Meerschuim eu Barusteeu. De vrouw in het Landbouwbedrijf. sen van den hulst vormden de tafelversie ring. Roode ingeL aakte vruchten, kleine met roode suiker of gelei bedekte taartjes en een in ijs gekoelde roode drank in hoog» fijne glazen werden Her aangeboden. Aan de gele tafel bigden oranje-ijs en goudkleurige wafels, terwijl het oog rustte op gele tulpen en Perzische rozen. De rose tafel kwam in schoonheid de roode 't meest nabij. Heerlijke ,,la France" rozen in slanke glazen als het ware los over de tafel uitgestrooid vormen met schuim ove?; tafel gelegde breede rose linten de versiering. Alles, wat er aan geboden werd, was van rose kleur: vruch tenijs, gebak, fondants werden gepresen teerd door een lieve blondine in een kleed van rose tule. Het slot w* een lila tafeltje, waaraan men echter niet plaats nam, maar er langs defileerde; twee snoeperige meisjes 'in een lila kostuumpje boden er in lila papier verpakte bonbons aan. 't Moet heel aardig zijn geweest, dat dinertje, en .verbazend veel geld hebben gekost. Handel en nijverheid hebben er van de (vroegste tijden af van gehouden, hun pro ducten door schoon klinkende na-men glans bij te zetten. Zoo heeft het meerschuim met zee of meer even weinig te maken als |wat de Duitschers „Elfenbein", wij „el- .penbeen" noemen, van de elfen afkom stig. is. Bij het laatste ligt de afleiding Ivoor de hand: elpen" of elfen" is een (verbastering van olifant, die immers oor spronkelijk elefant heet. 'f Yoor meerschuim" heeft men een ge leerde afleiding bedacht; doch deze houdt geen steek, als men ziet, dat in ver schillende talen deze stof met de zee in verband wordt gebracht. De Italianen, die Indertijd het meest handel dreven op Elein-Azië, waar die stof gevonden wordt, zijn daarmee begonnen blijkbaar om het uiterlijk en de lichtheid van het meer schuim. Naar men weet, is het het ver- schimmelingsproduct van den z.g. slangen steen. Bekend is, hoe het meerschuim na aan raking met was mooi bruin wordt bij Ver hitting, wat in het midden van de 17de eeuw in Boedapest ontdekt werd, toen de pijp van een graaf per ongeluk met was in contact kwam. De bloeitijd van het meetrechuimhaDij- werk is lang voorbij; ook ie het zeer in prijs gestegen. Sommigen vermoeden, dat het barnsteen zijn naam heeft gekregen naar de bes- of peer-vormige parels, waartoe het vroeger verwerkt werd; welke parels, in snoeren geregen, bijwijze van amulet gedragen werden. In het Grieksch heet deze stof „elektron" er» inderdaad vertoont ze naar men weet electrisohe verschijnselen. Ver der worden daarin allerlei insecten beslo ten gevonden, terwijl het voorkomen er van aan de oevers van de verre, Noorde lijke zee er toe bijdroeg aan het barnsteen verschillende geneeskrachtige eigenschap pen toe te schrijven. Anderen meenen, dat barnsteen alzoo genoemd is naar het bar- nen of branden, dat het in het vuur doet. Volgens de beschouwing van voorgaande geslachten toch was electrioiteit de eigen lijke levenskracht van het mensohelijk lidhaam en Nero zond reeds expedities naar de kust Van de Oostzee, om de zeld zame stof naar Rome te voeren. Later gin gen verschillende gezelschappen op eigen houtje daar op af, zooals blijkt uit de vondsten van munten, glazen en dergelijke producten, die de handelaars als ruilmid dels berigden. Voor bijzonder heilzaam gold het barn steen, waarvan het bars door de zonne warmte was week geworden. Toen Lather genezing zocht voor rijn nierziekte, zond markgraaf Al biecht hom een op die wijze bewsgkt stek brast too, en kettingen van deze stof krijgen kinderen nog wel om den hals, om het tanden rijgen te vergemak kelijken. Ja, een geweldig geleerde uit zijn tijd betreurde het 1 1799, dat het lijk van den grooten Frits niet met barnsteen gebalsemd wr-. „Aldus zou men", aldus 's mans eigen woorden, „het stoffelijk overschot van Freaerik voor de nakomelin gen vereeuwigd hebben, het grootste, na tionale gedenkteeken, dat men voor hem had kunnen oprichten." Niet alleen moet de aandacht gevestigd zijn op den landbouwer en diens kennis worden vermeerderd, doch ook op de boerin, want deze kan eveneens een hoogst nuttigen arbeid verrichtten, waarom net noodzakelijk is aan de opleiding van haar in het landbouwbedrijf geen moeite te- ont zien; het vereenigingsleven van de vrouw moet bevorderd wordencursussen voor boerendochters moeten opgericht. En waarvoor dient nu de boerin zooal te zorgen? Allereerst voor de voeding. Ver volgens dient zij bekend te zijn, met de voornaamste regels der gezondsheiö'sleer, de kleeding, op welke nuttige wijze zij daarvan gebruik kan maken, en de zieken verpleging. De boerin moet de medehelp ster zijn op de boerderij. Thans is zij nog te werktuiglijk werkzaam; een grondige kennis van verschillende landbouwzaken, voor haar onmisbaar, ontbreekt baar nog. Aan de producten, die de tuin oplevert, moet zij haar volle aandacht schenklen,! ter wille eener goede bereiding der groen ten; terwijl zij op de hoogte moet gebracht worden van de wijze van verzending der vruchten. Ook de bloemen in den bloemen tuin mogen niet '_aan, wat het aanzien zal vervroolijken. Doch dit niet alleen. Het j~ige vee vooral moet zij haar aandacht 6ch nken, bovendi n de voede ring er van, om ten slotte niet te vergeteD de boekhouding: de voornaamste regels daarvan dient zij te kennen. Uit dit al blijkt, dab ten gunste van het bedrijf, een uitgebreide kennis van ver schillende landbouwzaken voi - de boerin onmisbaar is, doch het boerin-zijn in den waren zin des woords moet nog geleerd wordenzij moet zijn boerin, huisvrouw en opvoedster. In' Oostenrijk, Duitschland, België en in an dere landen is men in die richting aan den arbeid getogen. Allereerst trachtte men, door het in het leven roepen van Boerinnenkringen, het landbouwonderwijs ten gunste der boerin in a'e hand te werken. De eerste kring werd opgericht in 1886 te Ontario. Ons land is, vergeleken met België, op dat gebied verre ten achter. Hier en daar bestaan thans scholen tot opleiding voor boerendochters en curcussen in huishoud kunde. Waterleidingen in de zestiende eeuw. Ook in'vorige eeuwen zagen de menschen soms wel het nut van zuiver drinkwater in, maar zij hadden tijd noch geld noch voldoen de technische kennis om die middeleeuwsclie epidemieën, die trouwens nog veel later ver schillende deelen van Europa teisterden, op die manier te bestrijden, Twee gevallen zijn ons echter overgeleverd, waarin men kans zag, de talrijke moeilijkheden te overwinnen en een uitstekend draineerings-systeem in ie richten. Het eerste is dat, wat de bekende Engel- eche staatsman-kardinaal Wolsey in 1514 in zajn slot Hampton Court bij Londen deed aanleggen en dab tot 1871 in werking is ge bleven. Hij zorgde er voor, dat de grond rond het kasteel regelmatig voohtig werd gehouden rn Eet water uit een bron, die op 6 KM. afstand gelegen was, naar zijn wo ning voeren. Dat geschiedde door middel van looden buizen, die men in geringe diepte onder den grond terug gevonden heeft en waatVan elke 8 M. lang was. Iedere pijp had een doorsnede van 7 o.M. Despy oon- atrOctie moet den breed aohouwendeb man dus/ een schat geld gekost hebben. „fylaar daardoor was Hampton Coj'i.rt dan oqrk verscheiden gelegenheden rijk,, waar men zich de handen kon wasscheneen groo t/a zeldzaamheid voor dien tijd. Bovendien bleek het gedurende de volgende eeuw in den roep, een bij uitstek gezond oord te zijn. Inderdaad bleef het slot van de talrijke be smettelijke ziekten bevrijd, die de hoofd stad herhaaldelijk teisterden, bpjv. ook van de pest, die daar in 1666 om zich greep. Uit technisch! oogpunt nog opmerkelijker is de waterleiding van de Fransche kuststad Dieppe welke eveneens uit de 16de eeuw da teert. In 1535 kocht de RegeePing dier toen- ma-als bloeiende handelsplaats de bronnen van Saint-Aubin, die 6^ K.M.. van de stad verwijderd zijn- Drie en twintig jaar moes ten echter verstrijken, vóójc dat plan ten uitvoer was gebracht. Waajit men vergete niet: een dergelijke leiding was iets „noch nie dagewesenes" in de lCide eeuw, indien men ten minste de oude, Ftomeinsche „cloa cae" niet mederekent, welker bouwkunst trouwens naderhand in vergetelheid was ge raakt. Het frissche water moefct door buizen door een moeras en een krijtkaag worden gelegd, welke laatste men dus diende te doorboren. Deze doorbraak veroorzaakte de grootste zwarigheden. De bouwmeester kwam er ein delijk toe, een zeer bochtige galerij a<an te leggen, die ongeveer 1$ M. breed en 2 M. hoog was, maar telkrens zakte de aarde weer in. Verscheiden arbeiders werden ziek; men deed heiïi processen aan en de bouwmeester werd zelfs in de gevangenÏB geworpen. Toch gelhkte Het' -den wakkeren man, weef los te komen en de/a arbeid te hervatten. In 1558 borrelde werkelijk het eerste watsr van Saint Aubin uit een openbare bron te Dieppe en de vreugd© daarover was neer groot Tot 1882 heeft diezelfde waterleiding dienst gedaan en nog tegenwoordig heet het, dat Dieppe "uitstekend drinkwater schaft,- wat iets zeggen wil in een land, waar zelfs in de hoofdstad goed drinkwater ontbreekt Een stelsel van belooningen en straffen. De Tieeï: F. J. Vaos scüreef üi Kbt „WKW- voor Gymin. en M- 0.": In ten aantal soholen in Engeland, zoowel jongens- als meisjesscholen, £s een stelsel in gebruik, dat reeds twintig jaajr geleden ont worpen "werd door den Keer A. G. Grein,-' feil, en 'dat Ket' ,Star-and- S tri pe' '-stelaél wordt :genoem'd. Een leerling, dié goed zajh bést doet, kan van den leeraialr een belooning krijgen, na melijk 1/i ster. Dit wordt aangeteekend op een roode strook. Vier goede aantekenin gen vormen een ster; zoodra de leerling deze heeft, geeft hij' de strook aan Het Hoofd der school. tI Ben leerling, 'die fetraf verdient', krijgt een streep. Dit wordt aangeteekend op een blau we strook, die de leerling zoo spoedig mtom jgélijk aan het Hoofd der school geeft. Zoowel op de roode als op de blauwe stroo- kën m'oet de leerling zelf aantekenen, hoe veel sterren of strepen hij! reed© ontvangen Heeft. Een stek wordt sJeoKts gegeven vooir zeer goed werk er wordt niet gereken dl naar (de vermogens van, den le er Eng, maar naar zjijn ijver, zoodat de kansen voor iedereen gelijkstaan- Twee strepen doen één ster van deen leer ling verdwijnen, en .omgekeerd. Een leer. Eng, die achter eenvolgens tien strepen ver. krijgt, zonder onderbreking door een enkel© ster, valt in de termen om een pak slaag te ontvangen. De ervaring heeft geleerd, dat dit zelden voorkomt. De gekleurde strooken worden door den 1 eeraar uit een boekje gescheurd, waarin Hij zelf ook aan bee kent aan wien en waarom. Hij een roode of blauwe strook geeft. Wekelijks worden de aanteekeningen ver geleken met de strooken, door de leerEn- gen, ingeleverd, zoodat voorkomen wordt,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1912 | | pagina 9