Vragen en Antwoorden.
Bloten li em f 25 per jaar meer te geven en
a&zdo het salaris gebracht op f 225.
Ten slotte komt in behandeling het ver
stook van de Vereeniging ^Volkswoning-
bon w', waarbij deze den Raad uit-noodigt
bij Let Rijk een voorschot aan te vragen
van f 7082 voor den bouw van vier wonin
gen. De Vereeniging zelve zal f 1000 aan
den bouw ten koste leggen.
Voorgelezen wordt het advies van de Ge
zondheidscommissie, waarbij deze adviseert
bet verzoek toe te staan. liet advies van
B. en Ws. luidt echter ongunstig. Heb eigen
kapitaal van de Vereeniging vinden zij te
gering en daardoor de risico van de ge
meente te groot. Na breedvoerige bespre
kingen wordt het verzoek afgewezen met
3 tegen 2 stemmen, die van de heeren Veld-
buyzcn, F «jan Jac. Duinisveld.
Opening der inrichting voor geestes
zwakke en geestes-zieke kinderen
„Voorgeest."
"Wie rlio.ii Rijiisburgerweg, welke in den
laateten tijd zoo voel is veranderd, langs wan
delde of er mot de vlugge ©lecfcrisobe tram
langs 'reed., werd even voor Oegstgee.?t ge
troffen door twee in aanbouw zijnde, en
eindelijk voltooide grootc gelxurwén mot- oen
kleiner gebouw cr tussclien, staande op het
■Fuime landgoed lindegeest'ju de nabij
heid van Lot gebouwen-complex dat te zamen
hot krankzjnnigcngesticht vormt. Wie do
handelingen van den gemeenteraad van Lei
den volgt, weet dat deze gebouwen pavil
joenen waren voor de verpleging van jeug
dige idioten of juister gee? los-zieke cU geestes
zwakke kinderen, met een schoolgebouw. On
geveer 3'/2 maand geleden werden deze pa
viljoenen 'roods in gebruik genomen, doch'
'eerst heden, mulat er al 'patientjes werden
verpleegd., liad de offiateele opening plaats.
liet ontbrak daarbij niet aan 1 rol an ge bel
li ag. Behalve B. cn Ws., met den secretaris
'en den gemeenteraad van Leiden, en B. en
Ws. van Ocgstgoest-, woonden de plechtig
heid bij Z.Exc. de Minister van Binnen
in ndscho Zaken, dc Commissaris der Ko
ningin, Hoeren God. Staten, dc griffier en
do Hoofdingenieur der provincie Zuid-Hol
land, Curatoren dor Rijks-Universiteit met
'den Rectór-magnificus en den secretaris van
Wen Senaat; verder de Officier van Justitie,
in'r. 'arsteu, do inspecteur van het Staal-s-
toezielit op het krankzLnnigcnwczen. tb'. J.
H. Schuurman Stekhoven cn de hoofdinspec
teur uer Volksgezondheid voor Zuid-Holland
'en Zeeland, dr. W. P. Ruyscli, Onevens de
hooglecVoar in de psychiatrie aan de Leid-
selie Universiteit, de geneesheer-directeur en
de geneesheer van do gestichten „Eudegccst"
'en „Rhyngeost", alsmedo nog enkele andere
genoodigden.
De Minister, do Commissaris der Koningin
en G'ed. Staten en enkele andere genoodigden
werden des ochtends door den Voorz. dm- Cotm.
v. Behoor, rnir. De Gijsclaor, en den héér Bots,
wel houder, van den trein afgehaald en per
(rijtuig Irwam men in het kasteel aan, waar
de ovorige leden van de Commissie aan
wezig waren en deze gaston werden ont
vangen. Dc overigo genoodigden hadden zich
vcreenigd in de kerk van „Endegeest", waa-r-
bij zich ook de Commissie van Beheer met
«andere hoeren voogd on.
Hier was 't allereerst onze Burgonlees-ter,,
fdio als Voorzitter dei* Commbssio van Be
heer hot woord, voerde.
Het was zci.de liij na zijn welkomst
woord der Commissie van Beheer een ge
noegen, allon, die in persoon of in kwali
teit, de een in hiecrdere, de ander in mind ene
Imate, hadden medegewerkt aan de tot-stand-
Icomrng van de paviljoenen of in hun kwali
teit met dezo gestichten in aanraking komen,
thans in de gelegenheid te mogen stellen deze
gebouwen to komen bezichtigende Com
missie liceft hon hiertoe niet dadelijk bij do
.Tri tcl.ijko opening willen uilncodigen, doch
ermede gewacht, totdat eenige bezetting dcT
lokaliteiten zou hebben plaats gehad, (thans
48 patiënten).
YajidaaV deze officieele opening nu.
Vervolgens gaf spreker een overzicht van
ïe wjjze, waarop deze nieuwe afdeeling tot
te tand kwam; vaai dc verschillende plannen,
welke werden ontworpen en de bezwaren,
welke, door de inspecteurs van het Staatstoe
zicht enz. werden te berde gebracht, waar
door de geraa.mde kosten aanmerkelijk,
nl. van f 130.000 tob f 195,000, ten slotte
tot f 210,000 stegen. Herinnerd werd ook
aan andere oorzaken van vertraging mot
hel. nog op hel. vcrloenen van gelde!ijken
steun door de Provincie en het bevorderen,
van ecu Rijkssubsidie wat alleen tot gevolg
had een overeen komst met dc gemeente Lei
den, waarbij de Prov. Staten o. a. aan de
gemeen to oen zekere rente voor dc op- en in-
oiehl ingskosten zouden gorandeeron geduren
de si echte ol' mali ge bezetting der paviljoenen,
.bei-tomid voor .108 .patiënten.
Spr. wees er op dat voornahrclijk tot de
oprichting van „Voorgeest" naast „Endc-
'gcosfc" on „Rhyngoest" werd besloten omdat
'do opleiding van toekomstige psychiaters aan
onze Universiteit tot volkomenhedd zou kun
nen worden gebracht, en men een geheel zou
verkrijgen, hetwelk het binnenland en mis-
.fecliien ook wel het buitenland ons zou kunnen
benijden, èn omdat het hier zulk een sym
pathiek onderwerp geldt, nl. ongelukkig©
idioten een boter verblijf en een betere toe
komst te bezorgen.
Eenmaal met den bouw in hot voorjaar
van 1910 begonnen, liep alios vlot van
'stapel. Bij de opmeting der bijna voltooide
paviljoenen bleek echter dat deze ruimte
et or boden voor 126 patiënten, maar ook voor
Idezc uitbreiding werd do koninklijke goed
keuring verkregen.
Na veyvolgens afzonderlijke woorden van
idank te hebben uitgebracht aan allen, die,
in welk opzicht en in welke kwaliteit ook,
met zooveel ijver medegewerkt 1 rebben aan
Ide tot-sfcand-koming en den bouw van dit
zoo uitstekend gesticht, waarbij hij in do
'eerste plaats ook dacht aan zijn ambtsvoor
ganger ioï. N. de Ridder, cn tevens dank
bracht aan hot Da.gelijksch Bestuur der gc-
ïrneento Oegstgeest, dat steeds medewerking
.verleende, als deze werd verzocht, eindigde
ppt. aldus:
„Niet an* voce'deel te belmlon heeft Lei
den deze- uitbreiding van „Endegoest" ge
sticht, winst zal wel steeds uitblijven, cn
al moge het bedrijf van de gezamenlijke ge
meen tc-geslichten soms batige: suldo's .ople
veren, indirect kost dat bedrijf jaarlijks aan
dc gemeente zelve min of meer aanzienlijke
bedragen.
Neen, tot dc stichting van „Vooi-geest" is
ovei gegaan mol een plulanthropiRcJi cn een
av e le usel iap pol ijk doel voor oogèii.
Gp den voorgrond heeft gestaan betere ver
pleging van de ongelukkige jeugdige idioten,
afkomstig uit Leiden cn uit deze Provincie,
vonrloopig ook uit liet gansche land.
En met minder bevordering van liet .TToo-
ger Onderwijs, aan .onze Universiteit, waar
voor de gemeen Ie loeiden zich rcaus meerdere
malen grootc uitgaven getroostte. Aloge de
off er vaaxd iglie i d, welke ook uit de stichting
van do straks te bezichtigen gebouwen
blijkt, waariloering viuden, een. waar dewing,
die Avij het liefst zagen geuit in een spoedige
tot-s tand-kom ing van andere gebouwen ten
dienste der medische \veteiiscliap, as elke Avij
zoo gaarne, binnenkort, niet A'cr v;ui liicr
zouden zien verrijzen.
Mogo dit heuglijk feil dan sajucn.ga.in met
liet beschikbaar stellen der leegkomende ge
bouwen tot liet bekende doel.1'
Spr. bes-loot met de bede, dat Gods zogen op
het te openen gesticht moge rusten.
De directeur van gemeentewerken, d©
heer G. L. Driessen, onder wiens hoofdlei
ding dit gesticht werd gebouwd, die na den
burgemeester het Avoord voerde, wees na
een kort overzicht van den boinv der pa\ril-
joens op de bijzondere veili'ghcidsmaatrege-
len, dio met het oog op de A'crpleegden zijn
genomen. Dc deuren hebben geen knoppen
of krukken, de vertrekken kunnen alleen
geopend Avorden met uniformloopeis, in hfet
bezit der verpleegsters Koorden en kettin-
gen voor beweging van ramen en rooeters
zijn «xmtraba-nde. Er zijn geen bcneden-
soliuiframen doch alleen Ixwe d tui mei r amen
die slechte 2»") c.M. Arer open kunnen. Het
spiegelglas. 30 tob 20 m.M. dik, kan niet
stukgesloten Avordcn. Alle leidingen A'oor
elcct/riscli licht zijn uit 't gezicht gebracht, j
dc radiatoren zijn omgeven door geperfo
reerde mantels met schuin bovenvlak, zoo
dat dc patiënten er ideb op kunnen gaan
zitten. Ook de regeling der ventilatie aan
den warmtetoevoer, van het waterverbruik
der privaten geschiedt steeds buiten bereik
der patiënten.
Ter Aviile van de brandA'eüigheid zijn 200-
wel de trappen als de vloeren van onbrand
baar materiaal. Elk paviljoen heeft twee
hoofd trappen van röode zandsteen. Bijna
alle vloeren zijn van gewapend beton, in de
gangen, badkamers en keukens is dit ge
wapend beton afgedekt door een granito-
bedekking, in de dag- en slaapvertrekken
is ccn afdekking met doloment, een soort
boutgraniet, dat naadloos, sfaofArrij, on
brandbaar cn gemakkelijk te reinigen is.
De overkapping is van Kout, doch om een
ev-entucclen brand te kunnen kceren, is de
zolderruimte door brandvrije muren en deu
ren en afdeelingen godheiden.
Do verwarming der paviljoens geschiedt
mot sloom onder lagen druk van uit den
verwarmingskcldor. Elk A'c-rtrek en elke
radiator kan uit de verwarming worden
uitgeschakeld, zoodat zuinig en doelmatig
kan worden A'erwarmd 's Winters leveren
do verwarmingsketels ook de stoom tot ver
warming van het badwater, 's zomers woTdb
daarvoor een afzonderlijken kleineren ketel
in werking gesteld.
Do verlichting geschiedt oleotrisch, en wel
zoo volledig mogelijk. Door het aanbren
gen van een groot aantal lichtpunten is -nen
in staat om elke gewenecihte plek met een
lichtbron, die zich in de onmiddellijke nabij
heid bevindt te verlichten. Toch Keeft de
geheele elektrische kam eraan! eg met inbe
grip van 370 ornamenten, niet meer dan
f 7000 gekost.
De viol coring van „Voorgeest" geschiedt
volgens de bcvloeiingsrnethodeEen stuk
met zand opgehoogd weiland onmiddellijk bij
het jongenspaviljoen gelegen, ontvangt alle
afvoer-stoffen, zoowel van „Voorgeost" als
van de keuken, het waschhuis en eenige pa.
viljoens van „Endegeest". De organische
stoffen worden door de planten dio op de
vloeivelden gekAveekt worden ontleend en
opgenomen. Het zand werkt aJs mechanisch
fi 1 trecrm&terieel en het dooi"sijpelend, ge
klaarde vocht wordt opgenomen door de
draineerbuizen en stroomt in de slooten
iom de velden. De voorloopige resultaten
zijn zeer gumdig.
Bolialve de twee hoofdpaviljoens, ieder
voor 03 patiënten jongens on meisjes
worden Btrcng A'an clkaar gehouden is
een schoolgebouw gesticht, bevattende twee
leerlokoien elk voor 12 leerlingen en een
vertrek bestemd voor het geven van les in
de handwerken, huisvlijt en stojd.
Voor de paviljoens strekt zich het park
uit, dat volgens de aanwijzingen van den
gemeentelijken plantsoenopzichter is aange
legd. Elk paviljoen heeft zijn eigen afge
sloten tuin of speelplaats, die door een ijze.
ren omrastering is omgeven.
De keuken en wassoherijgebouwen van
„Endegeest" zullen ook „Voorgeest" moe
ten bedienen, vandaar dat deze inrichting
een belangrijke uitbreiding heeft onder
gaan.
Doch nu 13 ook een geheel verkregen, dat
in eik opzicht voldoet, en zich onderscheidt
door economisch gebruik en OA'erzichtelijke
behandeling. Als een technische nieuwig
heid vermeldde spr. hierbij de toepassing
van persgas voor strijkmachines en strijk
ijzers, een mengsel Aran lichtgas en lucht in
bepaalde verhoudingen met het doel om
ontbranding te ATerkrijgen van conntante
temperatuur en constanten druk.
Ten slotte gaf de heer Driessen ccn over
zicht van de kosten. Voor zooA'cr thans 'we
kend is er in het geheel verwerkt voor
ruim f 217,000. De oorspronkelijke raming
is weinig ovorschredon, on het moot dan
ook A7orden erkend dat een zeer l>c\Tedi-
gend resultaat is bereikt. In betrekkelijken
zin zijn de bouwkccten dan ook laag. Per
bed kost de inrichting plm. f 1700, ongere
kend de waarde van het terrein. „Ende
geest'' vorderde mdertijd plm. f 1300 por
bed, doch de eischen zijn sinds 1896 echter
zeer verzwaard en spr. gelooft niet «lat
„Endegeest" als nieuw gebouwde inrichting
thans nog door het Staatstoezicht zou wor
den aanvaard. De kosten van de nieuwste
krankzinnigengestichten pei bed liggen dan
ook dichter bij de f 3000 dan hij de f 2000-
Do sgeueo&li^er-di roe leur «Ir. J. van «Ier
Kolk. vroeg hierna dc. aandacht voor eenige
medisch© I>cs(diouwin.gcn over de nieuwste
afdeeling A'an dit gemeentelijke gesUehtoJi-
cornplcx cn liaar liewoncrs.
In Avcteiiscli appel ij ken zin genomen omvat
het l^cgrip „ïd-Lolic" do talrijk aangeboren
of in dc jeugd verkregen meer cn minder
zware vormen a*oh zwakzin. terwijl hot taal
gebruik den naam „idioot" daii als regel
voor dc mèer zware vorrhen reserveert. Naast
dezen vindt nven in de gestichten ook de
lichtere voimcn ATan aangeboren zwak zin:
de imbccillen en de debulcn. Verder treft
men er aan lijderljes aan epilepsie, hyste
rie, vetzucht, juveniele paralyse, ja tot het
bu i tcaigcAvoon Arerwaar]ooad kind toe. Hier
uit volgt dat de naam idiotengeöLicht of
idioten-paviljoens dan ook ccn zeer 011 eigen
lijken cn Avciuig doeltrcffendeh naam is. Hij
is volgens Fpr. echter niet alleen onjuist,
doch door het belecdigend cachet dat voor
de. mees-le ooren aan de uildrukking ,,i<lioofc"
zit ook inhumaan. Sommige zwakzinnige of
geesteszieke kinderen .voelen dat dan ook
wel degelijk. Van nieoidere zijden gingen
reeds stomlmen op om den on passende 11 naam
ridiOTÖn'srcstieh't" te doen verdwijnen en daar
voor in de plaats te stellen dc. zooveel jni.stere
en fyngevoeliger omschrijving: „Xinhiditing
vooir geesteszwakke en geesteszieke kinderen",
een naam! ook meelr in overeenstemming met
de tegenwoordige opvatting der idiotïe-qua-
talts als Irivudï'zinnighcidsvorm1.
Vodral do Insijecteurs hebben met liet oog
op sommige scli'romclijke misstanden op het
gebied der idiotcnvei*plcgijng tot een mil
dere cwuVatting medegewerkt ©n doorgezet
dat 0K>k iflioten evenals de hndero krank
zinnigen kwamen: jn 't genot der wet-telijke
waarborgen tegen misbruikon bij de verple
ging. In verband hiermede hebben zij her-
liaa.ldelijk geadviseerd in de krankzinnigen
gestichten over to gaan tot den bouw van
afzonderlijke afdeelingen zooals „Voorgeest"
cT thans een is. Dc wensclielijkheid eoneïr
afzonderlijke vcirpleging met een meer pae-
dagogisoli karakter wus echter reeds lang
gevoeld ©n bepleit. Een tiental jaTen ge
leden wcl'lrlen dc Ged. Staten 'dezer pro-
A'inci© al met do Inspecteurs samen om dc
plaatsing van jeugdigen in dc Krankzinüi-
gcngestichtan io voorkomen. Ook in ..Bnde-
goost" Averdeu dientengevolge do aanAvezigc
kinderen verwijderd cn nieuwe niet mbdr
opgendmen.
De inrichtlugen, dLie ziel» dëzë jeugdigen
aantrokken, waren bijna alle particuliere
lichamen van oonfosrioncolen siaTd. De be
perkende voorwaarden voor de opname in
vele dezer stichtingen, docd echter langza
merhand de behoefte ontstaan aaji opciibar©
inrichtingen, zonder uitzonderingtebepalingen.
Bovendien droegen deze confessioneel© in
richtingen meestal uitsluitend een karakter
van liefdadige verzorging en kwam' het we
tenschappelijk psychiatrisch gedeelte in het
geheel niet tot zijn recht.
Dat dit laatste door den band die déze
inrichtingen aan het Hoogcr Onderwijs bindt,
1'ici' onder bijzonder gunstige omstandighe
den verkeert, ligt voor de hand. "Wij mogetn
volgons spr. verwachten, dat de jeugdig©
verpleegden, die, evenals dc volwassenen aan
spraak maken op een op wetenschappelijk©
en human ifcoire basis geschoolde verpleging
daalrvan in do toekothst de vrachten zullen
plukken. Ook waalr 't de vraag over do
al of niet opvoedbaairhedd betreft, mogen wij
niet tc spoedig in ontkennend en zin beslis-
sou. Hier mbet naast den psychiater aan den
onderwijzer een rol van beteekeois toege
dacht worden.
Dat het wenschelijk is dó niet-opvoedbato
van do opvoedbare to scheiden en in afzon
derlijke inrichtingen onder te brengen, raeen-
do dr. Van der K. te taioclen betwijfelen. Het
zem ook practisch moeilijk uitvoerbaar blij
ken.
Ten slot Ie besprak de heer Van der K.
de vTaag of de verplegingoinrie]itin.gen voor
geestveszAVakkc cn zieke jeugdigen gebouwd
moeten woribm als geheel afzonderlijke in
stituten of als annex aan bestaande gestich
ten cn kwam' tot de oonclusie, dat de bouw
van aamexen, zooals „Voorgeest", de voor
keur verdient.
Prof. Jelgersma, die nu het woord Ver
kreeg, achtte de stichting van „Voorgeost"
van niet tc onderschatten belang auxu' het
onderwijs. Dc opvoeding A'an idioten cn iml
becillcn is voor een groot deel een medisch
onderwerp en aan een Uni\'ersiteit behc-art
gclegenlieid t© bestaan zich daarmede ver
trouwd te maken. Niot elk medicus heeft
dat noodig, maar voor den specialen zenuw
arts cn voor den psychiater is dat een ver-
eischte. Het algemeen onderwijs in psyohia-
trie aan dc Universiteit moet in dc eerste
plaats gegeven worden in de kliniek, die
wij hopen, dat binnen niet tc langen tijd in
dc onmiddellijke Dabijkcid van „Endegeest"
zal verrijzen; maar naast deze kliniek is
het onderwijs ten zeerste gebaat door een
krankzinnigengesticht, door een inrichting'
vooT zonifwlijders én door dc thans verrezen
inrichting voor idioten cn zwakzinnigen. De
gemeente Leiden heeft getoond door den bouw
van dezei nriehting, waarvan het de patiënten
voor de geringe som van f 15 per iaar
voor het ondeiwijs beschikbaar stelde, het
belang van goed onderwijs aan haar hooge-
school in te zien.
Dr. Schuurman Stekhoven, die nu het
woord verkreeg, merkte op, dat „Endcgcest"
tot dusver als onvolwassen mocht- Avorden
beschouwd. Wil een instelling als deze ook
financieel eenigszins rendernen, dan mootcn
cr 500 a 60!) patiënten Avorden verpleegd.
Door de bijvoeging dezer paviljoenen heeft
het gesticht een gelukkige afronding ver
kregen.
Deze inrichting is voor de proA'inoie Zuid-
Hollanil van bijzondere lx-teekenis. Het be-
ZAvaar eener verpleging op grooten afstand
van dc plaats, waar de familie woont, geldt
vooral voor jeugdige patiënten.
"Wel is cr een school voor idioten in Den
Haag, doch een gesticht voor idioten en zAvak-
zinnigen had Zuid-Holland nog niet. Van
daar, dat Gedeputeerde Staten gaarne dc ge
meente Leiden-steunden hij deoprichting.
Üolc uit ccn ondenvijs-oogpunt acht spr.
dc oprichting gelukkig. Niet alleen voor den
specialiteit, maar ook voor den gewonen me
dicus. Spr. verschilde in cén opzicht met
prul'. Jelgersma, die van oordeel is, dat dezo
studio alleen goed is voor den specialiteit.
Z. i- moet ook de gewone medicus hier zijn
licht opetftkcu, Avant in de toekomst moet er
gestreefd Avorden naar verpleging dezer pa
tiënten in eigen omgeving en onder eenvou
dige omstandigheden, Avaarbij ze. blijven in
het milieu, Avaarin ze zijn geplaatst. Als all©
idioten zamlcin Avorden verpleegd, zou dit
©norm A'eel koeten en dit aeht splv. niet geoor
loofd bij zooveel andere sociale nooden., die
a* ooi*zi en i n g eischen
Spr. ^ei'kte op, dat in 19(M de wet in
dezen geest Ava-s geAvijzigd en in deze rich
ting moet in de toekomst worden voortge-
Averkt. Dan zullen de A'oordeclen van en
kele social© inriclitingen als „Voorgeost" nog
moer uitkomen.
Dc Minister van. Binnen]Z&ken, mr.
Heemskerk, wilde met een enkel woord dajik-
zeggen voor de uitnoodiging. De belioefte,
welke uit dc oprichting \Tan gestichten als
dit blijkt, is ©cn treurige behoeft© en het is
©cn bron van zoirg voor de Regeering, dat
zij steeds toeneemt. Maar dam ook is het een.
roden van vreugde voor den Minister, dat
particulieren cn gemeentebesturen zich deze
zaalv aantrelcken.
Spr. heeft uit het gehootcLe alA'ast dit ge
leerd, dat hier goed werk is geleverd.
Ilier is een korte academische cursus ge
geven cn al zijn alle dar verkondigd© stellin
gen niet in volkomen overeenstemming ge
weest wat trouwens mieer voorkomtmet
vreugde vdrnami hij er toeli uit-, dat met de
zuinigheid rekening is gehouden. Allee mioet
volgens den Minister gedaan worden, om
d© financieel© ©isclien niet te hoog te stel
len, waar dezo A'c/rpleging een zwaren last
logt op de nalia.
Z.Exc. besloot niet do goede wenschen van
do Regeering voor de nieuwe inrichting nit
te spreken en evenals de burgemeester hoopt©
hij, dat onder Gods zegen ook „Voorgeest"
aan het voorgestelde doel nioge beantwoorden.
Nadat do burgemeester mot een enkel woord
do verschillende sprekers had bedankt, ver
deelden de aamAvezigen zich in twee groepen
waarAran één onder leiding A'an dr. Van
der Kolk liet meisjes-paviljoen en de andere
groep onder leading van dr. Mees het jon
genspaviljoen bezichtigd©.
De belangstelling was zeer groot en de
inrichting werd zeer geroemd.
Uit een ruime vestibule komt men in een
broed© gang, aan weerskanten waarvan men
een ontvangkamer en een bijkeuken vindt.
Verder volgen de verschillende zalen, twee
isoleerkamers, badkamers, privaten, enz. Op
de eerste verdieping vindt men de slaap- en
ziekenkamers, benevens de slaapkamers der
verpleegsters. Alles is ruim' en groot, een
voudig, maar geriefelijk ingericht. Het meu
bilair is Aran Amerikaainsch grenenhout en
maakt in deze keurige omgeving een aange-
namen indruk. De kleine patiëntjes staarden
do ATcem'do bezoekers met hun doffe oogen
aan alsof zij in al hun onnoozelheid er toch
over na/dachten, wat toch wel aanleiding kon
geven tot zoo deftig bezoek.
Na den rondgang vertrekken de Minister,
do Commissaris der Koningin met Gede
puteerde Staten en enkele anderen m'et den
burgemeester naar Leiden en gebruikten ten
huizo van den burgemeester een lunch; voor
de ander© bezoekers van buiten was een
eenvoudig© lunch op het kasteel Van „Ende-
geest" bereid.
Te ruim' h'alftvreo bezichtigden d© gasten
van den burgemeester de ruime Rlauwpootrts-
brug, waarna z» met den trein van 2.24 weer
naar Den Haag vertrokken.
Vraag: Wat is het salaris A'an een ver
pleger en wat van oen hbofd-verpleger in
het zcnuwlijdersgesticht te Oegstgeest? Zijn
deze verplegers A'erplicht intern 'te zijn of
kunnen zij ook extern dienst doen En hoe
groot ie in het laatst© g©val hun salaris
Antwoord: Dc verplegers in het ge
sticht „Khyngecst" doen allen dienst in
het gesticht. Er zijn echter in- en uitwo
nende verplegers. Het salaris van inwo
nende verplegers bedraagt, behalve kost,
inwoning, bewossching, enz. f 125 per jaar',
im©t 3 éénjaatrlij'ksehe verhoogingen van f25,
tot een (maximum van. f 200.
Zij, die in het bezit zijn van een diploma
voor krankzinnigen-verpleging en een bonds-
diploma voor zieken-verpleging, genieten een
extra-toelage van f 50 's jaars. Gediplo
meerde 1ste verplegers genieten oen sar
laris van f 275.
4-, 3- of 2-jarige dienst in groot© gestich
ten elders doorgebracht, geldt A'oor het aan
vangssalaris als 3-, 2*- of 1-jarige diensl in
Rhyn geest.
Uitwonende verplegers ontvangen een
bezoldiging van f 12 per weck.
Vraag: Naar aanleiding van de -vraag
in uw Blad van 1.1. Zaterdag 6 Januari,
waarin voorkomt, waar men zich ver
voegen mioet A'oor Rijksveldwachter, zou ik
nog gaarne willen weten waar en wanneer
de Minister van Justitie te spreken is. Ook
zou ik gaarne willen weten, Avaar ik die ge
neeskundige verklaring, afgegeven door een
bevoegden geneesheer, overeenkomstig ©en
bcDaa.ld model cn bevattende beantwoording
der daarbij gestelde vragen, zou kunnen krij
gen
Antwoord: Wij gelooven, dat u boter
doet e«?n sollicitatiebrief met goede getuig
schriften naar den Minister te zenden. ZBxo.
zal waarschijnlijk geen sollicitanten voor
Rijksveldwachter ontvangen. Ge zoudt dan
een vergeefsche reis doen. De geneeskundig©
verklnring hebt g© ook niet dadelijk noo
dig. Wordt op uw sollicitatie acht gesla
gen, wat nog niet zeker is, want de lijst
van sollicitanten is altijd groot, dan krijgt
go een brigadier der Rijksvddwacht bij u
en die zoTgt wel voor oen formulier voor
do geneeskundige verklaring.
Vraag: Ik heb voor iemand eeh hooi
last gemaakt. Eerst heb ik het hooi stijf
met do hand gestopt, maar het verwarmt njet
toen flink geperst met een schroef, dat gaJ}
ook niet. Er moest namelijk een glazen potf
in Av.arm blijven. Kan dab wel of moet heÜ
ijzer of blik zijn?
A ntwoerd: Een hooikist met houten]
wanden is goed De fout zal zijn, dat g<j
juist het hooi er te dicht ingestopt i'.ebtb
Er moet juist lucht tusschen liet hooi blijver^
omdat de lucht een slechte avarmtcgek-dsteS?
is. Do laag hooi moet avoI aan alle kanteüf
dik zijn. Hoe grooter in verhouding tot doa
pot de kist is, hoe beter.
Vraag: Daar Avij met ons drieën broersj
zijn en dc oudste er van heeft gediend en mi
d© tweed© zich in deze maand aan moeil
geA'en, is mijn vraag of de tweede of dei
laatste breederdie-ust heeft?
Antwoord: Als de 11 ieuAve wet wordt!
aangenomen is de grootste helft van do
.broeders vrij; volgens de oude wet is d©
tweed© vrij en moet de derde broer dien cm
Vraag: Gaarne zou ik eenige inlichting
van u ontvangen, daar ik kosteloos zoa*
willen trouwen. Welke stukken heb ik daar
voor noodigZijn daar nog kosten aan
Arerbonden? Ook heb ik gediend, en moet nog
opkomen. Mijn meisje is in een andere plaabj
woonachtig, doch ie 30 jaar. Moet ook zij
bij huwelijk stukken overleggen Welke moe
ten dat zijn Het huwelijk zou in haar woon
plaat-s geschieden, kan dat?
AntAvoord: Loopt u even aan op hek
Bureau van den Burgerlijken Stand, Raad
huis, Breestraat, waar u toch terecht moet
komen. Daar maakt inen alles voor u la aar.
Als ge onvermogend zijt, kunt ge kostclocö
trouwen.
Vraag: Hoe is het adres om te sollioi-
tee'rcn aan het ministerie in Den Haag vo-op
looper of bode? En wat is het salaris van)
dergelijke betrekkingen Zou iemand, leef*
tijd 29 jaar, met een goede aanbeveling kan4
hebben om geplaatst te worden
AntAvoord: Ge kunt den brief adreek
seéren: Departement A an Algemeen B-csluuij
van het Ministerie(iimdlen Avolk?)^
De bedienden aan de Ministeries wardeni
A'Crdeeld in KamerbeAvaaiders, concierges, bo
den, assistent-boden en Araste knechts. Dé
boden verdienen van f 700 tot f 900 en del
assistent-boden en vaste knecht© A'r.n f 40Qj
tot f 650.
Wanneer er n vacatur© van bode is, AvordQ
in gewone gevallen daartoe een assistente
bode of vaste knecht benoemd.
Uw aanbeA'elingeu moeten derhalve al heel
mooi zijn wi.lt ge kans van 6lagen hebben. Dé
leeftijd van 29 jaar zal u wel niet in dea(
weg staan, maai' toch geven wij u niet vce|
kans.
Vraag: Is 3 maanden de uiterlijke tcT-f
mijn om don godspenuing af te bonden oi)
mag het met 4 inaamlcn ook
Antwoord: Neen. 3 maanden is de boïk
mijn.
SPORT.
V o e t baL
De Avedstrijd Ajax IIConcordia II opj
a.s. Zondag is uitgesteld.
De serie wedstrijden van den L. V. B. ne*j
men Zondag een aanvang en worden waar*»
schijnlijk op 25 Februari beëindigd.
Schaatsenrijden.
Van de voor deze week vastgestelde we<te
strijden, heeft geen enkele natuurlijk)
plaats kunnen vinden.
Luchtvaart-
Gruhlich heeft te Johannisthal met trweé
passagiers 2 uren 2 min. en 45 sec-, gevlo-t
gen, waarmede het record van WiUing, die
te Long Island in September 1911 1 uur 54
min. 42 seo. in de 'lucht bleef verbeterd
werd.
De aviateur Rutherford Page is te Loa
Angelos doodgevallen.
Schermen.
Het twaalfde Wa-penfeesfc van den K«>*
ninklijken Onderofficiers-Sohermbond zal in
1913 te Leiden worden gehouden.
Opgave van pcr&ouen, die zich tö
JLeiden hebben gevestigd.
D. J. Herreveld en gezin, Musschen-
brcekstraat 21, beambte Rijks-opv.gesticht..
S. J. Lambooy, Klok steeg 5.
P. C. H. Nusselein, Plantage 20.
D. J. J. Verhoeven en gezin, Verlengde»
Sophiastraat 10, timmerman.
Jhr. W. C. van Heurn, Doezastraat 4.
B. ML Amfie, Acad. Ziekenhuis, verpleeg-
eter.
H. E. Frijlmg en gezin, Rijn- en Schie-«
kade 51.
W. F. Sirag en gezin, Groenoordstraat 8,;
met-selaar.
C. A. Juffermans, Wasstraat 1. dienstbode»
A. van der Haas, Bilderdijkstaat 1.
J. Choufoer en gezin, Le\Tendaal 4t]
sigarenmaker.
E. M. Vinkenburg, St. -Eliea-l^e th'sge^
stichtb liéfdezufiter.
W. A. de Bruyn. Haarlemmerstraat 2n
lste luit. inf.
H. Woudenberg, Zijlsingel 20, klerk.
E. Oosterhuis, Hoogewoerd 177a as©is-«
tent Nat. Laboratorium.
H. van der Laar, Hendrikstraat 11.
D. A. Rijzer, MiddeLstegiracht 22 A*
sigarenmaker.
L. S. Hannema, Nieuwe Rijn 26, arts.
P. Voorthuis, Vaartkade l, zendeling.
A. H. Ledeboer, Kort-Rapenburg 16.
A. M. Aarts, St.-Elisabethsgestiohte
liefdezuster.
F. J. Balvers, Magd. Moonssta-aat 5
monteur elektricien.
•A. van Dissel en gezin, Oranj©gracht 77
smid.
J. van Meurs, Hoogewoerd 128.
J. M. Boon, Vi«schmaakt 910, Avinkob
juffrouw.
J. Valkman en gezin Heerenstraat 02*
machinist.
H. H. Lindeboom, Vischmarkt 9—10*.
w'nkelbe diende.
