JAMTJE WEET
RON A
VanHoutcn's
Agenda van de week:
boe lekker,
smaakt, en zijn moeder weet hoe
gezond het voor hem is.
RONA Cacao is een ideale dage-
lijksche drank voorkinderen. Voedend
en toch licht verteerbaar.
De Balkankwestie.
Ingezonden.
Academienieuws.
werkt door jongens en door volwassenen.
Op kleine uitzonderingen na werden alle
oefeningen flink en correct uitgevoerd. De
clotgroepen waren mooi en verwierven ook
veel applaus. De heer Roll heeft met deze
.uitvoering laten zien, dat hij een uitstcken-
cle leider is. Het is te wenschen dat meer
«jongelieden leden worden van deze nuttige
vereeniging.
HILLEGOM. Het jaarverslag, dat giste
ren in de vijfde jaarlijksche vergadering
van de vereeniging „Protestanteche Zieken-
jvereeniging" door den secretaris, den heer
<J. H. A. Vooren, werd uitgebracht over
1912,-gewaagde van een zeïfs schitterenden
toestand, waarin deze vereeniging ver
keert. Nadat de geschiedenis gedurende het
vijfjarig bestaan nagegaan was, deelde cie
verslaggever mede, dat het ledental in 1912
van 476 tot 607 is gestegen. Er werden 3221
bezoeken door de Zuster afgelegd, en &9
patiënten verpleegd. Kleeren en verple
ging sartikelen werden uitgereikt; behoefti-
gen met kleedingstukken en versterkende
levensmiddelen bijgestaan. De rekening en
verantwoording sloot aan ontvangsten
f 1210.04 en uitgaven f 1200.33$, met eon ba
tig saldo van f 9.70$. Het kapitaal bedroeg
thans f 1460.79$. De begrooting voor 1913
be somde f 1250. Met voldoening kan meege
deeld worden, dat de vereeniging er in ge
slaagd was een wijklokaal in de Hoogewerf-
straat No. 8 te vestigen.
Het jaarverslag, de rekening cn verant
woording en de begrooting werden met dank
aan de funeti onna rissen goedgekeurd. Ter
vervanging van mevrouw CrietéeYenema,
die zich niet herkiesbaar stelde wegens ver
trek, werd als dame-bestuurslid benoemd
mevrouw Herm. Veldh. van Zanten, terwijl
de periodiek aftredende bestuursleden, cle
beeren H. Y. van Zanten Jz. en L. Tempel
man bij acclamatie werden gekomen.
Na de rondvraag werd de vergadering ge
sloten door den heer H. Y. van Zanten Jr.,
die als tweede voorzitter de vergadering
leidde wegens ongesteldheid van den voor
zitter, den heer P. H. van Waveren Hz.
Gisteren trad de tooneelverecniging
^Onderling Genoegen" van Gorinchem in
café „Flora" alhier op, met „De Lijdens
weg", een tooneelspel in 3 bedrijven van
T. Philippi en met „De Nachtcactus",
een blijspel in 2 bedrijvendaarmee meedin
gende in den tooneelwedstrijd, die de
vereeniging „Yondel" organiseerde. Beide
ütukken vielen goed in den smaak. Een vrij
talrijk publiek volgde met aandacht het spel.
HOOFDDORP. Het bouwen van een land
huis met bijbehoorende werken voor reke
ning van den heer Jb. Molenaar, wonende
nahij Hoofddorp is gisteren aanbesteed.
Laagste inschrijver was A. den Ouden, te
N./Vennep,- voor f 5945. De gunning is aan
gehouden.
In „Hotel de Beurs" werd gisteravond
een buitengewon concert gegeven door liet
Ameterdamsch Concert-ensemble, bestaan
de uit de heeren G. J. Lingeman, L. J. v.
d. Meer^ J. L, W. v. d. Meer en Nico van
Ruth. Een prachtig saamgesteM program
ma werd op werkelijk onberispelijke wijze
afgewerkt, zoodat de aanwezigen, die he
laas niet groot in aantal waren, een avond
van muzikaal' genot te hebben gehad.
Door mej. Elise Westerdaal sopraan-zan
geres, te Amsterdam, werd een viertal num
mers gezongen, en deze begaafde zangeres
verwierf een krachtig en welverdiend ap
plaus. Haar werden door eenige muziek
liefhebbers prachtige bloemen als hulde
aangeboden.
KATWIJK-AAN-ZEE. In het kerkge
bouw der Ned.-Herv. Gemeente alhier,
trad Donderdagavond, op uitnoodiging van
het bestuur der Chr. "Werkliedenverecni-
ging „Eendracht", dr. P. A. Klap van Ara-
eterdam op, om een opwekkend woord tot
die vereeniging te spreken. Na het zingen
van Ps. 33 30, het lezen van een gedeelte
uit Matth. 5 en gebed, begon de gevierde
redenaar zijn toespraak, welke hij vast
knoopte aan de geschiedenis van den stok
bewaarder te Filippi. Spr. bracht aller
eerst zijn dank aan de autoriteiten, die het
kerkgebouw voor dit doel hadden afge
staan, waarin zijneerwaarde het bc-wija
zag, dat de kerk hier met de arbeiders mee
leeft. Vervolgens stond spr. stil' bij de stok
bewaarder, wien hij om zijn getrouwe
plichtsbetrachting tot een voorbeeld stelde
voor een christen-werkman, besprak daar
na het gedrag van Paulus en Silas in do
gevangenis, die bij anderen jaloerschheid
wekten om ten slotte de vraag van den
cipier tot Paulus en Silas te behandelen een
en ander met betrekking tot de Chr. verK-
liedcn.
De samenkomst werd gesloten met het
zingen van Ps. 72 11, hetwelk staande ge
schiedde.
LISSE. Tot voorzitter van de afdeeling
Li?ee van den R.-K. Volksbond is gekozen
de heer A. H. Schrama.
-Gisteravond gaf de Zangvereeniging
Gemengd Koor", directeur de heer Hen
ry Pilage te Haarlem, eene goed geslaag
de uitvoering in de tooneelzaal van heb
Hotel „de Witte Zwaan".
NIEUW-YENNEP. Donderdagavond
werd vanwege de vereeniging „Eensgezind
heid" in het café van mej. Stapel een bios
coopvoorstelling gegeven door den heer H.
Smits van Haarlem. In den vooravond had
voor kinderen een voorstelliug plaats. De
2aal was gevuld met de kijkgrage jeugd, die
wat genoot, 's Avonds had de voorstelling
voor leden en verder publiek plaats. De
zaal was overvol en velen konden geen
plaats meer krijgen en moesten teleurge
steld terugkeer en.
Een woord van lof over dê voorstelling
mag zeker den heer Smits niet onthouden
worden. Al wat te zien gegeven werd viel
''eer in den smaak cn men was hoogst vol
daan. Het bestuur van „Eensgezindheid"
kan met genoegen op dezen welgeslaagden
avond terugzien. Een gezellig bal besloot
den avond.
RIJNSBURG. Hedenmorgen was de
ÜieAifcb der N.-Z.H, T.-M. een ge ruimen
tijd gestoord, doordat een der eerste trams
aan de splitsing, alhier was ontspoord.
Eerst ruim 9 uren kon de geregelde dienst
worden hervat..
VALKENBURG. In het afgeloopen
jaar werden hier aan de Rijkspostspaar
bank 74 inlagen gedaan tot een gezamen
lijk bedrag van f 5143.90.
Het totaal der terugbetalingen over dat
tijdvak beliep in 24 keer f 2534.
Verzonden werden 153; ontvangen 207
telegrammen, totaal dus 360.
WARMOND. Het variété-gezelschap van
den heer Jean Sehrama, te Hillegom, dat
alhier de vorige week voor een slecht be
zette zaal in de „Stad Rome" optrad, is
hierdoor niet afgeschrikt. Althans gaven
zij gisteravond wederom, met een geheel
nieuw programma, een voorstelling, doch
het wras nog treuriger dan de vorige week
gesteld, er was nog minder publiek. Te
bejammeren voor dit gezelschap.
WOUBRUGGE. Nu het jaar 1913 is inge
treden en in ons vaderland welstand
heerscht, is het niet onaardig eens een blik
te slaan in de benarde toestanden nu juist
100 jaren terug.
In ons dorp werden bijzonder de gevol
gen ondervonden van den burgertwist, en
de kwijning der volkswelvaart was hier
van dien aard dat men niet meer in staat
was een leeraar te onderhouden.
Al was het traktement van den toenmali-
gen leeraar van Woubrugge, dr. Johannes
Hcenk al zeer laag, sinds December 1810
werd dit geheel ingehouden.
Een juiste blik omtrent den desolaten
toestand uit dat tijdperk geeft ons een
brief van de kerkelijke commissie van ad
ministratie" (kerkvoogden) van Woubrug
ge waarvan de korte inhoud luidde;
lc. dat de waarborggelden van d© droog
gemaakte polders aan de renten de laste
der kerk wel konde beloopen, maar door
de „tierceering der intressen" kon dat
niet meer. (Napoleon had bepaald dat er
maar 1/3 der staatsschuld zou worden be
taald.)
2e. dat de lasten van den landbouwer
waren verhoogd en de interest 2/3 vermin
derd en de werkman door de velen bank
roeten het verdiende geld niet ontving.
3e. dat de tierceering der interest der
obligation van het armenfonds oorzaak
was van een groot nadeelig slot.
4e. dat Ds. Johannes Heenk over de
jaren 1811 en 1812 geen tractement van den
Staat had ontvangen en met een gezin van
8 kinderen feitelijk gebrek leed, enz.
Uit een en ander bemerken wij den de-
solaten toestand en wat een uitkomst het
„Oranje boven" gaf.
Toch moest genoemde predikant nog
wachten tot 28 November 1814 en ont-
ving teen nog maar de helft van den „ag-
terstand" zijnd© duizend twee en negentig
gulden en twee stuivers.
Naar men verneemt bestaat te Hoog-
mad© het plan, ingeval Ged. Staten het
besluit van den Raad dezer gemeente tot
opheffing der openbare school aldaar
goedkeuren, een Hervormde Christelijke
School op te richten.
Oudejaarsavond is in de Herv. Kerk te
Hoogmad© voor dat doel reeds een aan
zienlijk bedrag gecollecteerd.
ZWAMMERDAM. De nieuw jaarslij &t
heeft dit jaar f 12S,50 opgebracht. "Voor
dit bedrag is hier wederom de gebruike
lijke uitdeeling van levensmiddelen onder
de noodlijdenden gehouden.
Gekozen zijn tot ouderlingen bij de
Geref. Kerk de heeren M. van Muiswinkel
en B. van Zwieten; tot diaken de heer
F. Ytsma%
Onze afdeeling van den Nederl. Pro
testantenbond heeft haar eerste samen
komst gehouden in het hotel „Rijkaart",
te Bodegraven, waar als spreker optrad
dr. Schim van der Loeff, te Doesburg, met
het onderwerp: „Orthodoxie en Moder
nisme."
—In 1912 hebben zich in de gemeente met
terwoon gevest.; 170 mann. en 182 vrouwel.
personen; er vertrokken uit de gemeente!
147 m. en 147 vr. Er zijn overleden: 10 wk
en 5 vr. en geboren: 31 m. en 38 vr. De be
volking is toegenomen met 112 personen en
telt thans 2200 zielen.
Vrijdag
Leidscho Schouwburg. „Ferdioand Huyck",
Tooneelepel. 8 uur.
Kleine zaal Stadszaah Uitvoering heichcbe
Onderwijzers-Zangvereeniging „L.O.Z8 uur.
Slad gehoorzaal. Invitatie Concert Strijkorkest
Euterpe". 8 u u r.
Zaal Verhunrdershond. Op?nb. Vergadoring over
onzen tijd in het licht v. d. bijbel. Sprexoi de heer
J. Wibbeus, (Utrecht). 8 u u r.
Zaterdag::
Graanbeu.s. Soirée Onderoffic.-Vcrg. #D. Y. Y."
8 uur.
,ln den Bierhengel". Piano-Mnztek.
Kondng:
't Posthof. Lizetie blazer.
„Tn den Bierbeugel". Strijk-Mnziek.
lïageüjks:
Bio9Cope-Théatre Hartman Stationsweg. 8uur.
Woensdags en Zaterdags ook 2 uur.
Zondag, Maandag:
Bioscope Royal. Rapenburg 10 8 uur.
21 EXIL,
Klapstuk, Hutspot, R(Jst met pruimen.
TWEEDE KA13ER.
Naar het vrijz.-dcmoer. weekblad „De
Zuid-Hollander" verneemt, bestaat het
plan, de Kamerzittingen te doen voortdu
ren tot einde Mei met slechts een korte
onderbreking omstreeks Paechen.
Stoomschepen*
Vertrokken:
C cram, 9 Jan. van Calcutta naar Ham
burg; Walcheren, uitreis, 9 Jan. van
Antwerpen; Wilis, uitreis, 9 Jan. van
Marseille; Zeelandia, uitreis,. 9 Jan.
van Dover; Prinze ss Alice, van Ja
pan en Singapore naar Amsterdam, 8 Jan.
van Genua; Sarpedon, 9 Jan. van Am
sterdam naar Java; Prinzessin, van
Oost-Afrika, 8 Jan. van Lissabon; Gooi
land, uitreis, 8 Jan. van Rio Janeiro;
Prins Frederik Hendrik, 8
Jan. van. Paramaribo naar Amsterdam;
General, naar Oost-Afrika, 7 Jan. Tan
Tanger; Tabora, van Oost-Afrika, 7 Jan.
van Las Palmas.
Gepasseerd:
A m s t e 11 a n d, uitreis, 9 Jan. Tene*
riffeH a m m, v. Java n. Amst., 8 Jan.
PerimKommodore, thuisreis, 8 Jan.
Las Palmas; D j e b r e s, thuisreis, 8 Jan.
Perim; Pak Ling, v. Liverpool n. Java,
9 Jan. Gibraltar; Offenbach, v. Java
n. Amst., 7 Jan. Perim.
Gearriveerd:
Ban da, 10 Jan. v. Java te Amst.;
Bali, 9 Jan. v. Hamburg te Batavia; K o-
ningin der Nederlanden, thuis
reis, 9 Jan. te Lissabon; Oranje, uit
reis, 8 Jan. te Sabang; M e r a u k e, uit
reis, 9 JaD. te Port-SaidClifton ia n,
8 Jan. v. Rotterd. te Boeton; Royal, 9
Jan. v. Savannah te Rotterd.Essen, v.
Java n. Amst., 7 Jan. te Malta; Rhenar
nia, v. 0.-Afrika, 8 Jan. te Aden.
plaats vond, welke tot resultaat had, dat
het bestuur thans is saamgesteld uit de
hëcren S. P. van der Hoogt, L. C. Boe-
zaart, M. van Leeuwen, alhier, reep. als
voorzitter, secretaris en penningmeester.
Bij de rondvraag wees de heer G. G.
Colin op de toenemende spelkennis door
sommige leden verkregen door bestudee
ring van een studieboek, waardoor zij meer
en meer vertrouwd zijn geraakt met spel-
opening, positie- en eindepel. Genoemde
heer wekte ten slotte allen op tot grondige
bestudeering en daarbij gepaard gaande
ernstige beoefening van het damspel en tot
medewerking aan het welzijn dezer nog
jonge vereeniging.
l>e ministerieel© crisis in Portugal.
Hot is de weigering geweeBt door da aan
vankelijk daarvoor aangawezen «tiatslieden,
om de portefeuilles van financiën, justitie en
buitenlandsche zaken te aanvaarden, dio een
w(jziging van de eerste combinatie tot vorming
van een kabinet noodzakelijk maakte. Affonso
Cosla kwam echter de moeilijkheden gemak
kelijk teboven. De staatslieden, die medewer
king geweigerd hebben, waren tot republikeinen
bekeerde royalissen.
Costa bezit in bet Parlement behalve den
steun der republikeinsche democraten, ook
dien van de vrienden van Camacho, en van
de onafhankelijke groep, waarvan de minister
van openbare werken deel uitmaakt. Alle
andere ministers zijn democraten. De aanhan
gers van A'meida on de intransigenten zullen
tot de oppositie behooren.
IJmuiden.
Heden kwam bier binnen de eerste logger
L. K. W. 104 met f 06.60 besomming.
V Y v V y
-.ff
sy.',
SPORT.
•Hl
Sportagenda^
Zondag 12 Janusrt
Y o e t b a 1.
Nederlandsche Yoetbal-Bon<L
Westelijk© Tweede Klasse Ik-
Leiden: Aja-xD. Y. S.
Y.'estelijke Derde Klasse B„
Leiden: L. V. V.— De Sportman.
Eerste Klasse A.
VoorschotenBeresteyn IIAjax III.
Tweedo Klasse.
Leiden: D. L. Y. II—L. F. C. IL,
Leiden: Leiden IIL. V. V. III.
Derde Klasse. ÜE >-]
Leiden: Lugdunum IIO. N. L
Law n.T e n n i S. 1 "n
Tot secretaris van den N. L.-T.-B. is in
plaats van rar. G. N. Bourieus, di© be
dankt heeft, benoemd de heer F. A. des
Tomb© (tijdelijk), Wageningen.
Dammen.
Gisteravond hield de Leidsclie Damver-
'eeniging in haar speellokaal Pieterskerk
gracht No. 9 haar jaarlijksche algemeen e
vergadering, waarin, blijkens opgemaakte
agenda, allereerst de verkiezing.voor de
Vervulling van een paar bestuurszetels
De Porte moet hebben besloten de inter
ventie van de mogendheden af t© wijzen.
Men loochent ambtelijk dat de Porte om
tussehenkomst heeft gevraagd.
De Porte heeft haar gezanten bij de mo
gendheden er van verwittigd, dat zij, voor
het geval de verbonden Balkanstaten niet
voor het einde van deze week de vredes
voorstellen van Turkije aanvaarden, den
Turkschen gedelegeerden last heeft gege
ven terstond naar Konstantinopel terug te
keeren.
De regeering is besloten haar standpunt
nopens Adrian'opel en de eilanden in de
Aegeïsche Zee te bewaren, omdat zij met
de reeds ingewilligde offers tot de uiterste
grens is gegaan.
De „Ikdam" verneemt-, dat dfe mogend
heden een gezamenlijken stap zullen onder
nemen om Turkije en de bondgenooten te
nopen hun besluit nopens Adrianopel en de
eilanden te aanvaarden.
Italië had tot het laatet geaarzeld mee
t© doen, omdat het verdrag van Lausanne
aan dat land zekere verplichtingen tegen
over Turkije oplegt».
Volgens een gerucht, heeft op de linie
van Tsjataldzja, aan de zijde van het meer
Derlcos. een voorpostengevecht plaats ge
had. Aan heide zijden zouden gewonden
rijn. Het gerucht is niet ambtelijk beves
tigd.
Uit Belgrado wordt aan de „Lok.-Anz."
gemeldDe typhus richt groote verwoestin
gen aan in het Servische leger. Een bijzon
dere zending van 10 Italiaaneche dokter-,
en 40 ziekenverplegers is naar Belgrado
gekomen om den strijd tegen den typhus tj
aanvaarden.
Geachte Redactie 1
Tot mijn leedwezen zie ik mij gedwon
gen tegen een bewering van den heer Kore-
vaar, voorkomende in Uw verslag van den
Gemeenteraad van gisteren op te komen
en zulks moet ik doen ter voorkoming van
verkeerde gevolgtrekkingen, welke mijn
bedrijf zou kunnen schaden.
De heer K. zegt n.m.„Bij de Blauw-
poortsbrug (dit moet zijn Overwulving van
het Kort-Rapenburg) gaf de firma Wer-
nink een te lichte constructie,
al was de prijs dan ook het laagst." Neen,
eoo was het geval niet, er is gegeven een
constructie volkomen overeenkomstig de
ei'chcn, die gesteld werden, hetgeen des
tijds bij een mondelinge bespreking met
den Heer Directeur van Gemeentewerken
ook is erkend, maar een concurreer en de
firma, welke niet de laagste was, gaf een
constructie, die boven deze eischen ging,
een wijze van eoncurreeren, die ons
vreemd was.
Onder dankzegging verblijven wij:
Hoogachtend,
P. A. "WERNINK,
Directeur van de Na-aml. Yenrf..
"Wernink's Betonfabriek.
Leiden, 10 Januari 1913.
Tsarcu-f ami J ie.
In tegenstelling met andersluidende berich
ten zal de gebruikeJiike nieuwjaarsontvangst
bü den Tsaar op Tsar6kojo Selo, waar het
diplomatieke corps aan deelneemt, ook dit
jaar plaats vinden.
Er zullen echter geen dames tegenwoordig
zijn, omdat de Keizerin-moeder dooreen heup
ziekte is verhinderd en de Tearitsa zich niet
aan de vermoeienis van sen ofllcieele ontvangst
mag blootstellen.
De geruchten over een beroerte van de
Keizerin-moeder en een zorgwekkende verer
gering van de ziekte van den troonopvolger
zUn onjuist.
Telegrafisch weerbericht.
naar waarnemingen in den morgen van 10 Jan.
Medegedeeld door het Kon. Ned. Meteor. Instituut
te De Bilt
Hoogste barometerstand 782.6 te Hernoe-
sand; laagste 744.5 te Yostmanoer.
Verwachting tot den avond van 11 Jan./
Matige tot krachtigen widoostelfiken tot ooste-
lfiken wind; betrokken tot zwaarbewolkte lucht,
waarschfinlfik droog weer; temperatuur om
het vriespunt.
Leiden. Voor het artsexamen, eeret#
gedeolte, ie geslaagd mej. 3. D. Veenhoyien.
Tot arts ijjn berorderd de heeren M. L.
Tan Breemen en P. H. van der Hoog.
Loonactie der typografen te Amsterdam.
Gistermiddag vergaderde de Amsterdam,1*
eohe Drukkersvereeuiging in „Krasnapolsky"
Aangenomen werd de volgende motie:
„De vergadering der „Amstcrdainschö
Drukkdrsverceniging", besprekend© 't schrij
ven van de werklieden-organisaties van
Januari jl.
gezien hetgeen Inmiddels is geschied;
besluit, dat de leden, bij wie niet
staakt wordt, hun werklieden huao. indivi
dueel© arbeidscontracten den llden Januari;
a. s., met- in-acht-nem'ing van den gestelden!
termijn, zullen opzeggen, indien niet op dien
dag de than9 aanhangige stakingen zullen,'
zijn opgeheven."
Naar aanleiding van dit, had het» „Hbld."'
teen telefonisoh onderhoud met den voorzit^
ter der vereeniging, dein heer B. O. B.j
Zwart.
Deze deelde ntedo, dat het bewuste 1^
sluit m'ct een groot© meerderheid van stent-
men genomen is.
Of er geen mogelijkheid bestaat, dat ah*-:
nog op het besluit teruggekomen wordt?
„Neen," antwoordde de hoer Zwart, „watt-
neer er geen verandering in den stand van -
zaken komt, is het stellige besluit, dat allë
leden do arbeidscontracten opzeggen."
„Maar is het dan geheel uitgesloten, dat
ter vcca* dien tijd nog onderhandeld wordt?"
„"Wanneer do werkliedenorganisaties wil
len onderhandelen, zullen wij hen te woord
staan." r,
„Staat de staking te Doetinckam' nog in;
verband met de Amsterdamse!)© beweging,
dcordat er wellicht Amsterdamse!) werk
wordt afgemaakt. -
„Ncen, vcor Zoover mij bekend is althand)
niet. Er warden ten platten lande inder
daad veel te lage loonen uitbetaald en ook:
veel met jeugdige krachten gewerkt. En de
„Bond" laat da.t maar loopen. Zelfs onder
de rook van Amsterdam laat zij contracten:
afsluiten tegen 22 cent jier uur
„klaar de huren zijn daar toch onmid
dellijk veel lager, nietwaar?"
„Dat rechtvaardigt toch niet een verschil
van 5 cent per uur. Bovendien is de Bond
met den eisch van 27 cent per uur, dat
wordt ;dus f 15.39 per week, boven zijn
eigen verlangen gegaan. Immers in het lan
delijk program werd als minimum voor d<(
greoto steden f15 gevraagd."
Dc „Tol." wondde zich tot den heet
J. F. Duwacr, secretaris vrrn do Amster-
damsche Drukkers vereeniging, wien ge
vraagd werd, hoe .groot iiot aantal pa
troons is, dat zich herein verklaarde
mede don genoemden maatregel to ner
men. Dit lion de hoer Duwaer gister
avond nog niet zoggen, evenmin als ons
mot zekerheid vertellen, hot aantal ar
beiders, dat dan in het geheel werkloos
zou komen. Wel kon de secretaris tier
vereeniging ons zeggen, dat bijna alle
leden gistermiddag m de vergadering
aanwezig waren cn ongeveer allen be
sloten zijn, dsn maatregel toe te passen,-
indien noodig.
Er zal overigens een uitspraak wordoi*
