe leiden een plan te aceepteeren,
waarover, zij zouden haast zeggen, een
vernietigende critiek door deskundigen is
uitgeoefend.
Samenvattende, blijkt dus, dat wanneer
men rekening houdt met de verschillende
factoren, waarop bij den bouw der nieuw©
H. B.-S., zoowel naar de meening van de
gehoorde onderwijsautoriteiten, als naar
die van hun College moet worden gelet,
het voorgestelde ontwerp het goedkoopste
plan is, dat voor uitvoering in aanmerking
kan komen. Storing van het onderwijs door
straatrumoer is daarbij uitgesloten en uit
breiding van het gebouw kan, zoo dit noo-
dig mocht blijken, gemakkelijk plaats heb
ben. De eigenlijke bouwkosten worden ge
raamd op f 215,000; de kosten van in
richting en meubilair op f 30,000.
Zij geven in overweging f 245,000 be
schikbaar te stellen voor den bouw en do
inrichting eener nieuwe H. B.-S. in den
geest van het ter visie liggende plan.
Slootdempiiig Witte-llozen laan.
Nadat in de Raadsvergadering van 6 Fe
bruari j.l. zonder beraadslaging of hoofde
lijk© stemming overeenkomstig het voor
stel van B. en Ws. besloten was den eige
naren van het nog niet gedempte slootge-
deelte langs de voormalige Witte-Rozen-
laan te gelasten dit gedeelte te dempen,
kwamen den 20sten Februari en den
13den Maart van een viertal bewoners,
eigenaars van perceelen in deze laan, adres
sen in. In het eerste vragen zij, na verschil
lende bezwaren te hebben geopperd, tege
moetkoming in de kosten der demping, en
om het hun toebehoorend straatgedeelte
na demping tegen eenige vergoeding van
hen over te nemen.
B. en Ws. wilden dat adres voor kennis
geving aannemen, doch de Raad drong op
een praeadvies aan.
Den 13den Maart zonden belanghebbend
den J. W. Wiggers, J. Kriest Jr., A.
Volke-rt en de weduwe J. F. Schnaar-Ypey
een tweede adres in, houdend© verzoek,
allereerst dat de Raad op zijn besluit van
6 Februari j.l. moge terugkomen; subsi
diair, in geval van handhaving van dat be
sluit dat de Raad het alsnog aanvulle,
zóó, dat de bouwondernemers in wier bij-
voor Juli en Augustus, één
ZIT- en één rnime SLA4P-
E£<8NIE3R, gemeubileerd, zonder
Pension, in Xoortlwijk nan Zee.
Brieven met prijsopgave te richten
oan het Bureel van dit Blad onder
Ko- 5407.10
TE UTRECHT
verleent op zeer billijke
voorn-narden, onder borg
stelling enz., Credieten nan
l^andbonnera en
Indnstrieelen.
Agent voor Leiden en Om.
■treken766 16
Plantsoen 51, LEIDEN. Telof 1196.
Botermarkt 20. YeSef. 1201.
Leveren en plaatsen van Wascbbakken, Glosets, Urinoirs en
AANLEGGEN VAN 5401 30
6378 10
Blaasontsteking, pijnlijke, moeilijke,
troebel» en gedurig» TJrinelooxing,
Wieraaudosning worden spoedig en
Oker genezen door de Snntal-
pilleu van Dr. ROBERT. Prpja per
koksr f 1.20. Verkrijgbaar in de
meeste Apothekon en Droglstwinkeis.
6399 10
Haarlemmerstraat 542. 5410 44
Telet. Iuterc. 304.
AAA A. BOAS,
Kon. Gebrév. Pédicure,
Oosterpark 29, Amsterdam,
zal a. 8. Woensdag zijn geachte
A bon nés te Leiden btzoeken.
Brieven uitsluitend aan
bovenstaand adres. 7298 8
Alle ltdoa en bsgunatigers der Tereeniging van Vrijzinnige Hervorm
den alhl.r, die bereid iljn mede te werken tot de stichting van een eigen, ge
bouw, worden met aandrang opgeroepen tot een vergadering, welke gehouden
zal worden op Woensdag 28 April te8 uren in het Nutegebouw.
H. OORT, Voorilttsr. J. VERDAM, Seoretaris.
6896 16
Kunsttanden, oude Gebitten,
Bloedkoraal, Oud Goud en Zilver,
koopt tegen hooge waarde
H. J. V. AMERONGEN, Haarl.str 233.
119 6
1.75 per 5 pond.
35 Cts. per pond.
Steenstraat I.
6428 12 Telefoon». 819.
Voor een nieuw op te richten filiaal eener winkel
onderneming (consumptie-artikelen) worden be
kwame Filiaalhoudsters (twee zusters)
gezocht, tegen een salaris van ƒ10.—, vrije woning
en provisie. Brieven No. 5406 Bureel v/d. Blad. 26
8466 28
