Autogene Laschinrichting.
lig. Ziekeufoiids voor Leiden?
PAANAKKER Go.,
„The Varsity Shoe".
O. W. ZWART,
bérichteu de ontvangst eener énorme sorteering
COMPAGNON
Openbare Verkoeling
125 iieotaren
vruchtbaar Weiland,
KOOREiHAli Jr. Co.
Bureau van da echte „0LS0"-Spaar brander.
SasSanfaarnsg GasSampen,
BUREAU VOOR ^OLSQ^SPM
HOOI.
Wassenaar.
Openbare Verkooping
BlatoMord'5
Kalverenmeel.
LEIDSOH DAGBLAD, Zaterdag* Is? Februari. Tweede Blad.
4 zoo goed als nieuwe
Boerenwoningen.
Bnreau: Oude Kijn 49.
Apotliekersdijk 37. Telef. 465.
ONTVANGEN, GROOTE KEUZE:
Staande en liangen.de branders.
lepe Rijzen- en Armhout en
lepe Boomstammen.
J. v. d. HOEVEÜ, i^orfctisligk'jftcSige,
's-Gravenzandelaan 105, Tel. Int. 3893. 's-Gravenhage.
Administratie: Steenstraat 43.
SF£iGIAI.IT£iIT
Brieven van een Leidenaar.
Finaneieele Causerie.
No. 15949.
Anno 1912.
gevraagd met 3 4 mille
(hoogstens) en eeriige administr.
kennis of aanleg door een Heer van
onberi8peU1k verleden en karakter,
die in staat is zich van goede winstgev.
Buitenl. Agenturen te verzekeren en
deze hier in Holland lucratief te
oxploiteeren, het répiesentatieve ge
deelte voor zfjp. lekening nemend.
CS schikte gelegenheid voor personen,
hetzü Heer of Dame (ook met pbysielc
defect), om zich oen aangen., kalme
positie te scheppen. Prima referenties.
Uitvoerige offertes worden onder
belofte van strengste discretie en
zonder eenige verbintenis ingewacht
Bur. v. d. Bl. ondor No. 2124. 20
te Alkmaar,
op WOKSSUAt K* FE BRIJ-
AKI I9IS b(J opbod en op
WOEKSHAG O MAAKT 191»
btj aisSag en eosnblunüëii,
telkens des morgons 80 uur in het
hotel „Do Kaclitpgaal'', ten
overstaan van den Notaris
Mr. A. P. H. DE LANGE,
van
ook ze?r geschikt voor TUIN- en
BOUWLASD, waarop zich be
vinden 2128 00
geschikt voor stalling van 35 a 40
stuks vee, ruime schuren, enz.,
aan en bh elkaar gelegen aan den
harden weg in de Kookcler-
isieer, onder de gemeente Heiloo,
op een afstand van 15 minuten
van de gemeente Alkmaar aan en
bh bet Groot Nocrdhollandsch
Kanaal. 2128 41
'Te aanvaarden hot land dadelyk
en do gebouwen en erven 1 Mei 1912,
vrij van huur.
'Inlichtingen en teekeningen worden
verstrekt door genoemden Notaris,
Breedstiaat te Alkmaar.
A. dsuinist rat i ck autoor
Belasten zich met alle soorten administratieve werk.
zaarailieden, het sluiten van Levens-, Brand-, inbraak-,
Vee-, Glas- en andere Verzekeringen. 2135 20
en ICraien Randen. 2143 30
25-50 °/0 Oasbe§pefl8ig.
VRAAGT GRATIS EM F R A. NCO INLICHTINGEN OMTRENT
Koop, Abonnement, Huur en
Huur met eigendom worden.
Ook Harrasbranders verkrijgbaar voor 0.55.
2160 34
Geheel of in gedeelten een zes-
roeden berg met puik gewon
nen Hooi TE KOOP. bh A. DE
KONING, te Lange Ruige Weide.
Woensdag KI Febr., 's morgsna
om IO uren, Kalverenveiling
In het Veilingslokaal „Ons etreven".-
2166 7 De Veillngs-Commiesle.
(oui coutaut seld),
op Woensdng Kt Februari I9IK,
voormiddag, 11 uur, ten Gemeente-
huize vau Ocget|;eo*t, van:
EEN PARTIJ 2147 16
in 34 percoelen, genummerd gelogen
langa den Rhusburger- of Leldschen
Straatweg en achter het Gemeentehuis.
Snijden van metalen met de Acetyieen-Zuur-
stofviam. 2145 24
Levering van gietwerk in ijzer en brons.
Het Bestuur geeft kennis, dat de uitkeering bij geboorte,
met ingang van 4 Maart a. s., verhoogd wordt op 15.—
2157 30 Be Adminis'.rateur,
G. D1RKSE.
Iloe iiw jonge Vee goedkoop
en voordeelig op te tokken
zonder melk
Alleen door het gobruik ven
Het is de eonigs volledige plaats
vervanger der moedermelk en
minstens even voedzaam, het kost
zoker de helft minder en behoedt
tegon de tuberculose-infectie door
de molk.
100 Pond Blatchford's Kalveren-
meel geeft 4/0 Liter pap, dio een
volledige plaatsvervanger voor de
volle melk vormt.
Een ioder ovectuige siohzelf van
deze waarheden: 2164 27
De Importeurs:
JOHAN KOOPMANS Co.,
Keoreustr. !ëO. Amsterdam*
Maarsmsmssf@@g 35
I s
CCCLXXXIX.
Eenigeii' l.ijti gotedou, tocir» nog oi*n sneeuw
kleed onze aarde bedekte en de witte vlok
ken.' door de grijze winterlucht- dwarrelden,
zat ik mot eon jongmens ck, blijkbaar van
Indische afkomst, in den brein. Do -jonge
man stelde bijzondere belangstelling iu liet,
trouwens ook schilderachtige winterland
schap. Met oou: „Een mooi gezicht, hé?"
i trachtte ik in figuurlijken zin natuurlijk
het ijs tusöcheu hem eii mij te breken,
en mijn, door zijn sympathiek voorkomen
gowekbo belangstelling of wilt ge, nieuws
gierigheid te bevredigen.
En dat gelukte me wonderwel.
„Een mooi gezicht, zeker 1" hernam hij,
„vooral voor mij, want vóór een paar dagen
had ik nog nooit sneeuw gezien."
En toen deelde lhij mede, hoe liij in Indië
geboren en opgevoed eerst voor een paar
dagen in Holland was aangekomen en naai'
Voorschoten ging om daar een kostschool
te be zoeken.
Maar een sneeuwveld en een Hollandsch
landschap was hem tei h niet geheel vreemd,
zei" hij, want hij had dit al méérmalen ge
zien.... in do bioscoop.
Bij het voortgezet gesprek met den iune-.
menden jongeman bleek herhaaldelijk welk
een belangrijk aandeel de bioscoop had ge
had in de vorming van zijn vrij juiste
voorstellingen over Holland en Hollandscho
toestanden.
Mijn tweede reisgenoot, een geacht Lei
denaar, zal, als hij dit leest, ongetwijfeld
in gedachten dat toestemmen.
Deze reisontmoeting nu kwam mij week*
in de herinnering, toon ik dezer dagen las
hoe het gemeentebestuur van Leeuwarden
het initiatief heeft genomen om de biosooop
dienstbaar te maken voor de school.
Dc bioscoop heeft in den loop der laatsto
jaren reeds de volksgunst veroverd. Dit
„theater der toekomst", zooals heb wel eens
wordt genoemd, verrijst schier overal en de
toeloop er heen wordt nog steeds grootor.
Vooral de jeugd behoort onder de geregelde
bezoekers. Xu bioscoop-reclames wordt wel
eens beweerd, dat het een der meest ge
schikte middelen is tot ontwikkeling en ver
edeling des volks. En mijn reisontmoeting
leverde er oen sprekend voorbeeld van
gaarne geef ik toe dat de bioscoop het beste
middel is voor aanschouwelijk onder
wijs, waartegen de lichtbeelden het moeten
afleggen, om de eenvoudige reden, dat de
beelden in de biosooop leven, de <töestanden
worden en vergaan wat de lantaarnplaat
niet geven kan.
Als de biosocopvertooningen, met zorg
'worden gekozen, levenswaar, en natuurge
trouw zijn, kan dit toekomsttheater een uit
stekend middel tot oniwikkeling en opvoe
ding zijn en een veredelenden en verheffen-
den invloed uitoefenen.
In de werkelijkheid is het echter vaak
zoo gelieel anders. Vele voorstellingen dragen
het stempel van leugenachtigheid en over
drijving. Er worden laffe, belachelijke fa
milietafereeltjes, en vrijere scènes afgespeeld,
misdadige feiten aanschouwelijk voorgesteld,
zoodat ze eer afstooten, dan aantrekkelijk
£Jjü, in ieder geval moer kwaad dan goed
doen. "Welk een noodiott.igen invloed zulke
fiWiaationeele filtojs op jeugdige, licht önt-
gam^ederen vja& ^weinig wjlj-
-krachtige jonge mensch.cn kunnen hebben, is
onlangs weer in Groningen gebleken, waar
een overigens brave jonge kei-el door veel
en herhaald bioscoop-bezoek, zoo overspan
nen-was geworden, dat hij zonder eenig
motief of doel een gelukkig nog verijdelden
moordaanslag pleegde.
Niet alleen dus dat de jeugdige -bezoekers^
door onware overdreven, en seusationeelc voor
stellingen gevaar loopen een opvatting van
hot leven er uit mede le nemen, die. alter-
ininst met de werkelijkheid overeenstemt,
sommige films kunnen ook misleidend
wérken op het zedelijk gevoel van jonge rnen-
3chon en in dat, geval is de. slechte biosooop
door haag grootere aanschouwelijkheid, nog
gevaarlijker dan slechte lectuur.
Men heeft er échter ook bioscooptheaters
met werkelijk mooie en interessante voor
stellingen, praohtvolle landschapsbeelden,
zeegezichten, watervallen, beklimming van
hooge bergen, panorama's van steden, ver
richtingen op het gebied der nijverheid en
wanneer deze beelden juist zijn weergegeven
brengen do bioscoopvoorstellingen kennis
aan van landen en volken, van wetenschap
en kunst en zoo is de biosooop een echt mid
del voor volksopvoeding en volks veredeling.
En als zoodanig kan zij ook gebruikt
worden voor de school en zal zij ongetwijfeld
in de toekomst een machtig ontwikkelings-
en opvoedingsmiddel voor de jeugd blijken
to zijn.
„Als gij over een kalf spreekt, brengt
dan een kalf in school," luidt een
opvoedkundige regel en de onderwijsmetho
des van de laatste halve eeuw zijn alle
meer of minder op dien regel .gebaseerd. Men
kan echter betrekkelijk weinig werkelijkheid
in school brengenmen moet zich hoofdza
kelijk behelpen met afbeeldingen cn onder
de schoolplaten op gebied van aardrijkskun
de, geschiedenis en kennis der natuur zijn
er heel voortreffelijke, doc.h het is een groolc
kunst om zich door middel van afbeeldin
gen een juiste voorstelling te vormen van
het voorwerp, de zaak, de gebeurtenissen
of dc handeling, en het kind vooral he:ft
het daarin nog niet ver gebracht. Met school-
wandelingen en schoolreisjes heeft men trach
ten aan te vullen, doch daarbij blijft men
altijd nog tot een engen kring beperkt.
En daar komt nu do bioscoop als het hulp-
middel bij uitnemendheid om zuivere voor
stollingen en daardoor juiste begrippen aan
te brengen van veel en velerlei, dat men nooit
zag nooh zien zal.
Dat hulpmiddel moet de school en
niet alleen de lagere school voor zich
opeischen, en het genieentebestuur van Eries-
landa hoofdstad, verdient de sympathie van
onze schoolmannen en van alle vrienden van
volksontwikkeling.
Over de practischo toepassing spreek ik
hier niet. Dat is een ding van later zorg.
Maar zeker behoeft hot niet duur te zijn,
wanneer versohillende gemeenten samenwer
ken. De films, die nog al kostbaar zijn, kun
nen in verschillende gemeenten gebruikt wor
den en de kosten dus gezamenlijk worden
gedragen. Een voorstelling van laat mij
zeggen het bedrijf in (le mijnen, zal men
door middel van een film door het gehecle
land kunnen geven en overal haast heeft
het dezelfde waarde. En zoo zijn er tal van
voers tellingen.
Op initiatief van den Leeuwarder wei-
houder van onderwijs zijn autoriteiten uit
yereohill'ejnide gemeenten te .Utreoht bijeen
geweest om tot een gemeenschappelijk samen
werken te geraken.
Leiden was er niet vertegenwoordigd. Tot
op zekere lioogto heeft mij dat gespeten.
Onze stad heeft op gebied van onderwijs
een goeden klank en-.-onze wethouder van.
onderwijs hooft bij verschillende gelegenhe
den terecht gezegd, dat wij met goedkoop
en vooral met uitstekend onderwijs de men-
sohen liier moeten trekken cn wie er zijn
moeten trachten te behouden.
"Welnu, dan moeten we ook met den tijd
meegaan on ons best doen mee aan de spits
te blijven en dit vooral wanneer daarvoor
geen al te grootc offers worden gevraagd.
He zou onzen Wethouder van Onderwijs
wien de oproeping tot deze samenkomst mis
schien is ontgaan, willen raden in overleg
met het Dag. Bestuur der gemeente, als
nog zich bij deze beweging om de bios
coop voor het onderwijs dienstbaar te ma
ken, aan te sluiten. Hot denkbeeld wint
meer cn meefr veld in de schoolwereld en
als-straks, een of ander Raadslid het in
den gemeenteraad naar voren brengt, dan
zou het in ieder geval zaak wezen, dat
de wethouder er een en ander van kan
mededeelen, in de eerste plaats hoe hoog
de kosten zullen loopen.
Dat de bioscoop in de school komt is zeker,
cn wanneer het werkelijk een aanwinst voor
het onderwijs zal zijn, en dat kan wel niet
andere, dan hoe spoediger, hoe beter.
In de thans per Amerikaansche post aan
gekomen berichten vinden wij een en ander
omtrent de kort geleden gepubliceerde
kwartaalcijfers der Steel Corporation, dat
der vermelding wel waard i3. In een dier
beschouwingen lezen wij:
„Men is in vele kringen nogal ontstemd
over liet geringe bedrag dat voor afschrij
vingen werd ter zijde gesteld en dat aan
merkelijk minder was, dan in. 1910. Slechts
door minder af te schrijven^ kon men vol
doende winst overhouden om liet dividend
op de gewone oandeelen als verdiend te
kunnen aantoonen. Hoe begrijpelijk deze
kritiek ook moge zijn, toch kon het bestuur
moeilijk anders handelen. Immers, om een
juist overzicht te krijgen, moet 1911, een
jaar van groote depressie in de Staalin
dustrie, niet- vergeleken worden met 1910,
toen er een zekere mate van voorspoed
heerschte, maar met andere depressie-ja-
ren. Ofschoon de winsten gedurende het
laatste kwartaal klein waren is. het merk
waardig dat ze grooter waven dan die ln
eenig kwartaal van 1904. Het is aan geen
twijfel onderhevig, dat de minimumwinsten
van deze Maatschappij geregeld blieven toe
nemen.
Beschouwen wij daartoe de winsten in
de jaren van depressie sedert de Maat
schappij werd opgerieht, nJ. 1904, 1908 en
1911 dan vinden wij, dat ze respectievelijk
bedroegen:
Tn 1904 73,176,522
In 1908 91,847,711
In 1911 104,255,563
In liet eerste slechte jaar sedert haar op
richting verdiende de Maatschappij ter
nauwernood het dividend op de preferente
aandeel en. Tegen den tijd, dat de volgende
depressie kw#tn kon ze doorgaan met 8
pCt. dividend te betalen op de gewone
oandeelen en in 1911 kon ze zelfs 5 pG't.
op dezo aandeelen blijven bétalen. De on
uitgevoerde orders op 31 December 1911 be
liepen 5,084,76 L ton, oen toename van
1,473,444 ton tegen het op 30. September
1911 geëindigde kwartaal en een wan
2,410,004 ton tegen hot- op 31 December 1910
afgestoten drié-maande li jksehe tijdperk. Go-
geven het respectabele cijfer onuitgevoer
de 'ordersi is er slechts een ietwat boter
prijsniveau vereisoht, om de winsten tot eén
hoog cijfer te doen klimmen. Het onver
deelde winstsaldo, dat in 1904 6] miliioen
dollar bedroeg, was op 31 December 1911
tot. 168,878,6*22 gestegen, dat is ruim 33
pCt. op het uitstaande gewone aaudeeten-
kapitaal, 508,'302,500. Dus een aanzienlijke
reserve om het thans betaald wordende di
vidend op den voet van 5 pCt. voor langen
tijd te waarborgen, tenzij er een zeer on
verwachte en grootc wending komt in do
toestanden".
In de Amerikaansche telegrammen werd
in den laatsten tijd nog al eens gewag ge
maakt van een vervolging door de regeo-
ring in te stellen tegen de z.g. geld trust.
Door een der afgevaardigden van het Con
gres "te Washington, zékeren heer Linde»
borgh, is reeds een motie ingediend, om
een commissie te benoemen, die een onder
hoek zou moeten instellen naar die geld-
trust cn de beroemde advocaat Samuel Un-
termyer, uit New-York, heeft die motie als
volgt ondersteund en toegelicht.
„Waar zulk ccm enquête ongetwijfeld op
zichzelf staande gevallen van verdrukking
aan het- licht zou brengen, zouden dezo toch
niet talrijker zijn, dan in analoge geval
len, waar een toestand bestaat van onge
breidelde macht. Ik geloof zelfs dat zij min
der taln'jk zouden zijn, dan m©n wel denkt,
in aanmerking nemende de groote verlei
ding.
Toch zal dit onderzoek een systeem ont
hullen, dat in de hoogste mate gevaarlijk
en slecht is, al mogo het ook binnen de per
ken der web blijven. Als we dit systeem ont
huld hebben, zullen we moeten overwegen,
welke veranderingen dienen te worden aan
gebracht in de bestaande wetten en welke
nieuwe wetgeving ver ei acht wordt. De vol
gende punten zouden onderzocht moeten
worden en dan zOu zeer waarschijnlijk blij
ken, dat ze waarheid bevatten.
Dat, als gevolg van de kortelings plaats
gehad hebbende consolidates van industri-
oele- en spoorwegondernemingen, de finan-
oieelo controle van dezo zaken in handen
geraakt is van enkele groepen van men-
sohen is New-York, die, door hun macht en
concurrentie te weren en de benoodigd©
fondsen te verschaffen, indien dezo vereisckt
worden feitelijk het beheer dezer onder
nemingen in handen hebben.
Dat dezelfde groepen van monsohen, door
de controle, dio zij bezitten ovor de midde
len hunner ondernemingen, in staat zijn ge
steld de meosto groote banken en Trust-
Maatschappijen in de stad New-York of wel
te stichten of te domineeren in haar be
stuur en invloed uit te oefenen op het ge
bruik van haar enorme deposito's ten gun
ste van de ondernemingen, waarbij zij be
lang hebben, of aan welke zij hun goedkeu
ring heohten.
Dat er sedert de laatste 5 jaren een
grooter concentratie is geweest van dezo
geldmacht dan in meer dan 50 jaren het ge
val was, en dat wel door de oontróle, dio
onkelo bankiershuizen en hun trawanten
uitoefenen over do fondsen der groote
Maatschappijen, en dat deze macht o. a. is
ontstaan door het innemen van commissa
riaten door hén of de hunnen van banken
en soortgelijke instellingen, die onder nor
male oinsbandigheden ooncurrenten zouden
zij-ndat deze coritrölë zich steeds verder
uitbreidt en voortdurend meer absoluut en
beslist wordt. Deze lieden zijn op deze
wijze in staat in de finaneieele wereld vrien
den te helpen en vijanden te straffen, en
hebben die macht misbruikt om, tegenstan
ders te fnuiken en de kleinere banken en
finaneieele instellingen voor hun wil te doen
buigen en te- onderwerpen.
Dat de controle van geld en fondsen-
markten in de Vereenigde Staten grooten-
deels ui handen is van dezelfde menschgjj,
die in staat zijn naar believen het geld
ruim of schaarèch te maken, de fondsen-
markten te doen rijzen of -dalen door do
wijze waarop zij kunnen beschikken over
het geld van anderen, dat in deze banken
op deposito is geplaatst.
Dat onder die omstandigheden de onaf
hankelijke aanleg van Spoorwegen heeft
afgedaan, althans voor zooverre deze be
langen cr hun hooge sanctie aan onthouden.
Dat .concurrentie met elke Trust of Indus
trieel©. onderneming, waarbij zij geïnteres
seerd zijn, eveneens onmogelijk ishun
kanalen zijn zoo onnaspeurlijk en zoo wijd
vertakt, dat de bronnen van het crediet ge
sloten blijven voor elke nieuwe onderne
ming die strijdt met hun plannen. Daarin
ligt het grootste aotueele gevaar van de
Trusts. Dat dezelfde macht de New-York-
sche Beurs bcheersckt en het New-Yorksche
Clearing-Houso welke beide staan buiten
en boven rechtelijke of wettelijke controle.
Dat de arbitraire bevoegdheid van het Cloa-
ring-House om Banken en Triifit-Maatsohap-
pijon tot «luiten te noodzaken door hun
,,clearing"-voorrechten in te trekken met
slechts enkele uren voorafgaande kennis
geving zooals in de laatste 5 jaren is ge
schied bij instellingen, di'e,naderhand bleken
volkomen solvent te zijn, doch die daar
door hun zaken zagen geruïneerd slechts
een keten is in hetzelfde systeem. Hetzelf
de geldt ten opzichte van de autocratische
macht van de Beurs, welke deze somtijds
heeft uitgeoefend in het belang van groote
finaneieele machten, door fondsen uit de
officieole noteering te sehTappen, en op die
wijze hun waarde en verhandelbaarheid
aan te tosteD, wanneer dit den oogmerken
der finaneieele leiders dienstig was, ten
einde de houders te noodzaken ander onder
pand te aanvaarden, dat zij de finau-
tieele raddraaiers hadden aan te bieden.
Dat de Banken en Trust-Maatschappijen,
die zoo geoonbroleerd worden, misbruikt
worden, om deze lieden en hun entourage
te voorzien van de golden, benoodigd om do
ondernemingen, die zij reeds bezitten, uit
te breiden en voorts om nieuwe onderne
mingen onder hun invloedssfeer te bren
gen, zoodat him macht zioh voortdurend
uitbreidt. Yele dezer ondernemingen' zijn
hooget speculatief van aard en zijn zeer
zeker niet geschikt om te worden gedreven
met het kapitaal van Banken en Trust-
Maatechappijen. Dat door het bovenom-
