N9. 156T? llinsdag 24 Jaiiiiain, A9 1911. geze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Dit noramer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. FEUILLETON. Hun roeping getrouw. PEL'S DEE ADVERTENTIBN: Van 16 regels /"X.05. Iedere regel meer fO.lTJ. Grootere lettere near plaatEruimte, - Kleine edvertentiën Tan 30 woorde» 40 Cents eontantelk tiental woorden meer 10 Cents.-Voor hot incasseereawordt/0.05berekend. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per week 9 Cents; per 3 maanden f 1.10. Buiten Leiden, per looper en waar agenten gevestigd sijn 1.30. Franco per post1.65. Besparing op gemeente-nitgaren. Automatisoh lantaarn-opsteken. Met uitvindingen, dio den arbeid verge- makkelijken en vereenvoudigen, staat het maar niet stil, zoo hoorden we eenigo jaxen geleden van de uitvinding om op automa tische wijze de gaslantaarns op te steken. Wij hebben de toepassing dier uitvinding in de practijk gevolgd en uit hetgeen we daar omtrent vernamen, blijkt dat deze in het buitenland zich steeds uitbreidt. In het midden van den zomer hadden in Duitsohland reeds 16 steden een opsteek- iarichting voor alle lantaarns; gedeeltelijk ingevoerd was zij in "18 steden en in an dere zijn plannen in bewerking. Van enkele gteden vernamen wij mededeelingen over de kosten en de besparing, die er door ver kregen wordt. Zoo bericht Königsborg. dat do besparing aan loon zoo groot is, dat In twéé jaren de inrichtingskosten zijn af geschreven. Neusz (32,000 Ünw.), spaart jaar lijks 5700 mark aan loonen uit. Te Mainz zou een jaarlijksohe besparing van 4000 mark worden verkregen. Bovendien wordt door het nauwkeurig aan stoken en blussohen der lantaarns gas be- Bp aard, omdat, waar dit met de hand ge beurt, do lantaarns gemiddeld een kwartier te vroeg aangestoken en te laat gebluscht worden. In do straks genoemde stad, waar men 600 zelfontbranders heèft, oontroleeren twee installateurs, 's avonds en 's morgens de lan taarns, zoadat slechts 1500 mark aan ar beidsloon wordt betaald. Wanneer we deze ervaringen mededeelen, om er de aandacht van B. en Ws. op te vestigen, dan bekruipt ons wel eenig me delijden met het 30-tal werklieden, dat thans ale lantaarnopsteker dienst doet en bij in voering van een automatisoke inrichting, dit werk en dus ook do verdiensten zou missen. Maar het is nu eenmaal niet anders in de maatschappij; de machine ontneemt werk aan de werklieden, dooh daarom kan men de machines niet. aan kant laten staan en on gebruikt laten. Bij toepassing zou men trouwens de oudaren onder deze werklioden, die bovendien dit werk bijna zonder uitzondering als bijbe trekking vervullen, pensioen kunnen geven on do jongeren, voor zoover zij het wilden, ander werk laten verrichten op de gasfa briek of elders. Rekenen we juist, dan zou na rente en afschrijving op de installatie in deze ge meente een jaarlijksch voordeel worden gele verd van ongeveer f 5000, terwijl de wijze van opsteken en blussohen meer regelmatig en vlugger zou gesolüeden, waaruit ook eonig voordcel zou worden behaald. We vestigen de aandacht van het go- meentobostuur en in het bijzonder van Com missarissen der Gasfabriek, daarom gaarne op deze zaak. Vereenvoudiging van admini stratie. Verschillende provinciale besturen (Fries land, Utrecht, Zuid-Holland, Zeeland, Drente en Ovorijsel) hebben in den laats ten tijd vereenvoudiging aangebracht in de briefwisseling der gemeentebesturen met het provinciaal bestuur, alzoo lazen wij eenigon tijd geleden. Ged. Staten van Overijsel schrijven thans dat er nog steeds gemeentebesturen zijn die daarbij noodeloos omslachtig te werk gaan. Daarom geven zij alsnog eemge aan wijzingen in het belang van de zoogo- wenschte vereenvoudiging, voornamelijk te verkrijgen door het beperken van de geleid- brieven bij het inzenden van stukken en van bet gebruik van halve vellen. We achten de in deze aanschrijving gege ven wenken alleszins aanbevelenswaardig, en we zouden de gemeentebesturen, in casu óns gemeentebestuur, wel in overweging willen geven niet alleen de oorrespondentie met Ged. Staten, maar ook met andere liohamen en particuliere personen zooveel mogelijk te vereenvoudigen. Het is ons ook wel gebeurd dat we een korte mededeeling, uitgaande van het gemeentebestuur, ont vingen op een dubbel vel papier groot for maat, met dezelfde soort enveloppe. Dat) zijn kleinigheden, zal men zeggen, dooh vele kleinen maken ten slotte een groot©. Er wordt' bovendien wanneer men niet voor elke futiliteit brieven en missives schrijft en verzend^ ook nog tijd uitge spaard. Nieuwe heeren, nieuwe wetten; zou onze nieuwe secretaris, die nu natuurlijk met nieuwen lust en frisschen moed zijn taak begint, zich nu eens niet op vereenvoudi ging en bezuiniging van de administratie ter secretarie kunnen toeleggen? Leiden, 24 Januari. „Het Volk" deelt mede, dat te Leiden is opgericht een afdeeling van den Bond van Christen-so oi al 1st en, en wel ten gevolge der voordracht door mej. v. d. Vlies („Enka"). Op jeugdigen leeftijd is te Gronin gen aan typhus overleden, waardoor meer dere leden van het gezin waren aangetast, de heer Bernard Holthaus, student in de rechten alhier, 23 jaren oud. Onlangs had hij zijn doctoraal oum laude gehaald, waaruit bleek welk een verdienste lijk lid de overledene was van het oorps. In drie dagen tijd maakte deze vreeae- lijke ziekte een einde aan dit tot nog toe welbesteed leven. De Koningin-Moeder woonde gister avond in „Diligentia" te 's-Gravenhage het afscheidsconcert van Percy Grainger bij. Prins Hendrik heeft aanvaard het be schermheerschap van de Internationale Tentoonstelling van hotel-industrie, kook kunst en voedingsmiddelen, welke dit jaar te 's-Gravenhage zal gehouden worden. Z. K. H. heeft gisteren een bezoek gebra-cht aan den burgemeester van Wasse naar, mr. R. baron van Zuylen van Nyevelt, jagiarmeester van H. M. de Koningin. De heer Van Zuylen van Nyevelt is ongesteld. De Staatscommissie voor de Grond wetsherziening heeft, zoo meldt ,,De Tijd", in de af geloop en week eiken dag, uitgeno men Zaterdag, vergaderd. Als uitslag van heb den 19den dezer t)e 's-Gravenhage aangevangen diplomatiek examen, is het radioaal voor de benoem baarheid tot gezantschapsattaché door de examen-commissie toegekend aan de heeren O. A. R. graaf Bentinck, jhr. mr. H. M. van Haersma de With en mr. J. E. H. ba ron van Nagell. Te 's-Gravenhage is op bijna 83-jarigen ouderdom overleden, mr. H. W. de Graaf, oud-vice-president van heb gerechtshof al daar, ridder in de orde van den Nederiand- schen Leeuw. In de to Hillegom gehouden huishou delijke vergadering van de afdeeling „Zuid- Hollands Noordhoek" van den Bond van Nederlandscho Onderwijzers, is tot voorzit ter gekozen de heer S. D. Köhler te Ben- nebroek, tot seoretaTis de heer W. A. v. d. Wal te Hillegom, tot penningmeesteres mej. J. G. Vennekool te Hillegom en tot algemeen© plaatsvervanger de heer E. de Mol te Lisse. Tot leden van de plaatselijke propaganda^oommissie werden aangewezen mej. E. Rijnveld te Lisse en de heer K. Hoorn te Hillegom, die tevens als corres pondent voor 'b Centra al-bureau voor onder- wijs-adviezen zal optreden. Door den afge vaardigde naar de algemeene vergadering te Utrecht den heer Van der Wal, te Hille gom, werd verslag uitgebracht over de voor vergadering; voor de algemeene vergadering werd naar hot stenografisoh verslag in „Do Bode" verwezen. De rekening en verant woording van de penningmeesteres werd in orde bevonden en sloot met een batig saldo van f 1,68. Het referendum over de aan genomen voorstellen der algemeene verga dering werd tot een volgende vergadering aangehouden. De kerkeraaA van de Ned.-Herv. Gem. te Hillegom is voornemens te stichten een vereenigingsgebouw in den tuin van de pastorie. Tot onderwijzer aan de R.-K. school te Leimuiden ia benoemd de heer P. J. Jan sen, te Beugen. Tot onderwijzer aan de Ohr. school te Bodegraven, hoofd de heer Van Andel, is benoemd tegen 1 Mei de heer Oh. v. d. Esoh, thans werkzaam aan de Chr. school aan den Vriesewog te Dordrecht, en tot onderwijzer aan de R.-K. school te Harme ien de heer E. Sluiter, van Schiedam. De afd. Delft van de Sociaal-Demo cratische Partij is, bij gebrek aan belang stelling, opgeheven. Op de 29ste of laatste lijst van de 32ste jaarcolleote voor de Scholen met den Bij bel koanfc voor een nagift van twee gulden uit Reeuwijk. Het totaal der 725 locale co mité's bedraagt f 94,823.62Deze Unie-col lecte heeft f 3588.2© meer opgebracht dan de vorige. Naar „De Tijd" verneemt, zal de Dio cesane Katholiekendag van het Bisdom Haarlem dit jaar gehouden worden te Am sterdam. De datum is nog niet vastgesteld, rrpya.r zal ongeveer vallen in de tweede helft van September of begin October. Het eerevoorzibtersohap bekl-edt Mgr. L. E. Jansen, Deken van Amsterdam. Aan mr. E. van den Bogaort is het voorzitter schap opgedragen, die deze taak heeft aan vaard. Beroepen is bij de Ned-Herv. Gem. te Amsterdam dr. A. J. d© Sopper, te Velzen. Prins Hendrik ïs voornemens Woens dag naar Mecklenburg te vertrekken, ten einde tegenwoordig te zijn bij de viering van den verjaardag van de groothertogin Marie van Mecklenburg, zijn moeder. De minister van landbouw, nijverheid en handel, de heer Talma, is van zijn in het' buitenland doorgebracht verlof te 's-Gra venhage teruggekeerd en heeft zijn werk zaamheden aan het departement horvat. Het Haagsohe oomité ter viering van de 12$-jarige herdenking van de inhuldiging van Koningin Wilhelmina heeft verschil lende Hagenaars uitgenoodigd als eerelid zitting te nemen. Het comité ia van plan, een vergadering te beleggen voor het vormen van een be stuur van eereleden en voor verdere be spreking der feestviering. Ter verklaring van een bericht, in cna vorig nummer uit „De Nederlander" aangaande een lid van de Geref. Kerk te Rotterdam, die tevens lid der Ned.-Herv. Gemeente is schrijft aan de „N. R. O." een lid der Ned--Herv. Gemeente aldaar: De persoon in kwestie wrd vóór drie jaren aangesproken tot betaling van „ker kelijke belasting". Protest en weigering baatten niet. Hij moest betalen. En hij be taalde dan ook ten slotte. Het volgende jaar ging het evenzoo. En toen heeft de man gezegd: Welnu, heb ik plichten, dan heb ik ook rechten. En zoo is het waar schijnlijk, dat hij, bij de stemming die eerst daags wordt gehouden, zijn recht zal uit oefenen. Hr. Ms. panfcseraohip „Koningin-Re gentes", onder bevel van den kapitein ter zee J. A. A. O. ridder van Rapp&rd, is 23 dezer te Por té Said aangekomen. Naar „Het VadL" verneemt, ligt het in het voornemen van den minister van oorlog, ook bij het leger hier te lande de betrekking van onder-luitenant in te stellen. Men verwacht eerstdaags de overplaat sing van een hoofdofficier en een kapitein bij het reg. grenadiers en jagers. HA ART,EMMERMEER. De heer K. Speets, onderwijzer aan de Chr. school te Nienw-Vennep is als zoodanig benoemd aan een dergelijke school te Hoorn. Door de afd. Hoofddorp van „Patri monium" zijn als voorstellen, ter plaatsing op de Bondsagenda, aan het Hoofdbestuur toegezonden: 1. De uitgave van het bonds orgaan „Patrimonium" worde zoodanig ge reorganiseerd en uitgebreid, dat ieder lid van „Patrimonium" dit wekelijks ontvangt; 2 de afdeeling spreekt de wenschelijkhedd uit, dat het Bondsorgaan, ten minste voor een gedeelte, op andere wijze worde geredi geerd als tot op heden 't geval was. Zij acht uitspraak der Algemeene Vergadering in dezen gewensokt. Het oude bestuur van „Vooruit," te Hoofddorp, dat eenige dagen geleden in zijn geheel aftrad, is nerkozen. KATWIJK-AAN-ZEE. Zondag 29 Ja nuari, des morgens, hoopt ds. O. Plug, oudste predikant bdj de Ned.-Hervormde Gemeente alhier, zijn afscheidsrede te houden. De achelpenvisschera hebben niet veel sucoeB gehad op hun sohnjven om meer voor hun schelpen te mogen ontvangen. Zij hebben n.1. berioht gehad, dat op hun ver zoek niet zal worden ingegaan. LISSE. In het lokaal van den heer G, van Parijs werd gisteravond een openbare vergadering gehouden door de afd. Lisso van den Ned. Christ. Geheel-onthouders- bond, waarin als spreker optrad de heer R. R. Posthuma, van Ho rn, met het ond t- werp: „De grootste vijand van de welvaart van ons land en volk." De vergadering was goed bezocht, en de rede van den spreker werd met de meeste aandacht gevolgd. NOORD WIJK. Gisteravond vergaderden de commissarissen van de St.-Jcroens-lees- bibliotheek, onder voorzitterschap van der heer P. de Groot Jx, in de sociëteitszaal van café „Het Fortuin". Do besprekingen betroffen liet beramen van plannen, om don lezerskring, die reeds vrij groot is, nog uit te breiden, en tevens te trachten, het aan tal boeken grooter te maken. Het denk beeld werd geopperd en in overweging ge nomen, om een aantal contribueerende leden voor de boekerij te worven, die de voor keur zullen genioten van aan te schaffen nieuwe boeken of tijdschriften, die heb eigendom der bibliotheek worden. Daar mon echter geen besluit wensohte te nomen, vóór aleer men den pastoor er in gekend had, werden de discussies gestaakt, om op een volgende vergadering te woerden voortgezet. Inmiddels zal de voorzitter met den pastoer spreken, die meermalen op ondubbelzinnige wijze blijf gaf van zijn groote belangstel* ling in de bibliotheek. Nog andere zaken, do boekerij betreffen-- de, werden besproken, zooals o. a. te nemen maatregelen, om, niettegenstaande den groo- ten toevloed lezers, die op Woensdagmid dag naar de bibliotheek komen, tóch de uitreiking vlug van stapel te doen loopen. Wat het meest treft, bij besprekingen van commissarissen dezer bibliotheek, is de ka meraadschappelijke verhouding, die er blijk-! baar onder hen heerscht, en de groote toe-' wijding, die zij aan den dag leggen, om den voortdurenden bloei der instelling te bestendigen en te verhoogen. NOORDWIJKERHOUT. De zanderij yan gravin Van Lijnden, welke eenigen tijd stil stond. is thans weer in volle werking. Be halve inwoners dezer gemeente vinden vele zeelieden uit Noordwyk-aan-Zee daar werk gedurende den wintertijd. NIEUWKOOF. Den heer W. van den Bosch. is op zijn veraoek eervol ontslag uit zijn betrekking van gemeente-secretaris, ontvanger en ambtenaar van den Burgeir- lijken Stand verleend, met ingang van 1 MA o- 8. Hem werd voor zijn 54 dienstjaren ee^ pensioen toegekend van f 800 's jaars. SASSENHEJLM. Gisteren geraakte een paard, gespannen voor 'n boerenwagen, op hoL De bestuurder, v. d. M., werd er af gei alingerd en het paard ging dooi* met den inmiddels gebroken wagen. Een honderd meter verder werd het dier gegrepen. D© bestuurder bleek zijn been te hebben g« broken. Door den heer Uphoff ward tem stond per auto dr. Quant gehaald, die ge-' neeakundige hulp verleende. Het paard, lang geen jong beest moer, sloeg 'e namiddags weer op hol. Toen werd de bestuurder er ook af geslingerd, doch kw er beter af dan zijn voorganger, alleen zijn gezicht was wat geschaafd. VOORHOUT. De Raad vergadert Don derdagmorgen om tien uren. Agenda: Mtx dedeeling ingekomen stukken; oomptabilheit; machtiging verkoop houtsnoeisel; verkiezing stembureau. 82) Deze laatste waagde het mót het stilzwij gen te verbreken. Wel had hij hei, liefst een paar woorden gezegd over overdreven sentimentaliteit, maar gedeeltelijk was hij nog onder den indruk van het berioht en ook bedacht hij zich, dat hij den ouden man nu niet boos moest maken, wanneer hij zijn invloed op hem behouden wilde. En dus keek hij de instrumenten en verbandmid delen, dia hij meegenomen had, nog eens na en wierp van tijd tot tijd een blik op den weg, die hoe langer hoe drukker werd naar mate men dichter bij de plek van het onheil kwam. Langs den weg stonden verscheidene kar ren en wagens, menschen Hepen af en aan; de groepen van hen, die het ongeval ston den te bepraten, werden diohter en dichter. Het rijtuig van den president kon niet ver der dan een paar honderd passen voor het gebouw, waarin de ingang naar de schacht »was. Zoodra von Eerther herkend werd, maakte de menigte plaats voor hem; hier en daar, waar men lette op het grijze haar en den pijnlijken, van leed sprekenden trek om den mond, met een gevoel van eer bied, de andere groepen te midden van uitroepen van angst en op enkele plaatsen met een gemompel, waarvan alleen Paul He bei'eekenis begreep. De jonge dokter ver nam hier en daar duidelijk vloeken en ver- wenschiógen over het lichtromige ven een dergelijke schacht te bouwen, over de gie righeid en hardheid van den inspecteur Mertel; hij hooide ook verhalen doen, waaruit bleek, dat het gerucht alteiuaal niet gelogen had en dat het verschrikkelijke in al zijn omvang waar was. Von Herther kwam tot het bewustzijn, dat hij naast Paul liep te midden van een dichte menigte; iuj zag gestalten in hun werkpakken, met zwarte gezichten; arbei ders van andere mijnen; vrouwen en kinde ren in armoedige kleederdracht, bestoft) zooals zij van het werk waren wegge loo pen; bleeke, behuilde, angstige gezichten en hij had een gevoel alsof zij allen met stom verwijt naar hem keken en dat hij toch langs hen heen moest loopen. Plotse ling stond hij voor den ingang van de schacht tusschen den inspecteur Mertel en eenige opzichters en bureau-ambtenaren, die hier heen gesneld waren en vaak met in de waakschaal stellen van hun eigen leven een aantal arbeiders den toegang t'ot de mijnen hadden verboden. Juist was een bode naar von Herther gezonden, dien men nog onbekend met hot ongeluk dacht. Zijn plotselinge verschijning gaf enkelen een ge voel van dankbaarheid. Von Herther be antwoordde den kruiperig-beleefden groet van Mertel niet; hij vroeg dadelijk aan den opzichter Eckhold: „Wat is er gebeurd? Wat kunnen en moeten we doen?" De opzichter antwoordde: „Het is erger dan ik u al eenige malen voorspeld heb. Tussohen de vijfde en tiende halte zajn de wanden ingevallen en honderd tien oi honderd vier en twintig man zijn daaronder levend begraven. Het gevaar bestead al lang «n by he< bouwen van de_ sohacht is onverantwoordelijk gehandeld. Hoe de armen daar benoden gered moeten worden weet ik nog niet. Er vallen nog altijd stukken hout en s te enen en daardoor wordt de ingang versperd. Wij moeten ho pen, dat een deel vrij is gebleven en dat de mannen zioh daarin bevinden. Misschien kunnen wij ze nog redden, al ziet het er leelijk uit. Von Her tb er zeide: „Ze moeten en zullen gered worden. Ik doe een beroep op jullie allen en ik be zweer je, alles in het werk te stellen; behoeft op geen kosten te zien, al zou mijn heele vermogen er aan gaan." „Voorloopig hebben we minder geld dan krachtïgen moed noodig. We moeten de be timmering vastmaken en verankeren en dan zien of we in een deel van de schacht vas ten voet kunnen krijgen." Do omstanders knikten toestemmend. Een van de beambten zeide „Ik heb al twee moedige mannen gevon den, die bereid zijn zoo ver naar beneden te gaan als mogelijk is Ik denk, dat het het' beste is, een soort mand naar beneden te laten. Do ladders ztfn nog over 50 M. Mij ven staan." „En waar zijn de ongelukkigen? Hoe komt het, dat men hun aantal niet precies weet?" Een pijnlijk stilzwijgon volgde, tot Eok- hold zeide „Het aantal is gewoonlijk honderd tien} maar de inspecteur heeft strafdiensten in gesteld en weigert te zeggen wie van de nachtploeg beneden ïs gebleven." Een gemompel liep door den kring, ió midden van angstige kreten vac vrouwen en kinderen. Mertel kwam naar voren en zeide op boozen toon: „Ben je nu gek, Eckhold, om op een oogenblik, waarop alleen kalmte en samen werking helpen kunnen, door dergelijke ondoordachte beschuldigingen het gevaar nog te vergrooten. Wa*. hebben die straf diensten met het ongeluk te maken?" „Je hebt gelijk, de verantwoording over een dergelijke manier van doen kan op eën ander moment gevraagd worden," ant woordde von Herther. „Maar opdat we ons ongestoord aan het reddingswerk kunnen wijden, zal je goed doen, naar huis te gaan en daar te blijven. Je herinnert je mis schien, wat ik de laatste dagen meermalen tegen je gezegd heb, en hoe sta je nu hier? We hebben je raad en hulp verder hier niet noodig." 't Was niet te zien hoe een gloeiend rood het gelaat van den aangesprokene bedekte, maar uit den toon, waarop hij antwoordde, hoorde men boosheid. „Het is laf, mij op te offeren. Daarmee maakt u geen van de ongelukkigen weer levend. Ik heb u volgens mijn plicht gerar den en zou morgen in oen gelijk geval evenzoo doen; tegen de macht van de na tuur kan men niets doen." Hij gmg boos weg en trok zioh terug in een kleine ruimte, waar gereedschap gebor gen werd. Oschoon hij het liefst naar huis gegaan zou zijn, achtte hij het niet raad zaam zich nu te verte onen tussohen de ver bitterde arbeiders, en hij begreep wel, dat' niemand tijd of lust zou hebben hem naar huis te geleiden. Alleen Paul keek hem na. Die had eerst eenige oogenblikken in He diepte van de schacht getuurd, waar men begonnen was de houten planken zooveel mogelijk vast te zetten. Yan tijd tot tijd kwam een werkman boven, vroeg om een instrument of bracht een weinig zeggend bericht van beneden. Van tijd tot tijd klonL uit de diepte een donderend lawuai. Een bode zeide den president, dat de inzakking nog steeds voortging en von Herthcr riobvte een blik vol ang6t op een steiger, maar de opziohter voorkwam een vraag door te zeggen „Neen, die houdt wel. Als het maa geen nieuwe instorting is, dan hindert heJ niet, dat de massa naar benedon valt; we heb ben don eer kans een vrij terrein te vin den." Dokter Paul bedacht, dat' gedurende eenige oogenblikken allicht niemand h^m zou missen. Hij ging naar den wegge jaag den inspecteur, dien hij in het kleioe ver trek vond, en zeide tot hem: „De kerels, die je zoo vertrouwde, ver dienden dat niet. Herther zal mij en jou natuurlijk aansprakelijk stellen. Je ha It wel wat beter voorzorgen mogen nemen." „Loop naar den drommel 1 Dot ver- wenschte ding had het misschien nog wel vijf of zes jaar kunnen uithouden, 't Is ook hier weer zooals zoo vaak in de wereld ge* beurt: wie gelijk moest hebben, krijgt onge* lijk. En dan verantwoordelijk stellen? Bent u er voor verantwoordelijk, als er onder uw patiënten plotseling een cholera- of typhus-epidemie uitbreekt)?" (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1911 | | pagina 1