ff®, 15579
Zatervlag 3 December.
A°. 1910.
feze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uiigegeven.
Dit nommer bestaat uit
VIJF Bladen.
Vierde Blad.
Onze wedstrijd.
Offieieele Kennisgeving.
LEIDSCH
PRIJS DER ADTERTENTIEN:
Tu 16 regel» /'1.06. Iedere regel meer 0.171. Groetere letter» near
plaatsruimte. Kleine adrertentiën ras 30 voorden 40 Gent» contantelk
tiental voorden meer 10 Oents. Voor het inoaaseerenvordt/'0.05 berekend.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per week 9 Oentaj per 3 maanden 1.10,
Buiten Leiden, per looper en waar agenten gevestigd zijn 1.30.
Franco per post1.65.
De vaas is heelhuids ten "onzen "bureele
aangekomen on staat voor een onzir ramen
(in de vitrine.
Thans komt onze arbeid; naar de vaas
kijken en het biljet invullen is heel wat
gemakkelijker dim do aibeid om de enve
loppen te openen en de formulieren naar ge-
1 lang van bet ingevulde getal te rangschik-
'ken. Ons bureel zal wel een klein post
kantoor gelijken; maal* evenals onze post-
beambten zich op Nieuwjaarsdag met moed
door do massa brieven heenslaan, zoo zal
bok onzö meed niets to wenschan over
laten om! de ingezonden formulieren te sor-
'tearen tot do laatste toe 1
[Wanneer, ons blad wederom, verschijnt, zal
liet pleit alzoo zijn beslist
[Wij hopen dat de goeie Sint zijn gaven
zóó zal verdeeleiD, dat iedareeu in zijn schik
is met hetgeen hem of haar ben deel valt!
'I 'En wie niets krijgt hoeft cén troost....
'dat hij het zichzelf hoeft aangedaan!
HINUiltWFX
Burgemeester en Wethouders van Leiden;
Gezien het adres van de firma KAAS en
Co. om vergunning tot uitbreiding der fa
briek van gesmaakte goederen aan den
ïoogen Rijndijk no. 62, kad. Seotie M no.
i831 door het maken van een magazijn en
het vergrooten van het atelier;
Gelet op de artt. 6 en 7 der Hinderwet
geven bij deze kennis aan het publiek, dat
genoemd verzoek, met do bijlagen, op de
Secretarie dezer gemeente ter visie gelegd
is; alsmede dat op Zaterdag 17 December
a&nsfc. des voormiddags te elf urent op het
Raadhuis gelegenheid zal worden gegeven
om bezwaren tecen dit verzoek in tè
.brengen, terwijl zij er de aandacht op vesti
gen, dat niet tot beroep gerechtigd zijn zij,
die niet overeenkomstig art. 7 der Hinder
wet voor 't gemeentebestuur of een zijner le
den zijn verschenea ten einde hun bezwaren
mondeling toe te lichten.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
N. C. DE GIJSELAAR,
Burgemeester.
VAN HEIJST, Secretaris.
Leiden, 3 December 1910.
Onderwijs aan spraakgebrek-
kige kinderen.
;,Je neemt je mond mee/' zeiden eens
tie ouders tot hun zoon, die alleen op reis
ging, naar een vreemde plaats, waar hij
,den weg niet kende. En inderdaad wie
'pp een behoorlijke wijze zijn mond weet te
gebruiken, komt beter de wereld door
dan wie dadelijk met een „mond vol tan
den zit."
Maar ge moet spréken kunnen ook. En
tiat laat bij velen nogal te wenschcn over.
l'Aan het spreken konten heel wat-organen
te pas, die van nature niet altijd behoor
lijk ontwikkeld zijn of die, verwaarloosd
j^n veronachtzaamd, hun goede eigenschap-
,Pen verliezen. Zoo komt het dat er velen
door de wereld moeten met een spraakge
brek. Voor'allen is dit zeer onaangenaam
|fen lastig, voor velen is het een hinderpaal
om in de wereld vooruit te komen. Als
Iiemand een lichaamsgebrek heeft of daar
toe is voorbeschikt, dan wordt de dokter
jof chirurgijn geraadpleegd en zoo mogelijk
ihet kwaad verholpen. Met spraakgebrek-
kigen was dat tot dusverre althans in de
volkskringen niet het geval. En er een-
rnaal mee behept, kwam men er niet af.
Wanneer men eens in een volksschool
komt en de leerlingen spreken hoort, dan
vindt men er heel wat, wier spraakorga
nen afwijkingen vertoonen. Allereerst de
stotteraars; verder *de velen, die een of
meer letters niet goed uitspreken 't zjj
door een gebrek, 't zij uit slordigheid,
waarin vader en moeder hun veelal zijn
^voorgegaan.
Nu is men in onzen tijd zoo ver gevor
derd dat men door doelmatige spraakles
peze gebreken zoo goed als geheel kan
genezen.
Veileden jaar is men daarmede in onze
gemeente ook begonnen. Eerst bijwijze van
Ptoef. Mej. Van Kaathoven, een bekende
zang en spraakleerares, Is met metiewer-
mg van anderen met dit onderwijs belast
en men heeft gisteren in dit
r, kunnen lezen met welk resultaat. Van
1 e ^9 leerlingen, die dit onderwijs tusschen
1 Maart en 14 November van dit jaar ge
volgd hebben, bleken niet minder dan 15
van hun spraakgebrek genezen en bij 18 veel
verbetering te constateeren. Dat betrek
kelijk gunstig resultaat maakte ons belang
stellend om zulk een. spraakles eens bij
te wonen, vooral ook, omdat B. en [Ws.
voorstellen niet alleen de proef voort te
zetten, maar tevens aan het onderwijs een
belangrijke uitbreiding' te geven. Met toe
stemming van den wethouder van onder
wijs hebben we do spraakleerares in haar
arbeid gadegeslagen en wc willen gaarne
bekennen dat we over de methode en haar
wijze van werken zeer voldaan zijn. Omdat
de'gebrek en bijna alle verschillend zijn
is het onderwijs voor 't grootste deel hoof
delijk en wordt het zwaartepunt vooral ge
legd op het juiste gebruik van de stem-,
organen.
[Wij zullen hier slechts één voorbeeld
noemen. Er was een knaapje bij, dat in vrij
erge mate doof was en nu maar op goed
geluk de klanken had leeren nabootsen
en daardoor een taaltje sprak voor wie
niet dagelijks met hem omgingen, schier
onverstaanbaar. Mede door behulp van af
beeldingen, waarop voor eiken klank de
stand der stemorganen is aangegeven, wist
men den jongen er toe te brengen dat hij
behoorlijk gearticuleerd sprak.
Zonder spreekles zou dit nimmer ge
schied zijn, want de klasseonderwijzer heeft
voor zoo iets, ook al wilde hij er zich op
toeleggen, geen tijd. De andere normale
leerlingen zouden daaronder te veel lijden.
[Waar B. en Ws. nu met een uitbreiciings-
voorstel komen, zouden wij die gaarne
steunen, omdat hiermede een uitnemend
volksbelang gediend wordt en de kosten
betrekkelijk zeer gering zijn.
Wij twijfelen dan ook niet of de Raad
zal wel zijn goedkeuring hechten aan het
voorstel van B. en Ws.
Wanneer wij dan ook' 'een woord van
aanbeveling schrijven is dit meer om de
aandacht der ouders van schoolgaande kin
deren der 3e en 4e klasse, scholen op dit
onderwijs te vestigen.
Het onderwijs is geheel vrij en wordt
na de gewone schooltijden gegeven. Daar
bij komt dat het van de leerlingen een
vrij groote inspanning kost. Deze zullen
dus in 't algemeen liever dit onderwijs niet
volgen maar bij voorkeur van 4 tot 5 uur
spelen.
De ouders zelf moeten er dus achter
zitten en daartoe wilden wij hen juist op
wekken, door er hen niet nadruk op te
wijzen dat zij hun met een spraakgebrek'
behepte kinderen een uitnemenden dienst
bewijzen als zij hen .dezen cursus laten
volgen.
Leiden9 3 December.
De „Staatscourant" van heden bevat de
statuten der Naamlooze Vennootschap
Snel persdrukkerij „Hermandad", te Leiden.
Doelhet vervaardigen en uitgeven van alle
soorten drukwerk, en alle handelingen dio
hiermede in verband staan of hieraan bevor
derlijk kunnen zijn. Duur: 29 jaren. Kapi
taal: f 10,000, verdeeld in 20 aandeelen van
f 100, benevens 1600 aandeelen van f 5 ieder,
waarvan 20 aandeelen a f 100 en 61 a f ge
plaatst en volgestort. Het bestuur der ven
nootschap is opgedragen aan één directeur
en 5 commissarissen. Voor de eerste maal
zijn benoemd: tot directeur do heer J. van
der Poll, typograaf te Leiden, en tot com
missarissen de heeren C. C. Weijérs, boek
houder, te Rotterdam, P. de Wielt, agent
van politie, te Rotterdam, J. Kok, ld., te
Leiden, M. van Hardeveld, id., te 's-Gra-
venhage en K. Frugte, gemeente-veldwach
ter, te Hoofddorp.
De „St.ct." bevat ook de statuten van de
coöperatieve vereeniging: „Coöperatieve
Boerenleenbank", te Bleiswijk.
Bij de door de Maatschappij tot Ex
ploitatie van Staatsspoorwegen te Utrecht
gehouden aanbesteding van magazijngoede
ren was door de firma J. en A. Ie Poole, te
Leiden, het minst ingeschreven voor de leve
ring van naturel gordijnstof ad f 2771 en
van blauwe wollen gordijnstof ad f 3600.
Het openbaar onderwijs te Nieuwkoop
(Z.-H.) wil niet al te best. De school die to
Noorden staat, heeft haar hoofd reeds naar
Den Haag zien vertrekken en de gemeente
raad van Nieuwkoop benoemde nu in zijn
plaats tijdelijk een nieuw hoofd. Mag men
„Volksonderwijs" gelooven, dan geschiedt
deze tijdelijke benoeming omdat er plan
nen in de luoht hangen tob opheffing der
school.
Nog voor korte jaren was de sohool te
Noorden een bloeiende instelling met 4 on
derwijskrachten en circa 180 leerlingen
daarna begon het te minderen, en thans
werkt het schoolhoofd lustig voor 6 klassen
met in totaal 14 leerlingen.
Natuurlijk zegt „De Standaard" zal
men van openbare zijde al het mogelijke in
het werk stellen om de school te behouden.
De afdeeling van „Volksonderwijs" daar ter
plaatse heeft zich reeds direct beijverd de
handteekeniügen van do ouders van school
gaande kinderen en van ouders, welke eer
lang schoolgaande kinderen zullen krijgen,;
te verzamelen op een verklaring, waarbij
deze te kennen geven, dat zij, wonende in de'
omgeving van de school te Noorden, wen
schen, dat deze school blijft bestaan, om
dat geen andere openbare school voor hun
kinderen bereikbaar is. Deze verklaring
moet te gelegener tijd dienst doen, zegt het
blad.
In aansluiting hieraan kunnen wij melded,
dat ons bericht wordt uit Noorden, dat
zich voor hoofd der openbare school aldaar
slechts één sollicitant heeft aangemeld.
Aangenomen is de toezegging van be
roep naar de Ned.-Herv. Gem. te Holysloct
door don heer J. de Vlieger, cand. te Heem
stede.
Te Amsterdam is in den ouderdom van
82 jaren overleden de bekende architect de
heer J. H. Leliman. De overledene was op
richter en oud-voorzitter van de,Maatschap
pij tot Bevordering der Bouwkunst, waar
van hij de laatste jaren eerelid was. Voorts
was hij e ere v oor rzi teer van Architect u ra
et AmicitLa" en eerelid van de afdeeling
Ambachtsscholen van de Maatschappij voor
den Werkenden Stand.
Wijlen mr. D. J. van Heusde, te Utrecht
heeft aan de „Vereeniging tot oprichtiog
en exploitatio van Volkssanatoria voor borst
lijders in Nederland" (Sanatorium tb Hel-
lendoorn) gelegateerd de som van twintig
duizend gulden, vrij van successie- en an
dere rechten.
Te Eist is gisternamiddag overleden,
59 jaren oud, G. W. A baron van der Feltz,
gedurende 28 jaren burgemeester dier ge
meente. De overledene was officier in de
orde van Oranje-Nassau.
Te Ginneken bij Breda zal door de pa
ters Jeeuïten een bijzondere R.-K. Hoogero
Burgerschool worden opgericht; een huis
is reeds voor dit doel aangekocht.
De gemeente-ontvanger te Delft, mr.
A. A. Küller, herdacht zijn 25-jarige ambts
vervulling. Het college van B. en Ws. is don
jubilaris in persoon ben rijnen kantore gaan
geluk wenschen. De burgemeester bood hem,
onder waardeerende woorden, namens de
gemeente een tegeltableau aan (voorloopig
in foto) van Delftsch aardewerk, voorstel
lende een gezicht op enkele karakteristieke
huizon, genomen uit het kantoor van den
ontvanger.
Ook van de zijde der hoofd- en andere
ambtenaren clcr gemeente ontving de ju
bilaris bewijzen van belangstelling.
Voor de afdeeling Rotterdam der
„Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht" zal
mevrouw W. v. Italjic—y._ jamden, uit
"Leiden^[Donderdag 8 dezer een lezing hou
den over: „Hét aangroeiende Leger."
Ds. Post,"te Wijden és, c.a.heeft gs-
teron beriolit ontvangen van de kerkelijke
goedkeuring van het beroep naar de Ned -
Herv. Gemeente te Rijswijk.
Ü8. M. J. Wentink te Nieuwe-Tonge
vierde gisteren zijn gouden feest als pre
dikant in do Herv. Kerk. De grijze die
naar, die 't volgend jaar den 60-jarigen
leeftijd hoopt te bereiken, werd predikant
te Kootwijk, stond voorts te Loon-op-Zand,
Willemstad, Berkel, Frinseland en nu se
dert 7 November 1880 te Nieuwe-Tonge.
Het volgende wordt medegedeeld:
De ohef van het Militaire Huis en de
grootmeester van het Huis van H. M. de
Koningin, noodigen do te 's-Gravenhage cn
omstreken wonende dames en heeren, die.
na terugkomst van H. M. in de Residentie
hun opwachting wenschen to maken of aan
H. M. wenschen te worden voorgesteld, uit,
de aanvragen daartoe vóór 17 dezer in te
zenden, de dames aan de grootmeesteres, de
heeren 'aan den adjudant van dienst, pa
leis Noordeinde.
De heeren, die na terugkomst van den
Prins in de Residentie hun opwachting
wensohen te maken of aan Z. K. H. wen
schen te worden voorgesteld, worden uitge-
noodigd daartoe hun aanvragen in te zen
den vóór 17 dezer, aan den adjudant van
dienst van Z. K. H„ paleis Noordeinde.
H. H. M. M. de Koningin en de Ko
ningin-Moeder, begeleid door Z. K. H. Prins
Hendrik, brachten Woensdagmorgen een be
zoek aan de nieuwe koninklijke stallen.
Naar „De Tel.'' verneemt, is dit de eerste
keer, dat H. M. de Koningin het intérieur
der stallen goed opnam.
Het Brongebouw te Haarlem, is aan de
gemeente te koop aangeboden voor f 95.000.
Eenstemmig besloot de Raad in de Woens
dag gehouden zitting, met gesloten deuren,
dat aanbod niet te aanvaarden.
Te Wageningen is, naar „De Tijd"
meldt, een R.-K. Studentenvereeniging op
gericht.
De Gemeenteraad van Loppersum heeft
als zijn meening uitgesproken, dat het in
't algemeen wenschelijk is, dat een onderwij
zeres, die een huwelijk aangaat, op -dien
grond wordt ontslagen.
Hr. Ms. pantserschip „Tromp", onder
bevel van den kapitein ter zee E. de Haan,
is 1 dezer te Port-Said aangekomen.
Het lag in het voornemen van den com
mandant 2 dezer van daar te vertrekken ter
voortzetting van do reis naar Oosblndic.
Hr. Ms. pantserdekschip „Friesland", en-
der bevel van den kapitein ter zee 9. Wol-
dringh, is 1 dezer te Tunis aangekomen.
AALSMEER. "Voor de betrekking van
gemeente-veld wachter hebben zich niet min
der dan 74 sollicitanten aangemeld, waaron
der een groot aantal personen die reeds bij
de politie werkzaam zijn.
AI/PHEN. De heer J. G. Spriiyt, die bij
Kon. besluit dd. 1 Januari 1886 werd be
noemd tot notaris alhier, zal die betrekking
alzoo op 1 Januari a.s. vijf en twintig jaar
hebben bekleed.
BODEGRAVEN. De soliietvereenig*ng
„Willem Teil", alhier houdt bij do leden
den lust tot schieten er wel indoor onder
linge wedstrijden, te organiseeren Geduren
de October en "November heeft zij nu we
derom zoo'n wedstrijd gehouden. Ied?r
schutter mocht-hoogstens 25 series schieten,
waarvan de vijf hoogste bij elkander wer
den gesteld; maximum 300 punten. De uit
geloofde prijzen werden in. volgorde gewon
nen, door de heeren T. Zaal Pzn., F. Looij,
beiden met 297 punten; C. Teekens, S. Ker'-c-
hof,'C. Zaal, A.-M. Vink, allen met 296 .pun
ten; J. van der Giesen, J. C. de Vet, 9.
D. Boonzaaijer, H. Schoo, allen met 295
punten, en A. Vink met 294 punten. Eén
prijs, beschikbaar gesteld voor de meeste
punten in tien series, werd behaald door
den'lieer F. Looij, met 590 punten.
Bij de veiling, door notaris Fuhn
Snethlage, in „Het Grauwe Paard", te
Nieuwerbrug, heeft perceel I opgebracht
f1125, perceel II f525, perceel III f2450
en perceel IV f 720. Het laatste perceel
werd gekocht door D. op 't Landt; de ove
rige pcrceelen door W. de Bruin.
HAARLEMMERMEER. De plannen rot
stichting eener suikerfabriek pp coöperatie
ven grondslag alhier nemen vast eren vorm
aan. Het voorloopig bestuur ondervindt veel
bijval en steun en zal in een dezer dagen te
houden vergadering met de onfcwerp-siatu-
ten en de ontworpen plannen ter tafel
komen.
HAZERSWOUDE. Het droeve gerucht,
dat zich door de gemeente verspreidde,
bleek slechte al te wa v. Mejuffrouw G. van
W„ die met haar vader samenwoonde, werd
geheel onverwachts dood aan de tafel der
huiskamer gevonden. Aangezien de leeftijd
der overledene, 43 jaar, nog vele jaren le
vens kon doen hopen, is do slag voor tie
familie vreeselijk eu de deelneming alge
meen.
De duisternis in 3iet Westeinde zou bij
na een slachtoffer geëischt hebben. De oudo
C. V., die naar de consistorie der Ned.-
Herv. Gem. was geweest, om zijn diakonie-
geld te halen, werd ter hoogte van W. V-
verblind door het acetyleenlicht van een
fiets. Toen het rijwiel voorbij was, lag de
man in het water. Niemand was daar aan
wezig, om een hand tot redding uit te ste
ken. Gelukkig wist de oude nog tegen den
kant op te krabbelen. Misschien willen de
armvaders, die zooveel voor de behoeftigen
over hebben, ook nog wel een gelegenheid
bedenken, waardoor den ouden van dagon
zulk een gevaarlijke wandeling wordt be
spaard.
KAAG. Bij den beer Yan Diemen, aan de
Kaag, ontstond des avonds brand in de
sohuur, die op het erf achter het woonhuis
staat'. Met behulp der buren werd men den
brand, d;e al eenigen omvang had genomem
eindelijk .meester. De .schade, die nogal wat
bedraagt, wordt, door verzekering gedekt.
Dit is reeds de tweede maal, dat op onver
klaarbare wijze in die omgeving brand m
een schuur uitgebroken is.
KATWIJK.AAN-ZEE. Het groot.de deel
der vloot is behouden' van de visscherij te
ruggekeerd. De vangst was in den laatsten
t^'jd betrekkelijk gering; de ongewoon hooge
haringprijzen echter hebben liet voor me
nigeen, die er niet bast voor stond, nu nog
goed gemaakt. Het verlies aan netten, door
de stormen in November, is gebleken niet
zoo groot to zijn als men aanvankelijk dacht.
NOORDWIJKERHOUT. De R.-K. be
graafplaats wordt belangrijk vergroot. Met
het uitrooien der aldaar staande boomen is
reeds een begin gemaakt.
Het torenuurwerk, dat den laatsten tijd
niet best op orde was, i3 thans door een
bekwaam uurwerkmaker geheel hersteld en
slaat nu ook om het halfuur.
NIEUWKOOP. Tot bestuursleden van de
Remonstrantsche Kerk, alhier, zijn in plaat3
van do aftredende heeren P. Groenendijk
en L. van Leeuwen, gekozen de heeren Z.
Otto en D. de Rooy.
De heer Y. Poolsma, rustend gods
dienstonderwijzer, alhier, is niet van plan
nu reeds de gemeente te verlatenwaar
schijnlijk zal dit eerst in Juni gebeuren.
De Raad heeft besloten de gratifica
tie der beide veldwachters bij hun trakte
ment te> voegen, en een tijdelijk hoofd der
gem.-scliool te Noorden te benoemen. Ter
sprake kwam wederom de spreekcel aan liet
liulppostkantoor, ca* werd echter nog niet
toe besloten deze te doen maken. Het plan
is er f 150 voor uit te trekkeu. Ten slotte
werd een concept-regleinenl gemaakt op de
leges.
NIEUWVEEN. Gisteravond vergaderde
de-werkliedcn.veïveenigmg„Eigen Hulp."
Yan clo 84 leden waren er 65 ter verga
dering. Uit liet verslag bleek, dat ei- was
ontvangen f 4-13.84. De uitgaven waren
f 472.28.
ROELOF ARENSVEÊ N. Gistêrnamidd.ig
geraakt© spelenderwijs het zes-jarig zoon
tje van Jacs. Koek in de Yeenwetering ie
water met het gevolg, dat het schijnbaar
levenloos daaruit werd opgehaald. Bij den
lieer J.. van der Meer in de nabijheid bin
nengedragen, werd door don bakker Ver-i
geer met de voor drenkelingen voorgesohre-
ven maatregelen getracht de levensgeesten
op te wekken, wat echter met geneeskundi
ge hulp van dr. Van Dooien, die inmiddels
ontboden was, mocht gelukken.
SASSENHEIM. De Raad vergadert Don.
derdag 8 December, 's morgens to tien uren*
tei* behandeling van1. Ingekomen stukken;
2. wijziging gemeentebegrooting 19113.
vaststelling verordening bedrijf gasvoór/.ie,
ning4. vaststelling aanvullingskohier
schoolgelden 4do kwartaal en 5. vaststelling
suppletoir kohier H. O.
Gisteravond heeft- het Christelijk fan
farekorps „Crescendo" in de zaal van den
héér Woudenberg een uitvoering gegeven,
onder leiding van zijn directeur, den heer
W. J. Smolders, van Leiden. Do bijeen
komst werd met een korte toespraak c-n go-
bed door den Voorzitter, den heer Moole-
naar, geopend, waarna gezamenlijk werd ge
zongen Ps. 150 2.,
Hierna kreeg „Crescendo" alleen het
woord. Begonnen werd met den „Croscen-
do"-marsch, waardoor er direct een vroo-
lijke, opgewekte stemming kwam. Niet al
leen dit, ook de andere nummers van het
programma wérden verdienstelijk uitge
voerd, niettegenstaande er nogal moeilijke
nummers onder waren. Een aardige afwis
seling boden ons de jongeheer Noordanua
en zijn zuster,, die enkele nummers voor
viool en. piano ten beste gaven. Zoowol de
vioolpartij als do begeleiding waren heel
goed, vooral als wij rekening houden met
den leeftijd der muzikanten. Een woord van
lof èn directeur èn „Crescendo" door den
heer Warnaar gebracht, was wel verdiend.
Na bet zingen vanF's. 72 11 werd de bij
eenkomst met dankgebed gesloten.
VOORSCHOTEN. Het biljartconcours;
dat sedert qpnige dagen gehouden wordt
in café „Sport," van den heer H. Visser,
mag zich in ycel belangstelling verheug
gen. Reeds zijn cr 225 van de 800 partijen
gespeeld. Velen dus beproeven hun kraclu
ten op liet groene laken.
Gisteren vergaderde de Vrijz.-Prop.=
Club in hotel Deurloo. Spieker was dc
heer J. de Waard, van 's-Gravcnhage, met
het onderwerp„De internationale politic-*
ke toestand."
In zijn inleiding zei spreker, dat er tweej
wijzen vart beschouwing der politieke ge
schiedenis bestaan, n.l. de persoonlijke,
waarbij de persoon van den politicus de
stuwkracht der politiek is, en de prolew
tarische, waarbij dé eenheid van klassen;
yereenigingen de groote kracht vormt.
Spr. zette daarna uiteen dc wording van
den modernen Staat en kwam daarbij tof
de conclusie, dat het kapitaal van den
Staat in handen is gekomen van dc groot-*
industrie. Daardoor streven alle Staten van
den tegenwoordigen tijd naar imperialis-:'
me en overstroomen hun afzetgebieden mot
de producten van hun industrie.
Een tweede kenmerk, van den kapitalist
tischen Staat is het milrtairisme.
Ten derde de groote klasse der loon-»
arbeiders neemt in den industrieelen Staat
gestadig tbe, de klasse der kapitaalbezit-*
ters neemt af.
Uit deze oorzaken vloeit voort, dat in
bijna alle Staten drie groote partijen te
genover elkaar staan conservatieven, voor-»
uitstrevenden en socialisten.
Alsnu besprak de heer De W. de poli
tieke verhoudingen van Duitschland, op-;
merkende o.m., dat een Nederlander met
belangstelling den blik naar het Oosten
dient gericht te, houden, omdat ons lot
zeer nauw saipenliangt met dat van
Duitschland.
Na een korte pauze wijdde spr. zijn aan-»
dacht aan Frankrijk, om er vervolgeus op
te wijzen, dat in Engeland de antithesa
tusschen Wighs en Tories in de laatsta
jaren zeer verscherpt is. Vrijhandel of pro-;
tectie was de groote strijdvraag eu is liet
nu nog. Dc trade-unions voluien een grooja
te kracht in den Staat,
Spr. ging ook na den recenten strijd tus^
schen Hooger- en Lagerhuis. Met een korte
beschouwing van Nederlands positie naar.
buiten, waarbij wij voornamelijk af hanked
lijk blijken te zijn van onzen Oostelijken na-i
buur, sloot spr. zijn rede.
Een krachtig applaus volgde. Een drkfc
