OPRüimffl
Mantels,
M-Restaurant „De Harmonie".
Vulhaarden UPS PETERS
K.&F.
J. L. CREIIGHTON, Aalmarkt 25.
een Burgerwoonhuis,
flinke Dienstbode,
Onitsch Gerstebier,
Weiland te huur.
van alls v©OPhanden sijnsS©
welke uitsluitend NoÜVeautés van dit Seizoen zijn.
a
2
De THEEËN, gemerkt
a
STRIJKSTER
Agent-Levensverzekeri ng
;r,e4Stfaf zal men z<;Sgen. Er blijkt al
LEIDBCH DAGBLAD, Vrijdag' 9 December. Tweede Blad.
Anno 1919.
Een Jongedame
De Nutsbibliotheek
Administratieve Controle.
J. F. J. POURQUIÉ.
Prüsbiljarten om Wild.
j. v. LEEUWEN,
Vraagt Steeds ew,3<1
Geurig, en Waterhoudend,
in de prijzen van:
65-80-100-125-150, en hooger.
2
H
Te verkrijgen,
W. ALiT,
Hoogewoerd 56.
Een Juffrouw,
bekwame KEUKENMEID
WEM-LINNENMEID.
Handels- en
Kantoorbedienden.
Kantoorto e standen
en Vakorganisatie.
BEZOEKT het
Pilsner Urquell en Spaienbrau.
geheel NIEUWE Modellen. 5319 20
Tweede Kamer.
15E84I.
Haarl.slraat 114, tegenover de Dnnkersteeg.
Telefoonn. 997.
eau zich gaarne op een kan
toor geplaatst, als jongste
Bediende. Brieven aan het Bur.
van dit Blad onder No. 6663. 6
XE VOORSCHOTEN
wordt Zaterdag a. s. weder ge.
'opend. Zitting ven 8 9
i Openbare School.
uur in do
6711 6
Wegens vertrek uit de hand te
koop voor SJ800,
met gedeeltelijken Inboedel,
thans Ingericht tot het houden van
Heeren. Aenvaarding na overeen-
Icomat. Deeverkiennde kan een ge
deelte ala late Hypotheek op het
pand gevestigd blijven. Brieven Bur.
v. d. Blad No. 6667. 12
BUREAU VOOR
Oude Vest 11a. Leeraar M. 0. Leiden.
Inlichting, Bijhouding en Contrölo
dor Boeken, tot zeer conourreerend
tarief. Opleiding voor Examens Boek
houden.
6341 10
Zaterdagavond haltackt:
0719 6 Heerenstraat No
ca
O
u
p*
9
O
a
n
9-1
<9
O
u
o>
<9
a
voor fljn goed, in Zeeplaats, in de
buurt van Leiden, voor direct, goede
verdienste. Br. Bur. v. d. Bi. No. 6687.
Gevraagd mat 1 Januari a.e.een
als Meid-Alleen, goed kunnende
koken en Tan goede getuigen voor
zien. Br. Bur. v. d. Bi. No. 6691. 7
„3 Hoefijzers".
6695 10
Ruim 2 H.A. beat WEILAND
té huur, onder Zoeterwoude naby
Leiden. Aanvaarding Kerstmis a. e.
Te bevragen by OOSTHOEK Zn.,
t« Alphen a/d. Rijn. 6674.8
goede hand schrijvende, vlug en net
op de schrijfmachine kunnende wer
ken, zag zich gaarne in Winkel
of op Kantoor geplaatBt. Brieven
aan Bur. van dit Bi. onder No. 6700. 7
Eet 6708 15^
JR ookworst
en dan voorzien van hit
loodje gemerkt
„Anton Hunink
Deventer1
Hofleverancier.
wordt te Leiden gevraagd, door een reeds eedert jaren met succes"
werkende Maatschappij wegena het aftreden van haar tegenwoordigen agent-
(Verdiensten /3.50 p. w.) Ter voorkoming van noodelooze eollicitaties
worden gegadigden attent gemaakt dat alleen energieke personen in aanmerking
komen, welke goed bespraakt zijn, en zloh bekwaam achten het agentuur uit te
breiden. /50 borgstorting wordt vereischt. Br. franco onder No.
6626. Bur. van dit Blad. 20
CBUYDENWIJN DE IIAA8.
Hebt g|j weinig etonstrek?
Voelt gi) U krachtelooa?
Zijt RU pas ziok geweest
Gebruikt Crnydenwlju DE HAAS
en gij zult opknappen.
L(Jdt gij aan bloedarmoede? Hebt gij oen zittend leven?
Neemt CBUYDENWIJN DE HAAS met een ei.
Voor boratljjders raden wl) BORSTCBUYDENWIJN aan.'
Groote fl. 1.05, klelna t 0.65. J. DIJKHUIS, REYST KRAK,
KRUI8INGA, Leiden; Apothekers NANNING, HAPPEL, A. MULDER,
Den Haag; Wed. HAN38EN, Liise; GöPPINGER v. d. PIGGE, Haarlem, enz.
3911 24
ïn deftigen dienst gevrangd
met 1 Februari a. n.oen
Brieven No. 6016 aan het Bureel
van dit Blad. 9
Nieuwe Nederlandsche
Credietbank,
Prinsengracht 40, 's-Uravenhngo,
geeft voorschotten (minimum 500)
onder borgstelling met polis van Lo
vensverzekering of onder zakelijke
zekerheid. Verleent bouiroredieten.
Geelt uit 4J pCt. Schuldbrievon in
stukken van ƒ1000, 500, en
/lOO. 3036 10
De Afdeeling Leiden van den Nat.
Bond van Hand.- en Kant..
Bedienden „MEBCUBIUS"
houdt Zaterdag 10 Dec. a.s., des
avonds halinegen in het Nuts-
geboow eene Openbare Ver
gadering, waarin als apreker zal
optreden de Bonds-Voorzitter, de heer
B. WINKEL, met 't onderwerp;
6602 20 HET BESTUUR.
6915 2G
EENIGST ADRES VOOR
CATALOGUS OP AAN VB A AG GRATIS.
Buitenlandsch Overzicht
De verkiezingen in Eng eLan d "zijn nu
f b dé steden bijna afgeloopèn en met voel
Aandacht wordt nu de gang van zaken ten
platielande gevolgd. Die zal nu den door-
llag moeten geven. De stand was voigcns
de laatste berichten van gisteren dat gefco-
«en waren 146 liberalen, 193 unionisten, 28
leden dor arbeiderspartij, 45 Redmondiaten
ito 5 Obrienisten.
De liberalen winnen 13 zetels, do unionis-
len 19, de arbeiderspartij 4.
Minister Churchill is te Dundee herkozen
tnet een meerderheid van 3555 stemmen.
De ministen-president Asquith heeft dezer
i dagen in een rede nog eens de puntjès op de
I i gezet naar aanleiding van enkele vragsn,
idie hem waren gedaan.
De eerste vraag was:
Is het waar, dat de liberale partij, wan-
faeer zij bij deze verkiezing de overwinning
behaalt, aan Ierland Home Rule wil toe
staan?
De minister antwoordde: Ja.
De volgende vraag was:
Is de heer Asquith bereid in algemeene
Termen, de Homo Rule-wet te omschrijven,
'die hij zal indienen?
Asquith verwees den vrager naar de ver
klaring die hij verleden jaar in Albert Hall
i. heeft afgelegd en die hij voldoende achtte.
De derde vraag luidde:
Welke maatregelen denkt de regeering te
f bemen om zich te vergewissen, of de kie
zers, al dan niet voor Home Rule voor Ier
land zijn, nu het' overheerschende strijdpunt
van deze verkiezing de Hoogerhuiskwes-
!tie is?
Asquith: de kiezers weten precies, welke
ontwerpen vermoedelijk kracht van wet
tollen krijgen, wanneer zij weer een libe
rale meerderheid naar het Lagerhuis zen-
II den.
En ten slotte:
Kan. de leerstelling van de vertegenwoor-
digende regeering toelaten, dat een voor
stel tof Home Rule wet wordt, zelfs als de
meerderheid der kiezers er tegen is?
Het antwoord: Ik meen van niet.
De opstand in Fransch Soedan
baarbij zooveel Fransche soldaten zijn ge
sneuveld, heeft' de Kamer gisteren tot een
Jnotie aanleiding gegeven, waarin hulde
wordt gebracht aan de troepen in Wadai,
die een nieuwe bladzijde hebben toegevoegd
ton de roemrijke geschiedenis van Frank
rijk.
In Duitschland beleeft het duel
Weer een goeden tijd. Heb dringt ook meer
in burgerkringen door. Onlangs hadden
twee professoren elkaar uitgedaagd doch dit
duel is mislukt. Nu lezen we weer van een
inspect, van politie te 'Breslau die zjjn chef,
den Wethouder, heeft uitgedaagd. De
i ethouder zei dat hij er niet aan dacht
met een ondergeschikte te gaan vechten
to zond de uitdaging door naar den offi-
lei van Justitie. De inspecteur is tot twee
gen gevangenisstraf veroordeeld; een on-
Rtrntt U1oewel bet duel bij de wet is
jaar gesteld, het toch in het ongeschre
ven recht van Duitschland zulk een groeten
plaats inneemt, dat het op een buitenlan
der den indruk maakt als werd het van
hoogerhand oogluikend beschermd.
De®er dagen hadden we 'n telegram over
de m il l i oenen van deh ex-Sultan A fa
do el H a m i d van Turkije, die bij de
Duitsche Rijksbank in bewaring lagen. De
Tnrksoh© Regeering had ze opgevraagd
maar de Bank wilde ze niet afgeven. Zij is
er nu toe gedwongen na de uitspraak van
het Diiitsohe Reichsgericht. Volgens het
oontraot met de Bank moest de Sultan,;
als hij zijn geld terug wilde hebben, het
schriftelijk aanvragen en dien rchrif-
telijken eisch onderteekenen met zijn initia
len, A. H.j en voorzien van een afdruk van
een overeengekomen zegel. Dat zegel is in-
tusschen verloren gegaan, en de Rijksbank
achtte zich daarom niet verplicht die waar
den af te geven; integendeel, de directie
betoogde, dat de Sultan ach in gevangen
schap bevindt en in werkelijkheid die waar
den niet wil uitgeleverd zien. Wijl ze dan in
handen zouden vallen van degenen, in wier
gevangenschap hij zioh bevindt.
In hoogste instantie is nu deze zaak uit
gemaakt.
Het Reichsgericht achtte de bezwaren
van de Rijksbank oügegrond. Noch de ont
trooning en interneering van Abdoel Ha-
mid, nooh heb verloren gaan van het bewus
te zegel, waren bewijzen, dat Abdoel Hamid
niet verlangde de gedeponeerde waarden
terug te krijgen.
Zoodat de 18 millioen, die in Berlijn ge
deponeerd waren, thans aan de Turksche
regeering moeten worden uitbetaald.
Het schijnt met de grootviziers-crisis :q
Turkije nog al los te loopen. De oppositie
heeft bakzeil gehaald. Dat het parlementai
re stelsel in Turkije nog niet erg bezonken
is, blijkt' wel uit de tooneelen die zich nu
en dan in de Kamer afspelen. Zoo heeft
Woensdag bij het debat over de schoolkwes
tie zich het volgende tafereel afgespeeld.
De Grieksche afgevaardigde Bosjo effen-
di beschuldigde den minister van onderwijs
van willekeurige handelingen ten opzichte
van de scholen der verschillende nationali
teiten en van gebrek aan zorg voor de
Turksche scholen. Toen Bosjo zich boos
maakte over den anti-Griekschen boycott,
riep de grootvizier „schande", en het ant
woord luidde: „schande over u". De minis
ter van binnenlandsche zaken, Talaat bei,
riepKom van de tribune, koppelaar.
Bosjo antwoordde: Wie heeft jou geroepen,
vagebond? Hetgeen aanleiding was tot een
ongelooflijk tumult en een poging tot hand
gemeen van den minister en den afgevaar
digde, die dcor de omstanders verijdeld
werd.
Uit Z u i d-A f r i k a wordt gemeld dat
bij de huwelijkswet die op het oogenblik in
behandeling is, door een der Afrikaner
leden van den Volksraad een amendement is
ingediend, bedoelende het verbod van huwe
lijk tusschen blanken en kleurlingen. Indien
het amendement wordt aangenomen, zouden
de geestelijken van de Anglikaansche en
van de Roomsch-katholieke kerk zich aan
dit verbod met storen en toch voortgaan
zulke huwelijken in te zegenen. De regee-
nng zou trachten heg amendement inge
trokken. te krijgen, maar on.dêr de Hollanrl-
sche Afrikaners zou er een sterke stroo
ming ten gunste van de verlangde beper
king zijn.
Bij de giste rnamiddag voortgezette behan
deling van het hoofdstuk Landbouw, enz.,
meer in het bijzonder van de Rijksverze-
ringsbank, zei de heer Marchant het
een groote fout te achten bij de organisatie
der Rijksverzekeringsbank, dat; het bestuur
in werkelijkheid niet berust bij dat bestuur,
maar bij den secretaris-generaal, die met
groote zelfstandigheid optreedt.- Spr, criti-
seerde daarna verschillende misstanden.
De Minister verdedigde do toestan
den aan de Rijksverzekeringsbank, die z. i.
met veel overdrijving gecritiseerd zijn ge
worden. Het' zoo afgekeurde vakexamen,
dat de Minister alleen heeft ingesteld om
ieder een gelijke kans op promotie te geven
loopt niet over diepzinnige kwesties, maar
o. a. over kennis van de ongevallenwet' en
van administratie; over het opstellen van
een eenvoudigen brief over dienstaangele
genheden en de eerste beginselen van de
aardrijkskunde van Nederland. Wie niet in
staat is zulk een eenvoudig examen te doen,
kan men toch geen hooger salaris dan
f 1100 geven.
Voorts bestreed de Minister, dat er, bijv.
bij -de verbouwing van- de Bank,: overdreven
kwistig is te werk gegaan. Men moest' ijzer
met handen breken en al kon de Minister
toegeven, dat het gebouw niet goedkoop is,
in de toekomst za*l blijken, dat duurkoop
ook wel eens goedkoop kan zijn.
De Minister weersprak daarna nog, dat
de controle te uitgebreid is.
Nadat de heer Du ys bij repliek gecon
stateerd had, dat' de lagere ambtenaren der
Bank blijkbaar van den Minister niets te
wachten hadden en zij zich daarom behoor
den te organiseeren voor hun belangen,
werd de Landbouwbegrooting zonder stem
ming goedgekeurd.
In behandeling kwam daarna het wetsont
werp, betreffende uitbreiding van het
Staatsmïjnveld, waarmede de heer Jans
sen (Maastricht) zijn sympathie betuigde
:n zoover het beoogt ons Staatsmijngebied
af te ronden; maar eernge bezwaTen ont
wikkelde betreffende de schadevergoedin
gen aan vinders van delfstoffen, n.l. dat hier
afgeweken wordt van de beginselen der
Mijnwet van 1910, dat slechts gemaakte koj-
ten zouden worden vergoed en verder goeu
vergoeding voor 't vinden van delfstoffen.
Voorts drong spreker aan op inwilliging
van het verzoek der Maatschappijen „Lau
ra" en „Vereèniging", om een gedeelte van
het terrein, waarmede het Staatsmijnveid
uitgebreid zal worden, te mogen exploi-
teeren.
De heer De Monté Ve rloren ont
wikkelde verschillende formeele bez «varen
tegen het ontwerp.
Hoewel huiverig oru, in 't licht der re
sultaten van Staatsexploitatie ons Staats
mijnveid ujt te breiden, Zou hij echter toch
met het ontwerp meegaan, in da verwachting,
dat het geen precedent voocr Staatsexploitatie
stelt.
De heer N o 1 e n 8 motivOetrde ztfu stem i
voor het ontwerp.
De heer Schaper hield oen pleidooi voor 1
Staats-mijnexploitatie. "Wat het aanhangig
ontwerp betreft, oordeelde spr., dat het be
drag, hetwelk de Staat wil geven (n.L 3
ton), veel te hoog js, wanneer men er op
let, dat de werkelijk te vergoeden borings-
kosten slechts ongeveer de helft van da,t
bedrag beloopen.
De Minister van Landbouw ver
dedigde het ontwerp ook wat betreft het
door den Staat te vergoeden bedrag. De Mijn-
raad wan tot ruim een halve ton hooger be
drag gekomen. Maar bovendien is het ver-
keerd, om, wanneer men staat voor over
neming vaneen waardevol veld, hot onderste
uit de kan te willen hebben. Dit kan ver
keerd werken ten opzichte van particulie
ren ondernemingsgeest om te exploreeron.
De stemming over het wetsontwerp werd
aangehouden tot heden, Vrijdag, na de pauze.
Hede.noohtend te hal fel f J'ustitiebegrooting.
Ook omtrent \dezë zitting mogen wij niet
verzwijgen het belangrijkste, dat Overzicht
schrijvers er van zeggen:
Die van het „Handelsblad" zegt o.m'.
Ziezoo, Hoofdstuk X is nu óók weer niet
afgeloopen zonder „incident". Wie volgt?
Tot nu toe is geen enkel Hoofdstuk van deze
begrooting zonder ruzie of personaliteiten
voorbijgegaan. Bij I heeft het gewemeld
van persoonlijke feiten, bij III hadden wo
hét incident Kuy per-Parijn. en nu bij X
kregen we een incident tusschen den Voor
zitter en den Minister.
Heeft iemand kans gezien om het mei
dezen Voorzitter aan den stok te krijgen?
Ja zoowaar: Minister Talma.
De Minister beantwoordde een rede van
den heer Duys. De afgevaardigde van
Zaandam interrumpeerde herhaaldelijk, de
Minister liet geen enkele interruptie onbe
antwoord en de Voorzitter liet dat par
ticulier discussdeeren ongehinderd voortgaan.
Een enkele maal reeds had de Minister,
wat zachtjes gezegd: „Och, hou nu toch
uw mond", maar de heer Duys blaakte van
debatersvuur en viel den Minister telkens
weer met zijn wijsheid op het lijf. Plotseling
sloeg de Minister met. de vuist op de tafel
en riep-luid: „Hou nu asjeblieft je mond!"
Waarop de heer Duys antwoordde: „U in
terrumpeert zelf ook altijd IV
De Voorzitter vond het nu toch tijd om
te doen merken, dat hij er ook nog zat, ten
verzocht Jiet herhaalde interrumpeeren na
te laten. „Eb- komt anders nooit een eind
aan" Voegde hij er aan toe. En de Mi
nister die deze laatste woorden opvatte
als een uiting van presidialen wrevel over
den langen duur der discussie en zich dat-
persoonlijk aantrok, ging opeens boos zitten.
De Voorzitter verzekerde den Minister,
dat hij niets persoonlijks tegen Z.E. had
bedoeld, en Vroeg hem of hij nog wilde voort
gaan, maar de heer Talma, geraakt, ant
woordde, kort ontkennend: „Pardon, Mijn
heer de Voorzitter."
Nadat toen een andere spreker (de heel*
Nolens) even het woord had gevoerd, kwam'
de Voorzitter op heb geval terug. Hij ver»
klaarde nog eens, dat hij geen aanmerking
had willen maken op den tijd, dien de Mi
nister noodig meende te hebben, en hij bei;
sloot kloor, op den meest vriendelijken, goed-
moedigen, haast vleierigen toon, den Minis
ter te vragen:1 „Mag ik Z, E. nog een
beleefd verzoeken, zijn rede wel to willen
voortzetten?"
En waarlijk, het pruilende kind achter.
de Ministerstafel liet zich vermurwen omj
althans nog een paar vragen te beantwoor-:.
den, die zonder bescheid waren gebleven.
Doch ging daarna heel gauw weer zitten.
Het interrumpeeren van den heer Duyé
was, in. de mate, waarin hij het deed, onge
twijfeld onbescheiden en hinderlijk, 't Moest
bovendien te meer irriteerend werken, daar
verscheidene interrupties wildemansslagen
waren, volstrekt geen hout sneden.
Alleen maarDe lieer Talma was wel de
laatste, die over zulk interrumpeeren de
bokkepruik op mocht zetten. Ten eerste om
dat hij de onuitputtelijke spraakzaamheid'
des heeren Duys voedde door op al diens
interrupties in te gaan. En ten tweede, om
dat hijzelf, gelijk de Zaansche afgevaaiv
digde terecht opmerkte, weinig minder mis
bruik van de interruptie maakt. Gisteren
nog interrumpeerde hij herhaaldelijk juist
den heer Duys.
Do Voorzitter had, dunkt ons, dit heelé
nogal malle incidentje kunnen voorkomen
door, gisteren èn heden, veel minder inter
rupties toe te laten. Over 't algemeen houdt
do Voorzitter op dit punt de teugels niet
strak genoeg. Veel interrumpeeren brengt
al heel gauw een stemming van personali
teit -teweeg. Veel interrumpeeren kan de
aanleiding zijn tot veel wanordelijkheden.
"Wijlen jde heer Mackay heeft dit laatste, hij
de stakingsdebatten in 1903, zoo goed inge
zien, dat hij toen elke interruptie, ook dé
meest kalme en onschuldige, onmiddellijk
hard neerhamerde. Zóó kras hoeft het niet
altijd te gaan, maar de heer Van Byland.0
vervalt toch wel wat veel in het tegenover-,
gestelde.
Ten slotte zij gewaagd van een grief, be-
dekielijk door dr. Nolens en openlijk
door den heer Schaper ingebracht tegen
dr. K u y p e r. In „De Standaard" wordt
het namelijk in den laatsten tijd voorgesteld
alsof de Kamer opzettelijk talmt met het
behandelen van de Ziekteverzekering. De
heer Nolens nu,, die voorzitter is van de
Comm. van Voorbereiding, kwam op tegen
die voorstelling, die „in de pers" was gege
ven (rechtstreeks werd Zijne- Majesteit
„De Standaard" niet aangevallen door den
Venlo'schen afgevaardigde) en legde uit,
dat men niet vlugger had kunnen werken.
En de heer Schaper, die geen coalitie»
fedenen heeft om dr. Kuyper of diens
orgaan te ontzien, vorderde vinnig, dat „dio
man" (de Voorzitter vond dat niet netjes
gezegd!), die zóó in zijn blad schreef, hier
in de Kamer behoorde te wezen als hij
zulke beweringen wilde uiten, opdat men
hem dan terstond daarover te woord kon
staan.
Maar de heer Kuyper was weer niet
aanwezig. Ook heden kwam hij weder alleen
's middags.
