Verloviugs- en Trouwringen,
V
J
Haarlemmerstr. 130.
He Uitverkoop begint u.DOMRDAI] op de Daarleminerstraat.
NtoomMinaatscliiijipü „CARSJESS
A. I. VAN ZÜIGHT, Breestraat 120.
MAGAZIJN
Magazijn „De Stad Maastricht".
PERSOVERZICHT.
Van onzen Oorlogscorrespondent;
vervaardigd uit (zonder naad §W. VAN ROSSÏÏM DU CHATTEL, Jnwolier,
éên stuky of voeg). Breestraat 95. - Filiaal IV. Rijn o5.
Millioenen
KARB9EMELKZEEP,
Stoomzeepfabrlek J8t Klaverblad"
Onmos Oymnastiekvereeniging
„gRUWHlLDE".
oestencieo.
oestenden
oestenden
iJGsisr
ïjgejxt
HOZNTIG
OI\ri€3r
Dag- en Nachtdiensten. LEIDEN-AMSTERDAM V.V.
Uiterst billijke tarieven. Goederen worden afgehaald.
Algemeen Advertentie-Bursais.
Wegens Opheffing der Zaak Donkerafeeg 4, in Olsas, Por
selein, Aardewerk en Huishoudelijke Artikelen,
van alle Artikelen die voorhanden waren.
No. 16257.
LEIDSCH DAGBLAD, Woensdag1 19 Februari. Derde Blad.
Anno 1913,'
1 t! ttp 5 ml o ï"U m'\ over het algemeen
Héét iaa^enoiDCii met de voorstellen der
droidviisoommisgic, heeft bezwaar
tegen de toekenning Van het rookt van legras
4 an do Ewste Kamer.
Het waii voor ons oen onaangename ver-
irassing» dat ook da Regeering komt met
'oen „roeihi van regres" aan de Eerste Ka
mer. ■Vneezen daarvan nog meer ver
traging in dan wetgeVenden arbeid. En het
gaat ten onzent reeds zoo treurig langzaam 1
Ooi-: dreagt door dit reoht van regres het
karaktor van onzen Senaat te veranderen.
In do overige voorstellen der Regeering
vinden wjj voel goeds. Bepaaldelijk heeft
het nieuw© ©ndm1 wijsartikel onze sympathie.
In een "bespreking oVer dc Regoorings-voor.
«belle» inzake Grondwetsherziening wijdt
„De Beukelaar" in hoofdzaak de aan
dacht aan het kiesrecht-vl-aagstukHet bla-d
betoogt, dat door het begrip van zelfstan
dig optecden een zekere belijning wordt ge
geven, waarin gevaar schuilt voor grove
onbillijkheid.
„De Bank ©la at" schrijft:
Een landbouwerszoon, die, vijf en twin-
tig jaar oud, bij zijn ouders thuis bleef en
medewerkt in het landbouwbedrijf van heb
gezin, treedt nu eenmaal maatschappelijk
niet zelfstandig op. Bijzonderlijk door wio,
zooals nu <1« Regeering, in het zijn vair
gezinshoofd uitgangspunt ziet voor het be
palen van zelfstandig optreden, kaai dit
wel moeilijk ontkend.
Bij zoodanig landbouwbedrijf is en blijft
de Va deaf do persoon, die naar buiten op
treedt. Dé inwonende kinder-en, die hun
werk vinden binnen den eigen gezinskring,
zij» niet inaateoh appel ijk zelfstandig. Al
thans niet in do lijn van het voorgestelde
'artikel.
Met een student in de medioijnen, die vijf
en, twintig jaar, geen gezinshoofd, zijn studie
aan do Universiteit nog niet heeft voltooid,
ia het al juist zoo. Men lean toch moeilijk
beweren, dat hij, dan steeds in de lijn van
het Re gearings voorstel, maatschappelijk
zelfstandig optreedt.
En ook bij den zoon van den landbouwer,
die gehuwd bij .de ouders gaat inwonen,
kan moeilijk, gezinshoofd is hjj zeker niet,
beweerd, dat hij zelfstandig optreedt, zoo
heel zij» arbeid geschiedt binnen het ge
zinsbedrijf.
Maar er is meer. Zoo cle oude vader van;
sri'ftkg bq zoon of dochter gaat inwonen
en dua ophoudt gezinshoofd te zijn, zal hij
vaak niet kunnen gerekend tot hen, die
zelfstandig in de maatschappij optreden. Hij
trad «e»maal zelfstandig op, doch hieraan
kwam een einde. En nog eens: welstand of
bekwaamheid, examen, bezit van vermogen,
ontvangen van ©en pensioen, het haeffc roei
de hier bedoelde zelfstandigheid niets ,uit
te staan.
Daarnaast eohenkt nu ditzelfde door de
Regeering voorgestane artikel kiesrecht aan
elk gezinshoofd. Wie slechts huwt en eigen
g*ezin vormt-, erlangt het kiesrecht. En zoo
ontstond nu grove onbillijkheid. Aldus wordt
ongegrond een premie gesteld op vroeg-ge
huwd-zijn. Aldus wordt onreehtvaardiglijk
de landbouw, het platteland, feitelijk achter
gesteld bij de steden. Terwijl heel deze re
geling weer anders werkt in streken, waar
men gewoon is bij- ouders in te trouwen,
en in streken, waajr men altoos eigen gezin
vormt.
Voorzeker, het kiesrecht zal belangrijk
worden uitgebreid, doch daarnaast zullen
tal van manneD, die geen gezinshoofd zijn,
van het kiesrecht worden uitgesloten. "Waar
onder niet weinigen, die thans het kiesrecht
bezitten.
„Do Rotk»rdam'mer" schrijft:
Zonder do verdere wijzigingen, die dc
Regeering voorstelt in de Grondwet te
maken, te onderschatten, kan men zeggen,
clat de nieuwe regeling jn zake onderwijs
en de regeling van het kiesrecht de hoofd
zaak vormen van de in uitzicht gestelde
herziening.
Over het ondenvijs-artikel spreken wij
afzonderlijk meer uitvoerig.
Wat het kiesrecht-artikel betreft, mag niet
recht de kloeke moed geloofd, waarmede
de Regeering Met bij uitnemendheid anti-
revolutionnair beginsel van liet gezinshoof
den-kiesrecht in de Grondwet wil do-en op
nemen.
Daarmee zal liet valsche individueel© be
ginsel in dezen voorgoed uit ons Staatsrecht
zijn gebannen en vecrVangón door dp organi
sche idee.
Op het aantal kiezers zit de zaak niet
vast.
Het gaat «om het beginsel.
En dat. beginsel is in de Regeeringsvoor-
stellen uitgedrukt «op een wijze, die ieder
een toespreekt.
Wel kan de vraag rijzen of het wensclie-
lijk is, in de Grondwet eiken vorm van
vrouwenkiesrecht vooraf uit te sluiten.
Ook ons is de bestaande beweging voor
vrouwenkiesrecht zeer onsympathiek. Maar
daaruit vloeit nog niet voort, dat de
Grondwet zelf nu alle vrouwenkiesrecht
moet uitsluiten.
Hierover kan echter nadergesproken.
Hoofdzaak is, dat aan de Regeering hulde
toekomt voor de vierkante wijze, waarop
het hoofdbeginsel aan het horzienings-voor.
stol is ten grondslag gelegd.
In zijn jongatcn „Staatkundigen
Brief" spreekt mr. Van Houten over de
voorstellen tot herziening der Grondwet,
door dit Ministerie onlangs ingediend, over
het kiesrechtvoorstel in het bijzonder, on
geeft adviezen, waardoor, naar het inzien
van! den schrijver, bij een linksche stemf-
busoverwinning in Juni wat ruimte zou
verkregen worden voor een „werkelijk libe
rale politiek", die ook rekent met de rech
ten ten gunste der ontwikkelde vrouwen,
aan wie in het Regceringsvoorstel kiesrecht
en verkiesbaarheid wordt onthouden. Met
hot oog, zep gaat dan de schrijver verder,
op den invloed, die uit Den Haag op do
candidaturen wordt uitgeoefend door oen
„vrijzinnige" commissie, waarvan- oen dorde
door do wijrinnig.democratische Kamcrgroep
wordt gele verf, zou ik ook in hetzolfdo
verband do vraag nog willen opperen, of
aan deze, dio liet hardst tegen bót tegen
woordige mannen-kiesrecht heeft geschetterd,
niet te veel ear bewezen wordt, 't Is in
oorsprong de Kerdijksolio groep van de Ka
mer van 1897; Daarin had zjj een groot
aantal leden, dooli de ledenlijst is nimmer
gepubliceerd. Tegen de verkiezing van 1901
smolt zij tweg tot een zevental, wat zoo
ongeveer haar getalsterkte bleef. Zij had
geruimen tijd invloedrijke persorganen, die
zij gaandeweg verloor.
„L a n d e n Vol k" en „Sociaal "Wee k-
b 1 a d" werden opgeheven; „Arnhont-
sche" en „Mi ddol b ur gs clie" ontsloe
gen hun vrij zinnig-democratische hoofdredac
teuren. Nu laat dc groep bij Talma's ont
werp haar program in den steek cn verlaten
haar leiders Treub en Druckcr het staate-
tooneel. Bos neemt to Groningen een candi-
datuur aan, die van oud- of vrij.libera.le zijde
aan de vrijzinnig-democraten is opgedrongen.
Troolstra sprak dus m i.. met volle recht
van de zieltogende vrij&innig-domoeratisohe
partij.
Ik geloof daarom, dat de vraag mag en
n^oct gedaan wordeu, of haar nog invloed
toekomt op de candidaturen. En in elk ge
val, welken zin het toch heeft, wanneer
iemand zich nu nog vrijzinnig-democraat
noemt cn als zoodanig bevoorrechte aan
spraken maakt op kiesdistricten als Gronin
gen, Assen, Veeadam en misschien later nog
op Winschoten.
Voordat de noodlottige Duitsche bureau
cratische geest hier in Kerdijk c. s. talent
volle aanhangers vond, waren dc kiezers,
tot wie de „vrijzinnige" ooncentratie zich
richt, hier to lande eenvoudig liberaal, vrij
hei dlic vend. Ik geloof, dat, als er niet uit
Den Haag zulk een druk op werd uitge
oefend, dit weder hij de kouze van de can
didates zou uitkomen, omdat dat liberale
kiezersvolk overgenocg heeft, èn van die
door Kerdijk gekweekte overliridsbemoei-
zucht èn van de door verschil van inzicht
om krept die bemoeizucht gekweekte verdeeld
heid.
De „Nieuw© Rotteidamsohe Ooi
1' ant" bespreekt do wetsontwerpen tot pe n-
sion neer i n g van gernoen te.am b te-
naren en hun weduwen en wee zen.
Het blad wijst op de ontzettend hoc^c
lasten voor Amsterdam, '«.Gravenliage en
Rotterdam, en zegt o.m.
In deze drie gemeenten toch bestaat goen
of weinig fondsvorming, zoodal zij, ten aan
zien van de bijdragen, die van haar gevor
derd zullen worden, geen meer bevoor
rechte positie zullen innemen niet- "befcrokking
tot het te vormen Rijksfonds dan de gemeen
ten, welke de zorg voor de pens ion nee ring
van haar ambtenaivn nog niet op zich
hadden genomen. In togen deel, door den mo-
reelen plicht, die op haar rust om do pen
sioenlasten voor haar ambtenaren niet grooter
te maken dan zij waren, zullen ha-ar inkoop-
sommen en ook haar stortingen in de toe
komst hoogor moeten zijn, aangezien zij
ook zullen moeien betalen de bijdragen, die
do wet haar veroorlooft op dc ambtenaren
to verhalen voor zoover deze bijdragen
boven de tot. nog toe van de ambtenaren
geeischte zouden stijgen.
Dit wat do gemeenten betreft. En de
ambtenaren? Hier zal men nog scherpev on
derscheid moeten maken tusschen twee ca
tegorieën. Tusschen hen, waarvoor reeds oen
voldoende pcnsioensreg-eling bestond, en de
ambtenaren in dienst der gemeenten, waar
dit niet het geval is. D© eersten zullen
onverschillig kunnjen zijn, zoowel voor do
voordcelen dei* wet als het hloek roeds
waarom voor do verplichtingen, waarvoor
zij do mogelijkheid schept. Maar de ambte
naren, voor wie nog geen plaatselijke pen
sioenregeling bestaat, zij zouden in dc
gevallen, dat het aantal in to koopen dienst
jaren talrijk is moeten bloeden! Een jaar
lij kficlie bijdrage van 20 percent van het
inkomen en m«eer bijv. zou, is men tott
de Rijksregeling toegetreden, verplicht kun
nen zijn gedurende de tien jarsn, dat men,
behalve de gewone premie, nog' zijn inkoop
te storten heeft.
Het ia dan ook geen wonder, dat de
ambtenaren den last der iukoopaommeat
van hun schouders hebben willen afwen
telen op die van andere, ltijk en gemeente
hebben er breedero, zeggen zij. Wij heb
ben gezien, dat iets dergelijks in do ge
meenten, welke zich de pens ion n-eari rig
van haar personeel roeds hebben aangetrok
ken, toch ontstaan zal; dat daar zelfs doooc
de gemeente betaald zal worden.
Maar do andere gamoenten Zou voor
haar aan den wensch der ambtenaren ge
hoor moeten worden gegeven? Ook haar
het vel over dc ooren getrokken moeten
worden? Het zou wel een eisch van bil
lijkheid en feitelijk do pr.actisohe oonsc-
quen'i© der ontwerpen zijn, daar dc Rijks
regeling anders neerkomt op een bestraf
fing met hoogo lasten voorr die gemeen
ten, welke zich zonder of met weinig fonds
vorming reeds tot den peosionooeringsplicht
bekeer.d Jiadden.
De verzorging der gewonden,
(Per koerier).
Groeda, 10 Februari.
Nr." ni?r pruttelt-het geweervuur, vers
nici^. net de diagen der kanonnen, in d«j
vlakte, het gevecht is nog algemeen en da'
Bardamjolt nog steeds niet genomen.
In de ambulance stroomen de gewonde»
binnen, en het is een ongelukkig gezicht,
hoe die arme kerels vervoerd worden, d»
meesten zelfs met gevaarlijke borst- en buik-
wonden, rijn op pakpaarden geladen, waar
op ze dan met. van pijn verwrongen gezachi
ten, meer hangend dan zittend, door fami
lieleden en kameraden geleid, den urenlan-
gen weg van het slagveld naar d j. ambulan
ce afleggen.
Doordat elk dorp hier zoowat een afzon;,
derlijke stam ia en d© recruteering der ba
taljons streng locaal, velt soms één granaat
kartets een heele familie. Die strenge
Iooaiiseering heeft dit nadeel, dat daardoor,,
wanneer één familielid gewond werd, de
heele familie uit de gevechtslinie trekt, om
den verwonde naar aohteren te brengen.
Men ziet dan ook vaak één man door 8
anderen begeleid worden.
De stroom houdt niet op en dr. Peyer
en Herr Jensen zijn onafgebroken in touw
en naclit en dag wordt er gewerkt.
Thans komt echter onder deze omstandig
heden het absolute gebrek aan discipline
aan het licht; gevochten hebben ze als
leeaiwen, maar soldaten zijn ze daarom nog
niet.
Er is geen tucht, er heerscht een reine
anarchie; een officier heeft absoluut niets
to zeggen, want, daar de Militie wet nog
veel te jong is om reeds invloed gehad te
hebben, is van een diensttijd nog geen spra
ke geweest en heeft men ze in de disoipïb
ne nog niet. kunnen doen „hineirileben."
En het komt aan den dag nu niet meer
de gemeenschappelijke haat tegen de Tur
ken ze te zamen houdt, maar ieder op eigen
lijfsbehoud bedaoht is. Het is begrijpelijk,
dat elke gewonde graag geholpen wordt,
maar vooral met dit kleine personeel ia
het absoluut noodzakelijk dat alle gevaar
lijk verwonden en die kans hebben op ver
bloedingen, het eerst geholpen worden. Dé
anderen echter begrijpen het niet, en '6'
is een dringen en zelfs vechten om 't eeTs#
geholpen te worden, dat de doctoren soms
mert geweld op moeten treden om eenige
orde te krijgen.
Roept me-1 een officier te hulp, dan haal#
deze de schouder» op en verzekert u er
niets aan te kunnen doen.
Ik heb getracht eenige orde te krijgen,
want het gedrang om geholpen te worden
gebruiker* ren KLAÏEBBLAD'S BEBOERDE
Merk MELKMEISJE,
bevestigen, dat zU eenig ie in het gebruik,
zU maakt de huid WIT ALS SNEEUW
EN ZACHT ALS PLUWEEL. Alle andere
onder den naam ran Karnerneikzeep ver-
kochte zeepen z(jn namaaksel».
Let <las op het merk
MELKMEISJE.
HAARLEM. 6304 40
Het Bestuur van b.g. Yereeniging goeft hiermede kennis, dat zy
naar aanleiding van hiertoe gedaan verzoek voornemen» 1», een Voor
bereidende Adspirautcn-Afdeeling op t» richten, voor Meisje»
van 8-12 jaar.
De Contributie zal bedragen f 1.per 3 maanden, bö vooruitbetaling
to voldoen.
Ouders, die hun Kindoren hieraan wenschen te laten deelnemen,
kunnen hun verlangen hiertoe kenbaar maken by Mej. H. C. PLANJER,
Lange Maro 31 of by Mej. G. J. KONINGS, Breestraat 5, door wie gaarne
alle gewenachte inlichtingen worden verstrekt. 2191 80
Bij alle bortiaendosnlngen, zware Terkoudheid, keelpijn, influenza
by alle ver»iymlngen, siyuihoest, kinkhoest en mazelen;
by benauwdheden, asthm» en ziekelyke aandoening der adem
halingsorganen, ia „het" middel:
ÏJOEJXT
QISTXGt-
YIJQENHONIG le een zuiver natuurmiddelbereid uit Cilifornische
T\jgen en den bosten Rjjntsndschen druirenhonlg;
YIJQENHONIG heeft 80 pCt. meer geneeskracht dan de meest
Terbrslde middelen.
YIJQENHONIG geeft dadelijk rerlichting en geneeet den hardnek-
klgsten hoeet.
YIJQENHONIG serdient de roorkeur boren alle chemische middelen,
die bijna altjjd Uw maag bederven.
Neemt een proef met den VIIGENHONIGI
Per flacon in nette kartonverpalcking EEN GULDEN, 250 gram
WACHT E VOOR NAMAAK! 1S37 62
Te varkrygen by Apothekers en goede Drogisten.
VAN OAM A Co., Den Haag, De Riemerstraat 2c/4.
;iv
De Sanguinose bij toevallen.
Da Heer A. MOURIK, ln Kruideniers- on Grutterswaren, Mole
naarsgraaf, achr|Jft ons:
Ons kind had Engelache ziekte gehad, en leed aan zanuwtoa-
rallen; had er aoms zes per dag. Da middelen ran den doctor hielpen
totaal niets, en wi) zijn er Tan overtuigd, wanneer daarin g»9n
verbetering was gekomen, dan zou het al verstandeloos geweostzyn.
Maar Gods z|j dank dat wij de Sanguinose te baat genomen hebben.
Ons kind sterkt sichtbaar aan, en de toevallen blijven weg. U moogt
dit gerust in de courant zetten. 1680 50
Deo. 1912. A. MOURIK.
SANGUINOSE kost per flacon f 1.50; 6 fl. f 8. 12 fl. f 16. -
WACHT IJ VOOR NAMAAK!
Bij alle apotheken en goede drogisten.
De Riemerstraat 2c/4. YAN DAM 0o., Den Haag.
Te Leiden bij D. M. ICRU1SÏNGA, REIJST KRAK, J. H. DIJK
HUIS, S. A. BROERSE, GEsRs. CH1USTIAANSEte K&twük a/Z.
P. BLOOT; te Noordwijk: JOH. v. o. YEGT, G. A. E. DUY3TER;
te RIJnsburg: O. ZANDBERG; te Yoorachoten: A. T. ELZINGA;
te Liase: HANSEN-Reckbbs; te Hiilegom: 0. BROSKE3; te Alfon
a/d. Rün: VAR03SIEAU Zn.; te Hazerswoude: J. ZWEMSTRA;
te Koudekerk a/d. RijnJ. MAATte BeothuizenM. RENZ1NK.
Dagelijksche qoedsreridiensteu van Leiden, Haven 14
en van Amsterdam, Singel 135. Vertrek 'savonds acht uur.
Goederen met deze diensten verzonden worden in beide
steden 's morgens besteld. Voorts worden goederen welke
's morgens te 10.30 te Arasterdam, Singel 185 zijn aange
nomen, denzelfden dag te Leiden besteld, en goederen, welke
's morgens 10 uur van Leiden gaan, worden denzelfden d..g
te Amsterdam besteld. 529 84
Plaatst AO VERTEN TêEN zonder prijsverhè'oging in
alle Couranten, ook in het Leidsch Dagblad.
Geheimhouding verzekerd. 785 20
Dl STAD MAASTRICHT
Groote UITVERKOOP
2273 160
