po. f6203
LEZDEGH DAGBLAD, Woensdag* 18 December. Derde Blad.
Anno 1912.
Tweede Kamer.
Ingezonden.
Christen-SociaSisten,
öv'eP „Het socialisme een kracht Gods"
Eprak gisteravond in do zaal vaji het Nut
L>r oen niet talrijk publiek de heer M.
goornslra, propagandist- van den Christen So-
Jjist-ischen Bond, tot voor korten tijd pro-
tó^amliat. van den Militairen Bond.
gel. bestuurslid, de heer A. C'ats, opende
h£fc een kort woord en met gebed deze bij-
ftDkomst.
Spr. begon met tie w'ijaen op de verwording
fter kerk. In isahcirpe woorden hekelde hij
ie kerk, in haar tegonwoordigon vorm als
een kapitalistische instelling, om daarna het
harde Jeven der proletariërs te doen zien.
Spr. haalde eanige oitaten aau van Groen
yöii Prinstener en dr. Kuyper om z'n be
dringen kraoht bij te zetten.
Ik lieer Ivoornsiira had 't hierop over de
darde van den Bijbel. Kloosterman had ge
lijk, lo?n hij zeide, de Bijbel is ma i» 'heilig
l^i de coalitie te verdedigen, doch juister
'abu t zijn, wanneer hij zeide, de coalitie is
mr Ie slotiht om haar met- don Bijbel to
dekken 't Is hquscili niet te verwonderen,
dat; zich do socialist) van don Bijbel af
vult.
Spr. geeft te kennen, dat do christen-
gccialisten wel lang gewacht hebben. De
gbei aal-democraten waren al oön langen tijd
Tcor. maar de christen-socialisten hoopten nog
Op dr. Kuyper. Ze zijn echter bedrogen ii.it-
gekomen.
Vanwaar komt tegenwoordig de actie to
gen de uitzogging* van het kapitalisme,
tegen den oorlog, enz. Niet van de oliriste-
üfeïi. Zij pleiten slechts voor zichzelf e-nj
jjeblcn voor hun eigein pleizier oen ooalitio
am gesteld om zioh to verrijken,
hl-ofc voed voorbeeldenaan den Bijbel ont
leend, betoogt spr. hot goddelijke in heb
toctalisme. Hij wees op do zelf^erlooofewng
Van haar geleiders on noemd$;-s 3in di4 to
Slaven, do offervaardigheid tegohovor do^Bel-
gtoche arbeiders, die in staking droigAh do
Kuui. Ook woes hij op hot. Afwerken.'j van
TrojLstjra Voor vele jaren in --ütocht,^ ver
gui?! door de massa, die hem "niet "bégFoep.
Het eocialismo is niet uit den duivel.
De vraag ia, is 'b Socialisme uit do nuen-
Bchon of uit God en wanneer de rschtzin-
tigen dan den Bijbel leggen naast de eisohen
Ier socialisten, dan zien ze, dat oir dooi*
den Bijbel' een roode draad loopt.
Godsdienst en kerk heeft men met elkaar
Vereenzelvigd, dit wan en blijft het groote
kwaad. De kerk staat tegenover het socia-
tisme, maar niet de godsdienst. Door die
Vereenzelviging heeft man het kind met het
fad water weggeworpen. De socialisten heb-
bèn wel harde dingein over de kerk gc-
ifegd, maar die maakte het er dan ook naar.
De oude inquisitiozixoht is nog niet verdwe
nenzei de spr., ein hij wees or op, dat Wan-
Deer iemand als socialist naar voren treedt,
bi daarvan steeds de dupe wordt. De socia-
lifsten moeten tno(g dikwijls den God der
tjhristenen aainroepen ter bescherming tegen
uien haat der christenen.
Kef, socialisme is in strijd met dén wil
Van God, jsegt men. God ia almachtig en
ban, zoo wordt beweerd, mét een enkele
Vingerwijzing alles naar eigen wil veran
deren. Spr. gaf daarover zijn moening te
bénnen.
Een bezwaar togén het socialisme is ook,
'dat 't geen rekening houdt met de zonde,
't Is echter de vraag, wat zonde is In den
tégenwoordigen tijd is 't een ellendig spook
beeld geworden, 't Ontzettende van onzen tijd
Sb, dat men geen zonde meer weet aan to
Vijzen. Het socialisme strijdt echter alleen
tegen wat we kunnen zien en tegen wat
Hre kunnen voelen, niet tegen iets abstracts.
Ook heeft men tegen het socialisme, dat
het revolutionnair is. De socialist wil even
wel geen revolutie, geen sprake van. Spr.
hekelde 'hier liet optreden van den Haag-
Schen burgemeester op den tweeden Rooden
Dinsdag, die door zijn maatregel verzet heeft
willen uitlokken, omdat de eerste Roode Dins
dag zoo rustig en kalm was en dat. mocht
biet. De revolutie echter wor-dt niet gemaakt-,
doch geboren onder het volk, dat niet lan
ger kan dulden.
Nog wordt wel gezegd, dat het socialisme
geen rekening houdt met- het achtste ge
bed: Gij zult niet stelen. Dit wordt dan be
weerd, omdat zij grond en productiemidde
len aan de gemeénsohap willen brengen. Daar
voor moet dio .grond natuurlijk onteigend.
Spr. motiveerde, dat hier geen sprake is
van stelen. De kapitalist heeft al de jaren,
die voorhij zijn, geen rekening gehouden met
idit gebod, zoo jets behoeft men niet bq
yreezen van de socialisten.
De christen-socialisten zeggenGod wil het,
Jiet- socialisme ia een kracht Gods. Die kracht
kan onbewust werken, .doch ook bewust. Dat
laatste zag spr. .gaarne ook bij de Sociaal
democraten.
Do heer Ivoornstra sprak nog over den
vloek der philanthropic. Hij besloot met te
wijzen op het sohoone der internationale so--
oia al-democratie en hoopte, dat de ohiriste-.
non eeii3. afstand willen doen van hun eigen
gerechtigheid.
Aan het debat werd het eerst deelgenomen
door den hoer M. Prins, evangelist te Lei
den. De debater noemt den socialist den
opstandeling tegen God. Kaïn was volgens
hem de eerste socialist. Het socialisme is
ben goosel Gods voor don kapitalist, door
Jacobus roods geprofeteerd. De debater sprak
oen verward betoog uit en voerde zelf aan
de hand van voorbeelden, een dritiek op
ide christenen.
De voorzitter gaf de hoop te kennen, dat
'de volgende debater op de rede zelf in zal
gaan, wat met dezen eersten debater niet
het geval was.
I)e tweode debater, dr. J. A. Knuttel,
Voelde zich door de rede teleurgesteld. Er
Was geen krachtig betoog geleverd van de
hcolzakelijkheid voor de christenen om so
cialist te zijn.
Vit de vele vergelijkingen van den spre
ke kunnen de Leidsche arbeiders geen nut
frekken.
1 n den kortein tijd, dien debater heeft,
kon hij uiet aanIoenen, dat het socialisme
géén kracht Gods is, doch de consequentie
Sftu den groei dér m$afcs,qhapp!}j\.
Uit de ontwikkeling der maatschappij heeft
men de zekerheid gekregen van de komst
van het socialisme..
Dr. Knuttel gaat na de béteekenis yun
de leuze; Godsdienst is privaajtza^k. Oök
hijzelf Onderschrijft deze leuze. Wil meu
alle menschen voor één. doel aanvaarden,
dan mag men niet hen weren, door een eisah
daarbuiten liggend te stellen, zooals de
christen-socialisten doen.
Debater betoogt, dat de chris ten-sooialid-
ten hun standpunt niet zullen kunnen hand
haven. Om een sterke macht te ontwikke
len, moeten aa dan stap doen: alleen strijden
voor het socialisme. Ze begrijpen nog niet
hun eigen kracht, waar ze van God hulp
vragen.
Dr. Knuttel doelt niet de meening van
den lieer Koornstra inzake de revolutie. Ze
ker, de socialisten willen geen geweld, doch
daar z'iju anderen, die 'ter op aan laten
komen en daarom kan niet worden gezegd
de revolutie komt met. Debater is van tegen
overgestelde opinie.
Debater keurt 't in den spreker af, dat
hij niet 'gewezen 'hééft pp do noodzakelijke
komst- van het socialisme. Was men hier
van niet zeker, dan zou men do arbeiders
niet warm'kunnen maken voor den strijd.
Men kan niet werken op liet goede hart
der menschen. Hun meet worden geleerd, dat-
de komst van liet socialisme oen zekerheid is.
Do beer Ivoornstra merkt-over den eersten
debater op, dat deze nog al aan den rooien
kaut is cn onderschrijft vooral zijn moening
over hot socialismeals een geosol Gods.
Overigens heelt luj niets ovor diens betoog
te zeggen.
Spr. ging daarop in tegen do moening
van dr. Knuttel inzake de noodzakelijkheid
van het socialisme. Aan Marx' theorioeal
heeft men veel tc danken want de historie
liegt niet, doch men moet voorzichtig zijn,
want op- gevolgtrekkingen kan reen door
gaans maar weinig rekenen.
Do Marxist zogt, dat hot socialisme moei
komen als historisoho noodwendigheid, do
ohris ten-socialist zegi, dat 't komt, omdaü
de Bijbel openbaart, dat God zal geven oen
njeuwe aarde én eon picuwen hémel.
Do christen-socialist kan godsdienst niet
als privaat-zaak beschouwen.
Spr. wees op de verschil lend o wijzen, waar
op men tot het socialisme kan komen. Het
Marxisme lean tót lijdelijkheid voeren, om
dat de aanhangers alles als voorbeschikt yoo
ien. Over hen komt de lijdelijkheid, die over
de calvinisten is gekomen.
Wannéér eenmaal do logge massa der chris
tenen in beweging is gebracht, dan zullen
ze toonen, wolk eon geweldige macht daar
in hon schuilt.
Sjpr. betoogt, dat ér nooit aan gedacht is
cm de modernen van. den Bond uit te sluiten.
De godsdienst moet ons gohoele loven be
zielen, aldus de christen-socialisten.
Het zou spr. spijt-en, dat liet Marxisme de
sociaal-democratie lijdelijk zou gaan maken.
Spr. gaf nog even zijn moening waer over
de revolutie.
De voorzitter dankte met een enkel wooird
aan sproker en debaters, waarna do hoer
Kcoraskra 6loofc met gebed.
Algemeen Begrooting 8-
debat.
Do heer Schaper constateerde byi
••zijn repliek in de zitting van gisteren, dat
de Regeering zich niet heeft kunnen
schoon wasschen op het verwijt van schul
dig te zijn aan het tekort aan wetgevende
maatregelen, voornamelijk óp sociaal ge
bied. De hoofd verdediging van Regeering
en Rechterzijde was, dat de werkwijze der
Kamer te langzaam is, ook door de instel
ling van oommissies van voorbereiding.
Maar die commissies zijn ingesteld -door
een rechtsohen president op advies van de
oe-ntrale sectie. Intusechen ontkent epr.,
dat van bedekte obstructie sprake is. Do
schuld ligt ganschelijk niet aan beweerde
obstructie, maar aau te late indiening van
ontwerpen, gepaard aan onderlinge onee-
nigbedd rechts.
Verder zet spreker uiteen, dat ook weer
bij deze debatten bleek, dat de socialisten
vrees den doorslag geeft voor hen, die
aan het Bewind willen bli/ven of komen en
waarbij de sociaal-democratie schandelijk
belaagd en belasterd wordt.
Voor dergelijke bestrijding kan men ech
ter niet dankbaar genoeg zijn, omdat daar
uit de flinke groei der soc.-dem. partij
blijkt.
Verder constateert spreker, behandelen
de de rede van den heer Tydeman, dat de
vrij-liberalen tot zijn voldoening, blijkens
hun deelneming aan de vrijzinnige concen
tratie, stappen vooruit hebben gedaan in
vooruitstrevende richting zelfs een socialis
tische richting ten aanzien van Staats-
penaionneering. Dat kan ook niet anders,
als men weet, dat- de klassenstrijd een
groot deel van ons politieke leven be-
heersoht. Er was dus geen plaats voor het
fiere woord van den heer Tydeman, dat
hij niet met de socialisten verder hande
len" wil. Hij heeft al yoldoende met hen
gehandeld en zeer tot hun genoegen, ver
klaart spreker. Overigens moet men -zioh
niet zoo geneeren voor de sociaal-demo-
oraten, als men ziet hoe in den Gemeente
raad van Den Haag door <le liberalen en
katholieken met de sooialisten gecoquet-
teerd wordt-, evenals op kiesvergaderingen
in het land.
De heer S o h a p e r betoogt in verder
verband met zijn bewering, dat men niet
zoo op de socialisten moet afgeven, dat in
Duitschland de Katholieken zelfs heel ge
woon bondgenootschappen hebben met de
socialisten. Hij houdt verder vol, dat zij,
die de socialisten als boeman gebruiken,
ten slotte allen van de sooialisten willen
profiteeren als het in hun kraam te pas
komt.
Verder wijst spreker er op, dat de Re
geering haar beleid alleen wist te verdedi
gen met een bestrijding v&a het vrijzinnig*
oonoentratie-progïSni dat duo oen heilsa-
men aobrik aan de Regeering schijnt aan
gejaagd te hebben. In zoover is het oonoen-
tratiep rog ram nu zelfs niet meer een óon-
versatie-progra-m, maar ook een oonster-
natie-program geworden. (Luid gelach).
Spreker blijft volhouden, dat hij dat hu*
welijk tussohen de drie linksche partijen
als .abnormaliteit blijft beschouwen, waar
bij de demooratie ongetwijfeld veeren zal
moeten laten. Als men de ant-i-eocialistd-
sohe vlag opsteekt, zal men noodwendig in
het reactionaire vaarwater terecht komen.
De heer Goeman B e r g e s i u a be
spreekt d'e biet-bereidverklaring van don
Minister van Buitenlands oh e Zaken om mee
to werken, ook door subsidie-verleening},
tot liet internationale vredescongres, ia 1913
te VGravenhage te houden, en verwijt den
Minister,dat deze op verkeerden grond
stemming heeft gemaakt tegen dat oongreo
door te wijzen op hét .zoogenaamde ongun
stige verloop van het/ gongste congres
te Geaève, waar eenvoudig s echts e enige
wijziging bestond niet tussohen Franschen
en Duits obers, -maar tusschen Italianen on
derling Hij betreurt ben zeerste de afwij
zende houding, waar toch dergelijke inter
nationale vredesbijeenkomsten zoo krachtig
kunnen medewerkoa bot het voorkomen van
betreurenswaardige oorlogen als wij thans
aanschouwen.
Verder kwam spreker op tegen den aan-
_va-l van den heer Do Savornin Lohman op
de rijzinnige concentratie. Hij wees er op,
dat de rechterzijde de illusie koedbert-, dat
zij! twist en tweedracht kan zaaien tussohen
de vrijzinnigen, gelijk zij al zoovele jaren
deed. Maar spr. rooph de rechterzijde toe,
dat dat een illusie zal blijven en dat d»
houding, welke de rechterzijde jaren lang
tegen de liberalen heeft aangenomen er
thans gelukkig eindelijk boe geleid heeft,
dat de geschillen, welke de groepen dor
vrijzinnigen wel eens verdeelden, opgelost
zijn en mea aaneengesloten optrekt tegen
de rechterzijde.. Het liberale bloc is noodza
kelijk geworden tegenover do onderdruk
king van do ooalibio en $ls de coneentratio
thans optreedt met een vast omlijnd plan,
is dit toch beter dan, zooals de ooalitie
deed bij haar optredep, n.l., te komen met
een los ooooord. Daarom kan do linkerzijde
tegenover het dagelijkse!) knabbelen der
rechterzijde aan het concentratieprogram»
niet hetzelfde- doen om do eenvoudige reden,
dat dc rechterzijde geen program heeft.
Tenzij het slot van de rede van minister
Heemskerk een soort van regeeriug.spro-
gram moot vormen, maar dan zou het een
heel dwaas program zijn, omdat spreker
het ais zonder iiihoutf beschouwt en slecht!
phrasen bevat. I
•Spreker komt nadrnlckc-Jijk op tegen de
beschuldiging, ook door minister i^oeaw-
kerk overgenomen, dat de vrijzinnigen meto
de roode vlag zwaaien om de socialisten in
het gevlei te komen. Zulk- gedreig en Beroep
op politieke kleuren moest in een ernstig
politiek debat niet voorkomen.
Spr. betoogt voorts met historische argu
menten, dat ,,rood" en ,,sociaal-denioc-ra-
tisch volstrekt- niet gelijk zijn te stellen en
beweert minister Heemskerk, dat het con-
centratieprogram socialistisch is zonder aan
te wijzen op welken grond, zoo is dat- niets
dan bangmakerij in het publiek met het
oog op de stembus.
Spr. werd reeds rood genoemd voordat er
één socialist bestond. De sociaal-democraten
verbeelden zich, dat zij het zijn, die de an
dere partijen tot sooia-le wetgeving nopen.
Dat is onjuist. Al heeft de sociaal-dernocrfu
tie goeds voortgebracht, anderzijds dtent
zij, wegens het prediken van den klassen
strijd en het weigeren van de verantwoor
delijkheid van haar politieke critiek, te
worden bestreden. Het groote verschil tus
sohen spreker en de socialisten is hierin ge
legen, dat hij het belang van alle deelen eter
bevolking, zij alleen het belang van ccn
klasse willen bevorderen.
Wat betreft de critiek van den Minister
op hét concentratie-program, zij was uiterst
klein. De grondgedachte van het stuk heeft
de Minister ongerept gelaten en juist die
zullen haar invloed op het volk doen gel
den.
Met gerustheid gaan de vrijzinnigen dan
ook de toekomst te gemoet, waar hét oon-
cèntratieprogram alom met instemming is
begroet.
Vervolgens repliceerden de heeren Koo
ien en 8 m e e ïi g e, Laatstgenoemde
keurde het in den minister-preBident af, dat
deze niet voldoende let op het groote maat
schappelijk behang, bij de drooglegging der
Zuiderzee betrokken.
De heer D e Meester waarschuwt te
gen het vernietigen van. den Bond van min
der Marinepersoneel; een maatregel, die
het doel voorbij zou streven.
Spr. wijst er op, dat de Minister van Fi
nanciën het tarief beslist protectionistisch
wil inrichten, doch waaromtrent minister
Heemskerk heeft volgehouden, dat bet een
louter fiscale, strekking heeft.
Vervolgens repliceerde de heer D e
S t u e r s.
De heer Biohon van IJgseloion-
d e komt tegen de hem toegevoegde qualifi-
catie ,,reactioiinair" op Tijdens de gehtele
verkiezingscampagne te Ommen is het Ka
binet niet aangevallen door spreker. De
coalitie is door sprekers verkiezing inct in
gevaar gebracht. Slechts wensch'ten de
Christelijk-Historiscihen in het district een
eigen oandidaat-, maar spreker verk! art
zich met de meeste beslistheid tegen het
Kuyper-regime, dat onwaarheid in de po
litiek huldigt-.
De heer De Klerk betoogde tegen
over minister Heemskerk, dat deze niet
op grond van opneming van' Staatspensioen
kan beweren, dat in het concentratie-ma
nifest met de roode vlag wordt gezwaaid.
Immers, er bestaat een Bond voor Staats-
pensionneering, waarin alle richtingen sa
mengaan.
Eerst ruim halfzea waa daarna het woorA
aan minister Heeiftske rk» die etbler
<Jlt late uur gesohikt voor d« Rcgr.e-
ring oordédde om te antwoorden, waartoe
de Minieter zioh o»p het oogenblik bovendien
niet In staat achtte.
Daarop werd de vergadering verdaagd tot
heden te ha-lfelf.
Verplichte Winkelsluiting;.
Geachte Redactie l
.Vergun mi.i voor het volgende in üw
veelgelezen blad plaatsruimte, waardoor u
mij zeer tot dank verplicht.
In do Raadszitting over bovenstaand on
derwerp is door een paar Raadsleden aan
merking gemaakt, dat er zelfs invullings-
lijsten waren gezonden aandc kleinste
winkeliers. Hoewel ik volstrekt niet
tot do kleinste winkeliers behoor en
zonder dwang reeds in de week mijn zaak
om negen uren sluit, vind ik deze afkeu
ring. meer dan. lakens waard. Dat ook aan
den k 1 e ins t en winkelier is gestuurd,
is m i. niets dan een staaltje van den du-,
ven plicht^ en zoo ik persoonlijk in de
Raadszitting' aanwezig ware geweest, zou
ik dien heeren gevraagd hebben, of dan
die kleine winkeliers onder en boven de
wet léven, of die geen belasting betalen,
of die geen zorgen liehben, of die alleen
maar moeten hooren als in den tijd der
InquisitieWij ooidcclcu over u,
doch zonder u Wat mij liet meest
verbaast, is dc parodie op de werkelijkheid
in dezen van da z.g. voorvechters der be
langen van den Middenstand. Hoe kunnen
zulke lieden met een alge mee no ver
plichte sluiting instemmen Zij dienen toch
te weten, dat, indien inen Koning Alcohol
vrijlaat tot twee uur des nachts, men een
ander genotmiddel als een zure haring,
een komkommer, uitje of een sigaar, dan
wel een banketletter of een ijswafel pok
vrij moet laten, daar gebakhuizon, sigaren
winkels, banketbakkers, etc. juist des
avonds het meeste verkoopen. althans in
vele gevallen. Waarom alleen Bacchus los
gelaten, wat dc politie nog overlast geeft,
waarom de walglijke tafcreelen geduld van
dronken, vechtende lui en een .andere vor-
poozing, als een lunchroom of gebakhuis
verboden? Is het, omdat de alcohol zoo'n
pradit van een duit in de schatkist werpt
Moet daarom deze onzedelijkheid, zooals
onze wetgever dronkenschap rangschikte,
-geduld en in de hand gewerkt worden?
Moet dat geprotegeerd worden? AH Am
sterdam door een slinksclie streek van het
Socialisme, gecoöpereerd met vrome broer
ders, zoo iets tot groote ergernis van 't
heccle menschdom cr door jaagt, welnu,
moet Leiden daarom zoo zot zijn?
Parijs is tooh dag en nacht ppen en.
daar wordt meer verdiend en heerscht
meer pracht en praal dan. in Leiden.
Men hamert altijd op de ijzeren vuist
van Duitschland, maar om iets te noemen,
in Berlijn, Leipzig, Dresden cn Hannover
sluiten vele groote zaken om zes civ zeven
uren reeds des avonds. Meent u, hoer Pera,
dat men daar ook zegt, 'nu moeten de klei
nen maar volgen? Geen idee van. Elk sluit,
wanneer hij wil, doch uiterlijk om negen
uren. Of dc toestand in Duitschland beter
is, ik zou haast zeggen, er bestaat geen
land met meer flessdhentrekkers of, zoo
als de Fransclvcn ze noemen: Ridders van
do Nijverheid op elk denkbaar gebied. De
zwendel is daar meer ontwikkeld, de mis
daad meer gecompliceerd, doch de toe
stand door den dwang 'zeker niet beter.
M en went aan alles, doch gemakke
lijker aan een gerief, dan aan een on gen
rief. Een landlooper voelt zich spoediger
thuis in de jas van êen millonnair, dan een
millionnair in de plunje van ccn landloo
per. Daarom, als de arbeidswet niet zoo'n
emotie bij u teweeg heeft gebracht, jdes
te meer bij vele anderen.
Volgt u maar eens, geachte lieer Pera,
de reeks van bekeuringen bij het Kanton
gerecht te Leiden. U leeft schijnbaar te
veel in een zekere sfeer en spreekt te voel
van het algemeen. Leert het algemeen
kennen en oordeelt dan.
Zeker, als dc wet er is, zal ze wel met
pittigo middelen gehandhaafd worden,
waarvoor ook al weer die kleine winke
lier zijn belasting kan betalen om een wet
te? vervullen, die l>em ten gronde richt;
daar zijn voornaamste verdienste der avond
uren hem ontnomen wordt. De kassiers
kunnen het getuigen. Dc betalingen in Am
sterdam zijn er na de winkelsluiting heusch
niet beter op geworden, en de faillisse-
mentenreeks is heusch niet verkleind.
Dat is werkelijkheid en geen lof der zot
heid.
Dat nu de Ilooge Raad Amsterdam het
hecht toekende om een dergelijke verorde
ning te kunnen handhavenWaarde heeren
Raadsleden, datdit door den Hoogon
Raad moest beslecht worden, is reeds oen
bewijs hoe dubieus da wettigheid der ver
ordening was. En zoo iets prijst u aan.
Deze verordening belemmert de vrijheid
van den Nederlandschen handel en is vol
gens elk jurist in strijd met de Grondwet.'
Waren onze wetten minder gebrekkig en
minder oud, dc uitspraken van den Hoogen
Raad zouden overbodig zijn. Deze wil wel
eens wat al te veel de bedoeling van den
wetgever volgens eigen opinie uitleg
gen. Hoe kan een levend wezen, de be
doelingen kennen van hem, wiens beende
ren reeds verpulverd zijn? Dat gaat boven
mijn pet van winkelier, daarvoor moet men
veel gestudeerd hebben. .Vermoedelijk htooft
der Hoogei. Raad dit ook maar beslist
om aan een ergerlijke reeks processen van
protesteerende Amsterdamsche winkeliers
(leve de v r ij li e id!) met geweld een
einde te maken. Des avonds mag je vrouw
den winkel niet meer doen, waarvan men
leven moet, je kind mag na zoo laat geen
boodschap doen, als is het maar een bood
schap van drie cent, dat is vrijheid. Waar
om mag het kantoor van een Bankier of
een Effectenhandelaar wel op eik uur
schoongemaakt worden? Het kantoor is
toch de winkel voor die lieden, d.w.z, de
plaats, waai: zij het dagelijksch brood vcr-
Etl Uil j4e__firpodw^t.;
Art. 4. Allen, die zich op het grondgebied
van het Rijk bevinden,- hebben gelijkd
aanspraak op b e s c li e rm i n g v a n
persoon en goederen.
Art, 1 tot 9 ademen louter do vrijheid#
maar pats de werkelijkheid, een winkelier'
is een heel ander wezen, dan een caféhom'
der, een logementhouder of stalhouder*
Bravo, 4an de bedoeling van den wetgever,
dat was niet de vrijheid, alleen maar ade*
men naar vrijheid, en in Den Haag vertcL
len ze je dat met ernstige gezichten.
leder niet-winkelier mag zaken doen
wanneer hij wil, is vrij in zijn handclim
gen i n 7. ij n eigen huis. De politk\-
die in mijn huis niet mag komen zonder
mijn toestemming, k o.m t v r ij o n g e n o o-
digd en zonder verlof t c vragen
op elk uur in m ij n werkplaat s.
Met wel k r echt Ook dat is belem
mering' der vrijheid en schending van de
rechten van den eigendom, in Den Haag
praten ze 't haarfijn in orde piet stalen;
gezichten van overtuiging. Vrijheid, blijheid
ligt in het graf, evengoed als de Vrede in
het Haagsche Paleis een pracht van een
grafzerk heeft gekregen.
Waarom mag een winkelier dan geen
vrijen handel doen op liet uur,, dat hij-wil.
In mijn eigen huis speelt men, over mij
'den baas en belemmert mij bij het pogen
op een eerlijke wijze mijn brood te verdie
nen. Dc nieuwe wet, zoo ze cr door komt,
'kan in mijn oogen. slechts den grootep
man eenig voordeel bezorgen, door den
kleinen tc vernietigen. Het demoralise^-,
rende trust- en groot-kapitaalsysteem.
Hoogachtend,
IJ. G. T. N.
Leiden, 17 Dcc. 1912.
Mijnheer de Redacteur!
Vergun mjj voor hot volgende een plaatsje
in het „Leidsch Dagblad."
fit) dwang tot winkelsluiting zal men niet
meer baas z\jn in eigen huis over eigen goe
deren, om deza te verhandelen. Wie moet
voor de betaling zorgen? Zil men van
de gemeente een aanvulling goven bfj tekorten?
Zal men, wanneer een klant ons verzoekt
het esn of ander ts verkoopen, waar hfj by
•en moment om verlegen is en men helpt
zioh te verantwoorden hebben voor den
rechter? Het wordt steeds mooier. Men wordi.
hoe langer hoe meer de vryheid ontnomen.
De heeren advocaten kunnen het mooi
doorleggen,, het gaat bulten hun zak om en
hebben ook het minste verstand van zaken
wat winkelnering betreft. Zy kunnen werker»
zooali zy willen. Voor hen is er geen negèn-
uur-sluiting, zoo min als voor verslaggevers.
Ook zy zuilen hun nieuwtjes wel na negen
uren verwerken.
Alle winkels staan lang niet gelijk; enkele
hebben al vroeg nering on sommige winkelt
kunnen geruat tot tien uren des morgen»
gesloten zyn, omdat voor hen nog geen
koopwa komen. Men ls toch vrfj om U
•luiten; waarom dan wangunat, dat een con
current nog üa, negen uien iets vei koopt
Er zyn winkeliers, die het gezelliger vinder
in hun winkel dan in hun huiskamer.
Wanüeer do dwepers voor de sluiting hun
zin krijgen, dan komt pas de last, de haat,
die een vervloeking over deze geweld aan
doening uiten. Men zegt: ze hebben zich niet
erg verweerd. Dat komt het is hun roeping
noch om te spreken, noch om te schrijven.
Voormannen bestaan nlot. Dat komt later.
Wanneer het te laat is, geiyk in Am
sterdam, komt pas de stryd, die gezaaid is
door dwepers, die dezen nieuwen god aan
bidden. Is het niet treurig, dat de win
kelier en de werkgever het mikpunt la
van dezen tyd, die hun telkens voor den
rechter brengen? Men schünt ln dezen ver
blind te zyn. Hiervan komt de duurte, de
werkloosheid, door het lijntje trekken. Ambte
naren moeten er zyn by grossen, die ook
betaald moeten wordon. Hongeriyders kunnen
niet van hun kinderen afkomen Menschon,
die byna geen verdienste hebben, kunnen geen
woning betrekken, omdat de niet waardige
hulzen opgedoekt worden.
Dit geeft de nieuwe tyd, die door den in
vloed van domme, eigen verbeelding z;jn
duivelsche werken doorvoelt.
Uw dienaar
Winkelier De J.
Geachte Redactie
Vergun ons, 'naar aanleiding der rubriek
„Vragen en Antwoorden" in Uw nummer
van Maandagavond, con klein plaatsje au
Uij blad. Bij voorbaat, onzen da.nk.
Zonder iots to willen afdingen op heb
antwooyd uwer Redactie op de „klacht van
een winkeljuffrouw", zouden, we toch gaarne
de vraagster even van antwoord willen die
nen.
Dft winkeljuffrouw klaagt er ovor. dat.
terwijl or voop iederen vakman zooveel ge
daan wórdt-, cr voor dc winkeljuffrouw niets
gedaan wordt.
"We meonén oohter, dat zoowel het oerste
deel harer klacht als het tweede deel on
juist as.
We zouden tevens de klagende winkel
juffrouw deze waarheid op 't gemoed willen
drukken, (natuurlijk erg zachtzinnig), dat
de tijd» dat do raven aan El ia het brood
braohten, voorbij is.
Tevens, dat, als de winkeljuffrouwen iets
gedaan willen hébben tegen een arbeidsdag
van 14 uur, zooals zij schrijft, en tegen oen
gonschén dag staan, dit het werk van do
winkeljuffrouwen zelf behoort te zijn.
En laten wo de klagende winkeljuffrouw
do verzekering geven, dat er reeds win
keljuffrouwen zijn, dio deze waarheid heb
ben ter harte gdhomen, en ijverig in de weer
zijn, haar medcwinkoljuffrouwen clit aan het
verstaud te brongen.
Die winkeljuffrouwen, dio zich niet lot
klagen hebben bepaald, doch de hand aan
den ploeg hebben geslagen, hebben zioh daar
toe georganiseerd in den „Algemeenen Bond
van Handels- en Kantoorbedienden." Zij'
hebben begrepen, dat eendracht macht maakt
en hebben in haar vakvereeniging haar,
eischen naar varen gebracht.
En, waarde winkeljuffrouw, die vak vér*
eeniging hoeft 2?ich opgema^ktj yerbctering
