rr. 16126
Maandag 10 September.
A0. 1912.
(Eleze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uit
TWEE Bladen.
Eerste Blad.
LEIDSCH
DAdBLA
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 16 regels 1.06. Iedere regel meer ƒ0.171. G-rootere letters naar
plaatsruimte. Kleine advertentiën van 30 woorden 40 Öents contantelk
tiental woorden meer 10 Oents.— Voor het incasseeren wordt/"0.05 berekend.
PRIJS DEZER COURJlNT:
Voor Leiden per week 9 Oents; per 3 maanden f 1,10.
Buiten Leiden, per looper en waar agenten gevestigd zijn 9 1.30.
Franco per post 1.65.
Het Congres voor godsdienst
geschiedenis slaagde uitmuntend,
maar.
Toen. we een week geleden stonden voor
kien tijd dat Leiden een 250 300 geleerden
juïb alle deelen der beschaafde wereeld zou
ontvangen, geleerden, die reeds eerder
samenkwamen in Parijs, Bazel en Oxford,
zal bij menigeen de vraag zijn gerezen:
zal het deze dames en heeren wel in onze
stille gemeente, die natuurlijk in geen en
kel opzicht de vergelijking met de bovenge
noemde steden kan doorstaan, wel beval
len? Zal het er niet te stil, te eentonig, te
kleinsteeds zijn
De ontvangst-commissie zou wel haar best
'doen den vreemdeling zoo goed mogelijk te
ontvangen, het organisatie-comité had
alles puiictieel geregeld, 't bureau was zoo
ingericht, dat niemand er ooit vergeefs
behoefde aan te kloppen, doöh al te zamen
konden zij de stad en omgeving niet aan
trekkelijker maken, dan zij nu eenmaal is'.
Het gemeentebestuur, met het hoofd der
gemeente vooraan, zou ook wel zijn best
doen, maar er groote geldsommen aan be
steden dat kon het tooh ook al niet.
Nu is het Congres weer voorbij en al
heeft het weer helaas tot op den laatsten
dag niet meegewerkt, toch ging er onder
de leden van het Congres maar één roep
over Leiden en de ontvangst aldaar.
Men had er in onze door de historie ge
wijde academie zoo rustig kunnen verga
deren en werken, onze musea leverden
zooweel studiemateriaal, dat het voor me
nigeen een genot was er te toeven. De
ontvangst was zoo gul en zoo gastvrij.
(Franechen, Duitschen, Engelschen, Amp-"
rfkanén, en uit welke laaiden er al meer
waren, zij voelden zich zoo thuis in deze
echt Hollandsche stad.
Zij hebben het meermalen verzekerd dat
zij de aangenaamste herinneringen mede
arallen nemen naar hun woonplaatsen.
Dit doet ons goed, en wij meenen het
recht te hebben er met trots op te wij
ten.
Wij brengen onzen stadgenooten, die
bot dit welslagen hebben mfedegewerkt,
daarvoor gaarne dank, maar... het heeft
ons tóch leed gedaan, dat men hot af
scheidsdiner heeft gehouden in Den Haag.
Moesten nu de vreemdelingen ten slotte
tooh nog den indruk krijgen, dat Leiden
niet in staat was aan allo behoorlijke
eischen der gastvrijheid, tegenover geleer
de en hooge personen te kunnen voldoen?
Moeten wij ook den schijn daarvan op
ons laden tegenover Den Haag of welke
andere. Hollandsche stad ook?
Een feestmaaltijd behoort nu eenmaal
bij een Congres, wij hebben, den tegen-
Woordigen Staatsraad, prof. C^penhèim,
eens in vollen ernst hooren zeggen," dat
het een zeer belangrijk deel er Van uit
maakt, en nu zou het ons spijten, wan
neer wezenlijk vaststond, dat er in Lei
den geen behoorlijke gelegenheid was om
de Congresisten aan een feestmaaltijd
te verzamle-len.
Men heeft het ons verzekerd, dat het,
(wanneer het een diner is, waaraan 150
Ö00 personen deelnemen, toch inderdaad
too is.
Voor kleinere gemeenschappelijke maal-
(HJden is hier wel gelegenheid en de tafel In
bnze beste hotels wordt door fijnproevers
geroemd'.
De Foyer der Stadsgehoorzaal is geen
èeibzaal, maar zij zou er met eenigen goeden
."Tril toch voor kunnen klaar gemaakt. Maar,
Iteor zoo'n groot, diner is men hier niet ge
porteerd werd ons gezegd. Als het waar is,
Bpïjit- ditt ons en we zouden ook met het oog
waarop willen vragen of het plan om aan de
prinsessakade een grootsche inrichting te
doen verrijzen, waarvan we in den laatsten
tijd niet meer hoorden, door hen, die er
tets voor over hebben Leiden in alle opzich
ten voor den vreemdeling aantrekkelijk te
maken, nog niet eens ernstig zou kunnen
borden overwogen.
Leiden, 16 September.
Es. J. Ph. Makkink, beroepen bij de
'Bv.-Luth. Gem. alhier, stelt zich voor den
fiOsten Ootober a. s. zijn intrede te dóen,
ha van te voren te zijn bevestigd door zijn
woeder, ds. H. Makkink, Ev.-Luth. predi
kant be Alkmaar.
De 34ste jaarcolleote voor de Scholen
fftet den Bijbel alhier zal aan de huizen te
«eiden worden gehouden a. s. Woensdag.
Bes avonds van dien dog zal in de Pie-
j t&r&kerk een dank- en bede-stond plaats
nebben, waarjn hoopt op te treden ds. J.
Bouma, pred. bij de Geref. Kerk te Wa
tergraafsmeer, vroeger alhier.
Aan den heer A. Wiggers, bediende bij
het physiologisch laboratorium alhier, ïs
een jaarlijksoh pensioen van f 479 toege
kend.
Beroepen is bij de Geref. Kerk te
Oosterzee de heer S. G. de Graaf, candi-
daat te Leiden.
Aan onzen stadgenoot den heer P. Si
mons, meesterknecht in de lakenperserij
van de firma J. J. Krantz en Zn., laken-
fabrikahte alhier, is toegekend de aan de
orde vanOranje-Nassau verbonden eere
medaille in zilver.
Deze onderscheiding staat in verband
met het feit, dat de heer S. Zaterdag her
dacht, dat hij rijf en vijftig jaar geleden
in dienst trad bij die firma. Van zijn pa
troon ontving hij toen een enveloppe met
inhoud en ook het kantoorpersoneel bleef
niet achter waar het gold hem te huldigen.
Meermalen reeds werd S. aangeboden
rust te nemen, maar zijn werkzame geest
wil daar niet aan.
De uitslag van de gedurende de eerste
helft van deze maand gehouden examens
voor instrumentmaker in het physisch labo
ratorium alhier is:
Eerstbeginnende instrumentmakers. Aan
tal candidaten 15, afgewezen 3. Geslaagd
de heeren: G.J. Stephanus, J. F. Brusche,
D. C. Brittijn, E. A. Struikenkamp, H.
Beltman, allen.te Leiden; W. G. Fray, P.
Wellens, J. H. Dikshoorn, allen in Den
Haag; N. G. M. Hoefsloot, te Zwolle; J.
Kleerebezem, te Meppel, en D. A. Burg
graaf!, te Katwijk-aan-Zee.
Electrotechnisch instrumentmaker. Aan
tal candidaten 3. Geslaagd de heeren: W.
C. van der Voor en, te Utrecht; V. Wols-
heimer Jr., te Delft; G. J. Hoftijzer, Söhe-
veningen.
Eerstbeginnende glasblazers. Aantal can.
didaten 4. Afgewezen 1. Geslaagd de hee
ren: J. A. Braggaar, te Amsterdam; G. W.
van Tol, te Leiden, en J; M. J. Vink, te
Brielle.
Bij beschikking van den Minister van
Binnenlandsche Zaken is, met ingang van 1
October, benoemd tot amanuensis bij de
vergelijkende pathologie aan de Rijksuni
versiteit alhier, de heer J. C. Eswilder,
thans tijdelijk amanuensis.
Voor het examen ter verkrijging van
het. politie-diploma is te Utrecht geslaagd
Y. Kuipers, agent van politie alhier, leer
ling van den heer P. O. G. A. Wijkmans.
Voor de hoofdakte is te 's-Graven-
hage geslaagd de heer T. J. Drijkoningen,
van Katwijk.
Door de goede zorgen van den Volks
bond tegen Drankmisbruik is aan alle lote-
lingen een circulaire toegezonden, waarin
zij in be-zodigde woorden, worden aange
spoord! op den lotingsdag geen misbruik
van sterken drank te maken. Ook zorgde
de Volksbond, dat bij het Stadhuis, waar
de loting werd gehouden, een man werd ge
posteerd, die een bord met pakkend op-
üchrifb vasthield, en eveneens liep een
man, met een dergelijk bord gewapend
door de stad.
H. M. de Koningin heeft aan mevrouw
de douairière baronesse Van Hardenbroek
van Bergambacht, geboren gravin Van
Limburg Stirum, op verzoek, eervol ont
slag verleend als grootmeester esse, onder
dankbetuiging voor de in die betrekking
bewezen diensten, en onder benoeming tot
grootmeesteresse honoraire.
H. M. heeft benoemd tot grootmeeste
resse mevrouw de douairière C. J. Melril
baronesse Van Lynden, geboren jonkvrou-
we Van Weede, een en ander met ingang
van 1 December a. s.
Een verpleegster van het Sint-Joris-
Gasthuis te Delft, die aan haar collega's
ten behoeve der stakende glasblazers steun-
bonnetjes verkocht, werd den volgenden
dag bij den Directeur ontboden en ontving
haar ontslag over zes weken. Vier andere
zusters, die tegen een dergelijk ontslag
protesteerden, werden eveneens tegen over
zes weken ontslagen, waarvan er één reeds
dadelijk moest vertrekken, aan wie het
loon werd uitgekeerd.
De afd. Haarlem van de Ned. Banket-
bakkersvereeniging verzoekt den Raad van
Haarlem nimmer over te gaan tot wette
lijke winkelsluiting. Tal van andere ver-
eenngingen verzoeken, in deze geen beslis
sing te nemen alvorens de Raad zal hebben
kennisgenomen van den uitslag van een ge
houden enquête, of anders een Raadscom
missie te benoemen om de zaak te onder
zoeken en daarover rapport uit te bren
gen.
De heer Chr. Schepp heeft ontslag
gevraagd als hoofd eener openbaré lagere
school te Rotterdam.
KATWIJK-AAN-ZEE. De Gemeentezaal
was Zaterdagavond en Zondag tot Christe
lijk Militair Tehuis ingericht. De militairen
toch hadden Zaterdagavond en gisteren
verlof het kamp te verlaten. Nu heeft met
het oog hierop een commissie van acht
heeren gezorgd, dat er dan een gelegen*
heid in het dorp was, waar de soldaten
aangenaam en op stichtelijke wijze hun
tijd. konden doorbrengen. Zij werden ont
haald op koffie; thee en sigaren, terwijl
zij er 's avonds hebben, gegeten.
Van de gelegenheid weid een ruim ge
bruik gemaakt. Gisteravond waren er
zeker 70 militairen aanwezig. A.s. Zater
dag- en Zondagavond wordt de inrichting
weer geopend.
Zaterdag kwam hier in afslag een
partij pekelharing, groot 22 last. De prij
zen per kantje waren: volle haring f 18.95;
maatjesharing f 17.25; makreel f 12.50.
Om eenig denkbeeld to krijgen van
de malaise, welke hier in reederij- en haring-
handel heerscht, behoeft men slechts een
kijkje te nemen aan het Prins Hendrik-
kanaal, waar het meestal in dezen tijd van
het jaar buitengewoon druk is. Nu heerscht
er een ongekende stilte. Geen vaartuigen
•liggen te lossen, geen wagens rijden af
en aan, ia ook in en bij de reeder ij-pak-(
huizen ligt het werk nagenoeg stil.
Zondagmorgen zijn hier een aantal
Noorsch-v uren houten balken aangespoeld
en ter strandvonderij gedeponeerd. Waar
schijnlijk hebben zij deel uitgemaakt van
den deklast van een houtschip en zijn er
tijdens den storm van voor veertien dagen
overboord geslagen.
LISSE. Uitslag loting nationale militie:
1. J. Mens. 2. J. Dorrepaal. 3. J. Pollee.
4. G. J. Marseille. 5. Th. de Wit. 6. H. J.
van Deest. 7. M. G. Snijders. 8. J. M. van
der Zwet. 9. A. C. van Ruiten. 10. M. Was
senaar. 11. C. Rotteveel. 12, P. G.
van Haasteren. 13. A. van der Neut. 14.
G. J. Ransdorp. 15. J. de Winter. 16. C.
Lagerwei. 17. J. S. Schrama. 18. L. W.
Maarsen. 19. C. G. de Ree. 20. P. van
der Zon. 21. D. L, Noort. 22. J. War
merdam. 23. G. Hoogkamer. 24. IIP.
Hartveld. 25. N. Onderwater. 26. J. Broekr
huizen. 27. L. Th. van der Voort. 28. A.
Knets. 29. M. Lefeber. 30. P. F.. Scheep
maker. 31. J. de Vries. 32. J. vati Til. 33.
J. W. van der Zaal.
Zaterdag zagen wij een met bloemen
versierde bollenkist. Het bleek de 6000ste
kist te zijn, die de firma M. Veldhuizen
van Zanten Zonen alhier van dit jaar
verzond.
NOORDWIJKERHOUT. Met groote
opgewektheid werd heden de laatste ker-
mis-Zondag gevierd. Groot was het aantal
vreemdelingen, dat mede kwam genieten.;
De eigenaars der publieke vermakelijkhe
den maakten allen goede zaken en de
kramers kunnen eveneens tevreden zijn. De
geheele kermisweek werd doorgebracht in
gepaste vroolijkheid, terwijl geen enkele
wanklank gehoord werd.
Zaterdagavond werd alhier voor den
eersten keer het veelbesproken bevroren,
rundvleesch uit Argentinië verkocht. Bin
nen enkele uren was alles uitverkocht en
den volgenden Zaterdag hoopt de bewuste
vleeschouwer met een dubbele hoeveelheid
te komen.
Donderdag a.s. wordt onze gemeente
bezocht door den ZeerEerw. Deken, den
heer Smulders, die een kerkelyke visita
tie komt houden.
OEGSTGEEST^ De finaciëele uitkomst
van de onlangs gehouden bazaar is als
volgtBruto-ontvangst f 1273.781/». waar
onder f 180, vanwege collecte, en giften.
Netto-ontvangst f746.43l/2- Het comité, dat
zich voor deze zaak heeft geïnteresseerd,
kan dankbaar zijn niet alleen voor den van
allerwegen ontvangen steun, doch ook voor
den einduitslag.
Naar men verneemt, treedt ds. A. J.
Ruys, alhier, met 1 October a.s. af als
geestelijk verzorger van het gesticht „En
degeest."
SASSENHEIM. De Raad vergadert
Woensdag 18 September, voorm. 10 uur,
ter behandeling van: Ingekomen stukken;
mededeelingen; aanbieding begrooting gas-.
\oorziening en gemeente, dienst 1913;
comptabiliteit 1912.
De postdirecteur, de heer Wetemans,
heeft den dienst hervat, waarom de waar
nemende directeur, de heer Verhagen naar
zijn standplaats Rotterdam is teruggekeerd.
WARMOND. Bij de loting voor de Mili
tie voor deze gemeente was de uitslag:
J. v. d. Berg 1, A. M. van Schagen 5, G.
H. Tijsen 2, C. L. van Velzen 4, M. C.
van der Vooren 3 en D. S. Wilbrink 6.
Teekenschool Tan de afd. Leiden en
Omstreken van den Ned. R. Kath.
Volksbond.
Gistermiddag werd in het Gebouw van
den Volksbond op het Rapenburg in te
genwoordigheid van het bestuur, waarbij
ook de geestelijken adviseur,- pater
C. L. M. Zuidgeest, de leeraren, de jury
voor de bekroningen en de leerlingen der
school en hunne ouders de tentoonstel
ling van teekeningen, vervaardigd op de
bovengenoemde teekenschool, geopend. De
voorzitter van de afdeeling, de heer .W. de
la Rivière heette allen welkom,- bracht dank
aan het Rijk, de Prqvincie het Gemeen-,
tebestuur voor de verleende subsidiën,
dankte eveneens de jury voor hare be
moeiingen, de leeraren voor het gegeven
"onderricht en den ernst en de toewijding-,
waarmede ze het onderwijs geven. Het deed
het bestuur innig leed dat de heer Van
Beukering zijn ontslag heeft genomen als
onderwijzer en hij wenscht hem verder van
harte het beste (applaus). Nog sprak hij
zijn leedwezen uit over de ongesteldheid
van een der andere onderwijzers, den heer
Van Heusde, die reeds eenige weken aan
het ziekbed is gekluisterd. Hij wenschte
hem een spoedig herstel toe en hoopte, dat
hij weldra de lessen weer zal kunnen her
vatten.
Het verheugde hem, dat het oordeel van
de alleszins bevoegde jury over het ver
vaardigde werk der leerlingen onverdeeld
gunstig was en met den wensch dat de tee
kenschool moge groeien en bloeien ver
klaarde hij de tentoonstelling voor geopend.
Voor men echter tot de bezichtiging der
tentoonstelling overging, bracht hij verslag
uit van de school, waaruit bleek dat zij is
bezocht geworden door 95 leerlingen waar
van 44 katholiek en 51 protestant, verdeeld
over 6 klassen. In het geheel werden 1010
teekeningen vervaardigd en 116 hout- eni
marmerschilderingen.
Aan de volgende leerlingen werden door
de jury, bestaande uit de heeren G. L.
Driessen, A. Niouwerihuis, P. J. Niesten,
H. A. Blom, en A. J. Parmentier, bekronin
gen toegekend
Machineteekenenle pr. J. Kaak 2e. pr.
P. A. van Eek; 3e. pr. J. Kallenberg en,
4de pr. G. N. de Ru.
Rechtlijnig teekenen: 2e pr. J. Kolder
man en J. de Koning.
Metselwerk: le pr. J. Nieuwënburg en
Heet veld.
-Kappen: le pr.De Wolf.
Trappen: le pr.N. Korswagen.
Handteekenenle pr. P. Jasperse, J.
Lut en A. Roovers; 2e pr. W. Roman, L.
Sonnius en J. van Maren.
De prijzen bestonden uit spaarboekjes en
kunstvoorwerpen. Eervolle vermeldingen
kregen verder
Jn de eerste klasse, A,- alg. onderwijs:
T. Annokee, W. Brakhoven, A. Huisman,
J. Kramp, J. Kolderman, J. de Koning,
Th. Mader, Th. Prins, P. v. d. Pömpe,
W. Roman, W. Smit, Th. Schouten, J.
Scharloo, J. v. d. Water, P. Jasperse.
Tweede klasse B, algemeen onderwijs:
Teekenen: J. v. d. Broek, W. Dubbelden,
P. Jansen, M. Kok, J. Lut, wW. Prins, C.
Vonk.
Tweede klasse C, smedenJ. Bisieot, A.
v. d .Berg, J. Nieuwenburg, J. Sonnius,
E. Schepper, A. Zwarts, en M. vair Reenen.
Derde klasse D, vakonderwijs: W. Buis,
D. v. d. Berg, P. Borani, W. Gaikema,
H. Heemskerk, H. Heetveld, T. de Jong,
F. Jozemans, G. Mieremet, J. Planjé, A.
Planje, C. Planjé, A. Uittenhout, D. Wijs
man, N. Korswagen, W. v. d. Mark.
Derde klasse E, vakonderwijs, smeden:
A. Elderhorst, J. Elderhorst, j. Kaak, A.
Kallenberg, W. Petersen, G. de Ru, B.
van Zijll.
Derde klasse F, vakonderwijs, schilde
ren in marmer: M. Amba, J. van Maren,
A. Roovers en G. Schrijver.
De voorzitter wenschte allen van harte
geluk met de onderscheidingen, moedig
de, wie een prijs hadden behaald aan, en
wekte de leerlingen tot trouw bezoek op.
Bij de ouders drong hij aan, dat zij hunne
kinderen naar de schooi toe zenden.
Hierop noodigde hij uit tot een bezich
tiging der tentoonstelling in de groote zaal
van het gebouw. De teekeningen waren
tegen de wanden geplaatst en maakten
een goeden indruk. Er zijn eenvoudige en
meer moeilijke bij, maar alle getuigen van
ernstig en consciëntieus werken. Vooral ook
bevalt het hout- en marmerwerk.
Ongetwijfeld zullen de jongens, die met
vrucht den cursus dezer teekenschool vol
gen van het geleerde later veel nut kunnen
hebben.
Wij bevelen de tentoonstelling gaarne in
de belangstelling aan.
Het tienjarig bestaan van de Leid-
sclie koetsiersvereeniging
„Verbetering zij ons Streven/'
Deze Leidsche Koetsiarsveroeaiging hield
Zaterdag-avond dn de zaal van den heer Wer
vel man, Nieuwe Beest enmaJrlrt 8, alhier, eön
gezellige bijeenkomst ter herdenking van
haar tienjarig bestaan. Het zaaltje zag er
irecht gezellig uit. Ei' was een tooneeltje ge
ïmproviseerd en in den hoek stonden groene
plantengroepen met bloeiende dahlia's er
doorheen.
Te negen uren werden de deuren geopend,
maar het werd tiou uren eer de Voorzitter,
de heer Joh. van Leeuwen, de vrij talrijke
vergadering met een hartelijk welkomstwoord
opende. Hij dankte de donateurs, de medebe
stuurders en de leden voor den steun, van
hen ontvangen. Er is in de afgeloopen tien
jaren heel wat gebeurd, waarvan hij een en
ander in herinnering bracht; het ledental
is steeds vooruitgegaan en de Vereeniging
heeft heel wat kunnein doen, vooral bij ziek-
teL dpir leden, aJ, valt het .varfladeren den,
koetsier krachtens zijn werk niet gemakkelijk.
Na de opening ging weldra weder het
gordijn op en namens een comité van vrou
wen werd met eefn aardige toespraak van
mej. Hoogkamer, het bestuur een allerkeu
rigst vaandel aangeboden, geleverd door den
heer Van Oven, uit Den Haag. Op don
kergroenen achtergrond is deze banier kwis
tig met goud bewerkt. Deze banier zet de
kroon op uw arbeid, zeide mej. H. En de
Leidsohe burgerij, die door het schenken van
giften ons hiertoe in staqt stelde, wil dat
gij niet alleen goede dienstmannen, maar
ook goede voreenigingsmannen zijt. Deze ba
nier zij het symbool van eendracht en har
monie. Leve de Vereeaiiging! Leve de Leid-
sehe burgerijaldus eindigde spr.
De Voorzitter aanvaardde met groote
dankbaarheid het mooie vaandel en bezwoer
namens de Vereeniging het vlekkeloos te
zullen bewaren.
Mej. Hoek bood mej. HoogkameT voor haar
bijzondere bemoeienissen oen fraaien bouquet
aan, waarna onder leiding van de muziek
van den heer Vender bos hat Banierslied uit
volle borst werd aan gelieven, gevolgd door
een tweede vaandellied, gezongen door een.
kwartet.
Hierna zetto men zich rustig neer en het
ensemble onder leiding van mej. Jaeger,
zoTgde door luimige en ernstige voordrachten
voor een aangenhme afwisseling.
Een bal besloot den welgeslaagden avond.
Het vaandel van de Leidsohe Koetsiers-
vereeniging wordt tentoongesteld bij Gebrs.
Reinke, Breestraat.
Wat is het jniste adres?
,,De Standaard" schrijft:
Dr. Kuyper zond het be richt, dat Ij-
de Kamer moest verlaten, aan den Mi
nister van JL-mnenlandsohe Zaken, van
oordeel, dan in casu artikel 143 van de
Kieswet het aldus bedoelde. Ten over-
vloedf bmcht hij het stuk persoonlijk naar
het Departement, om te vernemen of a'o
Minister met zijn interpretatie van het
artikel mee kon gaan. Daar echter én de
Minister én de secretaris-generaal af we
zig waren, schoot er niets anders over,
dan dat hij 't stuk zonder commentaar
achterliet.
De onzekerheid, waarop men in casu bij
dit artikel stuitte, waa hierin gelegen,
dat, bij indiening van het ontslag aan de
Kamer, aan die Kamer de last wordt
opgelegd', om het stuk aan Binnenlandsche
Zaken te verzenden. Let wel, niet ran den
Voorzitter, noch aan de griffie, maar aan
de Kamer. Daar nu de Kamer op 9 Juli
uiteenging en in dit zittingsjaar niet meer
bijeenkwam, scheen het een onhoudbare
interpretatie, dat alleen na sluiting de
kennisgeving van ontslag aan Binnenland
sche Zaken ware toe te zenden. Stel toch,
dat de Kamer, gelijk voorkwam, voor vier
maanden op reces giDg, en een lid nam
daags na den ingang van heb reces zijn
ontslag, zoo zou de vacature vier maanden
plus 30 dagen duren, en al dien tijd heb
district niet vertegenwoordigd zijn; iets,
wat zou indruiscken tegen dien geest der
wet, die terecht wil, dat in een vacature
zoo spoedig mogelijk worde voorzien.
Het onvolledig geredigeerde artikel
plaatst alzoo den uitlegger voor de moei
lijkheid, dat de uitdrukkingen ,de Kamer"
en „gesloten" niet beide tegelijk voor
letterlijke o(pvat/bing vatbaar zijn. Men
moet óf de uitdrukking: de Kamer, lezen
alsof er stond: „de Kamer of, zoo deze
niet vergaderd is, haar Voorzitter", ofte
wel het wooról gesloten moet in ruimer
zin verstaan en toepassing ook dan gedoo-
gen, waar de Kamer in één zittingsjaar
niet meer handelen kan. En zóó de keuze
staande, schijnt verkieslijk, in (ie tweede
interpretatie zijn uitweg ta zo-'ken, daur
hierin niet 't minste gevaar schuilt, in
daarentegen het aan zich wekken docr den
Voorzitter van wat tie wet met name aan
de Kamer toewijst, een machtskwostie
raakt, waar altoos gevaar in kan schui
len, omdat ze zoo licht, eenmaal toege
laten, ook op ander terrein in kan slui
pen.
Artikel 192 van de Grondwet toont, dat
zulk een gewijzigde, niet letterlijke opvat-
ting van een woord noodzakelijk kan zijn.
Het bekende overal is nimmer letterlijk
toegepast, al is 't op zichzelf nog zoo
duidelijk. Evenzoo nu kon men ook hier
het woord „gesloten" ruimer, minder
pracgnant uitleggen, en alle moeilijkheid
viel weg; iets, wat te meer verkieslijk
scheen, daar bet ~en pure formaliteit
gold.
Op Binnenlandsche Zaken gaf men er
intusschen de voorkeur aan, om zich aan
de dusver gevolgde interpretatie te hou
den, en het laten varen van de letterlijke
uitlegging niet op het woord gesloten,
maar op de uitdrukking de Kamer toe te
passen. De Griffie matigde zich dus dood
eenvoudig aan, te doen wat de wet niet
aan haar, maar aan de Kamer opdroeg.
En dit zoo zijnde, heeft dr. Kuyper ";ev
