Hce 15@55« LËXSSGH DAGBLAD, Zaterdag1 24 Februari. Vierde Blad. Anno 1912. Buitenlandsch Overzicht. Brieven van een Leidenaar. occxc. De opening van het Italiaansohe parlement heeft de nationale geest drift daar te lande weer nieuw voedsel gegeven. De vergadering van de Kamer was vol van vaderlandslievende uitingen. De tribunes waren stampvol. Zeer vele dames waren aanwezig. De kamer-voorzitter, Marcora-, minister president Giolitti en de ministers kwamen gezamenlijk binnen, onder langdurige toe juichingen. Alle afgevaardigden stonden van hun ze tels op, waarna de voorzitter een heilgroet bracht aan leger en vloot, welke stormach- tigen bijval uitlokte. De doyen van de ka mer, Lacava, sloot zich uit naam van alle kamerleden aan bij de woorden van den voorzitter, waarop wederom toejuichingen volgden. Nadat een motie van vertrouwen in leger en vloot bij acclamatie was aangenomen, stond G i o 1 i 11 i op om het inlijvingsde creet in behandeling te brengen. Hij moest eeni'gen tijd wachten voor hij' aan het woord kon komen, daar het publiek en de kamerle den hem een geweldige ovatie brachten. Toen het decreet, waarbij de volle s o u- ivereiniteit over Barka en Tri polis wordt geproclameerd, was voorge lezen nieuwe geestdrift. Het voorstel het decreet in handen van een commissie van 21 leden te stellen, werd aangenomen en de zitting onderbroken, om de regeering in de gelegenheid te stellen den aanvang der •werkzaamheden ook in den Senaat bij te jvonen. Nadat in de oommissie van rapporteurs 'over de inlijvingswet vertegenwoordigers. Van alle partijen gekozen waren Enrico OFerri van de socialistische heeft de com missie gisteren bij monde van een harer leden laten verklaren, dat. zij het over bodig achtte, van de Kamer de goed- keuring van den maatregel der regeering te verzoeken, welk© maatregel naar den onherroepelijken wil van het volk geschied was. De Kamer heeft die mededeeling met levendige instemming ontvangen. Daarop is met 431 tegen 33 stemmen een motie-Carea no aangenomen, welke door de Tegeering aanvaard was en waarin ver klaard wordt, dat de Kamer, er van ver- i zekerrl dat zij het algemeene gevoelen van het land vertolkt, tot de beraadslaging van het wetsontwerp overgaat. Op dit oogen- blik waren dus op zijn min6t 464 leden aanwezig, in de openingsvergadeTing waren er 472, het grootste aantal dat nog ooit bij een was geweest. Bij de beraadslaging over het wetsont werp tot bekrachtiging van het inlijvingsbe- ehiit heeft- minister-president Giolitti vastgesteld, dat een grootc meerderheid in de Kamer met het ontwerp instemde. Ilij zette de redenen uiteen, welke-het mi nisterie er toe geleid hadden, de onderne ming te beginnen als oen ware noodzakelijk heid voor het volk, om zeer ernstige geva ren af te wenden, voor welke men anders binnen korten tijd had moeien Vreezen. Ita- tie zou nooit hebben kunnen toestaan, dat een andere mogendheid bezit had genomen yan Tripolitanie, dat steeds zijn doel geweest was. Nog langer te wachten zou tot een be treurenswaardig conflict gevoerd kunnen hebben. Met het iulijvingsbesluit. werd de--sou.ve to inilciE van Italië afgekondigd, welke door bijzon dure wetten voor bepaalde plaatselijke toestanden en met betrekking tot cle gods dienstige gezindheid van de inwoners van Tripolitanie bevestigd zou worden. Italië kon cr niet in toestemmen, dat de politieke SLUvcrciniteit van Turkije over deze streken bleef bestaan. Om to tooneu, dat het land tol eiken prijs besloten was, op dit punt niets toe te geven, -<• Ht vrienden, bondge- ncotcn en tegcnstauck-rs het zouden weten, 'had het inlijvingsbesluiÜ zich als con nood zakelijkheid opgedrongen. Italië had van de zijde van geen enkele mogendheid' tegenstand of ook inaar belemmering in zijn optreden ondervonden. Indien do krijgsverrichtingen begrensd waren, dan was dat geschied om! het gevaar voor een ernstigen ten^gslag cl- 'ders tc vermijden. Italië deed het uit eieren beweging. Giolitti besloot met de Kaaner aan tc 6po- Ircn, het wetsontwerp goed tc keuren, als een vastbesloten verklaring van den wil tier Kamer dc getrouwe tolk te zijn van den instem mi gen wil van het land. Onder geestdriftige, toejuichingen heeft de Kamer daarop met -123 legen 9 stemmen het wetsontwerp tot. bekrachtiging va.n het ko ninklijk besluit van 5 November 1911 aan genomen. Er is tc Rome veel levendigheid op 'dc straat. Het volk org-aniseert optochten, die ovaties brengen aan den Koning en lioogc politieke personen. Er is een nieuw gezichtspunt geopend in ide presi cl entscrisis van den Duit-i solieu Rijksdag. Men tracht uit dc moei lijkheden tc komen door er een derden on- der voorzitter bij te nemen en dan aan elk 'der burgerlijke partijen in volgorde van haar sterk te een der posten te geven. Dit althans meldt de goed-ingelichte „National Zcitung". Dc natiohaa|Mibera!en zouden da.n het tweede ondervcorzitterschap en. de vrijzinnigen het derde als hun aandeel krijgen. De socialisten treden wel op den voorgrond in Duitschland. Tot president van den Landdag van het vorstendom Schwarzburg-Rudolstadt is ge kozen de sociaal-democratische afgevaardig de Winter, tot vice-president de afgevaar digde Hartmann, eveneens sociaal-demo craat. De burger li jlk© afgevaardigde stemden 1 blanco. Evenals eenigen tijd geleden ons land, heeft thans ook Duitschland het wenschelijk 'geacht de regelen omtrent' verkrijging cn verlies van Duit schersc hap te wij- 'ligen. De tijden veranderen en het gemak kelijk verkeer brengt de menaohen over de geheele aarde. Tooh wil men de band mei het vaderland vast houden. Bij de behan deling van dit onderwerp in den Rijksdag heeft staatss e ore taria Delbrüok verklaard, dat deze web niet tornt aan het beginsel, dat het Duit&oherschap wordt verkregen* doordat men onderdaan ia van een bonds staat. De buitenlanders (kunnen geen aanspraak maken op verkrijging van het Duitscher- sohap, zij worden eerst opgenomen in een bondsstaat, wanneer de overige bondsstaten daartegen geen bezwaren hebben. Duitsch- land heeft er belang bij, dat de banden tus- schen de Duitsohers, die naar overzeesche gewesten gaan, meerendeels om in het eco nomische en politieke belang van het va derland te arbeiden, en het rijk niet wor den verbroken, zich te verbinden. Door de consulaten en de vloot verleent Duitschland hun bescherming. De bepaling, dat een tienjarig verblijf in het buitenland verlies van het Duitsoher- sohap ten gevolge heeft, is opgeheven; het Duitscherschap gaat verloren wanneer de betrokkene onderdaan van een anderen staat wordt. Landgenooten in het buitenland, die aan hun militairen dienstplicht niet hebben vol daan, houden op Duitsohers te zijn. Aan personen, die in betrekking zijn worden faciliteiten toegestaan. De dreigende mij nwerkerssta- king in Engeland blijft de aandacht bezig houden. De koning heeft den eersten minister Asquith in particuliere audiëntie ontvangen. Naar wordt medegedeeld, heeft de koning den wensoh gegeven om op de hoogte te worden gehouden van den stand der bespre kingen. Op een vergadering van den bond van transportarbeiders te Manches ter is besloten de mijnwerkers in geval van stalking te steunen. Dit beteekent, dat de transportarbeiders zullen weigeren kolen uit het buitenland te verwelken. De minister Lloyd George heeft in een meeting van de Nationale Ycreeniging van bonden voor vrouwenkiesrecht, die door duizenden werd bijgewoond, zijn eerste frede gehouden ten gunste van vrouwen kiesrecht. Ofschoon hij voortdurond, zoolang hij aan het woord was, door militante suffra gettes in de rede werd gevallen, kon de mi nister zijn toespraak toch ten einde bren gen. Hij verzekerde, dat de regeerin§ wenscht, dat de kwestie van kiesrecht voor vrouwen in deze zitting nog wordt, afge daan en dat er geen sprake is van een refe rendum. Mevrouw T o a e 11 i, de ex-kroonprinaes van Saksen, die indertijd door de psychia ters verklaard werd in het volle bezit te zijn van haar geestesvermogens, zal binnen kort, naar eensluidende berichten uit Rome, Dresden en We enen, onder curateele ge steld en_ontoerekenbaar verklaard worden. Aldus verluidt thans over deze veelbe sproken vrouw. Het sohijnt dat deze maat regel alleen te voorkomen is, als zij vrijwil lig uit het Habsburgsche huis treedt. Misbruik makend van hun macht en van de zwakheid van P e r z i hebben Rusland en Engeland voor het verleenen van een voorschot zware voorwaarden gesteld. De rente is op niet minder dan 7 pCt. bepaald, doch daarenboven moet Peivaë zich bereid verklaren, voor alles het Engelsch-Russi- sche verdrag van 1907 aan te nemen, de ongeregelde troep ene, die eigenlijk het con- stitutioneele Perzië gemaakt hebben, te ont binden, een klein leger te organiseeren en z ch met Mohammed Ali op grond der Rus- siach-Engelsche voorstellen te verstaan. Men belet Perzië, zich ergens anders geld te ver schaffen, door het verbod, als onderpand voor een 'leening concessies te geven en zoo zal het arme Perzie, dat het geheele jaar door zich in het eigen land moet verdedigen tegen roovers en avonturiers, ditmaal ook wel de ,,hulp" moeten aanvaarden van En geland en Rusland, ten cincle ten minste in het binnenland rust te kunnen stichten. Wij zouden er geen melding van maken, als niet deze reis onlangs in verband met den brief van de Columbia ansche gezant, O s p n a, zoo over de tong was gegaan. De heer K n o x dan, staatssecretaris van buitenlandsche zaken, van de Vereenig- de Staten, heeft gisterochtend te 9 uren 30 zijn politieke reis naar de Midden- Ainerikaansche Staten aan vaard. Eer is voor ©enige jaren ook iu Leiden een beweging op touw gezet om te komen tot 'een verplichte winkelsluiting en wer kelijk is eon voorstel gedaan om daartoe van gemeentewege te geraken. Er was toen oen sterke opi>ositie tegeu van de belang hebbende neringdoenden, die daarin zagen een niet geoorloofde beperking hunner vrij heid, en ook van meen mg waren, dat hun belangen daardoor zouden worden geschaad. Het is er toen niet loc gekomen en hoewel ik indertijd tot de voorstanders heb be hoord van een door oen verordening voorge schreven sluiting, ben ik. van achteren ge zien, toch maar blij, dat het er niet toe ge komen is: In Amsterdam heeft men een zoo danige verordening en daartegen is ook een leiachtig verzet uitgegaan va.n een deed van den winkelstand; men heeft hot tot processen- verbaal laten komen, die in hooger beroep nog inoetcg behandeld worden. Dat heeft iiccl wat kwaad bloed gezet cn de eerbied, door dc burgers verschuldigd aan wet cn overheid niet verhoogd. Dé vrijheid zit ons, Hollanders, in het bloed eit w;j willen niet graag 'in onze vrijheid worden beperkt. Het was dan Ook 'veel béter, dat belang hebbenden bij onderlinge afspraak geheel 'vrijwillig hun zaken op een vroeger uur slóten. Den hieëëten leek dit ook wel, omdat De moord by '«-Hoerenberg. Da winlrel van Tan Benael, te Beok, waar Ket vermoorde meisje lucifers moest kooren. ,WoS T»i Beek. Hat kruisje geeft aan de plaats, waar vermoedelijk hot dochtertje van Hartjes is vermoord. ïnen begreep, 'dat, Wanneer do klanteu, oen- maal aan den nieuwen toestand gcwencl waren, de nering er niet -noemenswaard onder zou'lijden, terwijl het. voor oen deel belangrijk zou 'zijn 'door meerdere rust van bediende on patroon beiden, door minder gas- of elocbri- schen-stroom-verbruik en verwarming. Con currentie vrees hield er de meestem echter nog steeds van terug. Een enkele dwarsdrijver in een of andere noting of bedrijf was in staat den maatregel tegen te houden. Zoo was hot ook in Leiden. Gelukkig is 'daarin verandering gekomen sedert eenigen tijd. Verschillende neringdoen den in één bedrijf hebben de handen ineen geslagen en zoo zien wij sedert gëritimCn tijd tal van winkels in.onze stad, behalve des Zaterdagsavonds, óm negen uur gesloten. Het publiek heeft er zich spoedig in weten to schikken en de ondervinding leert meer en mCer, dat een enkele, die tot tien uur of later zijn winkel openhoudt, den anderen geen sohado berokkent. En de aangename gevolgen 'van het vroeger sluiten blijven niet uit, blijken zelfs veel grooter dan de vroeger gevreesde nadoelen. Eenmaal er aan gewend, zou het cn patroon èn bediende zeker zwaar vallen na negen uren nog in do zaak te blijven. En 'de beweging slaat gelukkig van het eeno vak op het andere over. Dezer dagen en het is. naar aanleiding daarvan, 'dat ik ei* nu over schrijf dezer dagen hebben de kappers eu barbiers een negen-uur-sluitings-beweging op het getouw gezet en meteen een kloek besluit genomen, door 'zonder veel omslag de ncgem-uur-slui- ting 'te „proclameeren". Een enkele dwars drijver schijnt uog tegen te sparlelcn en zijn eigen belang nog niet behoorlijk in te zien, waaï een kleine zeventig virkgenooten zich onderling hebben verbonden en dit openlijk publicoeren, dat van 4 Maart af hun zaken mot uitzondering van den Zaterdag en den dag vóór Christelijke en Leidsche feestdagen des avonds negen uren zullen gesloten zijn, heeft deze beweging alle kans van slagen. Ik juich deze beweging van harte toe en verzoek mijn medeburgers om dit pogen te steunen door geen gebruik meer te maken van de diensten van kappers en barbiers wi r zaken na negen uren nog open mochten zijn. Het publiek kan tot het welslagen veel bijdragen en de noodzakelijkheid, om na negen uren in den avond nog van de diensten tan een tkapper of barbier gebruik te maken, zal slechts hoogst zelden voor komen. Die des avonds negen uren nog niet gekapt of geschoren is, kan zeker wel tot den anderen morgen wachten^ en wie er des daags geen tijd voor had, kan iu ieder ge val met eenigen goeden wil vóór dit uur er wel gelegenheid toe vinden. En voor de' kappers en hun bedienden zal het een heele verbetering zijn en nog voordeelig boven- dien. Het salon zal van negen tot tien uren niet meer behoeven te worden verlicht en verwarmd, wat vuur en licht uitspaart en de kapper ea zijn helpers hebben althans dat deel van den avond voor zichzelf en hun gezin en zij behoeven voer een enkelen nakomer niet nog een hul om te hangen. Wanneer de kappers en barbiers merken, dat deze maatregel in den geest valt der burgerij, geeft dit hun moed en vertrouwen en de kans voor het welslagen is veel grooter geworden. Daarom meende ik goed te cloen mijn in stemming er mede te betuigen en ik hoop, dat velen mij daarin zullen navolgen. Men is daartoe dikwijls genoeg in de gelegen heid. En den belanghebbenden ^elf zou ik willen raden voet bij stiak te houden, >ok al is er hier en daar een collega, die na negenen openblijft, of die, nadat hij eerst meedeed, straks weer afvalt. Wanneer de groote meerderheid volh,oudtf en we mogen toch vertrouwen, dat zij, die de advertentie onderteekend hebben, daartoe mans genoeg zijn, dan is het pleit gewonnen. Over oen paar maanden weet men niet beter of het hoort zoo en ook heb publiek is er aan ge woon geraakt-. Het geldt hier betrekkelijk een ikleine groep mensohen en daaronder zijn er ver scheidene, div een heelen toer tiebben om te bestaan en daardoor allicht geneigd zijn, als er op den laten avond nog een klant geholpen moet worden, dit graag te ver dienen. Als dezen nu in staat zijn de negen uur-sluiting door te voeren, dan zal dat een goeden invloed hebben op andere groe pen van neringdoenden en zakenmenschen, die hetzelfde ook zullen doen. En dan koait het zoo ver, dat de enkelen, die uit sleur of uit vasthoudendheid aan het -oude van deze nieuwigheid eerst niet wilden weten, als het ware daartoe gedwongen zullen worden, omdat het veilkeer in de straat vooral van koopend publiek van weinig 'oe- teekenis meer is. Zoozal dan iri Leiden door onderlinge samenwerking tot stand komon wat elders van hooger hand is of wordt opgelegd. Ea daarmede zijn wij op den goeden weg; daar ben ik zeker van. De arbeidsduur van de bedienden en van de patroons zelf wordt er door verkort. Zij houden meer tijd over voor hun gezin, voor hun ontwikkeling of voor uitspanning, waar een mensch nu een maal ook niet. buiten kan. Mcnschen, die, al werken zij hard, een groot deel van den dag de vrije beschikking over den tijd heb ben; ambtenaren die in het late namiddag uur hun dagtaak neerleggen om niet te spreken over renteniers, die altijd vrij zijn, zij moeten niet te licht denlken over het lot van winkeliers en zakenmenschen met hun helpers en helpsters, die een geheolen lan gen dag voor het publiek moeten klaar staan en soms niet eens den tijd hebben ge had om behoorlijk hun middagmaal te ge bruiken. Doch er is nog meer. Juist door het vroe ger sluiten van winkels en neringen zal l.et verkeer en de late avonduren odk afnemen. Een deel van heb publiek zal na negenen niet meer de stad ingaan en dat leidt er toe, dat men meer en meer afwendt van den laten avond en den nacht den dag te maken. En dat zal op den duur een gun- stigen invloed hebben op de maatschappij en de individuen, die de maatschappij vor men. Ook van dat standpunt gezien verdient de beweging onder de kappers en barbiers onze sympathie en steun. Mogen op 4 Maart a.s. alle kapperszaken om 9 uur geslotm zijn en moge dit door nobele solidariteit onderling zoo blijven! Tclinis voor jongelieden te Kntwijk-nAn-Zee. In de Gemeentezaal is de openbare leden vergadering gehouden van de Vereeniging tot instandhouding van bovengenoemd Tehuis. Na opening met gebed van den 2den voorzitter, kwam punt 1 der agenda aan de orde, n.l. Uitbrengen van verslag van de kascom- missie. Bij monde van den heer Minnóe, Werd aan de vergadering meegedeeld, dab alles in orde was bevonden, en tevens hulde gebracht aan Secretaris en Penningmees ter voor de accurate administratie. Punt 2. Voorstel van het Bestuur tot onh, binding van bovengenoemde Vereeniging. Allereerst verkrijgt de heer C. van Tonge ren het woord, die mededeelt dat het Be stuur geen vrijmoedigheid had om voort te gaan met deze zaak, en wel op grond van de ervaringen opgedaan, in het jaar, dat zij als bestuur werkzaam waren. Van de ruim 160 leden toch, hadden slechts 31 hun contributie voldaan, dus slechts een vijfde sympathiseerde met de zaak van heb Tohuis. De rest wilde alleen dan betalen, wanneer er een Tehuis zou zijn. Vier vijfde onthoudt zich. Heb bestuur is zelf vail heb begin af niet erg enthusiast geweest, doch heeft alleen de zaken op zich genomen om alles af te wikkelen. De heer Van Tonge ren stelt voor het aanwezige geld der Ver eeniging vast te zetten op naam van enkele personen, bij de Spaarbank b. v. Dit zou dan ten goede komen aan hen, die te eeniger tijd een gebouw zouden stich ten, maar ook dan pas, als het gebouw ver rezen was. Hierna verkrijgt de heer De Klerk het woord. Hij zingt in een anderen toon, dan de heer Van Tongeren. Het overgroot© deel van het bestuur was voor ontbinding. Spr. is meer optimist. Hij is niet zoozeer voor een Tehuis voor jongelieden, dan wel voor een gebouw, waar niet de verderfiijkc invloed van den alcohol wordt aangetroffen. Even wordt nog aangehaald de lezing van dfl. v. d. Broek. Het komt er niet op aan, hoe het heet: Blauwe knoop," „Volkskof fiehuis" of andem. Als het maar is een volkshuis op Chr. Grondslag. Maar als do patroons er tegen zijn, wat dan? Dan rijst de vraag: Wat zegt ons God en ons gezond verstand 1 De heer Smit, nu het woord verkrijgende, i6 het niet eens met den heer De Klerk. Do Tehuiszaak heeft veel onaangenaams met zich gebracht, en hot is gebleken, dat Kat wijk nog niet rijp is voor een dergelijke in richting. Spr. wraakt de uitdrukking van. don heer De Klerk, dat de patroons ei- tegen zijn. Maar voortgaan op een weg waar geen lichtpunt is, vindt dit bestuur ondoenlijk. De heer Van Tongeren is het ook met den heer De Klerk niet eens, en acht do zaak nu rijp, om tob ontbinding over te gaan. De heer R. Ouwehand is voor twee verga deringen geweest. Een voor punt 2 en een voor punt 3 der agenda: „Oprichting van een persvereeniging." Spr. komt, als patroon op, tegen heb ge zegde van den heer De Klerk en veitklaart dat dat niet waar is. IVlej. De Bruijn, optredende voor het 'la mos-comité zegt, dat de gelden gegeven zijn voor "een Zeemanshuis en niet voor een Volkskoffiehuis. Zij wenscht ook het geld vast te leggen en niet te geven aan een vereeniging. Een uitvoerige discussie ontstaat dan over het punt: wel of niet ontbinden der Vereeniging. Achtereenvolgens verkrijgen de heeren Waterreus, Smit en Van Leeu wen het woordj om het vóór en tegen te be pleiten. Dr. Van Dorp wil een gebouw, waarin de jongelui worden beziggehouden, avond aan avond, waarin ook andere vereenigingen kunnen samenwerken. De heer Van Tongeren wijst er op, dat de Vereeniging niet sympathiek is, voortgaan zou monnikenwerk zijn, en dringt op ont binding aan, wijzende op de algemeene te genstand in de gemeente. Wellicht zou een andere Vereeniging meer succes hebben. Er zal gestemd worden. Wie mag stem men? Zij, dis betaald hebben. Maar er zijn er, die geen (kwitantie ontvangen hebben. De lieer R. Ouwehand stelt voor, hun, die op de presentielijst teekenden, stemrecht to geven. Indien zij niet betaalden, zullen zij bijpassen, bij heb handhaven der Vereeni ging; bij ontbinding zullen de anderen hun gelden terug ontvangen. Dit wordt aange nomen. Uitgebracht worden 20 stemmen, waar van 14 vóór ontbinding, 5 tegen en 1 blanco. Derhalve is de Vereeniging ontbonden en met haar het blad de „Katwijker" eigen dom der Vereeniging. Nu is uan de orde punt 3: „Oprichten van een Persvereeniging". De heer Water reus stelt voor de „Katwijker" te vorkoo- pen, want het is eigendom van het Tehuis. Over deze kwestie ontspint zich een uitvoe rige discussie, waarvan het slot is, dat 6r een Persvereeniging wordt opgericht, die de „Katwijker" krijgt. Verschillende stem men gaan daar tegen op, doch na lang wik ken en wegen wordt besloten, dat de „Kat wijker" het eigendom zal zijn van een Chr. Persvereeniging. De heer De Klerk: „Waarom Persver eeniging?" Dr. Van Dorp vraagt dan, waar of de te maken winsten zullen blijven. Daarover is men het lang niet eens, dooh binnenkort zullen de leden dier vereeniging worden opgeroepen om te beslissen daarover, en hot dan vast te leggen in de Statuten. Het laatste punt van bespreking is: „Wat. zal men doen met de eigendommen van de ontbonden vereeniging? Na veel over en weer praten wordt dan besloten, dat het afgetreden Bestuur dit nog zal regelen. Een oommissie van vier heeren en drie da mes zal dat beheeren voor den tijd van tien jaren. Indien dan nog geen gebouw verrezen is, dat aanspraak op de gelden heeft, zal de commissie de golden en eigen dommen vergeven aan een of andere in stelling. Te ruim kwart over tienen werd de ver gadering met dankzegging van den heer Smit gesloten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1912 | | pagina 13