Brieven van een Leidenaar.
Brieven uit Warmond.
Ingezonden.
Uit d© Rechtzaal
Uit Wassenaar.
ccccvnr.
Zoo is er haast alle weken wat, waardoor
«den Leidschen Briefschrijver, die in deze war
me Julidagen, bij krantenlui den komkommer
tijd gchceten, ouk wel eens zon willen in
dommelen, do slaap uit de oogen gehouden
wordt. Eerst hadden we de ,,'t Posthof"-pu
blieke vermakelijkheid, een clandestiene ker-
mis. zooals de Vroedschap ze officieel af-
schafte, die een deel der bevolking onte-
vreden maakte; daarop kwam de volgende
woelc de brandwee-rkwestie, die mogelijk een
staartje zal hebben, cn nu wordt links on
rechts mijn aandacht gevestigd op het aan
slagbiljet, dat ditmaal als een vergulde pil
de beeldspraak is maar half juist in oen
mooi gekleurde enveloppe thuis bezorgd
wordt. Dat pleegt eik jaar de bclastrngbcta-
len<le menschen oremus te maken, maar als
de t-eekenen niet bedriegen, zal dit jaar in
dat opzicht het record slaan.
Men heeft, ondanks het feit, dat de rege
ling nu zoo is gemaakt dat de inkomens
beneden f 1500 een lager percentage betalen
en dat het totaal bedrag weer is verhoogd,
het percentage ongeveer gelijk welen te hou
den cn nog beneden het cijfer 5, een kunst
stukje waarvoor we den hoed zouden afne
men als we niet op de vingers konden na
tellen, dat het is geschied door varhooging
van het belastbaar inkomen. Onze nieuwe
controleur van gemeentebelastingen, of, als
we het op do bovensto plank willen zoeken,
onze nieuwe wethouder van financiën, heb
ben dej belastingschuldigen weer eens ter
dege aan den tand gevoeld en menigeen is
alweer met een gTOoter of kleiner bedrag
omhoog gehaald, al zal ik niet graag den
heer Felix Driessen in zijn advertentie in
act „Leidsch Dagblad" van Donderdag na-
teggen, dat dit zonder vorm van prooes,
d. w. z. op goed geluk is geschied. Dit kan
ik niet beoordoelen. Wel hebben reeds onder
scheidene belastingschuldigen ook mij ver
klaard, dat ze over de verhooging niet zijn
gehoord.
Ik heb ze den raad gegeven, dien ik ook
vroeger reeds gaf, en bij dezen weer geef:
Als go overtuigd zijt, dat ge te hoog aan
geslagen zijt, reclameer cn wanneer ge aan-
toonen kunt, dat uw inkomen niet zoo hoog
is, als B. en ,Ws„ voorgelicht door hun
controleetrenden ambtenaar, het taxeerden, dan
zult ge verlaagd worden.
Het bezwaar, vroeger geopperd, dat men
*il. bij den duivel te biecht kwam, doordat
do controleur cn B. en Ws., die den aanslag
hadden opgemaakt, ook weder over de recla
me den Baad adviseerden, vervalt nu groo
tendoels, doordat er oen Commissie voor do
bezwaarschriften uit den Baad is benoemd,
bestaande uit de hoeren De Boer, Pcra cn
Zwiers, die allereerst daarover hun oordeel
zallen laten gaan cn.de belanghebbenden per
soonlijk kunnen hooren. En dan zijn in hoog
ste ressort Gedeputeerden er ook altijd nog.
Blij dunkrt, dc kans om te veel te moeten
betalen, is niet zoo bijster groot, al kan ik
mij voorstellen, dat er burgers zijn die, waar
het pen niet al ie groot bedrag beloopt, lie
ver met hun „hebben en hou dm" niet voor
do „hoeren" willen komen.
En nu wil ik ook niet graag beweren,
dat de menschen, die verhoogd zijn, buiten
eigen opgave in het algemeen to hoog zijn
aangeslagen, maar zeker heeft eon opdrij
ving van het belastbaar inkomen oen grens.
S'nds jaren is de schroef moor aangedraaid*,
men komt dus eenmaal lot dc uiterste grens
en mogelijk is dezo hier iri al bereikt.
Er staan dan nog drie wegen open: Het
percentage royaal-weg verhoogen, andere
bronnen van inkomsten scheppen of de uit
gaven inkrimpen.
Het is waar dat een hoog percentage
van de pl. directe belasting altijd afschrik
kend werkt op menschen van buiten. Nu
vestigen zich in Lei don niet veel personen,
die er kraohtens ambt, betrekking of zaken
niet moeten wezen, doch de enkelen dio er
nog inkomen, misschien wel voor het goed
en goedkoop onderwijs, moeten we natuur
lijk zoo weinig mogelijk bang maken voor
het belastingbiljet. Andere bronnen van
inkomsten te scheppen is zoowat hetzelfde
als zoeken naar den steen der wijzen. Het
is wel eens geprobeerd door B en Ws Êen
belasting op de publieke vermakelijkhe
den werd tpt tweemaal toe geketst door
<Fen gemeenteraad; een straa-tbclasting, op
aandringen van een paar raadsleden door
B. en Ws. voorgesteld, kon evenmin ge
nade vinden in de oogen der vroedschap
Ik kan me voorstellen dat bij B. en Ws.
de lust om met nieuwe belastingvoorstellen
te komen er vrijwel af is. En voor al die
verschillende belastingen voel ik eerlijk
gezegd, ook niet veel. Een belasting naar
draagkracht, een inkomstenbelasting is
toch altijd nog het meest billijk en recht
vaardig. Deze belasting wentelt men f ok
niet zoo gemakkelijk af op een ander, wat
met een straat-, riool- of welke andere l>e-
lasting ook, allicht geschieden zou.
En nieuwe bronnen van inkomsten te
seheppen buiten het belastinggebied gaat
waarlijk niet zoo gemakkelijk. Het eenige
dat daarvoor in aanmerking komt zijn de
gemeentebedrijven. Daarmede zijn wij hier
niet ongelukkig. De directeur van ge
meentewerken heeft in een rede voor zijn
'ambtgerioofcen, die hier deze week samen
kwamen, het nog gezegd, dat Leiden finan
cieel drijft op de Gasfabriek, en daar ts
veel van waar. Ook de Eleotriscbe Centrale
belooft in de toekomst aardige baten in de
gemeentekas te zullen brengen, maar dan
zijn we er ook haast al. Onze gestichten
Endegeest" en „Bhyngeest" gaven tot
dusverre ook nog een niet te versmaden
winst, doch wanneer do bezetting van
„Voorgeest" niet grooter wordt, kunnen
we op een hooge bijdrage voor de ge
meentekas in den eersten tijd' zeker niet
rekenen.
Eu wat voor bedrijf, dat aanleiding kan
geven voor een grootere of kleinere winst
voor de gemeente, kunnen we verder nog
aanpakken
Van de waterleiding moeten we afblijven,
helaas. In 1.025 kan de gemeente haar over
nemen, doch dan zal zij eerst danig moeten
dokken en daardoor de winst voorloopig
althans niet groot zijn. Tram en telefoon
hebben wij ook gelaten in handen van con-
cessionnarissen, daar is dus geen aanko
men meer aan.
Wij zouden een dtesinfeotie-inrichting
kunnen openen, waarvan ook de omliggen
de gemeenten gebruik konden maken,
maar hoewel er wel iets op zou kunnen
overschieten, veel zou het niet zijn.
Er zit dus niets anders op dan te bezui
nigen.
Hom daar nu eens bij een huismoeder mee
aan in onzen tijd. „Absoluut onmogelijk",
zal zo zeggen. Alles wordt duurder en de
eischen van de huisgenooten grooter.
En het gaat met ons gemeentebestuur al
niet anders als met deze huisvrouw. B. en
Ws. zijn al weer lang bezig met het opmar
ken der begrooting voor het volgend jaar.
Ik wed dat ze bij eiken post overwogen
hebbcai of er niet wat af kan en toch zal
ze vermoedelijk weer hooger zijn, dan het
vorig jaar, en de Baadsleden zullen, hoe
graag ze het willen, met hun een-en-dertigen
er ook geen cent af krijgen. Let maar eens
op, wat ik zeg. Misschien zal de begroo-
ting onder de behandeling nog hooger wor
den. Daar is ook wel eens uitgezien naar
het Bijk, dat den gemeenten te hulp moest
komen en belastingen, die het nu inpalmde,
aan de gemeenten afstaan. Men hoort er in
de laatste jaTen minder over, en ik geloof,
dat er ook niets van zal komen. Het Bijk
zit ook altijd met een lecge schatkist en
ziet, om. z*elf drijvende te blijven, ook even
hegeerig als de gemeenten, naar nieuwe bron
nen van inkomsten uit.
Wij zijn dus op onszelf aangewezen en
moeten inderdaad zooveel mogelijk de zui
nigheid betrachten in het groote zoowel als
in het kleine. En er is, geloof ik, nog wel
wat te bezuinigen, zonder dat de stad en
haar inwoners er den last van ondervinden.
Doch dat zal ons bolastingcijfer niet van
beteeken is -doen dalen. Wij en. de bewoners
van andere steden, kunnen ons in de toe
komst ook al vast iklaarhouden voor een
stevig belastingpercentage. En dat as ook
niet zoo erg, als wo te gelijk maar op meer
welvaart kunnen rekenen. Daarop moet het
oog onzer 6tadsbestuurderen gericht zijn.
En nu bon ik het niet oens met onzen
directeur van gemeentewerken, waar hij in
de bovenaangehaalde voordracht zcide, dat
cr zich voor onze gemeente in do toekomst
helaas geen nieuw verschiet opent.
Ik hoop bij een volgende gelegenheid daar
over nog een en ander te zeggen.
XXXVII.
De tramkwestie weer opgehaald werd
dezer dagen al wel eens gevraagd; doch men
kan gerust zeggen, dat die nog niet van
de baan geweest is.
't Kindje was niet dood; het sliep. En dit
zelfs niet eens, daar geregeld over deze zaak
is geschreven, onderhandeld, geconfereerd, om
een goeden uitslag te verkrijgen, 't Was wel
niet opbeurend telkens die afwijzende ant
woorden, doch het erkend urgente van het
geval deed dc bevorderaars van Warm ends
belangen niet terugschrikken voor wat ook.
En zoo is de zaak nu in een stadium, dab
vertrouwen goeft op oen goed eind. Men is,
naar ik van zeer gcloofwaardigen kant ver
nam, aan het rechte adres geweest, en daar
had het plan oen vrij gunstig onthaaler
werd medewerking toegezegd; altcmaal din
gen, die reden tot verheugen geven, en be-
teekencn, dat hier geen sprake is van oen
luchtvaartlijn, maar van iets, dat spoedig
tot uitvoering kan komen.
In het begin heb ik mij als toeschouwer
laten verleiden eenige aanwijzingen te doen,
die mij geschikt toeschenen, omtrent den
te volgen weg. Doch nu is m.i. het „Colum-
bus-ei" gelegd of de knoop doorgehakt. Ten
minste, als wij niet beter krijgen kunnen,
is dit het beste, wat dan ook de ontwerper
van dit plan bedoelt.
Hoewel ik feitelijk na dien niet meer aan
het woord ben, mag ik mij toch zeker nog
wel eens oen keer veroorloven er iets over
in het midden te brengen. Men dacht er n.l.
ook nog over de spoorbaan achter het Semi
narie even te verlaten en ter zijde van het
Seminarie, en dwars het land door naar den
straat (Warmonder) te gaan en daarlangs
naar het Station. Gaat dit niet, afstuitend
op bezwaren, welke niet best te overkomen
zijn, dan is de vraag nog: in welk gedeelte?
Ik zou geloovcn in dat gedeelte, hetwelk
in vroegere plannen is opgenomen, n.l. langs
den weg, daar noch bij liet Seminarie, noch
bij de andere eigenaars moeilijkheden te vroe-
zen zijn en de vrijheid der wandelwegen
doc-r een afstand van meer dan 30 Meier
niet wordt aangerand. Doch mochten daar
moeilijkheden oprijzen, dan ware dpt nog
te verhelpen. Dan van het bedeelde punt
aan den overweg recht den Klinkenberger
polder door naar den Ouden Toren; langs
liet z.g.n. Moordenaarspad (lusschen Semi
narie en Ouden Toren); achter en langs de
Christelijke Bewaarschool, den weg langs
naar het Station. Dan kreeg men een paar
praclitlialten. Doch hoe men nu bedoelt de
Jachthaven aan te doen, zcoals ik hoorde,
is mij niet recht duidelijk. Naar mijn raee-
ning ligt het Station er dicht genoeg bij
en anders zou de weg hier of daar gekruist
moeten worden. Wel lijkt het mij een gcedo
oplossing toe van de bezwaren, dio liet pas-
gceren van het Station anders meebrengen
zalwant anders zou de overweg, die aan
deu Bijksstraatwcg kwam te vervallen voor
do tram, noodwendig hier weer aangebracht
moeten worden. Dit zal ook zoo zijn, als de
tram geheel langs de spoorlijn komt, ter ver
mijding van het Stationsgebouw, goederen
loods cn blokwachterswoniiig aan den over
weg Haarlemmervaart.
Doch waai* wij, leeken, technische moeilijk
heden meenen tc zien, bestaan zij soins juist
niet. Hoofdzaak is: het plan is gemaakt,
voorgesteld, en na meerdere malen afgewe
zen te zijn, nu niet afgewezen. De aan
dacht is cr op gevestigd, de belangstelling
er voor gewekt, cn steeds meerderen begin
nen er voor te ijveren, het nut er van in
te zien, vooral „V.V."
Men ziet immers dagelijks nieuwe, ander?,
meer vreemdelingen hierheen komen, die
Warmond en de watersport tot ontspanning
kiezen. Zelfs zjjn weer eenige hoeren land
schapschilders ons waterland komen bezoe
ken, die wij ©en paar jaar hebben moeten
missen, en die nu weer eenige maanden onze
mooie plekjes op doek gaan brengen.
En voor en door dat alles heeft men hier
vlug en druk verkeer noodig, vooral om
steeds te kunnen verstrekken wat de vreem
deling, aan alle comfort gewoon, durft
en mag vragen; ongerekend het particulier
belang voor ieder.
De vrees, die ten slotte nog genit wordt,
als zou men de bestaande lijn tot Oegstgeest
niet ongebruikt laten, deel ik in geen ge
val. Over Leiden is Oegstgeest even gemak
kelijk te bereiken, en mocht men nog oor-
deelen, dat het ongebruikt laten niet gaat,
dan zouden wij, vooral bij electrificatie, als
het trammen aantal minstens verdubbeld
wordt, nog wel eerlijk willen deelen en met
ieder uur een tram alweendcvreden zijn. Hun,
die glimlachen en de schouders ophalen over
dezo zaak, wil ik nog even wijzen op de
telefoon hier, waarvan misschien diezelfden
het noodige noch het nuttige inzagen, zelfs
geen voldoend gebruik. En nu zijn er vier
en twintig intercomm. aangeslotenen. En ziet
men niet overal, waar de vervoermiddelen
beter worden, het verkeer en de welvaart
toenemen
Laat ieder Warmondenaar daarom zooveel
mogelijk medewerken, dat wat verlangd
wordt tot stand komt, en dat de opening der
tramlijn spoedig de opening der Jachthaven
volgt, waarbij wij dan natuurlijk den burge
meester van Boermond te gast vragen.
SPECTATOB.
RECLAMES,
k 40 Cent» per reg»l.
4426 8
Beste middel om de schoonheid dei* bnid te
bevorderen. Keizer-Eorax maakt de huid zacht en £5
blank. Slechts echt in roode cartonBa 10.20 &50 ct.
Keizsr-Borax-Zeep 40cL HelnrichMack, Ulm a.D.
Mijnheer de Bedacteur!
Mag ik U beleefd voor het onderstaande
eenige plaatsruimte in Uw blad verzoe
ken? Bij voorbaat mijn dank.
De aanslagbiljetten v. d. Plaatselijke
Dir. Belasting worden wederom uitgereikt
en de verschillende, telken jare weder-
keerende klachten doen zich hooren. Dat
is niet prettig voor den Contr. der Bel.,
voor wien het zeer moeilijk is voor een
ieder het juiste cijier vast te stellen; te
meer daar er nog steeds een groot aantal
personen zijn, die zoo weinig eerlijkheids
gevoel bezitten, dat zij hun opgaven, met
hun handteekening als naar waarheid in
gevuld bekrachtigen, terwijl deze opgaven
onwaar zijn. Ik wenschte dezen nog
wel even te zeggen, dat dit diefstal
is en dat zij tevens oorzaak zijn
van een hoog percentagecij-
f e r.
Doch niettegenstaande al deze mo?ilijk-
heden, geloof ik toch, dat met de diverse
aanslagen wel een weinig al te vreemd
gehandeld wordt en dat het in ieders be
lang is, de waarschuwing van den heer
Felix Driessen goed ter harte te nemen.
Ik heb het mij altijd tot plicht gerekend
dc aanvraagbiljetten naar waarheid in te
vullen. Niettegenstaande dat, is liet dit
jaar voor de twe'ede maal, dat ik te hoog
wordt aangesglagen, terwijl mijn collega's
waarvan de een f 400 en He ander plm.
f 200 meer verdient-, f 150 lager
z ij n aangeslagen dan mijn persoontje.
Dat zijn toch toestonden, die niet mogen
bestaan. Ik hoop dan ook, dat dit stukje
er toe mag medewerken, dat bij meer-
o'ere menschen het eerlijkheidsgevoel gaat
oütwaken en dat vanwege den Contr. van
Belasting alles in 't werk wordt gesteld
om ontevredenheid en te hooge aanslagen
te voorkomen.
Omdat ik mijn collega's niet wensch aan
te brengen, hetgeen ik mij niet tot taak
reken, teeken ik dit schrijven niet met
mijn naam.
Eerlijkheidsvriend.
Leiden, 12 Juli 1912.
Mijnheer de Bedacteur
In het schoonste dorp om Leiden, n.l.'
Oegstgeest, wordt men zeer onaangcnaaml
getroffen door ©en „mestvaalt", die dienst
doet als „dam" voor een nieuw gebouwde
woning aan de Lagevoort.
Door wat voor geuren dat laantjo ver
pest wordt, is ongelooflijkmaar visch-bemcs-
ting-Iucht is odeur, bij die lucht vergeleken.
Zouden Gezondheidscommissie (als die in
O. is) of B. en Ws- hier niet iets kunnen,
verbeteren, waarvoor èn gemeen ten a ren èn
stedelingen, die hier van de buitenlucht
komen profitceren, zeer dankbaar zouden zijn.
U, Mijnheer de Bedacteur dankend voor
de opname,
Hoogachtend, 1
j i i i Uw Dw.
i~.i CITO. I
Mijnheer de Bodacteur!
Beleefd verzoek ik U onderstaande rege
len in Uw blad te willen opnemen. Bij
voorbaat mijn 'dank.
Gelezen hebbende het ingezonden stuk be
treffende de wering van vreemdelingen in
ons land, d.d. 10 Juli 1912, kan ik niet
nalaten ©enige rogels bij te dragen tot be
vestiging van genoemd schrijven.
Allereerst moet ik opmerken, dat derge
lijke overvragingen niet alleen in „Hotel
du Bhin" geschieden, maar in verreweg de
meeste zaken, welke door het reizend publiek
worden bezocht. Meestal wordt dan veron
dersteld, dat de kellner de persoon is, die
overvraagt, hoewel liet in de meeste gevallen
de patroon of gérant is, die de prijzen vast
stelt.
Immers, wanneer de kellner buitenlandsclie
bezoekers in zijn wijk krijgt, moet hij (niet
tegenstaande er een vast tarief in elke zaak
bestaat) den patroon vragen, welke prijzen
hij dien Leden moet berekenen, en in de
meeste gevallen geneert de patroon zich dan
niet den normalen prijs met de helft (som
tijds wel het dubbele) te overschrijden. Dit
kan natuurlijk tot niets anders leiden, dan
tot schade van den kellner, daar de meeste
bezoekers, den hoogen prijs in aanmerking
nemende, zich onthouden van de gebruike
lijke fooi te geven.
Maar laat de kellner nu eens bij vergis
sing 5 cents te veel rekenen, on komt do
patroon zulks te weten, dan is ontslag we
gens oneerlijkheid voor den betrokken kellner
onvermijdelijk. Vandaar, dat ik den steller
van het eerste stuk mijn oprechte sympathie
betuig voor het openlijk noemen van de per
sonen in kwestie. Het ware te wenschen, dat
meerderen zoo handelden, indien hun zulks
overkwam. Misschien, dat het eenige verbe
tering kon teweeg brengen.
U, Mijnheer de Bedacteur, .nogmaals mijn
dank.
Een Kellner,
1 1 tevens voorstander van Vreemde
lingenverkeer.
Een bekeurde brandwacht.
Voor den Haagschen kantonrechter heeft
terecht gestaan een brandwacht, die m
klein tenue gekleed op een vrijen dag zich
op de spoorbaan van de H. IJ.-S.-M., wel
ke den Loosduinschen weg kruist, had be
geven om daar het terrein en de omgeving
te verkennen en na te gaan de mogelijkheid
van het doorhalen van een brandslang on
der de rails.
Een agent van politie, hem daar bezig
ziende, had proces-verbaal tegen hem op
gemaakt, omdat hij zonder toestemming op
verboden terrein liep.
De ambtenaar van het O. M. mr Lun-
singh Wichers, meende, dat in de toekomst
dergelijke onaangename gevallen zouden
voorkomen worden, indien de brandweer
commandant aan de verschillende eigenaren
van of rechthebbende op voor het publiek
gesloten terreinen, voor zijn onderhebben
den een algemeené vergunning aanvroeg
om zich, in het publiek belang en in het be
lang van den dienst, op die plaatsen te
mogen bevinden. Nu moest hij, hoezeer
het hem speet, met het oog op het goede
doel, waarmede brandwacht zich op de spoor
baan ophield, een, zij liet dan ook de ge
ringste boete vorderen nl. 50 cents.
Haarlemsche Rechtbank.
Jong rijwieldief.
De 15-jarige P. W., uit Hillegom, is een
deugniet, die al meermalen kennis heeft ge
maakt met de heeren van het gerecht. Nu
heeft hij een rijwiel gestolen van den ca
det-sergeant W. L. Koster. Hij poogde, dat
te Amsterdam te beleenen, doch de bank
was dicht en toen ontmoette hij een agent,
wien hij verdacht voorkwam, en die hem
dus meenam naar het bureau. Den volgen
den dag op transport gezet naar Haarlem
kwam de diefstal uit.
Van ontkennen was geen sprake.
De officier requireerde 6 maanden. Mr.
De Haan Huge-nholtz pleitte clementie.
Een heksenproces in 1912.
De vrouw van L. v. O., te Helllouw, was
al sedert geruimen tijd belegerig. Medische
hulp faalde; de vrouw verwachtte alleen
hulp van zekeren K., die in het dorp den
naam heeft te kunnen heksen. K. werd
door v. O. verzocht bij diens vrouw te Ko
men, docb hij weigerde. „Het mensch
sterft, help haar nou," smeekte van O.,
maar K. bleef onvermurwbaar.
Baad van eenige vrienden werd ingewon
nen en eenparig was men van oordeel, dat
K. moest komen, het gaat, zoo het gaat.
In gezelschap van J. v. H. en D. v. H.
beiden personen van 60 jaar toog v.
O. op 6 Juni j.l. naar K.'s woning. Men
onbmoette hem, greep hem vast, bond en
voerde hem op een kruiwagen naar de wo
ning van v. O. Gelukkig voor K. bereikte
men deze niet; de veldwachter bevrijdde K.
uit zijn onaangename positie.
Beklaagden, tegen wie in een vorige zit
ting voor elk één maand was geëischt, wer
den gisteren veroordeeld tot 7 dagen.
Een nasleep had deze zaak voor A. de
B., te Heilouw, die als toeschouwer van het
optreden van den veldwachter zeide: „We
moesten hem op zijn kop slaan", met hem
doelende op den veldwachter. Bekl. zeide
K. bedoeld te hebben. Ook hij hoorde een
maand tegen zich eischen. Da uitspraak
was gisteren vrijspraak.
In verband met deze zaken staat vermoe
delijk het feit, dat men deze week bij den
gemeente-veldwachter te Hellouw alle aard
appelen en tuinvruchten heeft uitgetrok
ken en vernield.
De opmerking is gemaakt, dat ik in mijn
vorigen Brief, hoe juist overigens ook, een
groot terrein ter bespreking heb overges'a-
gen, nl. „Bijksdorp", „Couwenhoven" e.
o. Dit is juist
Maar „Biiksdorp" oorspronkelijk eigen
dom van een anderen tak der Yan Pallandts,
later bewoond door den eigenaar graaf Van
Limburg Stirum, is een vijftiental jaren go-
leden verkocht, in verschillende stukken
verdeeld, hoofdzakelijk aan een drietal
eigenaren gekomen, en sedert dien omge
zet in bloembollenland.
Al het schooce bosch langs den duinrand
van af het Wassenaarsche Slag ongeveer
tot aan den Watertoren van Leiden onder
Katwijk, is verdwenen; het groote, fraaie
heerenhuis is bollenschuur geworden, er
zijn rijen arbeiderswoningen verrezen voor
werklieden in dienst der heeren Homan en
v. d. Schoot, groote firma's in bloembollen,
die in Noordwijk en Hillegom hoofdkanto
ren hebben.
Die toestand schijnt wel een vaste en al-
zoo oefent dit 150 H.A. groote terrein geen
invloed op de toekomst van Wassenaar. Het
belieerscht mede het heden.
Wat daar aan den Katwijkschen weg
staat, zal wel blijven, terwijl wij in onze
Brieven juist bedoelden de aandacht te
vestigen op wat niet gebleven is en niet
blijven zal waarschijnlijk.
Hiervan afstappende, komen wij dus tot
de vraag: „Hoe is toch het grootgrondbe
zit, dat elke verkaveling tegenhield, veraji-
der-d?"
Het eerste bericht daarvan bereikte ons,
toen het dr. Geluk, een bekend Leidsch ge
neesheer, gelukte „Groot-Haesebroek", van
af het dorp tot en met „De Kievit", ter
grootte van ruim 200 H.A, van H. K. H. de
Prinses van Wied te keepen, ongeveer
twaalf jaar geleden.
Dat gaf een gevoeligen schok aan de oude
bewering: „Och, hier wordt nooit iets ver
kocht"; nog verergerd, toen het den eige
naar van „Veldhorst" gelukte een terrein
aan den Haagweg tegenover het kasteel
„Oud-Wassenaar" te koopen van den heer
v. d. Oudermeulen, en daar een villa te zet
ten, die er nog staat, maar waarvan do
omgeving zeer is verfraaid.
Groot-Haesebroek" werd gekocht met
de bedoeling het als park weer te verkoo-
pen.
Dr. Geluk is dus de eerste geweest, die,
niettegenstaande de primitieve verkeers
middelen, die wij hier hadden, de toekomst
van Wassenaar als „tuinstad" heeft inge
zien, en vele ingezetenen, die over de noo
dige financiën konden beschikken, en die
zijn pogingen met schouderophalen gade
sloegen, hebben thans wat spijt, dat zij zijn
optimisme niet gedeeld hebben, en vinden
het wat jammer, dat z ij n inzicht bij h e n
wat laat is gekomen.
Want met grondspeculatie is geld te ver
dienen en de eerste winst is meestal de
beste. Daarover deel ik nog wel eens enkele
cijfers mee.
Met den verkoop in de toekomst voor
oogen, was het met de luxe-exploitatie ge
daan: r moet wat van komen; de grond
moest, als het kon, wat opbrengen. Oude
Wassenaarders schudden het hoofd, dat was
geen manier om een plaats te houden, om
voordeel, ten minste om zoo weinig moge
lijk nadeel; dat kwam eigenlijk niet te pasl
Wij waren hier zoo gewend, dat een heer
een buitenplaats hield om het daar mooi te
hebben, om in dieiist te nemen ieder, die
elders niet meer gebruikt kon worden, cm
allerlei werk te laten verrichten, waarvan
het meeste zonder reëele waarde, dat ve
len, ook ambachtslieden, zich niet kondm
vereenigen met een exploitatie, welk© in
elk geval eischte, dat de betaalde prijs in
goede verhouding stond tot den verrichten
dienst.
Fouten, die daarbij gemaakt werden
en wie maakt ze niet, vooral als hij wat
nieuws begint? werden breed uitgeme
ten.
Een der merkwaardigste *s de Herten-,
kamp, waaraan bet Jagershuisje ligt, te
genwoordig bij ieder bekend, die daar al
eens rustig onder de boomen heeft gezeten.,
In dien Hertenkamp liepen natuurlijk her
ten, een 20-tal. Hij was geheel, zooals nu
nog het middengedeelte is, bezet met reu-
zenboomen, die, in zoo.'n dorren grond ge
groeid, bepaald eeuwen oud zijn.
Met de nobele bedoeling te voorzien in
de behoefte aan tuingrond in de omgeving
van het dorp, werd het terrein in drieën
gedeeld en werden de buitenste derde dee
len genivelleerd. Ten einde aan water te
komen, pompte een stoommachine het wa
ter pl.m. 1.80 M. op en ruide zoo alle rioo-
ten, die met heggen de akkers scheidden.
Wel waren 's morgens deze slooten weer
leeg, maar het water was naar onderen ge
zakt en niet zijwaarts ingetrokken, zooals
de onderstelling was.
Door dit gebrek aan water was het land
ook niet geschikt voor hyacinten; de tui
niers wilden er niets van huren, zocdat het
in eigen exploitatie kwam. Onder leiding
van een baas werkten er zoo een dertig man.
maar ook dit was een écheo, en de Herten
kamp keerde tot zijn verlatenheid terug.
Zoo, te midden van een exploitatie, waar
bij fouten werden gemaakt, waren verschil
lende onderhandelingen gaande over ver
koop.
Aangezien de eigenaar allen verkoop van
deelen belist afwees, werd er eindejijk een
combinatie gevormd, die het geheel
kocht, en zoo bereikte ons een achttal ja
ren geleden Ie mare: „Groot-Haesebroek"
is geheel verkocht aan een Bouwmaatschap-.
pij, die het als zoodanig zal exploiteeren.,
Ook hierin zaten geen Wassenaarsche in
gezetenen; door vreemden lieten we de za
ken hier doen, die het begin vormden van
de groote verandering..
Daarover later.
Berichten over Rijnland's Boezem,
gedurend» do week van 2—9 Juli 1912.
Stand van don boezem to Loidon.
Idem te Oudewetering
Werking der stoomgemalen
Watorloozing langs natuurlijk, weg.
Wnterinlating
Regenval in Mm.
2 Juli 3 Juli 4 Juli 5 Juli 6 Juli 7 Juli 8/uli 9 Juli
56 55 53 53 53 54 55 54 em.—A.P.
55 57 66 55 55 57 57 54 em.—A.P.'
Spaarndam u„ Halfweg u., Gouda u„ Katwijk 16.80 u
Spaarndam u„ Halfwes u„ Gouda 33 u„ Katwók 53$ u.
Door de sluis te Gouda 271 u.
66
