De vrye Zaterdagmiddag in Engeland. Het karakter der vrouw en parfum. Invloed van het weer op de sterfte. Reizen en trekken in vroeger dagen. De oorsprong van het poederen. kon niet langer bij den blik op den speel man wachten. Maar haar verlangen naar hem was zoo groot en werd steeds grooter. En toen kwam er een uur, waarin het verlangen aJ's een goede zuster haar bij de hand nam en haar steund^ en haar stil wegdroeg naar den tuin om den hoogen, zwarten kerktoren. Dien ken je wel. Onder esschen droomen er witte kruisen. En de tuin ligt fcoo hoog als de dijk, zoo hoog, dat hij o-ver het water heen je huis kan zien aan de overzij. Daarom had het verlangen hier een kamertje voor Karen bereid, heel klein maar, niet grooter dan een bed. En daar woont Karen nu, en ziet naar de overzij, over den dijk, over het water, tot daar, waar eens je stralend venster de komst van je liederen meldde. Zie je, en vandaag heeft het licht weer gebrand. En je bent gekomen. En je zult fee weer laten zingen, je bruine viool." „Ik ben zonder viool." „Heb je ze verloren „Zo is gebroken." „Maar rozen heb je toch?" „Ik heb er geen meer gevonden." „Maar liedjes weet je?" „Die ken je alle." En stil ziet Karen hem aan en glimlacht. ,Ik zal er een Voor je zingen. Ik heb 't goed onthouden: Iemand wist er op don heüvel." In de eenzame kamer zat hij nog lang. Voor het bord met den ruiter't Bord was gebroken. Het Oude moedertje vertelde „Toen het op 't laatst liep met haar, wilde zij het hord nog eens zien. Verwelkte ro'öde rozen lagen er op, tot een krans gevlochten. Die nam zo er af. Misschien wilde zij ze kussen. Het bord was haar uit de doode handen ge gleden. Het moedertje had het tfeerigeliijmd Alle scherven vond ze. Alleen WciS-r aan de lans de bloemen bloeiden en aan den kleu- ligen bandelier de viool hing, daar was een gat in 't bord. Dat scherfje is zeker ver loren gegaan Bij rapïwrteiu van g^zaiitscïtapsradeii, HÉeeretalïsgeffL èJi -attachés in het. Oranje* boek 191112" ia er ook een eevoogd, in gezonden door jhT. mr. A. vo.n der Goes, ge- ;iantscha,pSraad te Londen, en handelend over den vrijen ZaterdagMiamliddag. Daaï ook ten: onzent dit onderwerp nogal feens ter sprake wordt gebracht, schetsen vrij hier in zeer grooto lijnen don' inhoud van dat rapport. Het is etr VeWd Vin', dat de Zaterdagmid dag algemeen als een halve rustdag wordt, beschouwd Sn het Britsche Koninkrijk. Br zijn talrijke categorieën van personen, die 'des Zaterdags slechts in den morgen hebben te arbeiden'; maar het aantal mensehen, voor wie de Zaterdag eetn gewone werkdag is, is niet minder groot. Voor zoover de vrije Zaterdagmiddag be staat, kan worden gezegd, dat hij uitslui tend is voortgevloeid uit zeden en gewoonten. Tot iugTijpen van den wetgever heeft bijna Hoodt aanleiding: bestaan en wettelijke voor- Bchriften, die tot vrij af.geven op Zaterdag middag zonden dwingen, zijn er dan ook niet. De geWoohté is zelve een uitvloeisel van een andere gewoonte: de algemeen© viering fvan den Zohdag als een dag van rust. Die 'Zohdag biedt den arbeider geen gelegenheid tot hei doen van inkoop en en het behar tigen der belangen zoowel van hemzelf als .van zijn gezin. Daardoor ligt het voor de hand, dat die gelegenheid op eenigen an- deren dag wórdt gevonden en veelal doch lang niet altijd hebben plaatselijke gebruiken meegebracht, dat daarvoor de Za terdagmiddag weTd gekozen. Het feit, dat 'het weekloon meestal Vrijdagavond (of Zatetr- •dagmorgen) wordt uitbetaald, is aan de voor- 'keur voor den Zaterdag waarschijnlijk niet vïeemd. Ook op het gebied van vermaak en afleiding biedt de Engelsche Zondag- voor dfrn „man uit het volk" al bitter weinig. Geen sport dan in gesloten cluhsv waarvan hij uit den aard der zaak geen lid kan zijn. De musea zijn pas sinds betrekkelijk korten tijd enkelo uren des Zondags open. Tentoon stellingen zijn 's Zondags gesloten, concer ten, tooneel- en cincmatograafvoorstellingen alleen geoorloofd, wanneer financieel voor deel behalen geon bedoeling is. Om dus aan de niet geringe behoefte tot ontspanning te gemoet te komen, is een andere vrijo tijd als Zondag noodig. Het gebruik heeft dik wijls, doch ook al weer lang niet altijd, meegebracht, dat voor die vrije uren de Zaterdagmiddag werd gekozen, cn groot© voetbal- of cricket-'wedstrijden, vliegdemon- straties, in 't kort vele georganiseerde „games", worden bij voorkeur op dien mid dag gehouden. De vrije Zaterdagmiddag voor zoover deze bestaat in Engeland is derhalve ge deeltelijk zelf uit gewoonte voortgevloeid en gedeeltelijk uit een andere zede: de Zon dagsrust. Deze laatste is evenwel niet uit sluitend „custom", maar vindt haar grond in wettelijke bepalingen, waarvan de meer of minder strenge toepassing voornamelijk weer afhangt van de openbare meening in een bepaalde plaats ten aanzien van het vieren van den Zondag. Het rapport treedt dan in bijzonderheden betreffende die wettelijke bepalingen cn geeft vervolgens de regelingen omtrent den vrijen Zaterdagmiddag, door een aantal plaatselijke overheden ten behoeve hunner ambtenaren getroffen. De meeste dier regelingen doen zien, dat er naar gestreefd wordt, voor zoo veel mogelijk, den werktijd op Zaterdag te écn of twee uur to doen eindigen voor die takken van dienst, waar dit kan geschie den zonder hot publiek belang te schaden. Verschhead van eieren. „La Société d'Aviculture" heeft een pro cédé bekroond, volgens hetwelk op eenvou dige wijze, zeer nauwkeurig, de ouderdom van het ed kan worden aangegeven. Dit procédé 19 gebaseerd op het feit, dat het ei, in het water gedompeld, verschillend© posities aanneemt, naar gelang van zijn ouderdom. Hoe ouder een ed is, hoe rechter het in het water staat. Tal van proeven hebben geleid om de voL gende regels te formuleeren: Het versche ed ligt horizontaal in de vloei- - stofdat vah 4 a 5 dagen oud maakt met den horizon een hoek van 30 erraden: de hoek wordt tot 45 graden hij een ei van 8 dagen, en 75 graden bij een ed van 3 weken, en. eetn maand oud blijft het op zijn punt in 't water staan. Nog ouder, drijft het. Met behulp vam een flesch, met graden-aanwij zing, kan men in een oogopslag den ouder dom bepalen. Een oud procédé en zeer eenvoudig, is het volgende: water met 10 pCt. zout heeft dezelfde densiteit als een pas gelegd, koud geworden ed. In deze vloeistof moet een versch ei tot op den bodem zinkeneen minder versch cd zinkt gedeeltelijk of blijft drijven. („Mbl. t. d. Verv.") Chineezen en oude kranten. Volgens de National -i.eview" van Shanghai gebruiken de Chineezen de mees te oude kranten. De douane-statistieken van Newchwang toonen aan, dat in die haven gedurende het jaar 1911 1918 ton oude Europeesche kranten worden ingevoerd, voor een waar de van 182.726 gulden. Het schijnt, dat de Chineezen uit den middenstand aan kranten de voorkeur Te ven boven het mlandsche papier, om hun nruren te behangen. Het krantenpapier 10 steviger en is ook meer bestand tegen een inval van wandluizen, een ware plaag in de Cbineesche woningen. Bovendien makeD de Chineezen van krantenpapier vesten, die hen beschermen tegen de koude. De kruh tenimport is wat hoeveelheid betreft toegenomen, echter in waarde gedaald. Dit is toe te schrijven aan de gr00te ontwikke ling der Cbineesche pers, die gedrukt wordt op buitenlandsch papier, vooral uSÊ Amerika afkomstig. Een Fransche parfum-fabiikant heeft een. artikel geschreven, waarin hij zijn meenin-i gen meedeelt over het verband tusschen het karakter der vrouw met het parfum, waar-, «aan zij de voorkeur geeft. Al heeft dat-] gene, wat in het artikeL gezegd wordt., niet' de betrouwbaarheid van een wiskundig be-: wijs of ook maar de beteekehis, welke een; verhandeling over de „Herkenningstheorieën in het Licht der Motaphysica" in de oogen van den schrijver er van heeft, de. beschou wingen van den fabrikant zijn ten minste vermakelijk en zij maken er de dames op merkzaam op, dat de keuze van een parfum geen onverschillige aangelegenheid is, voor zoover men de noodzakelijkheid van het. ge bruik van parfum buiten beschouwing la-at. Dikwijls is het eerste, wat opmerkzaam maakt op de nabijheid van een vrouwelijk wezen, do waarneming van een parfum. En uit den geur. uit zijn opdringerigheid of zijn discretie maakt men onwillekeurig ge volgtrekkingen met. betrekking tot het kar rak ter der wel nek en do verbruilcster. De Fransche fabrikant deelt dus mede, dat het wezen van ecu dame uit haar zak doek ais hij geparfumeerd is gelezen kan worden. De vrouw, die aan den verfrisseheuden ge.ur va"n Jockey-club de voorkeur geeft boven ieder ander parfum, is een vroolijk, eenigszins luchthartig persoontje, dio alles van den besten kant bekijkt. Zij is verstan dig en aangenaam in den omgang, zoodat' Jockey-club zooals de kenner verklaart altijd een goede gezellin voor den man ver raadt. Rozen.esscnee as de lievelingsgeur van de elegante vrouw van de wereld. Met rozen geur is altijd verbondon een stemming vau weelde cn spilzucht. Deze naar rozen geu-. reilde dames zijn het, die haar kostbaar kanten zakdoekje op de trap verliezen en.' bij den juwelier inkoopen doen, waardoor den echtgenoot do haren te berge rijzen. Heil d.engpne, dio een dame. het nol' maakt, dio 1 avendêl-water voor baar toilet-tafel' heeft uitverkoren! Do bescheiden-gemoede. lijke atmosfeer der grootmoeders omgeeft deze' vereerster van het typischo Bicdermeier.par- fumzij is bescheiden en trouw, stil en» goedig, precies zooals de geur, welken zij 'uitwasemt. Weo echter dengene, wiens levenspad, kruist met dat ecner vrouw, dio zich goed doet aan sterke Indische parfums! Dat zijn demonische, hartstochtelijk-wilde naturen, die zelfs voor een misdaad niet torugschrikken. Een zakdoek, gedrenkt met, liet Indische parfum Phul.Nana, werd on langs gevonden in de handen van een ver-» moorden man, en toen men vaststelde, dat zijn vrouw buitengewoon gesteld was op datj parfum, leverde dit het middel tot de ont-' dekking van de moordenaarster. Merkwaardigerwijze is viooltjesgeur het lievelingsparfum van de excentrieke en wispelturige vrouw. Het bescheiden viooltje] geniet de voorkeur van dames, die buiten-5 sporig, lichtzinnig en grillig zijn! Dames met een artistieken aanleg gebrui ken bij voorkeur een essence van witte rozen.! Voor haar fantasievollen geest schijnt alleen deze exotische, koele en teedere geur; geschikt; andere parfums lijken dergelijken! dames zwaar, dof en alledaagsch. Als het eigenlijke parfum der moderne vtouw wijst de deskundige frangipani aan.- De gebruik ster van dit parfum houdt van flirten, is voor de dames, met wie zij om gaat een gevaarlijke vriendin, rookt veel, eet in hoofdzaak slecht verteerbaren kosi en leest boeken, die iedereen als niet ge schikt veroordeelt. Het meisje van tegenwoordig heeft in d* eau de Cologne het parfum gevonden, da{ het best voor haar geschikt is. Zij kiesi deze eenvoudige en discrete essenoe nieit om opzien te wekken of haar bekoorlijk heden te verhoogen, doch' alleen omdat het haar frischheid en levenslust meedeelt. De goedet. huisvrouw stelt zich tevreden met den geur van veldbloemen; zij vindt er in den idyllischen, gespierden eenvoud van] het landleven en van die gezonde natuuft d'Annunzio en de Pedel. Volgen-s do „Stampa" van Turijn zou d'Annunzio het volgende zijn overkomen: Ramieri Benedettini ie pedel te Piza en bovendien dichter en minnaar van poëzie. Hij kent een aantal verzen van buiten en heeft die van d'Annunzio wel een keer of twaalf overgeschreven. Door dezen om gang met poëzie van anderen kwam bij er toe zelf verzen te gaan maken, en toen hij eenmaal verzen gemaakt had, wilde hij natuurlijk ook zijn verzen uitgeven. Onze pedel had al lang opgemerkt, dat onbeken de dichters zich bij het publiek laten in leiden door beroemde meesters. Hij moest dus trachten een voorredenaar te krijgen. Wie zou Hem beter kunnen hel pen dan de verhevenste onder de verheven, dichters, de lieveling dor Muzen en ande re dames, Gabriele d'Annunzdo? De pedel zond een pak verzen naar zijn beroemden kunstbroeder. Hij kreeg geen antwoord. Hij werd ziek van ongeduld, kon het niet langer uithouden. Op een vrijen dag ging hij naar Marina di Pisa, om d'Annunzdo op te .zoeken; maar hij vond hem niet thuis. Dus, ging hij hem bezoeken. Hij vond hem in het bosch, ter wijil d'Annunzio zijn paard bij den teu gel leidde en te voet aan het dichten was. „Meneer de dichter, ik ben Benedettini, die u verzen heeft gestuurd, en kom u vragen of u nu eindelijk een voorrede voor me geschreven hebt." d'Annunzio antwoord de, dat hem zooveel verzen gestuurd wer den, die hij nooit las, dat die van den pedel waarschijnlijk bij de ongeopende pakken zouden liggen. De pedel wist raad. Hij zei ieen eindeloos aantal sonnetten en andere verzen voor het onthutste slachtoffer op Om zichzelf te vermaken en om van den opdringerigen pedel af te komen schreef d'Annunzio op een stukje papier: Mijn beste dichter, hartelijk dank voor de opdracht van uw sonnetten, die vol zijn van Toskaansohe bekoring. Ik hoop, dat gij de wreedheden ran het Lot altijd zult over winnen, opdat gij uw onschuldige Muze met rustiger oor zult kunnen beluisteren. En ik veTwaclit van u nog andere dichter lijke gaven. Marina di Pisa, 14 Febr. 1910. Uw Gabriele d'Annunzio." „Wel bedankt, meneer poëet", zei Ra mieri Benedettini, die meteen afscheid nam. En.eenige maanden later vond hij Voor zijn prulverzen werkelijk een uitgever, dank zij de voorrede van d'Annunzio. Ze zijn verschenen. De pedel is overgelukkig, maar d'Annunzio vindt, dat hij een gek fi guur maakt. In een met cijfers toegelicht artikeltje over dit onderworp in „De Voorzorg" komt de heer G. L. Janssen tot de slot som, dat een koele zomer en een zachte winter blijkbaar het gezondste zijn. Een koelen zomer hebben we waarlijk wel gehad. Van Januari tot April wae het echter vrij zacht weder dit jaar. Als nu November en December niet te koud zijn, dan wordt het een gunstig sterf tejaar, en kunnen we zoo tevreden zijn, schrijft hij, als een schoenmaker in Augus tus 1912. Niet alleen de temperatuur heeft in vloed op de sterfte; maar ook de heer- echende windrichting, de regenval, de be wolking. De schrijver van een werk, door den heer J. aangehaald, dr. A. G. Oland, komt tot de volgende conclusie: De invloed van het weeT op het sterf tecijfer is in de voornaamste factoren, die het weer samenstellen, zichtbaar. Den grootsten invloed oefent de tempera tuur uit: op het algemeen sterftecijfer vooral in den winter, op het kindersterf tecijfer vooral in den zomer, en wel in dien zin, dat lage temperaturen des win- $ere het algemeene, zoowel als het kinder sterftecijfer, doen rijzen, terwijl des zo- «nera hooae temperaturen op het algemee ne sterftecijfer een ongunstigen invloed uitoefenen, welke invloed evenwel te weeggebracht wordt door het kindersterf tecijfer, dat 9 pGb. ongunstiger is bij warme, dan bij koele zomers. De regenval blijkt van minderen invloed op het sterftecijfer. Over het algemeen zijn droge zomers, zoowel als droge win ters, ongunstig, terwijl natte zomers gun stig en natte winters zonder merkbaren invloed zijn. Op de kindersterfte werken, natte zo mers iets ongunstiger dan droge zomers. De windrichting is over het algemeen van zeer duidelijken invloed op het sterfte cijfer. De noordelijke winden doen het sterftecijfer, zoowel in den winter als in den zomer en in de lente, hooger wor den, hetgeen niet alleen voor de algemee ne, maar eveneens voor de kindersterfte geldt. Ook de invloed, dien de bewolking uit oefent, is onmiskenbaar. Zoowel des zomers als des winters geeft geringe bewolking een hooger sterftecijfer dan abnormaal groote bewolking. De ataatspost van Cyrus legde den weg van 2467 K.M. af in 6 dagen, d.i. 410 K.M. in de 24 uur. Zoo althans luidt het be richt, dat gedeeltelijk ook in het boek Es ter te vinden is. 't Moeten koeriers ge weest zijn, die geregeld van paarden wis selden en zelf afgelost werden. Ceasar kwam in 8 dagen van Rome tot Arles, d.i. 150 K.M. in de 24 uur, en als de berichten juist zijn, heeft Tiberius zelfs de dubbele snelheid bereikt, toen hij van •favia naar Mainz reisde, en a'at nog wel buiten het eigenlijke Romeinsche gebied, dus op slechtere wegen. In het verkeer tusschen Italië en Dui+«ch- la.nd bracht men het in de middeleeuwen niet verder dan tot 30 K. M per dag; hoogst belangrijke berichten verplaatsten zich 45 K. M. per etmaal. Deze langzaam heid van beweging was voornamelijk toe te schrijven aan het in verval geraken van de verkeerswegen, de wegen waren zoo slecht en het land onveilig. Hooge per sonage-s reisden met een aanzienlijk ge volg op lastdieren of waar het kon in plompe wagens. Wel reisde men in die dagen sneller te water d!an over land, maar het was toch ook maar een matig tempo. Bernard van Clairveaux deed in 1147 in 3 dagen 97 K. M. van Bazel den Rijn af en Frederik Barbarossa kon het' op den Main in den zelfden tijd slechts tot 135 K. M. brengen. Betrekkelijk vlug warden reeds in de 16de eeuw d'e brieven enz. vervoerd. De Augsburger post reed omstreeks 1555 in 7 of 8 dagen naar Venetië, d. i. 61 a 65 K.M. per etmaal. In 1650 had men ongeveer 360 uur noo dig om a'en 800 K. M. langen weg van Marseille naar Parijs af te leggen. In 1 ,ö0 deed men deze reia in 80 uur, en in 1785 reisde men van Bazel naar Parijs (540 K. M.) in 45 uur. Onder het Keizerrijk ging het verkeer nog vlugger. Den weg van Straatsburg naar Parijs legó'o Napoleon in 1812 met Maria Louise in 36 uur af, een afstand van 450 K. M, Kort voor de invoering der spoorwagens werden de diligences, ijlwagens ingevoerd. De eerste welke in Duitschland reed in 1819, legde 12£ K. M. per uur af. Toch had Freiherr von Stein in 1828 ruim 24 uren noodig om van Mainz naar Keulen te ko men. Een reis van Keulen naar Londen over Brussel, Ostende en Dover nam 55 uur in beslag. Omstreeks 1830 kcm men de gemid delde snelheid stellen in Engeland op 16, in Pruisen op 14, in Zuid-Duitschland en Oostenrijk op 10, in Frankrijk op 12, in Zwitserland op 8.1, in Italië en België op 7'i K. M. per uur. Hieruit verklaart het zich, dat aanvan kelijk in Engeland de spoorwagens den ineesten tegenstand vonden. George Ste- phensoD kon eerst op succes rekenen, toen hij bewees 24 K. M. in het uur te kunnen afleggen. („Nederland") Drinken aan tafel. Twee Amcrikaansche doctoren, Nattill en Hawk, hebben deze brandende kwestie, voorgoed trachten uit te maken door een se- rie proefnemingen. Feitelijk was de vraag, die zij zich ter oplossing voorstelden, deze: Neemt 't men-^ schenlichaam meer of minder voedend» bestanddeelen, vet, suiker, stikstof, enz., op en worden die bestanddeelen beter of; minder goed verteerd, wanneer men bij het eten drinkt? De resultaten der proefnemingen waren verbluffend en direct contrarie van wat de algemeene opvattingen leverden. Bij het 1 drinken van een liter water bij den maal tijd afgescheiden natuurlijk van de vloei-' stoffen, in de spijzen aanwezig werden, in de excrementen belangrijk minder vet- deelen, stikstof en koolhydraten aangetrof-' fen dan op grond van het opgenomen voed-' sel te verwachten wae geweest. Hieruit volgt, dat het lichaam die vocdingsdeelen in hooger mate heeft vastgehouden en duf, door de rijkelijke opneming van water de spijsvertering was bevorderd'. YVa-s de hoeveelheid water de helft, dan; bleef het résultaat vrijwel hetzelfde. A1-' leen de hoeveelheid onverteerd vet was iets hooger. De invloed van het water bleek nog u-ren na het gebruik er van duidelijk te constateeren. Het verkregen resultaat be wijst, dat door het water een verhoogde afscheiding van maagsappen wordt ver oorzaakt, terwijl tevens de maag- en darm-- inhoud wordt verdund, waardoor de werk-] zaamheid der fermenten en de absorbatie' wordt vergemakkelijkt. Wanneer is het poeder uitgevonden, wan- neer werd het voor de elegante wereld een onontbeerlijk bestanddeel van een zorgvul dige kleeding en lichaamsverzorging? Het is bewezjen, dat reeds de oude Hebreen goudpoeder gebruikten en de Hel- leensche vrouwen bedienden zich van een int asch gemaakt poeder, al6 teeken van rouw. Toen later in het oude R-ome weelde en genot de burgerlijke deugden verdrongen, grepen de voorname Romeinsche naar een goudpoeder, dat slechts voor de rijken te verkrijgen was, en indien misschien ook niet. als schoonheidsmiddel, dan toch als bewij»' voor den rijkdom der draagster kon gelden. Werkelijk mode werd het poederen eersb ten tijde van Hendrik IV van Frankrijk en men neemt aan, zooals in Alfieri ver haald wordt, dat het de rondreizende Itali-, aansohe tooneelspelers waren, die indirect deze mode deden ontstaan. De Italiaansche acteurs trokken in dien tijd geheel Europa' door en daar zij het doel van hun reis ge woonlijk eerst kort voor de voorstelling be reikten en van den tocht over den land weg meestal bestoven geworden waren, pleegden zij, om geen tijd te verliezen hun gezichten te bepoederen, vóór het spel be gon. Wat op het tooneel een practisclie nood zakelijkheid was, ging als weelde en mode. weldra op het publiek over en de tijd kwam, dat geen lid van de voorname we reld zich anders kon laten zien dan bedekt door een zoo dik mogelijke laag sneeuwwit' rijstpoeder. De mannen vooral konden niet genoeg, aan deze mode doen en ten tijde van Hen drik IV overtroffenzij de dames verre in het gebruik van poeder. De gewoonte1 zich te poederen was nu eenmaal ontstaan en populair geworden; de loop der eeuwen vermocht er niets weer aan te veranderen, al is het een feit, dat de mannen metter tijd aan het schoone geslacht, wat betreft het verbruik van rijstpoeder, zonder af gunst alle voorrechten overdroegen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1912 | | pagina 12