De Oorlog in den Balkan.
Ingezonden.
Met het oog op dit alles lijkt ons dc ver
plichte winkelsluiting' een ongeoorloofde
dwang, en dit te meer, .waar een verorde
ning op de winkelsluiting, dc Kamer van
Koophandel en Fabrieken zegt het in haai*
advies terecht, eiken winkelier, groot of
klein, werkende zonder of met personeel,
over denzelfden kam meet scheren.
En dit is juist, naast de inbreuk op da
andividucele vrijheid, liet onbillijke, dat in
de verplichte winkelsluiting gelegen is. Eeni
ge. voorbeelden mogen dit duidelijk maken.
Een winkelier, die goederen verkoopt,
welko aan bederf onderhevig zijn en die
thans in staat is die artikelen nog in de
avonduren te verkoopen, zou evenzeer ge
noodzaakt zijn te sluiten, als een collega,
vxr wien sluiting op liet vastgestelde uur
'met liet oog op het artikel, dat hjj ver
koopt, absoluut geen bezwaar oplevert. Is
dat billijk, is dat rechtvaardig, zoo zouden
>vij willen vragen? En de verordening op der
gel ijko winkeliers niet toepasselijk te ver
klaren, zooals p.a. door verschillende nering
doenden in fruit en aanverwante artikelen
ten door de af deeling Leiden van de Ned.
Beuketbakkersvereniging in hun requesten
wordt gevraagd, is niet wel mogelijk, aan
gezien een splitsing tussehen de winkels-,
die wel en die niet geopend zouden mogen
blijven na het vastgestelde algemeen slui
tingsuur, practisch niet te maken is en voor
allerlei willekeur de deur zou openzetten.
Een ander voorbeeld: Vele kleine winke
liers, nijvere middenstanders, zijn thans
veelal iuist- ten gevolge van den verkoop
in de avonduren aan hen, die zelf een lan
gen arbeidsdag hebben en moeilijk in de
morgen, cn middaguren hun inkoopen kun
nen gaan deen, in staat het hoofd boven
water te houden. Moet men hun ter wille
Ivan eigenaars van groot o zaken belatten
,van hun eigen arbeidskracht gebruik te
'maken en zoodoende een kleine verdienste
'deelachtig te worden? Ons dunkt van niet.
Behalve de reeds genoemde bezwaren tegen
'de vaststelling van een sluitingsuur bij ver
ordening willen wij hier ook nog een twee
tal andere bezwaren te berde brengen, die
in vergelijking tot de eerstgenoemde wel
niet van zoo groot gewicht zijn, doch waar-'
van de vermelding ons toch ook niet van
belang ontbloot voorkomt.
In de eerste plaats een bezwaar, dat wij
bok reeds in ons praeadvies van 1Ö07 op
noemden, n.l. dat de w inkelstand in de aan
Leiden grenzende gedeelten der omliggende
'gemeenten, ten koste van onze eigen win
keliers en in het bijzonder van hen, die
dicht bij de grens wonen, belangrijk zal
W«?rden bevoordeeld. Natuurlijk zou dit be
zwaar vervallen, indien ook de omliggende
gemeenten besloten een verordening op de
winkelsluiting vast te stellen. Doch dat
hierop eenigo kans is, gelcoven wij nog
steeds niet. 'Wij blijven van meening, dat
de omliggende gemeenten niet licht uit eigen
beweging afstand zullen doen van een voor
deel, dat aan een deel harer ingezetenen op
zoo ongezochte wijze in den schoot valt.
Het tweede bezwaar, hetgeen wij op het
cog hebben, is van geheel anderen aard. I-Iet
Nedeirlandsche volk veelt over liet algemeen
gencmCn veel voor de vrijheid, is dus ai'kce-
trig van dwang en is licht geneigd zich
daartegen ie verzetten. Waar nu dcor oen
Verordening op de winkelsluiting den win
kelier bekt wordt van zijn .eigen arbeids
kracht gebruik ie maken, hem verhinderd
'wordt door eigen arbeid den strijd om het
'bestaan vol te houden, daar is dc voorspel
ling niet gewaagd, dat zich tegen, een ver
ordening op de winkelsluiting na haar in
voering veel verzet zal openbaren. Het ge
beurde in Amsterdam na de invoering' van
jecn dergelijke verordening wijst hierop.
liet gevolg van een en ancler is natuur
lijk, dat tegen tal van winkeliers proces
verbaal zal moeten worden opgemaakt. En
3iu zouden B. en Ws. willen vragen: Ligt
het op den weg cler overheid om zoovele
procesen-verbaal in het leven te roepen
tegen menschen, die niets anders willen
•doen, dan vrijwillig in het belang van him
•gezin van hun eigen arbeidskracht gebruik
'maken zonder daarbij iemand oen stroo-
'halm in den weg te leggen? Moet de ever
heid indirect de oorzaak worden, dat der
gelijke mensolien tot geldboeten worden
Veroordeeld of zelfs ten slbtte in de ge-
W'.ngenis terechtkomen
keen, aan een dergelijke keuromanie
z. oden B. en Ws. „halt" willen toeroepen.
Om al cleze redenen meeiien zij den liaad
ten sterkste te moeten aanraden de win
kels! uiting vooreerst nog aan het particu
lier initiatief over te laten. Op die wijze
toch is zonder dwang geleidelijk te verkrij
gen datgene, wat de voorstanders van een
algemeen sluitingsuur cloor het vaststellen
pan een verordening direct willen tot stand
tbr.iageh.
iJe ervaring hier ter stede in ck laatste
jaren opgedaan met de winkelsluiting,
Leeft dit geleerd. Bleek toen aanvankelijk
het particulier initiatief niet veel succes te
hebben, in clen laatsten tijd is dit anders
g: -.v orden.
Zonder dwang van overheidswege im
mers sluiten nu reecis tal van winkeliers,
^uitgezonderd op Zaterdag, om negen uren
des avonds. Ten gevolge \a-:i een door de
fv-aikensslachters-patrocnz-véieeirging geno
men besluit zijn reeds vercebillende spek
slagerijen om liegen uren 's avonds geslo
ft en. Ook de runderslagers sluiten bijna
tallen op dat uur. Verder kan men aanne-
,111311, dat ook de kappers en barbiers, de
goudsmeden, de schoenenwinkeliers, do
houders van confectiemagazijnen en de ma
in iifaeturiers vrij algemeen om negen uren
duiten. Op volledigheid mag deze opsom
ming geenszins aanspraak makenB. en
Ws. geven haar slechts, ten einde den Raad
te doen zien, dat door het particulier
initiatief al zeer veel is bereikt.
Welnu, waar clit het geval is, daar komt
bet B. en Ws. voor, dat op den ingeslagen
jweg moet worden voortgegaan. Alclus zal
'.onder "dwang, zonder het maken van in
breuk op de persoonlijke vrijheid, het goe
de, dat ongetwijfeld in een sluiting des
■svends te negen uren geleeen is, worden
bereikt.
Op grond van die bezwaren en rekening
houdende met liet feit, dat cle meerder
heid der winkeliers en magazijnhouders
Verschillende sol dn
hier ter stede geacht moet worden ver
plichte winkelsluiting niet te wenschen,
geven B. en Ws. den Raad met aandrang
in overweging thans niet tot een regeling
der winkelsluiting in deze gemeente bij
verordening over ts gaan, aldus eindigen
B. on Ws. hun praeadvies, dat intijds is
verschenen om ook door voor- en tegen
standers te kunnen worden overdacht, die
nog cle gelegenheid hebben hun instemming
te betuigen of hun critiek er on te laten
Jiooren.
De Raadsleden hebben nu ook den tijd
over het praeadvies na. te denken en dit
zoo noodig te bestudeer en. Het komt toch
eerst cle volgende vergadering, waarschijn
lijk dus op zijn vroegst over twee weken,
aan cle orcle.
De beslissing is nu aan den Raad.
fiüygsëne est demographic.
Te VGravenhage is uit Amerika bericht
ontvangen, cla-t in cle sluitingszitting van het
te Washington (in Colmnbie) gehouden 15de
Internationale Congres voor Hygiëne en
Demographie, op welk Congres onze Re
geering vertegenvvooi digd was door clen
hoofdinspecteur van de Volksgezondheid
clr. Pyna.ppel, te Zwolle, cle volgende reso
lutie bij acclamatie is aangenomen:
Het Congres draagt het Permanent Co
mité voor do Internationale Congressen
voor Ilygicne en Demographie op, alle noocl
zakelijke stappen ts doen voor de stichting
te 's-Gravenhage van een Permanent Bu
reau voor cle Internationale Congressen voor
Hygiëne en Demographie.
'JPranagtakiszg; te Touioia.
Te Toulon ligt het geheele tramverkeer
stil tengevolge van stading van het perso
neel. Dit besloot cp groncl van het volgen
de clen arbeid neer te leggen.
Vrijdag veroordeelde de rechtbank een
wagenbestuurder wegens een plaats gehad
hebbend ongeluk tot 100 frs. boete. De met
het toezicht belaste ingenieur had een rap
port opgemaakt, waarin hij tot de conclu
sie kwam, dat cle bestuurder geen schuld
had.
Het syndicaat van de trambeambten be
sloot daarop te protesteeren en zond een
deputatie naar clen directeur van de maat
schappij, om clezen te verzoeken cle proces
kosten en boete voor clen veroordeelde te
betalen.
Daar cle directeur hiernaar geen ooren
had, wevcl Maandagochtend de arbeid ge
staakt. Het geheele bedijf ligt. stil en er is
voorloopig geen uitzicht op een oplossing
van het geschil.
luvoer vaa planten m dc
Vereewifede .Staten.
Volgens cle met 1 October j,l. in de Veree-
nigde Staten van Amerika van kracht ge
worden nieuwe plant^nziektenwot, moeten
bij invoer van verschillende planten en
plantendeelen in clat land worden overge
legd een „permit", af te geven cloor het
Dep. van Landbouw te Washington, bene
vens een certificaat, van onderzoek, uit te
reiken cloor de bevoegde autoriteiten in
liet lancl van herkomst.
Hr. Ms. gezant te Washington deelt
thans mede, dat bedoelde „permit" be
hoort te worden aangevraagd door den im
porteur in Amerika en dat het gevorderde
certificaat kan afgegeven door clen Neder-
landschen Phytopathologischen dienst.
Voorts deelt de gezant, mede, dat, op grond
van de nieuwe wet, de invoer van Pinus
Oembra uit Nederland voorhands verboden
is. („St.-Ct.")
'Cia uit döEa Balkan,
Erg taaie kost, al die telegrammen over
den toestand in jden Balkan. En na aan cle
lezing een kostbaar ,uut te hebben besteed,
kom je tot de conclusie, dat er toch eigen
lijk nog niets meer gebeurd is, maar dat
er slechts iets waarschijnlijk zal gebeuren
of dat 't zon gebeuren, .wanneer niet dit
of dat reeds plaatsgegrepen had.
Do Koning van Montenegro verklaarde
in een proclamatie, dat,daar Montenegro
strijdt voor een heilige zaak, het verzekerd
is van de sympathie, van de géheelc be
schaafde wereld, - van het geheele Servische,
en van liet geheele Slavische - ras en dat
het trouw door de souvereinen van Servië,
Bulgarije en Griekenland geholpen zal wor
den, landen, wier bevolking zich met Mon
tenegro, wat deze kwestie betreft, verbon
den hebben.
Nu do laatste sympathie .zal 't wel heb
ben, maar* of T ook die van do geheele
wereld heeft, daarachter mag wel een vraag
boeken gezet. De motieven zijn te anti
pathiek en als dat een heilige-zaak lieet, nu
dan kan men .voor zoo iets weinig respect
hebben.
Daar wordt nu wel gesproken over steun
van do andere Balkanstaten, 't staat echter
te bezien of die zoo algemeen zal zijn.
Wel wordt beweerd dat reeds heden, Don
derdag, de oorlogsverklaring van Servië en
Bulgarije aan Turkije te wachten is, doch
op Griekenland kan 't toch heusch niet meer
te vast ïekenen.
Volgens een mededeeling uit Athene te
St.-Petersburg ontvangen, aldus wordt aan
de ,,Na.t. Ztg." geseind, openbaart zich in de.
hoofdstad van Griekenland onzekerheid die
allicht er toe leiden zal dat Griekenland
uit het Viervoudig Verbond treedt. Dit
angstig wikken en wegen moet toegeschre
ven wörden aan de houding van Italië, dat
dom* vrede te sluiten met Turkije de Turk-
scho vlcot heeft vrij gemaakt, waardoor het
de l^eine Grieksche vloot onmogelijk ge
werden is, iets te prestoeren. De Turksche
vleet kan thans Griekenland ter zee aan-
vallen en daardoor is de geheele troepen-
opmarsch in Thesalië een fout geworden.
De bevolking geeft zich geen rekenschap
van deze verandering, doch de officieele
kringen zingen heel wat toontjes lager in
de „Estia".
Volgens de berichten, moet Servië reeds
tot vijandelijkheden zijn overgegaan. De troe
pen moeten daar reeds Turkije zijn binnen
gedrongen. Dat is dan zeker ook het ant
woord op liet manifest der mogendheden.
Trouwens dat was toeh al mosterd na den
maaltijd.
Aan het mobiliseeren is nog geen eind
gekomen. Turkije heeft nu veertien lichtin
gen onder de wapenen. Naar gemeld wordt
gaat Rusland nog steeds door nieuwe lich
tingen op te roepen en in Roemenië wordt
ook ernstig aan mobilisatie gedacht.
Uit Boekarest werd aan cle „Deutsche
Tageszeit." geseind: „De groote Roemeensche
manoeuvres zijn plotseling afgebroken en
er is bevel gegeven tot mobiliseering van
het leger. Het troepenvervoer naar den Do.
nau begint reeds hedenmorgen. Te Boeka-
rest heerscht een buitengewone paniek."
Turkije zet den oorlog niet ongunstig in.
Mede dooi* het 't almen van cle anclcre Sta
ten. Gemeld wordt, dat de Albaneezenleidea*
Riza' bey met 4000 Albaneëzen op Monte-
ïiegrijnscli grondgebied is binnengevallen.
In Montenegro heerscht weinig opwinding.
Het volk is het. heilige ernst dc Serviërs
eindelijk van bet Turksche juk te bevrij
den.
Aan ammunitie is er ook geen gebrek,
want juist is weer beslag gelegd op 350
wagonladingen, die voor Servië bestemd
waren.
Rusland is bezig de onzijdigheid te laten
varen. Te Moskou hebben op een druk be
zochte bijeenkomst, waar sympathie werd
betuigd met Servië, zich drieduizend man
als vrijwilligers laten inschrijven.
Turkije geeft blijk misschien wel on
der den drang der omstandigheden, maar
'i doet het dan toch dat het ernst is
met de belofte tot het brengen van her
vormingen.
In diplomatieke kringen te Konstantino.
pel acht men het noodzakelijk, dat de wet
van 18S0 betreffen d# de vilayets, waarvan
verschillende bepalingen thans verouderd en
niet meer toe te passen zijn, gewijzigd wordt.
Dit zal dan ook geschieden in overeen
stemming tussehen de mogendheden en Tur.
krije. Er is echter nog niet uitgemaakt op
welke wijze.
In verschillend3 Staten is het vervoer
naar Servië en Bulgarije stopgezet. Ook de
Nederlandsehe spoorwegmaatschappijen ne
men niet meer goederen voor- Servië en Bul
garije t en vervoer aan, behalve goederen
bestemd voer het Roodc Kruis in heide lan
den, voor de Bulgaarsehe militaire autori
teiten en voor de directies van de Servi
sche en Bulgaarsehe S t aa t s s p oor wegen.
Geachte Redactie!
Vergun ons nog oen antwoord op de
laatste ontboezeming van den heer Pera.
Bij voorbaat onzen dank.
Vooraf deze opmerking. Het doel, dat
onzerzijds bij iedere polemiek wordt be
oogd, is, anderen trachten duidelijk te ma
ken, wat ons na eenige studie helder is
geworden.
iWij mogen dan niet volstaan met d e'
verwachting uit te spreken, dat
ieder de waarde van het schrij-
ven van den heer P er a z a 1 b e g r ij-
P e n.
Hiermede bereiken we niets. Wij moeten
bewijzen, dat het standpunt, door den heer
Pera ingenomen, wel voor hem en zijn
klassegenooten, doch niet voor arbeiders te
verdedigen is.
Wij moeten bewijzen, 'dat, als er een
groep menschen is, welke een samenleving
met haar scherper wordende tegenstellin
gen verdedigen, er een groep menschen!
moet zijn, welke die samenleving veroor-
deelen en bestrijden.
Dat de plaats, welke men in die samen
leving inneeipt, d.w.z. aan welken kant
der tegenstelling men staat, bepaalt, of men
die samenleving verdedigen of bestrijden
moet.
Wij wilden bewijzen, dat het belang be
paalt, of men verdediger of bestrijder van
een samenleving zal zijn.
Of wij nu geslaagd zijn, is niet uit te ma
ken met een ,,daarover geen woord
m eer" van den heer Pera. Wij hadden be
weerd, dat iedere verandering van een sa
menleving het gevolg was van een strijd
tussehen twee klassen met tegenstrijdige
belangen.
Dat de klasse, die regeerde en de andere
klasse onderdrukte, die samenleving verde
digd heeft met dezelfde woorden, welke de
heer Pera nu gebruikt. Dat zij die samen
leving steeds een goddelijke instelling ge
noemd heeft.
Als voorbeeld hebben we betoogd, dat de
strijd der burgerij tegen de onderdrukking-
van adel en geestelijkheid een klassenstrijd
was als de tegenwoordige. Dat niet de
strijd tegen een samenleving,- doch alleen
de motieven en belangen verschillen.
Toen moest, na de uitvinding van den
stoom, knellende banden, beperkende be
palingen, druk van adel en geestelijkheid
worden opgeruimd, om de burgerij gelegen
heid te geven, handel en industrie tot
bloei te brengen.
Toen is de samenleving ingestort, zijn
goddelijke instellingen vernietigd.
We hadden meerdere voorbeelden kun
nen geven, hoe het afdwingen van privi
lege door de poorters van de Graven van
Holland en Zeeland het begin was van een
ineenstorting eener samenleving.
Hoe door dc planters van Zuid-Anierika
de afschaffing der slavernij als een strijd
tegen een goddelijke instelling werd be
schouwd.
De taak van den h:eer Pera had nu ge
weest,- o f aan te toonen, dat dit alles niet
waar was, o f, dat al die verdedigers van
goddelijke instellingen van vroegere eeuwen
de plank glad mis waren,- en dat nu pas de
samenleving een goddelijke instelling is.
Dan toch moet hij terdege in rekening-
brengen de veranderingen,- welke onze sa
menleving in de laatste 50 jaren ondergaan
heeft. Hoe coöperatie, trust, kartels, mono
polies,- reusachtige warenhuizen, onze sa
menleving, dus die goddelijke instellingen,
doen veranderen.
Tevens de mogelijkheid onder de oogen
zien, dat na eenige geslachten er menschen
kunnen zijn, die bewijzen, dat hij de plank'
mis was,toen hij deze samenleving een god
delijke instelling noemde. Als de heer Pera
hierop niets anders weet ts zeggen als
7,h ierover geen woord m e er," dan
moeten we tot de overtuiging komen, dat
hij ons in stilte' gelijk geeft. Tot zoover het
zakelijke der kwestie.
Om blijkbaar de aandacht van waar het
juist om gaat, de verdediging eener samen
leving, die de arbeidersklasse het leed en
't gebrek,- de bezittende klasse overdaad en
genot ten deel doet vallen, af te leiden^
betreedt de heer Pera liever het fernein van
7,allemaal Socialist", liet terrein der Sy-.
brandi's.
De heer Pera vindt den socïalistenmarsch
waaruit wij citeerden, mooi. Dit is reeds'
iets gewonnén. Voegen we dit bij een uiting-
van den lieer Pera,- welks we persoonlijk'
van liem opvingen in een deb'at op een ver-:
kiezingsvergadering in de Sta'dszaal,- waar
hij tegenover mr, Mendels toegaf de socia
listische arbeiders als dé beste te hebben;
leeren ken.nen, dan begrijpen wé, dat; de'
heer Pera meent,- dé socialisten niet 'aan;
hun woorden te. moeten binden,
Wat hiervan de reden is?
De heer Pera vindt die in een door,-
hem te Amsterdam gehooid kiesrechtlied,}
waarin hij de woorden vindt.
,,'t Lied van den opstand zwelt immer nog,
aan."
Die opstand, die doet 't liem.
Wij moeten weer tot de geschiedenis onze}
toevlucht nemen. Iedere bladzijde is métj
opstand beschreven. De voorsten in dienj
opstand worden door den heer Pera als
helden vereerd.
Als bestuurder der 3-October-vereenigingj
viert hij den opstand tegen Spanje. Ini
't Wilhelmus verheerlijkt hij Prins Willem?
den Zwijger als den leider van dien opstand.-'
Luther, die den opstand tegen Rome
predikte, en de toenmaals geldende god-:
delijke instelling aantastte, is een held op
geestelijk gebied.
Graaf van PI oogendorp, Van der Duin-
van Maasdam, Van Limburg Stirum, enz.;.
begonnen den opstand tegen Frankrijk/
enz., enz.
Die opstanden keurt de heer Pera goeden
best.
Staat straks de Javaan op tegen 't Neder-:
landsch gezag, dan gaat dat tegen een god
delijke instelling. Staat de arbeidersklasse
op tegen uitbuiting en onderdrukking, en
aan dien opstand, waarde heer Pera, wordt
reeds door millioenen deelgenomen, dan'
zegt uw belang-, dat zij dien opstand ver--
oordeelen meet.
De heer Pera vindt die prediking van
opstand geen zachtmoedige, geen liefelijke
taal. Hij kan zich, in zijn gedachtengang
van opstand, geen andere denken, als met
barrikaden en bloed. Vergun ons een ander
beeld daarvan te hebben. Echter, wij wil-:
len u een tafereel voorhouden van opstand,-
met voor u misschien liefelijke taal. Slechts
eenige jaren geleden stond liet St.-Peters-j
burgsche proletariaat op.
Geknecht, geknepen, vertrapt en onder,
drukt, in geloovig vertrouwen op den wit
ten Tsaar, die, als hij hun ellende maar
kende, hun recht zou doen en verlossing
zou brengen, Onder aanvoering van den;
priester Gapon, trok een stoet van dui-.
zenden, mannen, vrouwen en kinderen dooi
de besneeuwde straten naar het Winterpa-j
leis van den Keizer, om hem te smeeken,
om recht.
Het antwoord?
Laat ons citeeren uit -„Opstandelingen/*
waar een der opstandelingen verhaalt
„Zij hadden opgesteld levende hagen
aan alle overgangen naar 't hart der
stad en onze scharen moesten daar,
voorbij. Vreemd was dat opschuiven als
van een reuzenslang van zingende win
dingen, langzaam schuivend aan op die
blinkende soldatenhaag. Zij lieten ons
tot hen naderen zoo dicht bij, dat wij
den adem om de neusgaten hunner,
paarden zagen zich verdichten, een'
damp, daar hielden onze eerste rijen
aarzelend halt en ieders hare stond stil
in die seconden dat een wiekslag aan-
ruischte door de lucht; de wiekslag
van het antwoord op de vraag, die één©
.vraag, uitblusschend alle andere als zon
de sterren uitbluscht, leven of dood.
Voor velen was het dood, voor weinige
leven."
De liefelijke taal uit die episode van'
opstand v/as moord pp een weerlocze, naar
recht zoekende menschenmassa.
Een goddelijke instelling, waarde heer
Pera, liet absolutisme van den Tsaar, kreeg
een gevoeligen knauw. Deed den strijd
voorgoed ontbranden tegen die goddelijke
instelling. Een strijd, die moet eindigen in
een ineenstorting dier samenleving.
We moeten hiermede eindigen, hoewel
nog veel te zeggen zou zijn. We vertrou
wen te hebben bewezen hoe de lieer Pera'
zich van de kv-estie met een Jantje van
Leiden afmaakt.
Stopwoorden voor argumenten.
Kenschetsend is zijn laatste zinsnede.
„Wie een leven van ellende en dwinge
landij begeert, die voege zich bij het so
cialisme."
We zouden wenschen, dat deze uiting
onder de oogen kwam van onze armste
uit de sloppen en stegen.
Waarde lieer Pera, ga dat eens vertellen
aan een minimurnlijder uk een slop.
Vertel dat aan een fabrieksarbeider, die,-
ondanks hard werken, de vrouw naar "de
bedeeling moet sturen, de kinderen naar
-„schoolkindei-voeding," dat hij meet be
rusten en tegen het socialisme moet agee-
ren, omdat dat hem den toestand ellendig
maakt.
Waarde lieer Pera, de praktijken van den
dief, die „Iioudt den dief 1" roept, zijn al te
doorzichtig.
Wat wij willen om de ellende der arbei
dersklasse ie verzachten is in 't kort te
zeggen.
't Geld halen bij wie meer hebben dan zij
noodig hebben, en 't brengen bij hen, die
minder krijgen dan'zij noodig hebben.
Vertel eens hoe gij de ellende, waaraan
ge uw krokodillentranen wijdt, wilt weg
nemen? Voor traktaatjes en mooie woor
den gaat het gebrek niet op dén loop.-
P. J. BOML1.
Leiden, 8 October 1912.
Ken verloving voor de geboorte.
In de Middeleeuwen was het de gewoonte
p'rinsen on prinsessen reeds in hun prille
jeugd te verloven en uit te huwelijken. Dat
men echter op die manier over nog niet
geboren vorstenkinderen bescliikte, zal
echter' niet veel voorgekomen zijn. Een der
gelijk geval gehemde in 1368, bij gelegen
heid van den doop van den zoon van keizer
Katrol den Vierden, prins Siegmund, die toen
met Catliaïina, dochter van den Burggraaf
Frcderik van Neurenberg verloofd werd. Bij
deze verloving wérd met-een bepaald, dat
een. idocliter van Karei den Vierden, die
binnen een tijdvak van vijf jaar* geboren zou
wordetu, met een zoon van den Burggraaf,
die iu dezelfde periode het levenslicht zou.
aanschouwen, zou huwen. Een jonger ver
loofd paaJr is er nog nooit geweest; zij kre
gen elkaair echter toeli. In 1373 werd Mar.
galretlia, dochter van Karei den Vierden ge
boren, die later de gemalin van Johannes
dén Eersten, Burggraaf van Ncmanberg,
we{nL
