H
Q
Technische Werken,
Gemeenteraad van Leiden.
Vergadering van hedenmiddag tc halftwco.
Voorzitter: de Burgemeester. 1 1
Aanwezig bij aanvang "26 leden.
De Voorzitter opent, de vergadering.
Afwezig is met kennisgeving de lieer Timp
wegens verhindering.
De notulen der vorige vergadering worden
goedgekeurd.
De Voorzitter doet mededeeliug van de
volgende ingekomen stukken:
Dankbetuiging van F- G. Rosier, hoofd-
commies ter GemeenLe.secretarie, voor de hem
toegekende p ar son eel e toelage; van de Ver.
eeniging van Brugwachters „Verbetering zij
ons Streven" voor het besluit tot toekenning
van een toeslag op de weekloonen; van de
Vereeniging „Recbt en Plicht" en „St-Anto-
nius van Padua" voor het besluit tot toe
kenning van een toeslag op de weekloonen.
[Worden aangenomen voor kennisgeving.
Overgelegd worden een aanbeveling van
het bestuur der Gemeentelijke Arbeidsbeurs
ter benoeming van leden en plaatsvervangende
leden van dat bestuur (zal worden opgenomen
in de Ingck. Stukken).
Nader schrijven van den arrond..schoolop
ziener in zake de voorgestelde regeling der
salarissen van het onderwijzend personeel.
Te behandelen bij punt 5.
De Voorzitter deelt mede, dat aan
het einde dezer vergadering een geheime zit
ting zal worden gehouden, waarin een me.
üedeeling aan de Raadsleden zal worden ge
daan.
Aan de orde ia thans:
1. Benoeming van vier leden der Plaatse
lijke Schoolcommissie. (298)."
Benoemd worden 'de heeren Dr. v. Kerck-
heff, Mr. Carpentier Alting, Brouwer en Pera.
2. Benoeming van een onderwijzeres aan
de school der 3de klasse No. (301).
Benoemd wordt Moj. Bruintjes.
3. Voorstel tot bestendiging van T. van
Lohuizen in de betrekking van tijdelijk
Ieeraar in de Natuurkunde aan het Gym
nasium. (299).
Be heer T. van Lohuizen wordt met alge-
meene stemmen bestendigd
4. Verzoek van mej. H. M. Ittmann om
eervol ontslag als onderwijzeres aan de
school der 2de klasse voor Jongens en
Meisjes aan de Heerenstraat. (300).
Wordt eervol verleend.
6. Voorstel:
a. tot wijziging der verordening van 12
Maart 1908 (Gem.Bl. No. 11), bepalende
bet getal der scholen voor openbaar lager
onderwijs te Leiden, den omvang van het
onderwijs op elke school, den bijstand aan
de hoofden der scholen te verleenen en de
bezoldiging van het onderwijzend personeel,
gelijk deze laatstelijk gewijzigd is bij ver
ordening van 9 Maart 1911 (Gem. BL
No. 7);
b. tot opnieuw vaststellen der gewijzigde
verordening. (283).
De lieer Zwiers pryst de diiigentie, die
In deze door B. en Ws. en do Commissies is
.betracht. Spr. brengt ook hulde aan den
schoolopziener, den beer Kielstra. In diens
schrijven vindt spr. veel van het pro en contra
terug, dat hijzelf voelt in de thans aanhangige
voorstellen. Spr. ziet in de voordracht slechts
een hal ven maatregel en meent dat de trek
naar elders er niet voldoende zal worden
door voorkomen. Met name had spr. de
gelijkstelling verwacht van mannelijke
en vrouwelijke leerkrachten. Dat dit niet is
geschied, heeft ernstige ontstemming gewekt.
Op dritörlei wijze hebben B. en Ws. go-
tracht aan de bezwaren te gemoet te komen
door Verbetering der salarissen, door verhooging
van de vergoeding voor taalakten en door
verbetering van de positie dor hoofden. Dit
laatste is allerminst noodig. Wat hieraan be
steed wordt, kan veel beter besteed worden
aan do beide andere punten.
De heer Van der Eist treedt in his
torische bijzonderheden en haalt het debat op
van 3£ jaar geleden. De ondervinding heeft
geleerd, dat de toen getroffen regeling onvol
doende was. Het optimisme van den wet
houder van onderwijs van toen was onge
motiveerd. Het is anders uitgekomen. Spr, is
geen onderwas-specialiteit, maar heeft dit
toch even willen zeggen.
De heer Vergouwen gaat niet mee
met den heer Van der Eist in zijn ontstem
ming over de adviezen van den wethouder
van onderwas in 1908. De heer Van Hamel
is ook geen profeet. Toen was de regeling
voldoende, maar daarna zijn andere gemeenten
nan het herzien der salarissen gegaan. Nu
moet onze gemeente weer zorgen „tyj" te
zijn. Nu B. en Ws. zich voor een noodtoe
stand zagen geplaatst door het vele vertrek
naar elders, hebben zij zich op een opportu
nistisch standpunt gesteld om aan de behoefte
van het oogenblik te voldoen.
De thans gedane voorstellen moeten we ook
weer als voor de naaste toekomst te gelden
beschouwen. Spr. stelt editer deze vraag:
achten B. en Ws. de thans gedane herziening
Afdoende en voor hoe lang?
De heer S ij t s m a erkent met vreugde
dat zijn profetie van drie jaar geleden is uit-
gekomoD. Dit mogen de heeren aanleiding zijn
om wat meer naar de adviezen en profetiëen
ivati spr. te luisteren. Spr. brengt ópeciaal
hulde aan de Plaatselijke Schoolcommissie en
in haar advies vindt 6pr. veel van zijn op
vattingen terug. Ook spr. wenscht gelijkstel
ling van onderwijzers en onderwijzeressen.
Dezelfde» arbeid moet gelijkelijk betaald wor
den. Spr. kan niet inzien, waarom Burg. en
Weth. nog niet op het standpunt dor School
commissie staao. Spr. verdedigt nader de
gelijkstelling en hoopt dat het desbetreffende
Amendement zal worden aangenomen.
Ook de regeling van het handworksonder-
wi)e echt spr. gelukkiger opgelost door de
Schoolcommissie dan door B. en Ws.
Alléén wat betreft de bijzondere taaiakte,
gaat spr. niet mee met de commissie. Waarom
voor deze akten zulk een bijzondoren toeslag
te geven? Wy moeten volstaan met do alge-
meene salarisregeling te verbeteren, meer is
niet noodig en allerminst wil spr. het bezit
van die akten heloonen ook als er geen les in
wórdt gegeven. Dat is totaal overbodig. En
wii men die bijzondere akte bsloonon, dan
komen de akte leekenea en zingen veel meer
in aanmerking.
Het voorstel om den hoofden wat meer
te geven, acht spr. evdnöens ongewenscht.
Dat is ook in verband met de Gemeente-
financiéu totaal onnoodig. De salarissen der
hoofden zijn hier inderdaad voldoende, wat
■pr. door veigeiyking met andere steden aan
toont. Om alle discussie hierover af te snijden
s'elt spr. een motie voor om de vergoeding voor
bijakten en die der hoefden uit deze regeling
te lichten.
De Voorzitter meent dat dit wat kras is
tegenover de heeren, die juist over deze punten
het woord hebben gevraagd.
De heer Sytsma meent dat alle onder-
wijsspecialiteiten al reeds het woord gevoerd
hebben (Gelach). Maar „spr. zal de motie
dan maar weer intrekken.
De lieer Carpentier Alting
wsnscsht e-ven de aandacht er op te vesti
gen, dat het vertrekken dtr onderwijzers
naar elders niet het hoofdmotief is. Dat
heeft de Schoolcommissie ook geenszins a-ls
zoodanig bedoeld. Het motief moet na
tuurlijk zijn, dat de onderwijzers een be
zoldiging krijgen, die zij verdienen. En be
zien wij de- zaak zóó, dan krijgen wij een
heel anderen kijk er op. Daarop wil spr.
even wijzen.
De .eer Pera deelt geenszins de op
vatting van den heer Alting. Wij doen het
inderdaad noodgedwongen. Dit punt is
voor spr. een moeilijk punt. Wij hebben 15
openbare en 12 bijzondere scholen. De ge
meente besteedt jaarlijks uit den zak der
burgerij duizenden aan het Openbaar On
derwijs, en waar blijft het Bijzonder Onder
wijs? Spr. betreurt het, dat hier geen rege
ling kan worden getroffen vóór alle on
derwijzers. Niemand za.1 aan spr. een vijan
dige gezindheid tegen de onderwijizers kun
nen toeschrijven; maar het is sleohls nood
gedwongen, dat spr. deze voordracht van
B. en Ws. zal volgen. Alleen de toeslag
aan de hoofden acht spr. niet noodig. Ook
betwist spr. de gelijkstelling van manne
lijke en vrouwelijke leerkrachten. Hierin
volgt hij gelieel het praeadvies.
De heer F o k k e r maakt eenigo opmer
kingen over de vaststelling der verordening
in haar geheel en andere technisciie pun
ten.
De Voorzitter merkt op, dat dit niet aan
de orde is en dat het beter is voet bij stuk
te houden. Dan gaat het wat gauwer. An
ders kan de verordening niét op 1 Januari
gelden.
De h'eer F o k b e r zal er dan maar niet
op doorgaan.
De heer Korf f brengt hulde aan den
schoolopziener, den heer Kielstra. Wel zijn
diens adviezen ongevraagd, maar voortaan
hoopt spr., dat men ook zijn advies zal in
winnen. Had men eer het eerste schrijven
van den heer Kielstra gekend, dan hadden
de voorstellen van B. en Ws. er ook wellicht
anders uitgezien.
De heer Van Hamel meent, dat hij in
een moeihjk parket is. Vooral ;b requisitoir
van den heer Van der Eist heefst spr. bijna
stil gemaakt. Maar de heer Van der Eist
meent het zoo kwaad niet. Spr. trekt zich
dan ook niets aan van wat de gevolgen mo
gen zijn geweest van de salarisregeling in
1SOS. Inderdaad is de naaste aanleiding
thans de trek naar elders, vooral merkbaar
aan de school van den lieer Hibma* En
juist door de vergoeding voor bijakten wil
men dit voorkomen.
Zal deze verbetering nu afdoende zijn?
Dat hangt er van nf. In de eerste jaren
zullen wij er wel weer af zijn. Thans wordt
voor dit oogenblik. aan de wenschen te ge-
moet gekomen.
Wat de gelijkstelling van dames en hee
ren betreft, die bestijdt spr.
Nergens, bij geen enkelen tak van onder
wijs, bestaat deze gelijkstelling. Overal is
er verschil en spr. ziet niet in, waarom
heb nu hier wel zon moeten. Het is geen
gobrek aan courtoisie, maar het is om de
feitelijke omstandigheden. De mannen heb
ben in den regel een gezin te onderhou
den. Hef is om economische redenen dus
en niet om redenen van minderwaardig
heid.
De heer S ij t s m a vindt het jammer,
dat hij en de zijden-het altijd gedaan heb
ben bij den wethouder. Sp~. verdedigt na
der de amendementen ten aanzien van bij
akten en verhooging van do salarissen der
hoofden.
Ook toont spr. aan dat. het onderscheid
ma-kentusschen mannen en vrouwen niet
opgaat
De heer Van der E 1 e t komt nader
terug op hefc standpunt van den wethouder
van onderwijs in 1908. Deze handelde toen
niet uit onderwijs-motieven, maar uit fi-
nancieele motieven. Dat blijkt zich thans
te hebben gewroken.
Spr. pleit ook voor de gelijkstelling van
mannen en vrouwen. Ook vrouwen hebben
soms onderhoudsplichten. Maar in alle op
zichten staan zij als onderwijzers geheel
gelijk.
De lieer Zwiers neemt akte van de
verklaring, dat het niet om redenen van
minderwaardigheid is, dat er onderscheid
wordt gemaakt tusschen onderwijzers en
onderwijzeressen.
"Spr. gaat na de motieven van den trek
naar elders en vindt maar één geval waar
de salarisregeling haar invloed deed gel
den. Overigens blijft spr. bij zijn standpunt.
Bij de artikelen zal spr. nader op een en
ander terugkomen.
De heer Vergouwen wijst er op, dat
de heer Van Hamel niet geantwoord heeft
op de vraag van den heer Korff. Daarom,
zou spr. gaarne nog hooren wat B. en Ws.
denken van bet om advies vragen aan den
heer Kielstra. Alleen merkt spr. op, dat de
adviezen van den heer Kielstra zoo laat
zijn gekomen. Waarom komt dat niet eer?
Dan hadden wij hen beter kunnen bestu-
deeren.
De heer Fokker komt op tegen d# be
schuldiging van den wethouder, dat spr. en
do heer Sijtsma ontevredenheid zoudon zaaien.
De hoer Van Hamel heeft bedoeld* dat
men ontevredenheid wökt door er altijd op
te wijzen, dat de autoriteiten en met narnö
de wethouder van ondorwys, niet de salaris-
regeling wiüon en geen hart voor hot onder
wijs hebben.
Verder verdedigt spr. nader de voordrachten
en treedt in bijzonderheden omtrent de
salarissen en de sollicitaties. Het geringe
aantal sollicitanten is ook wol eens te wijten
aan het feit, dat de Raa f de Leidsche sollici
tanten nogal eens voortrekt.
De algemeene beschouwingen worden ge
sloten.
Att. 1. Hierop zijn twee amendementen in
gekomen, een van de heeren Van der Eist c. s.
en een van de beeien Carpentier Alting en
Fischer.
De h=er Van der E1 st verdedigt het
amendement. De maxima zyn hier te laag,
wat spr. met de cijfers aantoont, ook door
vergelijking met elders. Daarom is het biliyk
om na 20 jaar dienst een traktement van
f 1100 te geven.
De heer Carpentier Alting zegt "dat
ook hy en de heer Fischer meonen, dat het
maximum te laag is.
Ook meent spr., dat het niet aangaat om
scheiding te maken tusschen mannen en
vrouwen. Gelijke arbeid vraagt gelijke be
zoldiging. Toch hoopt opr., dat als dit prin
cipe mocht- worden v3rworpen, zijn amen
dement, dat een tusschenweg bedoelt, een
meerderheid in den Raad zal vinden.
De heer Vergouwen vindt in de
voorgestelde regeling een Llaat. Het salaris
wordt geleidelijk verhoogd met f 50, ma-ar
waarom dan iïiet in die lijn gebleven?
Want nu gaat na een bepaald aantal jaren
de sprong met f 100 en niet meer met twee
jaren tegelijk, Spr. wijst er op, dat elke
regeling willekeurig is en daarom is een
geleidelijkheid gewensch't. Elke twee jaar
f50.
De Voorzitter wijst er op, dat het
amendement van den heel* Alting aan de
gemeente ruim f 4000 kost-
De heer Vergouwen komt thans terug
op de gelijkstelling. Waarom worden de on.
derwijzeressen achtergesteld Daar is geen
reden voor. Spr. vercenigt zich met de ten
dezen aanzien aangevoerde bewijsgronden.
De heer II e e r e s is ook overtuigd, dat do
traktementen beter moeten worden geregeld
en ook, dat onderwijzers en onderwijzeressen
gelijkelijk moeten worden gesalarieerd. Spr.
zal vóór do amendementen stemmen-
Spr. bestrijdt de argumenten, die door B.
en Ws. worden aangevoerd tegen de gelijk,
stelling. Vooral het argument, aan de erva
ring ontleend, begrijpt spr. niet. Daarover
zou hij nog gaarne iets hooren.
De heer Pera komt nog even op de ge
lijkstelling. Wel degelijk mag men bij de
safari eering rekening houden met de behoef
ten. De gepresteerde prbeid mag niet 4©
eenigo grond zijn. Spr. wijst op de grootere
verantwoordelijkheid der onderwijzers en op
hun meerdere bijdrage in het pensioen-'
Daarom vindt spr. het 2eer billijk, als de
onderwijzer iets meer krijgt. Wat het omslaan
van de Schoolcommissie betreft, spr. wijst
er op, dat daar thans ook dames in zitten
en dan denkt men wel eens wat anders, dan
als men onder heeren is. Spr. heeft in do
ComLinisisie wel tegen de gelijkstelling gesput.
terd, maar dat bekwam hem slecht. (G e.
lach).
De heer Zwiers pleit vóór de gelijk
stelling. Allo ambtenaren, moeten gelijk
behandeld worden. Naar maatschappelijke
omstandigheden en naar- kinderental mag
de gemeente niet kijken. Spr. zal stemmen
vóór het voorstel van den heer Carpentier
Alting e. s.
Anders blijft men aan het wijzigen.
Spr. komt nog even op het bezoldigen
van het bezit der hoofdakte. Waarom ib
te dien aanzien geen wijziging voorgesteld?
De Voorzitter meent, dat de spr.
Ruiten de orde is. En bovendien: Het bo-
zit der hoofdakte wordt hier voldoende
bezoldigd.
De heer Zwiers dankt voor deze mede-
deeling.
De heer Fokker verdedigt nader het
amendemenot-Van der Eist c.s.
De heer v an Hamel geeft nadere in
lichtingen omtrent de positie van onderwij-,
zers en onderwijzeressen, en deelt cijfers
mede omtrent de salarissen in het buiten
land en bet verschil, dat daar wordt ge
maakt tusschen mannen en vrouwen. Ook
hier te lande bij het M. O. en het gymnas
tiekonderwijs, Gaan wij nu in het L. O. ge
lijk stellen, dan moeten wij dit ook bij he«
M. O. doen later. Dat zal de consequentie
zijn.
De heer H e e r e s vraagt opnieuw ant
woord, wat het ervaringsargument leert om-
trent het verschil tusschen mannelijke en
vrouwelijke leerkrachten. Het antwoord
daarop zal spr.'s stem bepalen over de
amendementen.
De heer Van Hamel kan daarop niet in
den breed© ingaan. Spr. verwijst naar het
debat in 1908. Ook citeert spr. wat in den
Rotterdamsohen Gemeenteraad is gezegd daar.
omtrent. Een onderwijzeres wordt meer ge
spaard; zij is meer ziek; zij zijn soms niet
bestand tegen den schoolarbeid; onderwijzeres
sen krijgen veel meer verlof, enz. Dit zegt
een schoolhoofd in Rotterdam'. Een feit blijft,
dat zij niet gelijk te stellen, zijn.
De heer .Vergouwen kan zich niet
begrijpen waarom. B. en [Ws. dan gedurende
de eetrste 16 jaar wel hen gelijkstellen en dat
dan eerst de ongelijkheid komt. Die opinie
uit Rotterdam staat tegenover andere» tegen,
overgestelde.
De heer Pera verdedigt de aanvanke
lijke gelijkstelling gedurende de eerste
16 jaar.
De discussie wordt gesloten.
In stemming gebracht, komt het amende
ment-Van der Eist c. s.
Het wordt verworpen met 23 tegen 7
stemmen.
Vóór de heeren Botermans, Van der
Eist, Fokker, Heeres, Kruimel, Sijtsma en
Vergouwen.
Het amendement Carpentier Al-
tin g o. s. wordt aangenomen met 17 tegen
13 stemmen.
Vóór de heeren De Boe:', Botermans, Car-
pen tie r_ Alting^ Van der Elst^ Fisokeiy Fok
ker, Van Grntïng, Van Hamel, Heeres,
Hc-agenboom, Korff, Kruimel. Reimerin.-
~ger, Roem, Sijtsma, Vergouwen en Zwiers.
Het geamendeerde art. 1 komt in stem
ming en wordt zonder hoofdelijke stem
ming aangenomen.
Art. 2 komt daarna aaï de orde.
Hierbij komt in behandeling het amende
ment-C ar pen tier Alting c.s. enBoscli
c. s.
De heer Carpentier Alting meent,
(lat het nocdig is liet bezit van bijakten
hoogerte salarieeren dan geschiedt. Wij moe
ten de onderwijzers bezoldigen naar verdienste
en ijver. Een onderwijzer, die dóór studeert,
toont een grootere belangstelling. Zijn meer
dere ontwikkeling zal aan het onderwijs ten
goede komen. Ook voor onverplichte akten
had spr. gaarne een toelage gegeven, maar
spr. ziet in, dat dit te veel kosten zou.
De heer Van Hamel deelt mee, dat B.
en Ws. he-t amendement overnemen, onder
voorbehoud, dat, indien mocht blijken, dat
de sollicitaties er niet genoeg door worden
bevorderd, spr. te zijner tijd met een par
ti eele herziening zal komen.
De heer S ij t s m a- meent, dat men op
den verkeerden weg is. Bijna nergens
wordt meer dan f 100 gegeven voor bijak
ten. Spr. meent, dat er geen aanleiding be
staat, om deze toelage te verkoogen. En
doet men het, waarom dan uit te schake
len de akte voor gymnastiek, zingen en an
dere
De heer Fokker vraagt of, nu B. en
Ws. het amendement hebben overgenomen,
dit treedt in de plaats van het voorstel.
Spr. zal intusschen tegenstemmen evenals
de heer Sijtsma.
De heer Van Hamel merkt op, dat
deze toelage voor bijakten juist het hoofd
motief was voor deze salarisherziening.
Heb amendement-Carpentier Alting c. s.
ten aanzien der verhooging voor handwer
ken komt in behandeling.
De heer Fischer verdedigt deze ver
hooging. Voor handwerken is meer tijd en
meer voorbereiding noodig. Vandaar een
betere bezoldiging.
De heer Van Hamel meent, dat d©
exameneischen voor handwerken niet ver
hoogd zijn in den laatste n tijd. Daarom
is er geen aanleiding hier een verhooging
te geven. Bovendien, de kosten zouden te
hoog zijn-
Do heer Fischer komt op tegen een en
ander en rekent, dat do meerdere koeten
slechts f 600 bedragen.
D© heer Van Hamel voelt niets voor
dezo verhooging; eerder voor verlaging.
De heer Carpentier Alting verde
digt de verhooging.
Do heer Vergouwen voelt niete voor
de vefrhooging.
Het amendcment.Calrpeniier Alting o- s.
ten aanzien van het handwerk.onderwijs komt
jn stemming. Het wordt verworpen met 23
tegen 7 stemmen.
Thans komt in stemming het amende
ment Bosch c.s. ten aanzien van taal--
akten, die niet verplicht zijn. Dit amende
ment kost f 4000.
De heer Vergouwen merkt- op, dat
de strekking van dit amendement ook is
om onderwijzers te houden en te trekken.,
Men moet wetenschappelijke ontwikkeling
apprecieeren.
De heer Bosch zal nu c'.jot een amen
dement de salarissen nog verbeterd zijn*,
zich Diet meer voor dit beijveren. Spr. ont
trekt daarom zijn stem er aan.
De lieer Sijtsma rekent uit de gegeven;
cijfers uit, dat er geen aanleiding i9 omJ
de bijakten apart te verhoogen-
De heer P. J. Mulder moet, nu de kosten
f 4000 blijken te zijn, zijn steun aan het
amendement onttrekken.
De heer Van Hamel ontraadt het amen
dement.
De lieer Vergouwen trekt thans het;
amendement in.
Het geamendeerde ark 2 komt Thans in
stemming en wordt aangenomen met $3 tegen
7 stemmen.
Tegen stemden de heeren Botermans,
Briët, Van der Eist-, Fokker A. Mulder*
Roem en Sijtsma.
Art. 3 wordt zonder hoofdelijke stem
ming aangenomen.
Art. 4 wordt eveneens aldus aangenometf0
Art. 5 evenzoo.
Art. 6 (bijzondere toelage aan de hoof
den).
De heer S ij t s m a verklaart zich tegen
deze verhooging aLs zijnde önnoodig en bo
vendien kost zij te veel.
Art. 6 betreffende de verhooging den
schoolhoofden is aangenomen.
(De vergadering duurt voort.)*,
Naar wij vernemen is de controleur der!
belastingen, de heer Vliegenthart, onder
Zoeterwoude opgehaald.
De rechtbank te Maastricht lieeft giste
ren Ch. J. S., 26 jaar, brikkenbakker te
Elsloo, thans gedetineerd, terzake van'
mishandeling, den dood ter^.volg© hebben
de van M. G. Diesen, huisvrouw H., tot
3 jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Voor de arrondissements-rechtbank te
Maastricht is gisteren xegen J. W. B., 42
jaar, brikkenhatkker te Vaals, thans gede
tineerd, ter zake van zware mishandeling
5 jaar gevangenisstraf geëischt.
Voor de rechtbank te Maast icht beeft
voorts terechtgestaan W. M., 39 jaar, ven-,
ter, gedetineerd, ter zake, dat hij te Voe-. j
rendaal aan J. Jongen met een mes een le
vensgevaarlij ken? het linkerdijbeen door*
klievenden steek heeft toegebracht.
Tegen beklaagde werd 3 jaair gevan-i
genisstraf geëischt.
uitgegeven bij A. W. SIJTHOFF's UITG-.-Mij. te Leiden.
A. A. BOON, C.-I. Gewapend Beton. Een Handleiding voor de
studie van Materialen, Constructie en Statisctie berekening. Met 207 afb.
2.40.
2.75
S3. A. ROMETiV, De nedendaagsche Jleloreu voor Gas-
Reiizlne, Petroleum en Spiritus. Elementair Leerboek. Met 57 flg.,
uital. platen ƒ1.30, geb1.60
G. J.A. STEES, Gas-, Petroleum- eu Sleiizliie-Motoreu. Een
Gids voor Fabrikanten en Machinisten. Met 150 gravures, 2de druk, gob. 3.90
J. O. GRAVE, Practlack Rekenboek eu Handleiding voor
het Onderwijs ln de Stoomwerktuigkunde. 5de Druk, herzien en
vermeerderd met 216 grav. Ing. 4.50, geb4.90
E. F. SCHOEI,, De Gids voor Hachiulsten bi) Poldergemalen
op Fabrieken Locomotieven en Stoombooten. Tevens ingericht tot leiddraad
voor Fabrikanten, Ingenieurs en Studeerenden door N. C. H. VERDAM,
met 557 gravures. Zevende druk. Geb7.40
H. UAEDER. De gebreken der S4oommacbtne en het ver
helpen van bedrijfsstoringen. Practisch Handboek voor bedrijf en behandeling
der Stoommachine doer N. G. H. VERDAM, met vele honderden afbeel
dingen, ing. ƒ4.50, gebƒ5.—
H. Y. GATSOXIDES en P. EABRIJN, De Gids voor Loco
motief-Machinisten en Stokers. Een Handleiding voor Machinisten
en Stokers by Spoor- en Tramwegen. 16 afl. met 1154 gravures X 0.60
per aflevering. Compleet geb. ƒ8.10.
JThr. 91. RAPPARD, Ontwerp voor een Machtuc.complex
van 2000 I. P. K. Met 5 platen1.90
A. VOSMAEB, Electrotechniek. Leerboek voor don Machinist-
Electricien. Met 283 llluetratiên, 2de geheel bUgew. en vorm. druk 2.90,
gebonden3.25
P. VAN CAPPEEEE, De Electricllelt, hare voortbrenging en
hare toepassing in de Industrie en het maatschappelijk verkeer. Zesde
druk, herzien door den Werktuigkundig Eleotrotechnlsch-Ingenieur
J. M. G. 8CHEFFER, met 1085 grav., compleet geb6.80
CH. DFEAUNAY, Practlscbe en Theoretische Mechanica,
geheel opnieuw bowerkt door C. KREDIET, 5de druk, 2 din. .ƒ8.—
II. O. GROSJEAN, De Technologie vau het IJzcr, Hand
boek voor Iedereen, die hot ijzer in zyn bedryi gebruikt of zich met de
bewerking er van bezighoudt. Met 1200 gravures en 6 groote platen,
ing. f 4.95, gebonden. 5.60
E. VAN HEUSDEN's Handleiding tot de ïluigeiHjko i
Bouwkunde, door F. Lz. BERGHUIS herzien door G. A. SCHOL
TEN, Architect en Leoraar aan de H. B, 3. te Tie!, 10de druk met
225 figuren1.90
Onze Betimmeringen. 4'. formaat met 75 groote pi. en
401 gravures. 8de Druk, gebonden 7,60
Kappen, Daken en verdere Timmerwerken. Constructie
en Decoratie, ook in aansluiting aan „Onze Betimmeringen". Met 112
groote pl. en 326 grav. 2de druk, gebondenƒ8.—
P. VAN DER BURG, Handboek voor den Schilder. De
bout- en marmernabootsing. Met een atlas van 36 platen, 6de druk ƒ12.50
De Decoratieschilder. Keur van voorbeelden voor Kerk-, Wand
en PlafondbeeehUdering, met een voorwoord van J. VISSER Jr. Complee-
in portefeuilleƒ16.—
J. W. H. BERDEN. Handboek der Ornamentiek. Syste
matisch gerangschikt ten gebruike van teekenaars, architecten, werkplaatsen,
teokenscholen en voor algemeen gebruik. Met 3000 illustration, verdeeld
over 300 platen. Gebf 6.60
C. HOOGENDOOBN, De Coupenr. Practisohe Snjjmethode voor
Zelfonderricht. Handboek voor Coupeurs en Kleermakers. Met 112 groote
gravures. Gecart. ƒ7.80
Alle Boekhandelaars nemen bestellingen aan.
