He Fransche stuiver.
BE PIETERMAN.
kig tte rijn, afe toen zij in het huwelijks-
Bchuibje stapten.
1 Het andere echtpaar woont te Londen,
in de gemeente Brixton, een mr. en mirs.
-Botcher.. De man was vroeger ook een
butcher, maar is nu reiziger in vette en
droge waren. 20 jaren waren zij zonder een
kinkje in den kabel van hun geluk gehuwd
geweest». Niet alleen hadden zij nooit be
lhouw van hun stap gehad, zij hadden zich
onafgebroken in de huwelijkszon gekoes
terd. En beide echtparen zagen er zoo
happy, zoo recht gelukkig en welgedaan
daarbij uit, dat de ongehuwde juryleden
dkaiidier eens aankeken en zich afvroegen,
,of het voor hen geen tijd was geworden.
Welke strikvragen de pleiters ook stel
den, het huwelijksgeluk der beide echtpa
ren bleef zonder een enkel vlekje. Geen
der beide mannen was al dien tijd ooit drif
tig geweest, geen der beide vrouwen ooit
bedroefd, unhappy.
„Gij 9djt> postmeester en moot 's morgens
voor dag en dauw opstaan, om de briefma-
!en in ontvangst te nemen," merkte d'e
strikvrager op. „En nooit hebt'"ge op een
kouden wintermorgen deswege een zuur ge
zicht gezet en ook maar gelispeld: Oh,
bother the mails'?"
„No sir", antwoordde mr. Smith, de
Voorbeeldig© echtgenoot, die nooit uit zijn
slof schoot, schoon hij vader van zes kin
deren is. Zijn braafheid maakt mij be-
•chaamd, want nooit had hij een huissleu
tel en nimmer kwam hij 's avonds na tie
nen JjJrais, alhoewel zijn haren reeds grijs
rijn.
Mrs. Smith was ook niet te vangen door
de vraag, of zij niet wel eens had gezucht,
geen briefmalen te hebben gehuwd. O f
course, she h a d n 'fc, ik bedoel: zij
slaakte die verzuchting nimmer. Met rijn
beroep had zij haar man genomen. Wat
trouwens iedere verstandige vrouw doet.
De pleiters wisten ook niets in te bren
gen tegen het huwelijksgeluk van mr. en
mrs Butcher. Zij had op den trouwdag tot
hem gezegd): „Wij zullen beginnen, zooals
wij denken voort te gaan." En tortelduiven
bleven zij tot op den huidigen dag, na
twintig jaren. Maar mr. Butcher had een
kippenloop aangeschaft, met hoenders na
tuurlijk. Deed hij dat soms, om huiselijk
ongenoegen van zich af te schudden?
N o t a bi t
Glansrijk kwamen beide echtparen met
hun ongestoord huwelijksgeluk uit de vuur
proef, een zijde gerookt spek op den koop
fcoe ter kroning. En daarbij velde de rech
ter dit vonnis:
Since to these conditions without any fear
Of your own aocoord you did freely
swear
A whole flitch of bacon yon shall receive
And bear it away with love and good
leave.
For this is the custom at Dunmow well
known,
Though the pleasure be ours, the bacon's
your own-
Singing and morris dancing brought the
proceedings to a close.
Tegelijk, dat wij ons in Holland ver
heugen op een nieuw practdsch stuiver
stuk, bedroeft men zich in Frankrijk over
het aanstaande verdwijnen van den „sou".
Want de Fransche sou belichaamde een
goed! brok Fransche historie.
De oude Latijnse he Solidus is den Gal
liërs getrouw gebleven van Julius Caesar
tot Armand Fallièree, schrijft men aan het
>rHbld.
De „sou," in vroegere eeuwen dikwijls
„douzadn" genoemd, bestond uit twaalf
„deniers"; het zilveren „livre"-stuk had
een waarde van 20 sous. Men maakte on-
deraaheid tueechen livres en „sous pari-
■is", en livre en „sous „tournois"; terwijl j
de „livres parisis" ongeveer in waarde
overeenstemden met den tegenwoordigen
thrfteohMi mark (60 cent),, waren de „livres
bournois" de eigenlijke voorloop ers der
tegenwoordige F ransehe francsstukken
(50 cents.)
Onder Lodewïjk XIV hadden de livres
met de „zilver-lelie" een waarde van on
geveer 90 cents; die met de „goud-lelie"
waren 7 livres waard, dus ongeveer f 6.30.
Terwijl de oude zilveren daalders, de
„écus," reeds lang uit het spraak- en
geldgebruik verdwenen zijn, en men nog
slechts zelden spreekt, van „livres is de
„sou door alle tijden tot heden het po
pulaire geldstuk gebleven; want „centi
mes" ziet men eigenlijk weinig in Frank
rijk gebruiken.
De munt-stanó'aard van den kleinen
burger in Frankrijk vangt toch pas aan
bij den „sou en houdt op bij „cent sous"
of „sans sous", zoo men will En
„Louis d'or" ligt stellig buiten zijn da-
gelijksohe sfeer. De gre-entenkoopvrouw in
de halles zou gek opkijken, indien men,
met haar dingend over de prijzen van haar
bloemkool, in francs en centimes ging re
kenen. De gargon telt verbluffend vlug de
rekening op in „sous".
De aller-voornaamste muntstukken in
Frankrijk zijn de kleinste sou van 5 cen
times en de groote sou van 10 centimes.
En mocht men als vreemdeling ö'en indruk
willen maken, dat men geheel ver-pa-
rijscht is, dan spreke men vaü „rond"
hetgeen „sou beteekent en „balles"
hetgeen francs zijn en van „thunes"
zooals de gitoote vijf-franc-stukken
heeten.
Verdwijnt de sou, zoo zal ook een ge
heel© reeks gezegden moeten verdwijnen,
die met dit muntstuk in verbinding ston
den. Bijvoorbeeldzonder geld zijn, noemt
de Franschman „être sans le sou". Een
persoon, aangeduid als een „sans le sou,"
is een straatarme drommel. Ook iemand,
die er schooierig en vervallen uitziet,
wordt bestempeld als „mis comme quatre
sous". Terwijl in navolging van de frissche
glimmende muntstukjes, gelijk zij de
Munt verlaten, van iemand, die er kraak
zindelijk uitziet wordt gezegd: „propre
comme un sou." Een tooneelstuk, dat
elke Franschman minstens éénmaal in zijn
leven gezien heeft, is „Les cinq sous de
Lavarède" ook buiten Frankrijk wel
bekend; en een populair boulevardstuk
van eenige seizoenen geleden, heette „Ma
demoiselle Quatre-sous"het populairste
boek van de Fransche jongens is „Le tour
du monde avec quatre sous".
De sou heeft op alle Fransche munt
stukken voor, dat hij niet vervalscht wordt
slechts heeft men als vreemdeling op te
letten, dat men u geen ggoote Italiaansche
Zuid-Amerikaansche, of Engelsche koper
munten van denzelfden omvang in handen
stopt. Overigens zal met den sou niet
gebeuren wat volgens „Punch" een En-
gelsch toerist na zijn terugkeer uit Parijs
deed: hij spijkerde alle valsche 6-franc-
stukken, die ze hem in handen hadden ge
speeld, boven zijn schoorsteen in den
vorm van het opschrift „Vive l'entente
cordiale".
Het Fransche volk is zoo gehecht aan
zijn sou,, dat de menschen er gaatjes in
slaan, om ze als „fétiche" te kunnen dra
gen; er zijn wellicht slechts weinige Pa-
rijsche straatkinderen, die op hun bloote
borst niet zulk een talisman dragen.
En nu zullen niettemin 80 millioen
nieuwe nikkelmunten in omloop worden
gebracht, gelijk door den Eranschen mi
nisterraad besloten werd. De nog oircu-
leerende sous zullen geleidelijk aan het
verkeer onttrokken worden.
De nieuwe nikkelmunten krijgen een
gat, opdat zij niet verward zullen wor
den met de zilvermuntstukken. Een ge
volg daarvan zal zijn, dat de van over
heidswege doorboorde geldstukken de aan
trekkelijkheid als fétiches zullen verlifezem.
Heb tegenwoordige 25-contimes-nikkel-
stuk probeerde iedereen zoo vlug moge
lijk kwijt te raken. Maar de nieuwe nik-
kelstukken zal men moeten blijven gebrui
ken. "Volgens de afbeeldingen die tege
lijk met onze vierkante etui verst ukken in
de geïllustreerde bladen vertoond worden
zijn de nieuwe sous niet onsierlijk, al
dragen ze gelijk de Ohineesche geldstuk
ken een gat.
Het opschrift van de Fransche munten
is ook wel een overzichtje waard.
Onder Lodewijk XIY verscheen het
„Dieu protégé la France" er op; de
eerste Revolutie liet aanvankelijk op de
munten slaan „La Nation la loi
le roi"; doch dit laatste woord verdween
spoedig en als een nieuw opschrift ver
scheen „Liberté, Egalitó, Indivisibility".
Met de Restauration komt het: „Domine
sal vu m fac. regem" in de mode, maar als
de koningen weer uit de mode raken,
staat er in 1849 op de geldstukken te le
zen: „Dieu pa-otège la France." Ten tijde
der Commune wilde men dit opschrift ge
bruiken: „TravaQÜrGarantie natüonale",
doch dit kwam er niet van; wel: „Lfbercé,
Egalité, Fraternité,hetgeen zelfs voor
een geldstuk een bemoedigend devies mag
heeten.
Onder die familie der pietervisschen
(Trachinfdae) komen vooral twee soorten
ook veelvuldig voor aan onze kusten.
Het zijn zeer vraatzuchtige dieren, die
zelfs de soortgenooten verslinden, wanneer
deze in stukken gesneden door de visschers
aan den haak worden geslagen als aas.
De beide soorten, welke aan onze kusten
gedurende de zomermaanden worden aan
getroffen, zijn de Trachinus Draco, die een
lengte bereikt van ongeveer 40 O.M., en de
Trachinus Vipera* die slechts de helft dier
lengte bereikt.
Langs rug en buik heeft de pieterman
lange vin stralen. De lichaamsholte dezef'
visschen is niet groot.
Het vleesch levert een smakelijk gerecht
op, zoowel in gekookten, gestoofden of ge
bakken als in ge rookten toestand.
De handel in pietermannen is op som
mige onzer kustplaatsen niet onbelangrijk.-
Meestentijds worden zij door de visschers!
verkocht tegen een gulden per honderdj
stuks.
Aan onze kusten koinen de pietermannen:
gewoonlijk voor van einde Mei tot begin;
September. In dieper water op de Noord-!
zee, worden zij ook reeds eer gevangen en'
treft men ze in October nog wel aan in'
de kor.
Het hengelen naar deze visschen is ge
woonlijk een loonende bezigheid; doch het
gaat dikwijls gepaard met groot gevaar..'
De pieterman toch heeft zeer gevreesde
wapenen, waarmede hij bijzondler pijnlijke
wonden kan toebrengen.
Op den rug, nabij den kop, heeft het dier
een harden vinstra-al, met vlijmscherpe
punten. Die vinstraal wordt gevormd door
vijf met sterke vliezen aan elkaar gehechte
priemen. Ook aan de uiteinden der kieuw
deksels komen twee zulke stekels voor.
Deze stekels zijn zóó scherp, diat zij' gemak
kelijk het leer van schoen of laars doorbo
ren.
Iemand, die door een steek van dozen
visch getroffen is, lijdt al spoedig onuit
staanbare pijnen. Het. getroffen lichaams-
deel zwelt sterk op.
Verschillende middelen worden aange
wend om de duldelooz© pijn te verzachten..
Visschers snijden die lever uit den pie ter*
man en leggen die op het getroffen
liohaamsdeeL Sommigen bewerken de ge
stoken plek met petroleum en weer ande
ren wenden gewone keukenstroop aan. Di^
laatste middel wordt vooral xn de vfs-
scherawereld sterk aanbevolen.
Dat met het steken dezer visschen nïetj
valt te spotten, zouden zij kunnen bevesti
gen, die ten gevolge van een pieterman-
steek een stijven vinger behielden.
In weerwil van het aan dit visch vermaak
verbonden gevaar, voelen er rich jaar aan
jaar honderden door aangetrokken. Al*
men op een mooóen Junidag Umuiden b#*
